شرايط قبولي نماز از زبان امام صادق

 

 

قسمت اول : راه‏هاى تقويت ارتباط با خدا:

 

قال الصادق عليه السلام

 

«يا ابن جندب قال اللّه جل و عزّ فى بعض ما اوحى: انما اقبل لصلاة ممّن يتواضع لعظمتى و يكف نفسه عن الشهوات من اجلى و يقطع نهاره بذكرى و لايتعظم على خلقى و يطعم الجائع و يكسو العارى و يرحم المصاب و يؤوى الغريب فذلك يشرق نوره مثل الشمس اجعل له فى الظلمة نورا و فى الجهالة حلما اكلأه بعزتى و استحفظه ملائكتى يدعونى فالبّيه و يسألنى فاعطيه فمثل ذلك العبد عندي كمثل جنّات الفردوس لا يسبق اثمارها و لاتتغير عن حالها.»1

 

اي جندب خداوند فرمود نماز کسي را مي پذيرم که در پيشگاه عظمت من خشوع کرده و خويش را از شهوات بخاطر من باز دارد و روزش را با ياد من سر کند و بر مخلوقات من تکبر نورزد و گرسنگان را سير و برهنگان را بپوشاند و بر گرفتاران لطف نمايد و آوارگان را پناه دهد. براي چنين آدمي نوري در تاريکيها و بردباري در نادانيها قرار مي دهم و با عزت خود دربرش مي گيرم و فرشتگانم او را حفاظت مي کنند و اگر مرا خواند اجابتش مي کنم و اگر چيزي بخواهد مي دهم و چنين بنده اي نزد من بسان باغهاي بهشت است که حالشان هيچگاه دگرگون نمي شود.

انسان براى پيمودن را صحيح تكامل و سعادت بايد از يك‏سو، رابطه خود را با خدا و از سوى ديگر، با خلق خدا تقويت نمايد. بهترين راه تقويت رابطه با خدا، نماز است. البته، مسأله عمل به تكاليف دينى و از جمله اقامه نماز و پرداخت زكات، بحثى است و رسيدن به مراتب عالى كمال بحثى ديگر. نماز و زكات يك ظاهر و مرتبه‏اى دارد كه انجام آن موجب اسقاط تكليف مى‏شود؛ يعنى انسان با عمل به آن از عذاب الهى نجات مى‏يابد. اما اين بدان معنا نيست كه لزوما موجب سعادت اخروى گردد. رسيدن به مقام قرب الهى از طريق گزاردن نماز، مستلزم رعايت نكات خاصى است كه با صِرف عمل به تكليف، آن هم از روى عدم توجه به مفاهيم بلند آن، محقق نمى‏گردد.

امام صادق عليه‏السلام در اين کلام خود با بيان حديثى قدسى، برخى از شرايط قبولى نماز را يادآور مى‏شوند:

 

 

 

 

اولين شرط اين است كه نمازگزار در هنگام نماز، عظمت خدا را به ياد آورد و به اين نكته توجه داشته باشد كه هر چه بيش‏تر موفق به درك عظمت خدا گردد، خود را در برابر آن كوچك و ناچيز شمارد:

 

«يا ابن جندب، قال اللّه جل و عزّ فى بعض ما أوحي انما اقبل الصلاة ممّن يتواضع لعظمتى.»

نماز کسي را مي پذيرم که در پيشگاه عظمت من خشوع کرده و خويش را از شهوات بخاطر من باز دارد و روزش را با ياد من سر کند و بر مخلوقات من تکبر نورزد و گرسنگان را سير و برهنگان را بپوشاند.

در اين‏جا براى درك بهتر عظمت خدا، داستانى را از زمان رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نقل مى‏كنيم. در زمان پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، زنى زندگى مى‏كرد به نام زينب عطاره كه به شغل عطرفروشى اشتغال داشت. آن زن عطرهاى خوبى را كه تهيه مى‏كرد، ابتدا خدمت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏آورد و حضرت نيز آنها را خريدارى مى‏كردند. آن زن يك روز از پيامبراكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله خواست تا عظمت خدا را برايش تشريح نمايند. حضرت فرمودند: تو نمى‏توانى عظمت

خدا را درك كنى، مگر اين‏كه ابتدا به عظمت مخلوقات خدا پى ببرى. پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله درباره عظمت آفرينش آسمان و زمين فرمودند: اين زمين پهناور با تمام درياها و كوه‏ها و شهرهاى بزرگى كه دارد، نسبت به آسمان اول به مانند حلقه‏اى است كه در يك بيابان بى‏كران افتاده باشد. همين‏طور نسبت آسمان اول به آسمان دوم تا برسد به آسمان هفتم، و آسمان هفتم نيز نسبت به عرش خدا، همچون حلقه‏اى است در يك بيابان بسيار وسيع.

