وقتی خانم یکپارچه آقاست!

مجله سیب سبز - محمد ستاری: با نزدیک شدن به سن بلوغ کم‌کم آن پوست لطیف و بی‌عیب و ایراد جای خود را به پوستی چرب و ضخیم می‌دهد. زیاد طول نمی‌کشد که سر و کله موهای زاید نیز پیدا شده و دردسرهای ازبین بردن آن آغاز می‌شود. اگر خانم خوش‌شانسی باشید این موها فقط در نواحی طبیعی رشد می‌کنند و می‌توانید به‌راحتی با یکی از روش‌های تراشیدن، کندن یا لیزر آنها را برطرف کنید.

اما متاسفانه گاهی اوقات به علل مختلف از ژنتیک گرفته تا مشکلات هورمونی، رشد موهای زاید بیش از حد افزایش یافته و حالتی مردانه به خود می‌گیرد. در این صورت برطرف کردن آن نیز مشکل‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود، به‌خصوص اگر در انتخاب روش موزدایی به شرایط فرد توجه نشود. اگر شما نیز از پرمویی یا رویش موهای زاید در نقاط غیرطبیعی مانند چانه، قفسه سینه، شکم و... رنج می‌برید توصیه‌های دکتر محمد گلشنی، متخصص پوست و مو و دبیر انجمن متخصصین پوست ایران را در این مورد از دست ندهید.

افزایش موهای زاید چه عللی دارد؟

افزایش رشد موهای زاید با ضخامت‌های مختلف در نقاط غیر‌متعارف بدن خانم‌ها «هیرسوتیسم» نام دارد. این نواحی اغلب شامل چانه، پشت لب، گونه‌ها، ساعد دست‌ها، ساق پاها، وسط سینه، پشت، روی شکم و... می‌شوند. اما موهایی که در نواحی زیر بغل، ناحیه تناسلی و کشاله ران رشد می‌کنند نشانه‌ای از هیرسوتیسم نیستند. عوامل افزایش موهای زاید را می‌توان به 3دسته کلی تقسیم کرد  ازجمله:

1.  ژنتیک و محیط زندگی

عوامل ژنتیک و وراثت مهم‌ترین علت رشد و رویش موهای زاید در خانم‌ها به‌حساب می‌آیند. عوامل جغرافیایی و منطقه‌ای محل تولد و زندگی نیز در این امر تاثیرگذارند. برای مثال زنان منطقه خاورمیانه از‌جمله ایرانی‌ها، عرب‌ها و ساکنان این نقاط از جهان استعداد بیشتری برای رشد موی زاید دارند. همچنین وجود چند تار موی زاید روی نواحی نامتعارف مثل صورت، چانه و سینه در نژاد ایرانی‌ها طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

2. اختلالات هورمونی و تخمدانی

اختلال عملکردی تخمدان‌ها، بروز عارضه کیست تخمدان و افزایش میزان هورمون جنسی مردانه در زنان از دیگر علل هیرسوتیسم به‌حساب می‌آیند. بدن زنان به‌طور طبیعی دارای مقدار بسیار کمی از هورمون‌های مردانه است اما درصورت به‌هم ریختن تعادل این هورمون‌ها، موهای زاید افزایش پیدا می‌کند.

بنابراین خانم‌هایی که دچار رویش مو در نواحی مردانه می‌شوند باید توسط متخصصان پوست یا متخصصان غدد و زنان تحت بررسی قرار بگیرند تا علل و راه‌های درمانی لازم برای‌شان مشخص شود.

 این آزمایش‌ها باید شامل بررسی کامل هورمونی، بررسی تخمدان‌ها از نظر کیستی بودن، اختلال در کارکرد غدد فوق کلیه، اختلال در هورمون رشد و درنظر گرفتن احتمال مصرف داروهای استروئیدی ازجمله کورتن‌ها باشند. لازم به ذکر است که خانم‌های چاق بیشتر در معرض اختلالات تخمدان پلی‌کیستیک قرار می‌گیرند.

