غذاهای ویژه ماه رمضان از دیدگاه طب سنتی ایران

روزه گرفتن در روزهای گرم و بلند تابستان کمی با فصل‌های دیگر فرق دارد

 

غذاهای ویژه ماه رمضان از دیدگاه طب سنتی ایران

روزه گرفتن در روزهای گرم و بلند تابستان کمی با فصل‌های دیگر فرق دارد. زود تشنه می‌شوید و اگر شاغل باشید در طول روز با کاهش میزان انرژی و فعالیت‌های جسمی روبه رو می شوید. روزه عبادت و تمرینی برای تحمل سختی‌هاست و اگر نکات روزه‌داری را خوب به کار نبرید روزهای سختی را پشت‌سر خواهید گذاشت. پس اگر می‌خواهید ماه رمضان را با سلامت کامل پشت‌سر بگذارید، راه‌های مفیدی را برای سلامت شما در این ماه پیشنهاد می‌کنیم.

 

نخوردن سحری ممنوع
خیلی‌ها بدون خوردن سحری روزه می‌گیرند و اصلا به ضررهای این کار فکر نمی‌کنند. نخوردن غذای مناسب در ماه رمضان خصوصا سحر، به بدن آسیب می‌رساند و باعث طولانی شدن گرسنگی و ضعف شدید طی روز می‌شود. اگر عادت دارید بدون خوردن سحری روزه بگیرید باید بدانید با دست خودتان باعث آسیب دستگاه گوارش‌تان مخصوصا معده و روده‌ها می‌شوید. پس تنبلی را کنار بگذارید و بدون سحری روزه نگیرید.

 

زیاده‌روی نکنید
زیاد خوردن در روزهای معمولی سال خوب نیست چه برسد به ماه رمضان که سیستم گوارشی بدن ساعت‌هایی را بدون مواد غذایی می‌گذراند. اگر فکر می‌کنید هر چه بیشتر بخورید دیر‌تر گرسنه‌تان می‌شود اشتباه می‌کنید. در خوردن وعده سحری و افطاری باید حد اعتدال رعایت شود. غذا و آب را به اندازه‌ای بخورید که بدن‌تان نیاز دارد. با رعایت نکاتی مانند رعایت قدرت هضم، رعایت عادت‌های غذایی و داشتن نشاط پس از غذا خوردن و خوردن وعده‌های سحری و افطاری باعث سلامت معده و بدن، رشد بیشتر عقل و سبكی بیشتر جسم‌تان می‌شوید.

 

متناسب با مزاج‌  بخورید
غذای مناسب برای ماه رمضان و درست آشامیدن  در همه حال توصیه می‌شود. در ماه مبارک رمضان و به‌ویژه در روزهای بلند و گرم سال، اهمیت بیشتری دارد. دقت کنید از غذاهایی استفاده کنید که با مزاج‌تان متناسب است. برای شروع نخست سراغ غذای لطیف و سبک‌تر بروید. هرگز قبل و بعد از غذا یا بین غذا آب ننوشید. غذای‌تان را خوب بجوید و پرخوری نکنید و همه چیز هم نخورید.

 

افزایش رطوبت بدن
برای کاهش عطش و مقابله با خشکی بدن در ساعات روزه‌داری، می‌توانید از ماءالشعیر طبیعی استفاده کنید. اگر بر اثر گرمی مفرط مزاج قلب، معده، کبد یا تولید حرارت مفرط در بدن و بر اثر تعب جسمی یا روانی طی ساعات روزه‌داری، دچار تشنگی شدید و کاهش رطوبت بدن می‌شوید، می‌توانید با مصرف ماءالشعیر طبیعی به جای آب و چای در سحر و ساعات پس از افطار، عوارض ناخواسته احتمالی را کاهش دهید.

 

گیاهی برای تقویت بنیه
در روزهای گرم سال به‌ویژه روزهایی‌ که روزه‌ می‌گیرید، از خوردن میوه‌های گرمسیری مانند موز و انبه (و کمتر آناناس) پرهیز کنید چراکه زیاده‌روی در خوردن آنها موجب افزایش غلظت خون می‌شود. گلاب، هم برای تقویت معده و دهانه آن و همچنین تقویت روح و قوا هنگام افطار بسیار مناسب است.

