چرا وقتی رژیم می‌گیرید چاق می‌شوید؟

مجله سیب سبز - آسا ابراهیمی: بعضی‌ها بیشتر از یکی، دو هفته نمی‌توانند به توصیه‌های متخصص تغذیه پایبند بمانند. رژیم گرفتن برای آنها کار استرس‌زایی است که یا نصفه و نیمه رهایش می‌کنند یا اینکه باوجود ادامه دادنش، به‌جای لاغر شدن هر روز چاق‌تر می‌شوند. شاید یکی از دلایل شلوغی این روزهای مطب متخصصان تغذیه، دوباره و چند باره نشستن همین جمعیت شکست‌خورده روی صندلی درمان باشد.

اگر شما هم یکی از کسانی هستید که برای حفظ تناسب‌اندام و البته سلامت‌تان می‌خواهید وزن کم کنید و نمی‌دانید چه چیزی باعث نیمه‌کاره رها کردن برنامه غذایی‌تان می‌شود، این مطلب را بخوانید. محققان در بررسی‌های‌شان مهم‌ترین دلایل شکست خوردن در زمان رژیم گرفتن را کشف کرده‌اند.


نمی‌دانید چرا شیرینی هوس می‌کنید؟

بی‌خوابی شبانه، شما را تنها خسته نمی‌کند، بلکه گرسنگی غیرقابل تحملی را هم به جان‌تان می‌اندازد. افرادی که شب‌ها به‌موقع به تختخواب نمی‌روند، اغلب حدود 248کالری بیشتر از نیاز روزانه‌شان مصرف می‌کنند و برای رها شدن از خستگی ناشی از بی‌خوابی، سراغ خوراکی‌های پرکالری و انرژی‌بخش و حتی نوشابه‌های گازدار و انرژی‌زا می‌روند و سهم سبزیجات و میوه‌ها را در رژیم غذایی روزانه‌شان نصف می‌کنند.

چنین افرادی بیشتر به خوردن خوراکی‌های شیرین و شکلات‌ها تمایل نشان می‌دهند و حتی بعد از مدتی به مصرف مداوم این خوراکی‌های چاق‌کننده وابسته می‌شوند. اگر به دیر خوابیدن و کم خوابیدن‌تان ادامه دهید، بعید نیست آن‌طور که پژوهشگران می‌گویند، خیلی زود به شکل غیرقابل کنترلی وزن اضافه کنید.

کم‌خوابید؟

گفتیم که کم‌خواب‌ها دل‌شان همیشه شیرینی و پفک می‌خواهد اما باید بدانید که چاقی که بعد از کم‌خوابی گریبان شما را می‌گیرد، تنها حاصل پرخوری‌های‌تان نیست. بررسی‌های دیگری ثابت کرده‌‌اند که کم‌خوابی یا شب‌زنده‌داری در فعالیت هورمون‌ها اختلال ایجاد می‌کنند و با بر هم زدن ریتم طبیعی بدن و دستکاری میزان ترشح هورمون‌ها، شما را حتی بدون زیاد از حد کالری گرفتن چاق می‌کنند.

به‌همین دلیل اگر خواب‌تان کمتر از اندازه طبیعی است، بین شب چند بار بیدار می‌شوید یا بیش از اندازه دیر به تختخواب می‌روید، روی توانایی‌تان در کنترل خود حساب نکنید و بدانید که حتی در صورت روزه‌دار بودن شما، هورمون‌ها کار خود را کرده و چرخه سوخت‌وساز بدن‌تان را با اختلال مواجه می‌کنند. اختلالی که زمینه را برای چاق‌تر شدن‌تان فراهم می‌کند.

کارتان زیاد است؟

وقتی بعد از بی‌خوابی شبانه یا سپری کردن یک روز پرمشغله و خسته‌کننده به غذا درست کردن فکر می‌کنید، چه گزینه‌هایی به ذهن‌تان می‌رسد؟ احتمالا برای شام غذاهایی که در منوی ذهنی شما چرخ می‌زنند، پیتزا، چلوکباب یا در بهترین حالت، کوکوی سیب‌زمینی هستند. از نظر محققان هوس کردن چنین غذاهایی بعد از بی‌خوابی شبانه عجیب نیست. آنها می‌گویند افرادی که شب‌زنده‌داری می‌کنند، بیشتر هوس خوراکی‌های حاوی کربوهیدرات به سرشان می‌زند و البته اغلب نمی‌توانند در برابر میل‌شان به خوردن دسر هم مقاومت کنند.