 3. بلوغ و یائسگی

رشد موهای زاید در دوران بلوغ و یائسگی افزایش می‌یابد زیرا هورمون‌های مردانه در خانم‌ها طی بلوغ فعال‌تر می‌شوند و هورمون‌های زنانه آنها طی یائسگی کاهش پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی متخصصان زنان از راهکارهای هورمون استفاده کرده و اقدامات لازم را در کنار متخصصان پوست انجام می‌دهند.

سرما، گرما و رژیم غذایی بی‌تاثیرند

به اعتقاد و باور عام، رشد موهای زاید در بعضی ماه‌ها و فصول سال متفاوت است. اما این موضوع فقط درمورد برخی موجودات زنده مطرح شده است و برای انسان صدق نمی‌کند. همچنین تاثیر مصرف پوست مرغ یا برخی مواد غذایی بر افزایش موهای زاید به اثبات نرسیده است. حتی نمی‌توان گفت که با تغییر نوع غذای مصرفی یا بهره‌گیری از رژیم غذایی خاص، افراد دچار پرمویی می‌شوند.

الکترولیز، لیزر یا مومک و تیغ؟

راه‌های درمان موهای زاید بر‌اساس علل آن متفاوت هستند. در گذشته برای این منظور از جریان الکتریسیته و دستگاهی به‌نام الکترولیز استفاده می‌شد. اما این راهکار علاوه بر دردناک و وقت‌گیر بودن با عوارضی ازجمله بازگشت موها و آسیب‌های پوستی و ایجاد جای زخم همراه بود. تیغ زدن و تراشیدن مو، استفاده از موم، اپیلاسیون و کندن مو نیز از دیگر روش‌های قدیمی محسوب می‌شوند که امروزه با روی کار آمدن لیزرها تقریبا متقاضیان کمتری دارند. لیزر فقط برای رفع موهای سپید قادر به اثر نیست و در چنین مواردی باید از روش‌های سنتی مثل تراشیدن مو و الکترولیز استفاده کرد.
 داروی خوراکی هم داریم اما‌...

بعضی داروهای خوراکی از‌جمله داروهای ضدهورمون‌های مردانه (آندروژن) مثل قرص اسپیرینولاکتون قادر به کاهش رشد موهای زاید هستند اما تجویز آنها فقط برای دختران جوان به این منظور صحیح و علمی نیست. بی‌شک توصیه‌ها و داروهایی که در عطاری‌ها ارائه می‌شوند نیز نتیجه قطعی و دائمی ندارند. به‌طور کلی بهترین روش برای رفع موهای زاید سیاه و قهوه‌ای تیره استفاده لیزر نزد افراد با‌تجربه و متخصص است.

گاهی لیزر نتیجه عکس می‌دهد

برای انجام لیزر باید به کلینیک‌هایی مراجعه کنید که زیر‌نظر پزشک متخصص اداره می‌شوند. استفاده از دستگاه‌های متفرقه یا لیزر کردن زیر‌نظر کاربران نابلد و فاقد دانش لازم می‌تواند پیامدهایی از‌جمله تشدید عارضه و حتی ضخیم شدن موهای زاید در پی داشته باشد. کار با دستگاه لیزر همانند فعالیت روی لبه تیغ است؛ اگر زیاد تابانده شود پوست را می‌سوزاند. اگر هم اشعه آن کمتر از حد مجاز باشد نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.

گاهی نیز با استفاده از طول موج نامناسب لیزر به‌جای از بین رفتن مو، فقط رنگدانه آن از‌بین رفته و مو بی‌رنگ می‌شود. در بعضی موارد هم کم بودن انرژی دستگاه موجب تسریع روند رشد مو می‌شود. بنابراین نوع دستگاه، انرژی مناسب و توانایی و تبحر پزشک متخصص در موفقیت درمان نقش عمده‌ای دارند.