 

اگر نکات روزه‌داری را خوب به کار نبرید روزهای سختی خواهید داشت

غذای مناسب برای ماه رمضان
غذای مخصوص ماه رمضان: شله‌زرد، فرنی یا شیربرنج است و برای شروع افطار خوب است. اگر معده مرطوبی دارید روی آنها کمی دارچین و سیاه‌دانه بریزید. بد نیست که برای تقویت دهانه معده، همراه با فرنی، شله‌زرد یا شیر‌برنج‌تان کمی مربا بخورید. البته شاید برای کسانی که گرمی و خشکی زیادی در معده دارند، سوپ‌جو همراه با آلوبخارا مناسب‌تر باشد البته به شرطی که در آن قارچ نریزند. برای گرم‌مزاجانی که دچار ریزش صفرا به معده هستند (مثلا احساس سوزش یا درد گزنده‌ای سر معده دارند، دهان‌شان خیلی بدبوست، تحریک‌پذیر و عصبی شده‌اند)، شربت سکنجبین ولرم در شروع کار بسیار مفید است تا معده را از صفرا بشوید.

 

غذایی برای رفع عطش
برای کاهش تشنگی و عطش در ماه رمضان می‌توانید از شربت‌های سرکه‌شیره، سکنجبین یا شربت آبلیمو در وعده‌های سحری یا افطاری استفاده کنید. نوشیدن کمی عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چای‌خوری تخم خرفه در وعده سحری هم برای کاهش عطش در ماه رمضان به شما کمک می‌کند. توصیه می‌کنیم اگر خیلی تشنه می‌شوید، خوردن خورش‌های همراه با آلو و زرشک را در وعده سحری فراموش نکنید. در طول ساعات روزه‌داری هم می‌توانید عطش خود را با بوییدن سیب گلاب، خیار یا لیمو، اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق، شست‌وشوی سر و گردن و سینه با آب خنک و تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زاید قلب را کم می‌کند، کاهش دهید.

 

روزه را چطور باز کنیم ؟
از نیم ساعت پیش از افطار، کمی از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، به اندازه یک قاشق غذاخوری بکوبید (طوری که پودر نشود) و آن را در یک لیوان شیر داغ بخیسانید و مخلوط را با کمی شکر یا عسل شیرین کنید یا یکی، دو خرمای بدون هسته به آن اضافه کنید. در زمان افطار ابتدا خرما میل کنید و سپس مخلوط را هم بزنید و قاشق قاشق با کمی نان برشته‌ شده، بخورید این یکی از غذاهای مناسب برای ماه رمضان است. یادتان باشد اگر خواستید خوراک دیگری بخورید، دست‌کم با یک ساعت فاصله بخورید.

 

کاهش عطش در ماه رمضان
نوشیدن ماءالشعیر بهتر از هر نوشیدنی دیگری می‌تواند در برابر استرس گرمایی و تشنگی و تحلیل رطوبت بدن، شما را محافظت کند. اگر معده سرد یا تری دارید بهتر است در هر لیوان آن یک قاشق مرباخوری عسل حل کنید و سپس بنوشید. ماءالشعیر طبیعی نباید غلیظ و ژله‌ای شود وگرنه تاثیر آن معکوس خواهد شد. اگر جو کاملا مرغوب و مناسب باشد، رنگ ماءالشعیر به سرخ ملایم و کمرنگ مایل می‌شود. هنگام مصرف عادی، ماءالشعیر را تکان دهید تا دُردی و بخش رقیق آن با هم مخلوط و بخش غذایی ماءالشعیر هم خورده شود.

 

برای تهیه این ماء الشعیر سنتی 50 گرم جوی پوست‌کنده سالم (نه پرک و نه نیمکوب) را با چهار لیوان آب (یک لیتر)، با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملا پخته برسند. این زمان به‌طور متوسط 40 تا 50 دقیقه طول می‌کشد. پس از آن، تا این ترکیب سرد نشده، آن را صاف کنید و در جای خنک قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان، بیش از سه لیوان آب‌جو به دست می‌آید که حداکثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است.

