چلوكباب با رنگ غیر مجاز!

مجله زندگی ایده آل - نیلوفر جامه‌بزرگی: چند هفته پیش‌، خبری از پلمپ شدن رستورانی معروف در خیابان سهروردی در خبرگزاری ها پخش شد. این رستوران معروف و گران‌قیمت به علت استفاده از رنگ‌های غیرمجاز خوراكی بسته شد و سوالات زیادی درباره رنگ‌های خوراكی خوش‌آب و رنگ در ذهن مردم برجای گذاشت.

امروز در بیشتر مواد غذایی از شیرینی‌، شكلات و انواع دسر گرفته تا كباب و پلو، از رنگ‌های خوراكی استفاده می‌شود. این رنگ‌ها اگرچه ظاهری زیبا به غذاها می‌دهند اما آسیب‌هایی را هم به بدن وارد می‌كنند و سلامت ما را به خطر می‌اندازند. در این مطلب  از مهندس حسین عزیزی، رئیس انجمن صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و دكتر پیام فرح‌بخش، متخصص تغذیه در مورد مضرات رنگ‌های غیرمجاز پرسیده ایم رنگ های غیرمجاز مگر چقدر برای سلامت ما مضرند؟

رنگ‌های خوراكی از كجا آمده‌اند؟

رنگ‌های خوراكی به دو دسته مجاز و غیرمجاز تقسیم می‌شوند. رنگ‌های مجاز در كارخانه‌های خارجی تولید می‌شوند و به صورت مجاز به كشور وارد می‌شوند؛ این نوع از رنگ‌ها دارای مجوز از سازمان‌هایی معتبر در كشور خود هستند و تنها نكته استفاده از آنها این است كه باید دوز مصرف آنها رعایت شود و بیشتر از حد مجاز در محصولات و مواد غذایی استفاده نشوند. كارخانه‌هایی با وارد كردن این رنگ‌ها محصولاتی مانند شكلات‌ها و آب‌نبات‌ها را رنگی می‌كنند.


رنگ‌های غیرمجاز كدامند؟

رنگ‌های غیرمجاز، رنگ‌هایی گمنامند كه معلوم نیست از كجا سر در آورده‌اند. این رنگ‌های غیرمجاز برای مصرف غذایی نیستند و برای استفاده در كارخانه‌های مختلفی مانند نساجی، صنایع رنگ‌سازی و حتی رنگ‌رزی در فرش‌ها استفاده می‌شوند، دست به دست به فروشنده‌ها و شیرینی‌پزی‌ها می‌رسند و به صورت غیرمجاز در خوراكی‌ها استفاده می‌شوند. بسیاری از خانم‌ها هم بی‌خبر از مضرات آنها و غیربهداشتی بودن رنگ‌ها با اعتماد به فروشنده، رنگ‌هایی كه ناخالصی‌های زیادی دارند و بسیار برای سلامت مضر هستند به سفره غذایی خانواده خود راه می‌دهند.

عامل سرطان، گرمی چند؟

متاسفانه تمامی رنگ‌های كه در فروشگاه‌ها و عطاری‌ها به فروش می‌رسند، غیرمجازند. شاید شما هم جز افرادی باشید كه اهل خرید شكلات‌ها و شیرینی‌هایی كه در خانه طبخ می‌شوند، هستند و تصور كنید كه این نوع از خوراكی‌ها سالم‌ترند. باید بدانید كه در همه این شكلات‌ها و كیك‌ها از رنگ‌های مخصوص رنگ‌رزی استفاده شده‌است. رنگ‌های مجاز در فروشگاه‌ها و عطاری‌ها توزیع نمی‌شوند و تنها كارخانه‌های معتبر این رنگ‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند.

رنگ خوراكی با بسته‌بندی معتبر وجود ندارد!

بهتر است اسم زعفران را از این پودرهای شیمیایی جدا كنیم. زعفران پودر و ادویه‌ای با ارزش غذایی بالاست كه به عطر و طعم غذا كمك می‌كند اما رنگی كه شبیه رنگ ‌زعفران است، چیزی جز رنگ شیمیایی غیر‌مجاز نیست. متاسفانه وزارت بهداشت هیچ رنگ خوراكی معتبری را با بسته‌بندی و مهر استاندارد در فروشگاه‌ها یا عطاری‌ها توزیع نكرده ‌است و تمامی رنگ‌هایی كه در اغلب شیرینی‌پزی‌‌های كشور استفاده می‌شوند، رنگ‌های غیرمجاز هستند كه در سطح وسیعی در كشور استفاده می‌شوند.

چه به روزمان می‌آورند؟

درباره مضرات استفاده از رنگ‌های خوراكی زیاد شنیده‌ایم اما واقعیت این است كه هنوز تحقیقات عمده و مهمی درباره آسیب‌های ناشی از خوردن رنگ‌های غیرمجاز انجام نشده است. هیچ‌كس نمی‌تواند، منكر خطرناك‌ بودن این مواد شیمیایی برای بدن شود؛ دانشمندان و پژوهشگران تحقیقات گسترده‌ای را درباره آسیب رنگ‌های غیرخوراكی به بدن كه هدف اصلی تولید آنها استفاده در صنایع بوده‌است، نكرده‌اند. ناگفته نماند كه سرطان‌زا بودن این رنگ‌ها كاملا به اثبات رسیده‌ است و در استفاده درازمدت از رنگ‌های غیرمجاز باید منتظر آسیب ناشی از آنها بود.

