کریمی- خلیلی، مسیرهایِ مخالف

یکی دوست دارد برگردد و باشگاه نمی خواهد، یکی دوست ندارد برگردد و باشگاه می خواهد!

کشف سیاراتی که ساز مخالف می زنند!

تئوری تشکیل سیاره ای تاکنون به عنوان یک تئوری پایدار و ثابت در مورد تمام سیارات داخل و خارج از منظومه شمسی مورد استفاده قرار می گرفت.

کنگره نجوم انگلیس درگلاسگوی استاتلند این روزها به یکی از خبرسازترین کنگره های علمی تبدیل شده است. در این اجلاس ستاره شناسان از سراسر دنیا آخرین یافته های خود را در عرصه آسمان ارائه می کنند.

در این کنگره گروهی از ستاره شناسان خبر از کشف ۹ سیاره فرامنظومه شمسی جدید دادند و اظهار داشتند که وقتی این نتایج را با آخرین رصدهای سایر سیارات فرامنظومه شمسی ترکیب کردند از کشف این نکته بسیار شگفت زده شدند که از مجموع ۲۷ سیاره فرامنظومه شمسی که در سالهای اخیر کشف شده اند ۶ سیاره در جهت مخالف حرکت ستاره خود می چرخند و این دقیقا خلاف آن چیزی است که در منظومه شمسی رخ می دهد.

این کشف جدید، آنچنان غیرمنتظره است که می تواند تئوری فعلی درباره تشکیل سیارات را با چالشی جدی مواجه کند.

"آموری تریاد" از رصدخانه ژنو در این خصوص گفت: "این کشف یک بمب واقعی است که ما در میدان سیارات فرامنظومه شمسی پرتاب کردیم."

تئوریها نشان می دهند که سیارات در حلقه ای از گاز و گرد و غباری که در اطراف یک ستاره جوان می چرخند تشکیل می شوند.

این حلقه که خاستگاه سیارات است در همان جهت ستاره خود می چرخد. تاکنون اعتقاد بر این بود که تمام سیارات منظومه های سیاره ای از چنین حقله ای و روی چنین مداری تشکیل می شوند و همگی در جهت حرکت ستاره خود می چرخند.

این تئوری برای مثال در منظومه شمسی دیده می شود. این در حالی است که پس از کشف ۹ سیاره جدید فرامنظومه شمسی که توسط تیم ستاره شناسان WASP (تحقیقات واید انگل برای سیارات) انجام شد به نظر می رسد که باید در این تئوری تشکیل سیاره ای بازنگری کرد.

این دانشمندان تحقیقات خود را با استفاده از دستگاه طیف نگار HARPS تلسکوپ اروپایی "اسو" با قطر آینه ۶/۳ متری رصدخانه "لا سیلا" در شیلی همراه با اطلاعات سایر تلسکوپهای دنیا و بررسی تحقیقات جدید و قدیمی درباره سیارات فرازمینی انجام دادند.

این محققان وقتی اطلاعات قدیمی و داده های جدید خود را در هم ادغام کردند در کمال شگفتی دریافتند که بیش از نیمی از تمام سیارات فرامنظومه شمسی گرم مشابه مشتری که تاکنون مطالعه شده اند در همان جهت مدار ستاره خود می چرخند.

این مطالعات جدید نشان می دهند که ۶ سیاره فرامنظومه شمسی سرنوشتی متفاوت دارند و در اطراف ستاره خود در جهت اشتباه می چرخند.

"اندرو کامرون" از دانشگاه سنت اندرو آمریکا در این خصوص گفت: "این نتایج جدید، عقاید فعلی را که براساس آن سیارات همیشه باید در جهت حرکت ستاره خود بچرخند به چالش می کشد."

از زمان کشف اولین سیاره گرم فرامنظومه شمسی مشابه مشتری که ۱۵ سال قبل اتفاق افتاد تاکنون منشاء این سیارات به صورت یک معما باقی مانده بود. این سیارات جرمی برابر و یا بزرگتر از جرم مشتری دارند و مدار آنها بسیار نزدیک به مدار خورشید خود است.

ستاره شناسان معتقدند که هسته این سیارات غول پیکر ترکیبی از سنگ و ذرات بخ باشد. این ویژگی به طول کلی در مرزهای خارجی منظومه های سیاره ای نمایان می شود.

همچنین تاکنون تصور می شد که سیارات گرم نوع مشتری باید دور از ستاره خود تشکیل شده و بعدا به سمت یک مدار نزدیکتر به خورشید خود مهاجرت کرده باشند.

بسیاری از اخترشناسان معتقدند علت بروز این پدیده ناشی از فعل و انفعال گرانشی با حلقه گرد و غباری است که سیاره از آن ایجاد شده است. این فرایند در چند میلیون سال رخ می دهد و نتیجه آن ایجاد سیاره ای است که در محور چرخش ستاره خود حرکت می کند. این تئوری برای تشکیل سیارات سنگی مشابه زمین بسیار مناسب است.

متاسفانه همه با این کشف جدید موافق نیستند و معتقدند که برای تغییر یک تئوری نیاز به کشف سیارات بیشتری است که مسیر حرکت آنها خلاف جهت حرکت ستاره است.

باوجود این، دانشمندانی که این کشفیات جدید را انجام داده اند، تئوری پیشنهادی خود را درباره سیارات با حرکت مخالف ارائه کرده اند.

براساس این تئوری پیشنهادی، نزدیکی سیارات گرم مشابه مشتری به خورشیدهای خود نباید در اثر فعل و انفعال با حلقه گرد و غبار باشد بلکه فرایند تکامل آهسته این سیارات در مدت صدها میلیون سال نوعی کشش با سیارات همسایه ایجاد می کند.

بعد از اینکه این اختلالات گرانشی، سیاره فرا منظومه شمسی غول پیکر را در یک مدار مورب و طولانی قرار داد، این سیارات تحت تاثیر اثر جزر و مد قرار می گیرند و انرژی خود را از دست داده و به خورشید خود نزدیک می شوند. این نتایج جدید می توانند راهی به سوی کشف اجرام آسمانی جدید در سایر منظومه های سیاره ای بگشایند.