امروزه كيهان‏شناسان، كهكشان‏هايى را كشف كرده‏اند كه ميلياردها سال نورى با كهكشان ما فاصله دارند؛ يعنى كل منظومه شمسى با همه عظمتش در برابر كهكشان راه شيرى و نيز اين كهكشان در برابر كهكشان‏هاى ديگر بسيار ناچيز هستند. حضرت به زينب عطاره فرمودند: وقتى به اين مسائل خوب بينديشى،

نمازگزار، بايد روز خود را با ياد خدا سپرى كند. هستند كسانى كه هميشه و در تمام حال به ياد خدا هستند و هرگز از ياد خدا غافل نمى‏شوند.

متوجه مى‏شوى كه تازه در برابر عظمت مخلوق خدا هيچ به حساب نمى‏آيى تا چه رسد به عظمت خدا. وقتى انسان با چنين ديدى به اين مسائل بنگرد، خودش را در برابر عظمت بى‏نهايت خداوند بسيار كوچك مى‏شمارد و حالت تواضع براى او پيش مى‏آيد.

هستند كسانى كه هميشه و در تمام حال به ياد خدا هستند و هرگز از ياد خدا غافل نمى‏شوند.

 

 

 

شرط دوم از شرايط قبولى نماز اين است كه نمازگزار به خاطر خدا از هوا و هوس‏هاى باطل خود دست بردارد؛ يعنى بگويد:

خدايا! به خاطر اين‏كه تو را دوست دارم، دنبال شهوترانى و گناه نمى‏روم. همان‏طور كه انسان به خاطر دوستان خود از برخى خواسته‏هايش صرف‏نظر مى‏كند، به خاطر خدا هم، بايد از شهوات نامشروع خود چشم بپوشد. بين نمازِ خوب خواندن و دنبال شهوات نامشروع رفتن نسبت معكوس وجود دارد؛ به اين معنا كه انسان هر قدر نمازش را بهتر بخواند، به همان ميزان از شهوات نامشروع دور مى‏شود و به عكس، هر چه بيش‏تر شهوترانى كند، از نماز دور مى‏شود. قرآن كريم درباره برخى اقوام گذشته اين مطلب را به زيبايى بيان فرموده و پس از ذكر نام تعدادى از انبيا عليهم‏السلام مى‏فرمايد:

«إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُ الرَّحْمَن خَرُّوا سُجَّدًا وَبُكِيًّا» (مريم: 58)،

 

هرگاه آيات رحمت ما بر آن‏ها تلاوت شود، با گريه روى اخلاص بر خاك نهند. سپس در ادامه مى‏فرمايد:

 

«فخلف من بعدهم خلق اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات.» (مريم: 59)؛

 

سپس جانشين آن مردم خداپرست، قومى شدند كه نماز را ضايع گزارده و از شهوت نفس پيروى كردند. انسان اگر بخواهد بداند چرا آن‏طور كه بايد و شايد نمى‏تواند در نماز با خدا انس بگيرد، بايد ببيند چقدر به شهوات نامشروع و افكار باطل دل بسته است. بنابراين، شرط دوم قبولى نماز، كنار گذاشتن شهوات نامشروع است:

 

«و يكف نفسه عن الشهوات من اجلى.»

شرط سوم اين است كه نمازگزار، روز خود را با ياد خدا سپرى كند. هستند كسانى كه هميشه و در تمام حال به ياد خدا هستند و هرگز از ياد خدا غافل نمى‏شوند:

 

«رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ.» (نور: 37)؛

 

پاك مردانى كه هيچ كسب و تجارت آنان را از ياد خدا غافل نگرداند. خداوند چنين مردانى دارد كه حتى اشتغالات مادى دنيا، آنان را از ياد خدا بازنمى‏دارد. مرحوم علامه طباطبايى رحمه‏الله در اين‏باره كه چگونه انسان هم مى‏تواند به ياد خدا باشد و هم به امور زندگى خود بپردازد، مى‏فرمودند: اگر انسان به اين دو مطلب توجه داشته باشد كه هيچ‏گاه از دست دادن عزيزى و يا محبت داشتن به دوستى، مانع از كار و فعاليت روزانه او نمى‏شود و انسان على‏رغم اين‏كه به امور دنيوى خود مشغول است، به ياد عزيز از دست رفته و يا دوست خود نيز مى‏باشد، همواره و در تمام حالات به ياد خداست: «و يقطع نهاره بذكرى.»

 

 

 

 

ویدیو مرتبط :
نماز جماعت از زبان امام صادق

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

نماز حاجت از امام جعفر صادق

 نماز یاد خداست
كنكوریها،بیكاره ها،مجردها، حاجتمندان همه و همه بخوانید :
 از امام جعفر صادق (ع) روایت است كه هر كس این نماز را در بعدازظهر پنجشنبه بخواند و در آخر نماز در حالی كه به سجده رفته است حاجت خود را از خداوند بخواهد حاجتش حتی اگر جابجا شدن كوهها هم باشد برآورده خواهد شد. در مقام و حكمت این نماز هر چقدر بگوییم كم گفته ایم و برای درك بهتر مقام این نماز در نزد خدواند متعال به این روایت از امام جعفر صادق (ع) اكتفا می كنیم كه فرموده اند: هر كس این نماز را بخواند و چیزی از خدا نخواهد رواست كه خداوند بر او غضبناك خواهد شد.