چگونه مچ متقلب را بگیریم؟

شاید این سوال برای شما هم پیش بیایید كه آیا با رفتن به رستوران و دقت كردن به پلو و غذاها یا با تست كردن طعم شیرینی می‌توان رنگ‌ مجاز را از غیرمجاز تشخیص داد؟ متاسفانه نمی‌توان جواب امیدوار‌كننده‌ای به این سوال داد. شاید از رنگ‌ و بوی پلو بتوان زعفران طبیعی را از رنگ ‌غذا تشخیص داد اما راهی برای تشخیص دادن رنگ‌ غذایی مجاز از غیرمجاز وجود ندارد.  رنگ‌‌های خوراكی طعم و بویی خاص ندارند و نمی‌توان آنها را شناخت. مصرف‌كنندگان چاره‌ای ندارند، جز اینكه به سازنده و آشپز اطمینان كنند.

كودكان را بیش‌فعال می‌كند

دكتر فرح‌بخش، متخصص تغذیه، درباره آسیب مصرف رنگ‌های غیرمجاز نگرانی‌هایی دارد او می‌گوید: « رنگ‌های مجاز كه توسط غذا و دارو و با دوز معین مصرف می‌شوند، بی‌ضرر و آزمایش شده هستند اما مقداری از این رنگ‌ها به صورت غیرمجاز و به صورت زیرزمینی تولید می‌شوند كه آسیب‌هایی را به بدن وارد می‌كنند. استفاده از مواد غذایی غیر‌خوراكی مشكلاتی را در كودكان ایجاد می‌كند. تحقیقات نشان داده است كه استفاده از این رنگ‌ها باعث بروز بیش‌فعالی یا ADHD در كودكان‌شان می‌شوند. شاید یكی از علل بالا رفتن این بیماری در كودكان خوردن رنگ‌های شیمیایی غیر خوراكی در انواع غذاها و دسرها باشد. »


چه کسی کارخانه اسمارتیزسازی را پلمپ می کند؟

یكی از خوراكی‌های محبوب جهانی اسمارتیز‌های M&M  است كه با رنگ‌های اشتها‌برانگیزشان از كوچك و بزرگ دل می‌برند و كمتر كسی می‌تواند در برابر این خوراكی مقاومت كند. اما در مورد رنگ‌های مصنوعی این خوراكی شكلاتی هم شایعاتی وجود دارد و كمپین‌هایی برای مبارزه با رنگ‌های مصنوعی تولیدكنندگان این خوراكی به راه افتاده است.

در نتیجه سخنگوی شركت تولیدكننده اعلام كرده كه قرار است به‌زودی تمام رنگ‌های این اسمارتیز‌ها طبیعی باشد. در حال حاضر کارخانه M&M   ادعا می کند رنگ زرد و قرمز مشكلی ندارد و این كارخانه به این سو حركت می‌كند كه برای تولید تمام خوراكی‌هایش از رنگ‌های طبیعی كمك بگیرد تا هیچ خطری سلامت مصرف‌كنندگان جهانی را تهدید نكند.

به كبد و صفرا آسیب می‌رساند

این متخصص تغذیه معتقد است كه رنگ‌های غیرمجاز در مسیر عبور خود از كبد، صفرا و كلیه‌ها عبور می‌كنند و باعث بروز بیماری‌هایی می‌شوند. با یك ‌بار استفاده از پودرهای خوش ‌آب و رنگ‌ نباید بلافاصله منتظر ظاهر شدن علائم باشید. رنگ‌های غیرمجاز آرام آرام روی ارگان‌های بدن شما اثر می‌گذارند و در درازمدت باعث بروز سرطات صفرا و كبد می‌شوند و نارسایی‌هایی را در كلیه‌ها به وجود می‌آورند.

مقدار حد مجاز رنگ‌های خوراكی هم با توجه به نوع و ماده استفاده شده از آنها متفاوت است و بهتر است به دستورالعمل ‌آنها توجه شود. می‌توانید برای اطمینان از سلامت غذاها و شیرینی‌ها، از رنگ‌های طبیعی استفاده كنید و با خیال راحت مواد غذایی رنگارنگ را مورد استفاده قرار دهید.

چند گرم رنگ مجاز؟

استفاده از رنگ‌های مجاز به میزانی كه توسط سازمان بهداشت جهانی تایید شده است، بی‌ضرر است. كارخانه‌ها این رنگ‌های مجاز را از كشور‌های معتبر خریداری می‌كنند و با گرفتن مجوز، رنگ‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند که می‌توان به میزان 01/1گرم برای هر فرد استفاده شود.

البته مقدار مجاز برای استفاده از رنگ‌های دارای استاندارد جهانی‌ روی بسته‌بندی آنها نوشته شده است؛ باتوجه به علاقه بسیاری از خانم‌های ایرانی برای طبخ شیرینی در خانه بهتر است وزارت بهداشت با در دسترس قرار دادن رنگ‌های مجاز كه طرز تهیه آنها روی بسته‌بندی درج شده است، از مصرف رنگ‌های غیرمجاز جلوگیری كند. بسیاری از رنگ‌های غیرمجاز یا در كشور خودمان ساخته می‌شوند یا از كشور‌ چین به ایران می‌آیند.