فرق بین انواع لیزرها چیست؟

نوع دستگاه و اعتبار شرکت سازنده آن در روند کیفی درمان بسیار اهمیت دارد. دستگاه‌های اصل و معتبر اغلب آمریکایی هستند. اما دستگاه‌های چینی و کره‌ای هم برای رفع موهای زاید وجود دارد که معمولا کارایی مناسب و آمار موفقیت بالایی ندارند. دستگاه الکساندرایت با طول موج 755 نانومتر بهترین و موفق‌ترین لیزر موجود در ایران و جهان است. دستگاه مناسب بعدی، لیزر دایود با طول موج حدود 800نانومتر است.

در ردیف بعدی طبقه‌بندی این ابزار پیشرفته، دستگاه لیزر ان دی یگ (Nd-yag) به‌ویژه برای پوست‌های تیره پاسخ خوبی به‌همراه دارد. اما در پوست‌های روشن و نیمه‌روشن بهتر است از دستگاه‌های الکساندرایت و دایود استفاده شود. دستگاه دیگری موسوم به آی‌پی‌ال (IPL) نیز وجود دارد که فقط نور متمرکز است و لیزر محسوب نمی‌شود. این دستگاه که طیفی از نور با طول موج 400 تا 1200نانومتر ایجاد می‌کند اغلب برای درمان لک‌های پوستی استفاده می‌شود و کارایی مورد‌نظر در مقایسه با لیزرهای اختصاصی موی زاید را ندارد.

دستگاه‌های لیزر خانگی دارای توان و انرژی کافی جهت رفع پرمویی نیستند. بنابراین بهتر است از صرف هزینه بیهوده جهت خرید آنها خودداری کنید. در آخر به همه افراد توصیه می‌شود که تنها بعد از مطالعه درمورد انواع دستگاه‌ها اقدام به درمان موی زاید کنند. همچنین باید با شناسایی کلینیک‌ها و سایت‌های اینترنتی اطلاع‌رسانی هر مرکز از توان تجهیزاتی و تخصصی آن مرکز مطمئن شوند.

یک ماه قبل از لیزر، اپیلاسیون را کنار بگذارید

پوست‌های سفید با موهای تیره و مشکی بهترین پاسخ را به لیزر موهای زاید می‌دهند. درواقع هرچه مو نازک‌تر و کمرنگ‌تر باشد درصد پاسخ مثبت کمتر می‌شود. همچنین افرادی که در گذشته به جای اپیلاسیون و کندن مو از روش تراشیدن استفاده کرده‌اند، پاسخ بهتری از لیزر می‌گیرند. به هر حال توصیه می‌شود حدود یک ماه قبل از لیزر، روش تیغ زدن مو را جایگزین موم انداختن، کندن و اپیلاسیون کنید.

ضد‌آفتاب فراموش نشود

به‌منظور کاهش درد و ناراحتی لیزر توصیه می‌شود حداقل نیم ساعت قبل، از کرم موضعی و بی‌حس کننده لیدوکائین استفاده شود. البته این کرم را نباید در محدوده وسیعی از پوست به‌کار برد زیرا جذب بالایی دارد و می‌تواند خطرآفرین باشد، بنابراین گاهی توصیه می‌شود این اقدام جهت مناطق وسیع پوست در چند مرحله انجام شود. قبل و بعد از اتمام مراحل لیزر نیز باید از کرم ضدآفتاب استفاده کرد.

لیزر باید چند بار تکرار شود؟

درمان موهای زاید برحسب نوع و محل رویش، بین 4 تا 6جلسه طول می‌کشد. برخی نقاط بدن ازجمله زیر بغل و پاها پاسخ بهتری نسبت به درمان خواهند داشت به گونه‌ای که در مدت 3 تا 5جلسه حدود 90درصد از موهای زاید کاهش پیدا می‌کند. اما نقاطی مانند چانه، پشت لب و ساعد دست‌ها پاسخ ضعیف‌تری به درمان دارند و شاید پس از 6 تا 7جلسه بتوان به 60درصد از هدف دست یافت. فواصل بین جلسات نیز از اهمیت برخوردار است؛ برای مثال در ناحیه صورت فاصله بین هر جلسه لیزر باید حدود 5/1 تا 2ماه باشد اما در نواحی پاها این مدت کمی ‌بیشتر و حتی تا 3ماه نیز توصیه می‌شود.