 

اگر از نوشیدن ماءالشعیر همراه با رسوب آن خوش‌تان نمی‌آید، فقط قسمت آبکی رقیق بالای آن را بنوشید و دُردی آن را دور بریزید، بدین ترتیب از کیفیت سردی‌ و تری‌بخشی ماءالشعیر طبیعی بهره‌مند می‌شوید ولی از ماده مغذی آن سودی نمی‌برید. مصرف این فرآورده خانگی، به کسانی‌که مزاج گرم و خشک دارند کمک می‌کند تا از خشکی و زردی رنگ پوست بدن، گود افتادگی چشم‌ها، یبوست، غلظت خون، تحریک‌پذیری عصبی و آزردگی‌های کلیوی احتمالی دور بمانند.

 

نان برشته‌ شده بخورید این یکی از غذاهای مناسب برای ماه رمضان است

 

تدابیر سنتی را آویزه گوش كنید
غذا باید براساس فصل و ماه انتخاب شود. یادتان باشد که در فصل گرم سال دستگاه گوارش انسان ضعیف می‌شود و به همین‌دلیل است که ایرانیان از دیرباز در تابستان و روزهای گرم سال غذاهای سبک با مزاج معتدل مایل به خنک مانند آب‌دوغ‌خیار می‌خوردند. روزه‌های بلند تابستانه دستگاه گوارش را ضعیف‌تر می‌کند پس رعایت تدابیر خوردن و آشامیدن در روزه‌داری، بسیار مهم‌ و لازم است. ابتدا از شرایط بدنی و مزاجی خود مطلع شوید و پس از آن غذاهای مناسب فصل را انتخاب کنید؛ مثلا غذاهای خیلی سنگین مانند کله‌پاچه، حلیم، آبگوشت یا غذاهای خیلی گرم و خیلی شیرین یا تند را از برنامه غذایی ماه رمضان حذف کنید.

 

تشنگی در ماه رمضان
اگر در ماه رمضان غذاهای ادویه‌دار گرم و خشک، غذاهای مولد صفرا، خوراک‌های چرب و سرخ‌کردنی بخورید، شک نکنید که طی روز تشنگی امان‌تان را می‌برد. کارهای بدنی زیاد و سنگین، گرمای روز و تابش آفتاب، بوها، فکر و خیال، استرس‌ و احساساتی که موجب افزایش گرما در مغز و قلب و معده و کبد می‌شود همگی دلایلی هستند که شما را در روز تشنه‌تر می‌کنند.

 

پرخوری و شیرینی‌ ممنوع
باتوجه به طولانی بودن روزهای تابستان و فاصله کم وعده‌های افطاری و شام با سحری، از پرخوری در زمان افطار و پس از آن پرهیز کنید، در صورت رعایت نکردن دچار ناراحتی‌های گوارشی می‌شوید. در روزهای ماه مبارک رمضان بهتر است کمتر از شیرینی‌ها، به‌ویژه شیرینی‌هایی مانند زولبیا و بامیه یا پشمک استفاده کنید. توصیه شده در مناطقی که درخت نخل رشد نمی‌کند، از مصرف زیاد خرما پرهیز شود ولی در مناطق خرماخیز زیاد خوردن آن منعی ندارد.

 

دور این غذاها خط بكشید
تا می‌توانید از خوردن خوراکی‌های چرب، مخصوصا در وعده سحری، پرهیز کنید چون باعث عطش و تشنگی زیاد طی روز می‌شود. اما اگر گاهی غذای چرب می‌خورید کافی ا‌ست پس از ‌آن (به‌ویژه در وعده افطار) کمی پودر رازیانه را با نبات در آب مخلوط کنید و بنوشید تا عوارض آن را کم کند و به گوارش بهتر خوراک کمک کند.

 

کی شام بخوریم ؟
باز کردن روزه و آغاز یکباره افطار با خوراک‌های سنگین معمول، به‌ویژه در افراد گرم‌مزاج و کسانی‌‌ که معده‌های گرمی دارند، به بدن آسیب می‌رساند. هر مزاجی که دارید برای باز کردن روزه، از یک استکان آب گرم و یک عدد خرما استفاده کنید و اگر خیلی احساس گرسنگی می‌کنید، دو تا سه لقمه غذا بخورید تا کمی گرسنگی‌تان رفع شود. شام را دست‌کم یک ساعت پس از افطار میل کنید.