از آنجایی که این غذاهای سرشار از کربوهیدرات خیلی زود در بدن تبدیل به قند می‌شوند، می‌توانند به مغز یک فرد نیازمند انرژی سوخت برسانند و حالش را بهتر کنند؛ اما بدی‌اش این است که این خوراکی‌ها باعث ترشح بیشتر هورمون گرسنگی در بدن هم می‌شوند و شما را تنها پس از گذشت زمان کمی بعد از میل کردن غذا دوباره گرسنه می‌کنند. اگر به هیچ عنوان نمی‌توانید میل‌تان به خوردن غذاهای سرشار از کربوهیدرات را مهار کنید، لااقل سراغ کربوهیدرات‌های پیچیده بروید که عواقب گفته شده را برای‌تان رقم نمی‌زنند.

برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار، ماکارونی‌های سبوس‌دار و غذاهایی از این دست می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای شام شبانه شمایی که به شدت نیازمند انرژی هستید به‌حساب بیایند. اما اگر هنوز آنقدر بر خود‌تان تسلط دارید که بتوانید اشتهای‌تان را کنترل کنید، بهتر است سراغ گزینه‌هایی که حجم پروتئین‌شان بالاتر است بروید یا حداقل نیمی از شام‌تان را به خوراکی‌هایی که با سبزیجات تازه طبخ شده‌اند اختصاص دهید.

تشنه‌اید؟

شاید ندانید که مغز ‌شما نمی‌تواند همیشه تفاوت میان احساس تشنگی و گرسنگی را تشخیص دهد. از آنجا که هنگام هجوم آوردن هر دوی این احساس، ناحیه یکسانی در مغز تحریک می‌شود، گاهی هنگام تشنگی شما به اشتباه بدن‌تان را گرسنه ارزیابی می‌کنید. به‌همین دلیل شما در زمانی که هیچ نیازی به دریافت کالری‌های بیشتر و غذا خوردن ندارید، به‌خاطر اشتباه گرفتن تشنگی با گرسنگی، مقدمات چاق‌تر شدن‌تان را فراهم می‌کنید و بیهوده غذا یا هله‌هوله می‌خورید.

برای فرار از چنین سوء‌تفاهمی، شاید بهترین راه این باشد که قبل از باز کردن در یخچال و سوخت رسانی به بدن‌تان، یک لیوان آب بنوشید. به خودتان بگویید که تا 20دقیقه بعد از نوشیدن آب اجازه دریافت کالری را ندارید و تنها اگر بعد از گذشت این زمان باز هم احساس گرسنگی کردید،‌ می‌توانید غذا یا میان‌وعده بخورید. امتحانش مجانی است. شاید بعد از گذشت این زمان دیگر میلی به بلعیدن یک بشقاب سیب‌زمینی سرخ کرده یا یک بسته چیپس نداشته باشید و دوباره هوس خوردن یک لیوان آب دیگر که از پس سم‌زدایی بدن‌تان هم برمی‌آید را پیدا کنید.

مشکلات زنانه دارید؟

نوسانات سطح هورمون‌ها در روزهای پیش از قاعدگی، می‌توانند شما را گرسنه و ضعیف جلوه دهند. به‌همین دلیل در برخی روزهای ماه توان‌تان برای کنترل اشتهای خود کم می‌شود و دل‌تان می‌خواهد همه خوراکی‌های شیرین یا کربوهیدراتی موجود در خانه را یکجا ببلعید. تقصیر شما نیست؛ اتفاق‌هایی که هورمون‌ها زمینه‌ساز‌شان می‌شوند، نمی‌گذارند به هیچ ماده غذایی در خانه رحم کنید.

حالا اگر شما به مشکلات هورمونی دچار شده باشید، در تمام روزهای سال می‌توانید حالاتی شبیه این روزها را تجربه کنید و حتی باوجود میل شدیدی که به لاغر شدن و رژیم گرفتن دارید، از پس عمل کردن به برنامه‌ریزی‌های‌تان برنیایید. درصورتی که باوجود رعایت همه اصولی که متخصص تغذیه برای‌تان مشخص کرده، باز هم چاق می‌شوید یا در صورت اینکه اشتهای غیرقابل کنترلی دارید که نمی‌گذارد به رژیم‌تان پایبند باشید، حتما به متخصص زنان مراجعه کنید و از او بخواهید برای‌تان آزمایشی بنویسد که وضعیت هورمون‌های‌تان و سامان یا نابسامان ترشح شدن‌شان در آن مشخص شود.


همسرتان چاق است؟

زندگی با یک فرد خوش‌خوراک و غذا خوردن در کنار او، می‌تواند یکی از دلایل چاقی‌تان باشد. از نظر محققان اینکه کنار چه کسی غذا می‌خورید و با چه کسی به رستوران می‌روید، می‌تواند روی انتخاب‌های شما تاثیر بگذارد و اگر با یک فرد فست‌فود دوست که به خوردن غذا‌های پرکالری میل زیادی دارد رستوران بروید، احتمال اینکه شما هم انتخاب‌های چاق‌کننده‌ای داشته باشید کم نخواهد بود.