 و اما نكاتی كه باید در خواندن این نماز جهت دستیابی به اجر واقعی به آن توجه كرد:

1 _ این نماز را با حضور قلب واقعی بخوانید.

2 _ نحوه ی خواندن این نماز را در طول هفته تمرین كنید تا بتوانید بدون هیچگونه اشكالی آن را بخوانید.

3 _ قبل از خواندن این نماز در بعدازظهر پنجشنبه حتماً نماز واجب ظهر و عصر را خوانده باشید.

4 _ بهترین زمان برای خواندن این نماز حدود یك ساعت بعد از اذان ظهر می باشد.

5 _ برنامه روز پنجشنبه خود را طوری تنظیم كنید كه استراحت كافی داشته باشید و به هنگام خواندن این نماز هیچگونه احساس خستگی و كسالت در شما نباشد تا بتوانید نماز را كامل و بدون هیچ اشتباهی بخوانید.

6 _ در تعداد سوره ها دقت كنید و از خواندن بیشتر یا كمتر سوره ها جهت احتیاط خودداری كنید.

 نحوه خواندن نماز:

 این نماز در اصل از دو نماز دو ركعتی و اعمال بعد از نماز تشكیل شده است كه در نیت هر دو نماز باید چنین بگویید: دو ركعت نماز حاجت روز پنجشنبه به جا می آورم قربتً الی الله
بهتر است بین دو نماز و همچنین بین نماز دوم و اعمال بعد از نماز فاصله نیفتد و از سخن و عمل اضافی خودداری كنید.

نماز اول:
در ركعت اول بعد از نیت یكبار سوره ی حمد را بخوانید و 11 مرتبه سوره ی توحید و سپس همانند نماز های معمولی به ركوع و سجود بروید.
در ركعت دوم یكبار سوره ی حمد را بخوانید و 21 مرتبه سوره ی توحید و بعد از آن قنوت نمازهای معمولی را بخوانید و سپس به ركوع و سجود بروید و بعد از  سجده دوم تشهد و سلام بگویید و نماز اول را تمام كنید.

نماز دوم:
در ركعت اول بعد از نیت یكبار سوره ی حمد را بخوانید و 31 مرتبه سوره ی توحید و سپس همانند نماز قبل به ركوع و سجود بروید.
در ركعت دوم یكبار سوره ی حمد را بخوانید و 41 مرتبه سوره ی توحید را تلاوت كنید و سپس قنوت بخوانید و بعد از آن به ركوع و سجود بروید و بعد از سجده دوم تشهد و سلام بخوانید و نماز را تمام كنید.

 بعد از دو نماز:
 بعد از سلام نماز دوم اعمال زیر را به جا آورید:
در حالت نشسته “ 51 مرتبه” سوره توحید را تلاوت كنید و بعد از آن “ 51 صلوات” بفرستید و سپس به سجده رفته و در حالت سجده صد مرتبه “یا الله ” بگویید و بعد از آن در همان حالت سجده حاجت خود را خداوند متعال بخواهید.

 سه چیز از خدا بخواهید:
شما در سجده آخر هر چه دوست دارید می توانید از خدا بخواهید اما بهتر آنست كه حاجات خود را به ترتیب زیر از خداوند طلب كنید و مطمئن باشید حاجات شما برآورده خواهد شد:

اول: تعجیل در ظهور آقا امام زمان (عج) از از خداوند طلب كنید.
(به دلیل آنكه این نماز در بعدازظهر پنجشنبه خوانده می شود)

 دوم: دعایی در حق عزیزی و هر آنكه محتاج دعای شماست بكنید.
(زیرا دعای آدم ها در حق یكدیگر زودتر مستجاب می شود)

 سوم: هرآنچه برای خود می خواهید از خداوند طلب كنید ضمن اینكه یادتان باشد بهترین دعا عاقبت به خیری است.

یادمان باشد كه این نماز نمازی مستحبی است و همانطور كه می دانید لازمه ی دستیابی به اجر واقعی مستحبات ادای اعمال واجب است و همچنین لازمه ی دستیابی به اجر واقعی این نماز خواندن نماز های پنجگانه واجب است و باید حتماً بر خواندن نمازهای واجب خود پایبند باشیم. و همچنین شرط استجابت دعا تلاش خود انسان است. تا انشاء الله همه ی حاجات ما مستجاب شود و حتی اگر حاجتی از ما مستجاب نشد مطمئن باشیم كه حكمتی در آن است كه مصلحت ما را در پی دارد.
 منبع :  كتاب درمان فقر _ روح الامین كلباسی