 

منبع:مجله سیب سبز

ویدیو مرتبط :
غذاهای مناسب فصل بهار از دیدگاه طب سنتی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

طب سنتی به گرم مزاج ها در ماه رمضان چه توصیه هایی میکند؟

 

افراد دارای مزاج گرم و خشک از مصرف تنقلات در ماه رمضان پرهیز کنند

 

گرم‌مزاجان دو دسته‌اند: افراد دارای مزاج گرم و خشک و افراد دارای مزاج گرم و تر. در این مطلب ابتدا توصیه‌های غذایی مناسب برای افراد دارای مزاج گرم و خشک و سپس افراد دارای مزاج گرم و تر را آورده‌ایم. با ما همراه باشید ...

طب سنتی توصیه‌های غذایی و رفتاری برای مزاج‌های گوناگون در ماه مبارک رمضان کرده است که رعایت آن می‌تواند برای افراد مفید باشد.

رمضان صاحبان مزاج‌های گرم و خشک
ابتدا باید صاحبان مزاج‌های گرم و خشک را بشناسیم:

* صاحبان این مزاج اغلب لاغر اندام با استخوان‌های کشیده و محکم هستند.

* نبضشان تند می‌زند و گرمای بدنشان بالاست.

 

*خوابشان اندک و وزنشان زیاد تغییر نمی‌کند.

 

* دارای پوست خشک و رگ‌های برآمده هستند.

* صاحبان مزاج گرم و خشک به مزاج‌های تند و عصبی مشهورند و بسیار عجول و شتاب‌زده عمل می‌کنند.

توصیه‌هایی برای مزاج‌های گرم و خشک
سید جواد علوی کارشناس طب سنتی عنوان کرد: این افراد در ماه رمضان سعی کنند، از مصرف برخی غذاها و برخی رفتارها دوری کنند تا از ماه رمضان بهره ببرند.

* مصرف شیر البته بهتر است که محلی باشد برای صاحبان این مزاج مفید است.

 

* از مصرف غذاهای خشک و تنقلاتی مانند گردو، بادام، سنجد، فندق، ته‌دیگ برنج، سرخ‌کردنی‌ها، پفک، چیپس، انواع بیسکوئیت، شکلات، شیرینی‌های قنادی در ماه رمضان پرهیز کنند.

 

* از مصرف غذاهای نفاخ نیز باید پرهیز کنند و آن‌ها را با مصلحات مصرف کنند؛ مثلاً عدس را با پودر آویشن و باقلا را با گلپر مصرف کنند یا کمی زیره با غذا مصرف کنند البته باید بدانند چون مزاجشان گرم و خشک است از ادویه‌ها در صورت لزوم باید استفاده کنند چرا که مزاج ادویه‌هایی مانند دارچین، زیره، زنجفیل خود گرم و خشک است و موجب افزایش گرمی و خشکی این افراد می‌شود.

 

* برای بهره‌مندی از حبوبات و رفع نفخ بهتر است حبوبات را حدود 30 دقیقه بپزند و آب آن را دور بریزند و دوباره آب ریخته و بگذارند تا خوب بپزد این کار موجب رفع نفخ و باد حبوبات می‌شود.

* مصرف غذاهای لعاب‌دار و شورباها برای این افراد مناسب است.

* صاحبان مزاج‌های گرم و خشک بهتر است از قرار گرفتن در محیط‌هایی که موجب عصبانیت و خشم آن‌ها می‌شود پرهیز کنند چرا که خشم و عصبانیت موجب افزایش گرمی و خشکی آن‌ها می‌شود و به بدنشان آسیب وارد می‌شود.