درصورتی که می‌خواهید به رژیم غذایی‌تان پایبند باشید و وزن کم کنید، چاره‌ای جز مجبور کردن همسرتان به رژیم گرفتن نخواهید داشت. قطعا برای شمایی که شب را باید با بشقاب سبزیجات سر کنید، نشستن کنار کسی که برنامه‌های تلویزیونی را با چیپس و پفک خوردن تماشا می‌کند، خالی از ضرر نخواهد بود. پس از همسرتان خواهش کنید در این مدت همراه شما باشد و به‌خاطر رسیدن شما به هدف‌تان از بخشی از تمایلات خوراکی‌اش چشم‌پوشی کند. انگار اگر این بار همراهی برای رسیدن به هدف‌تان نداشته باشید، عبور از این مرحله برای‌تان چندان آسان و حتی میسر نخواهد بود.

رئیس‌تان بداخلاق است؟

برای اینکه هورمون‌ها شما را هر روز چاق‌تر از دیروز کنند، حتما نباید زن باشید. حتی آقایان هم با بیشتر شدن ترشح برخی هورمون‌ها در بدن‌شان در معرض خطر چاقی قرار می‌گیرند. هورمون‌های استرس یکی از انواع آنها هستند که حتی در صورت وفادار ماندن‌تان به رژیمی که از متخصص تغذیه گرفته‌اید، می‌توانند باعث چاق‌تر شدن‌تان شوند. اگر با رئیسی بدخلق هر روز سر و کله می‌زنید، اگر به‌خاطر ابتلای یکی از عزیزان‌تان به یک بیماری سخت مدام با استرس درگیرید یا اگر تغییرات شرایط زندگی و وضعیت اقتصادی استرس فراوانی را به شما تحمیل کرده، طبیعی است که چاقی هم به همه مشکلاتی که با آنها روبه‌رو هستید، اضافه شود و به‌خاطر ترشح بیشتر هورمون‌های استرس، ترازویی که خودتان را با آن وزن می‌کنید،‌ هر روز عدد بالاتری را نمایش دهد.

برای فرار از چنین شرایطی، هیچ چاره‌ای جز آرام کردن خود پیش روی‌تان نیست. شما نه تنها باید مقاومت روانی‌تان را با تمرین‌های خود و حتی کمک متخصصان روانشناس در برابر مشکلات بالا ببرید، بلکه با کمک ورزش هر روزه که باعث ترشح سروتونین بیشتر و شادتر شدن‌تان می‌شود هم می‌توانید با این مشکلات مبارزه کنید. انجام تمرین‌های تن‌آرامی هم در این زمینه بی‌اثر نیست.

فراموش نکنید که میان جسم و روان شما ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد و اگر آرامش را به بدن‌تان برگردانید، روان‌تان هم آرام می‌گیرد. یادتان نرود که همیشه شرایط محیطی نیست که به شما استرس وارد می‌کند. گاهی حضور شما در همان محیطی که همه همکاران‌تان از آن ناراضی هستند هم می‌تواند استرس‌هایی را به‌همراه بیاورد. پس درصورتی که می‌بینید توان‌تان در تحمل استرس پایین آمده، راهکارهایی که گفتیم را به کار ببندید تا به آرامش برسید.

می‌خواهید فیل هوا کنید؟

آدم‌هایی که از خودشان انتظار زیادی دارند و حاضر نیستند برای رسیدن به اهداف‌شان به خود وقت بیشتری دهند، گزینه خوبی برای رژیم گرفتن نیستند. آنها به محض مراجعه به مطب متخصص تغذیه، نسبت به تغییرات بدن‌شان دچار وسواس می‌شوند و با روزی چند بار روی ترازو رفتن و انتظار غیرمنطقی داشتن از تلاش‌های‌شان، زمینه را برای ناتمام رها کردن این تصمیم فراهم می‌کنند. این آدم‌ها که هیچ‌وقت نمی‌توانند به آینده چشم داشته باشند و اهداف‌شان را بلندمدت ترسیم کنند، به محض اینکه چند روز وزن‌شان را ثابت ببینند از رژیم گرفتن منصرف می‌شوند و با شدتی بیشتر از قبل به دریافت کالری‌های مازاد رو می‌آورند.

همین موضوع است که باعث می‌شود بسیاری از افراد بعد از یک دوره کوتاه رژیم گرفتن، چاق‌تر از قبل شوند و با مشکلی صدچندان دوباره راهی مطب متخصصان تغذیه شوند. باور کنید لاغر شدن برای همه ممکن است اما همه افراد به یک سرعت لاغر نمی‌شوند. پس وقت رژیم گرفتن خود را با هیچ کسی مقایسه نکنید و انتظارات واقع‌بینانه‌ای از خودتان و بدن‌تان داشته باشید.