افراد داری مزاج گرم و تر از از میوه‌ها و سبزیجات دارای طبیعت سرداستفاده کنند

 

 رمضان صاحبان مزاج‌های گرم و تر
 ابتدا باید صاحبان مزاج‌های گرم و تر را بشناسیم:
* اکثراً صاحبان مزاج گرم و تر گرایش به چاقی دارند، گوشت بدنشان زیادتر از صاحبان مزاج‌های دیگر است؛ استعداد چاقی آن‌ها بیشتر بر تولید گوشت تکیه دارد، اما اگر بیش‌ازحد سردی بخورند ذخیره چربی در اطراف شکم و ران‌ها و سایر اندام‌ها خواهند داشت.

 

* خواب خوبی خواهند داشت، خوابی که عمیق می‌شود و زود به خواب می‌روند، خروپف در این مزاج بیشتر از مزاج‌های دیگر است. نرم‌خو و مهربان‌تر از سایر مزاج‌ها هستند و نبض آن‌ها محکم، پُر و بسیط می‌زند و بدنشان گرم است.

* آوندها و عروق بدنشان گشادتر و غلبه خون در آنان بسیار اتفاق می‌افتد. بافت‌های بدنشان نرم و مرطوب و خون‌سازی در آنان زیاد است.

 

توصیه‌هایی برای مزاج‌های گرم و تر
سید جواد علوی، کارشناس طب سنتی توصیه‌های غذایی را به صاحبان مزاج گرم و تر در رمضان تشریح کرد.

 

* حجم غذا را کاهش دهند و کمترین مصرف غذایی را داشته باشند. از غذاهای خشک و کم‌حجم بیشتر استفاده کنند؛ غذاهایی مانند خروس جوان خانگی، جوجه مرغ خانگی، کباب بره گوسفند با پودر سماق، ماهی سفید کپور و سایر ماهی‌های دیگر که در پودر زنجفیل یا دارچین و زیره و انیسون شیرین و آب لیموترش قبل از پختن خوابانده شده باشد و امثال آن به‌صورت کباب یا بخارپز یا قلیه ماهی صرف شود. کباب یا خورشت گوشت کبک، بوقلمون، شترمرغ و امثال آن مفید است.

* مصرف غذاهایی مانند برنج و نان را به حداقل ممکن رسانده، از گوشت گاو پرهیز کنند،

* به روزه‌دارانی که دارای مزاج گرم و تر هستند توصیه می‌شود از خواب زیاد بپرهیزند، اگر زیاد بخوابند کم ذهن و کم‌حافظه می‌شوند. سعی کنند نیمه‌های شب برای انجام یک کار عبادتی یا یک ساعت مطالعه قرآنی یا علمی دیگر از خواب برخیزند. بعد از سحری سعی کنند نخوابند و اگر خوابیدند بین سحری و خواب حداقل 1،5 ساعت فاصله دهند و خواب طولانی بعد از سحری برایشان مفید نیست. خواب روز برای آنان بد است مگر خواب قیلوله هنگام ظهر یا قبل از آن به مدت حداکثر نیم ساعت.

* از میوه‌ها و سبزیجات دارای طبیعت سرد و به‌خصوص سرد و خشک بیشتر استفاده کنند. سبزی‌های سرد و خشک مانند لوبیا سبز، کاهو، گشنیز، خرفه، ترب و برگ ترب سیاه، سفید و قرمز، برگ لطیف انگور، ریواس، کاسنی و میوه‌هایی مانند خربزه، ازگیل، زالزالک، آلبالو، گیلاس، غوره، انار، کنار، انگور میخوش، لیموترش، پرتقال، گریپ‌فروت، سیب، به، سایر میوه‌های سرد و مرطوب به مقدار کمتر استفاده کنند و چنانچه زیاد استفاده کردند برای دفع تری آن بهتر است با مصلحات مربوطه ضررهای آن را کم می‌کند مصرف کنند.

* مصرف میوه و سبزیجات نسبت به غذاهای پختنی و گوشتی ترجیح دارد؛ کمترین میزان مصرف به مواد غذایی پختنی را داشته باشند.

* از سویق عدس (پودر عدس خشک با شکر به‌صورت قاووت) و آب انار و رب انار و رب ریواس و رب آلبالو برای رفع عطش می‌توانند بهره ببرند.

منابع:
salamatnews.com

tasnimnews.com

tebyan.net