بایدها و نبایدهای آبلیمویی

هفته نامه سلامت - دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی: مدتی است که در برخی رسانه ها بحث هایی درباره تقلب در صنعت آبلیمو و مقایسه آبلیموهای خانگی و صنعتی مطرح می شود و برخی عنوان کرده اند که آبلیموهای صنعتی را با مقدار کمی از آبلیمو در ترکیب با آب کاه تهیه می کنند! برخی دیگر هم بر تولید آبلیمو به کمک اسید سیتریک یا همان جوهر لیمو در کارخانه ها اشاره کرده اند.

در برخی از رسانه ها هم عنوان شده است که آبلیموهای صنعتی اصلا حاوی آب لیمو نیستند، وگرنه قیمتشان تا این اندازه پایین نبود! این در حالی است که متخصصان صنایع غذایی و تولیدکنندگان آبلیمو این شایعات را به کلی رد می کنند. در ادامه، ضمن پرداختن به این موضوع، نگاهی به برخی از مهم ترین بایدها و نبایدها درخصوص آبلیمو خواهیم انداخت.

1- باید چه کار کنیم، وقتی در شیشه آبلیمو زنگ می زند:

یکی از مشکلاتی که گاهی هنگام نگهداری آبلیمو پیش می آید، زنگ زدگی در ظرف آن است. معمولا در صنعت غذا از لاک هایی خنثی برای پوشش داخلی در محصولات اسیدی مانند آبلیمو استفاده می کنند تا خوردگی در فلزی در اثر تماس با این مواد اسیدی، ایجاد نشود. اگر در آبلیموی صنعتی دچار خوردگی یا زنگ زدگی شد، یعنی از لاک مرغوبی برای پوشش داخلی در آن استفاده نشده یا اصلا لاکی به در زده نشده است.


این مشکل، مستقیم به کارخانه تولیدکننده بر می گردد و باید درصدد رفع آن برآیند. خوردگی یا زنگ زدگی در آبلیمو به معنای ایجاد ترکیب های شیمیایی در این محصول مایع است و بهتر است که از مصرف آبلیموهایی که با درهای زنگ زده در تماس بوده اند، خودداری کرد. اگر در آبلیموهای خانگی هم زنگ بزنند یا باید بلافاصله پس از دیدن کوچک ترین اثری از زنگ زدگی در ظرف را عوض کنید یا از مصرف آبلیمو در صورت مشاهده زنگ زدگی شدید در آن، خودداری کنید.

2- باید چه کار کنیم، وقتی آبلیمو کپک می زند:

نکته دیگر درباره مصرف کردن یا نکردن آبلیموهایی است که لایه ای از کپک سطح آنها را پوشانده است. برخی کپک ها، سمومی مانند مایکوتوکسین ها را تولید می کنند و برخی از این سموم، در گروه مواد سرطان زا قرار می گیرند و می توانند باعث ابتلا به انواع سرطان، مخصوصا سرطان کبد شوند. از آنجا که نمی توانیم با چشم غیرمسلح، کپک های خوب و بد را از هم تشخیص بدهیم و محیط مایع آبلیمو هم شرایط لازم برای تکثیر کپک و سموم را دارد، توصیه می شود که در صورت مشاهده کپک زدگی در سطح آبلیمو از مصرف آن خودداری کنید.

3- باید چه کار کنیم، وقتی می خواهیم آبلیمو سالم بماند:

آبلیمو، دارای PH اسیدی است و امکان رشد میکروب و کپک زدن آن در صورتی که تمامی نکات بهداشتی رعایت شود، حداقل است؛ یعنی اصولا میکروارگانیسمی در محصولی که PH آن کمتر از 4.6 باشد، رشد نمی کند اما اگر بخواهید آبلیمو را سالم و به دور از عوامل میکروبی یا کپک ها نگه دارید، باید از تماس آن با قاشق های چرب یا مرطوب خودداری کنید. در شیشه آبلمیو را هم چرب یا مرطوب نکنید. شیشه آبلیموی خانگی را قبل از پرکردن، کاملا خشک کنید. آبلیمو را در جای خشک و خنک نگهداری کنید. استفاده از درهای پلاستیکی که Food Grade هستند هم می تواند برای پیشگیری از زنگ زدگی در آبلیمو و افزایش عمر آن موثر باشد.

4- باید چه کار کنیم، وقتی آبلیموی خانگی هوس کرده ایم:

به هیچ وجه آبلیموهای به اصطلاح خانگی که منشاء تولید و بسته بندی مشخصی ندارند، نخرید. این محصولات، دارای ترکیب های نامعلوم و به شدت خطرناکی هستند که می توانند سلامتتان را به خطر بیندازند. بهترین کار این است که خودتان لیموی تازه آب بگیرید و تازه تازه مصرف کنید.

دکتر سعید حسینی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:

3 نکته درباره 3 چاشنی ترش

1- آبغوره و فشار خون: معمولا به آبغوره خانگی، مقدار زیادی نمک اضافه می شود تا مدت بیشتری بتوان آن را نگه داشت. بنابراین اگر از آبغوره هایی استفاده کنیم که در خانه تهیه و در انباری ها نگهداری می شوند، برای کاهش فشار خون، نمی توان حسابی روی آنها باز کرد و حتی استفاده زیاد از این محصولات می تواند مضر هم باشد اما اگر از آبغوره تازه به اندازه مناسب استفاده کنیم، ممکن است به دلیل مقدار پتاسیمی که در غوره وجود دارد، تاثیری بر کنترل فشار خون ببینیم.


2- سرکه و کاهش وزن: وقتی اسیدهای آلی سبک وزنی مثل اسید استیک (اسید فعال سرکه) یا اسیدهای نوشابه، در خوراکی هایی به مقدار زیاد به کار می روند، تا حدی کمی باعث افزایش متابولیسم بدن می شوند. یعنی ضربان قلب را کمی بیشتر می کنند و همین باعث می شود بدن انرژی بیشتری مصرف کند اما اینکه موضوع را به کاهش وزن مرتبط کنیم و بگوییم که این روند باعث کاهش وزن می شود، غلظت است. تصور کنید که فردی الگوی غذایی نامناسبی دارد و به اندازه کافی فعالیت نمی کند  و از طرف دیگر، غذاهایی با کالری بالا هم مصرف کند، اگر سرکه استفاده کند، باعث لاغر شدنش نمی شود. این تصور کاملا نادرست و درواقع انتظار غیرطبیعی و غیرمعمولی است.

3- آب نارنج برای سالاد: آب نارنج تازه هم ترکیب های تشکیل دهنده اسیدهای آلی سبک وزن مثل سرکه دارد و تمام مسائلی که در مورد سرکه گفته شد، در مورد آن هم صادق است. ایده آل ترین حالت این است که اگر برای سس سالاد یا غذا، قصد استفاده از چاشنی ترشی داریم، به جای آن از آب نارنج تازه استفاده کنیم، نه انواع فرآوری شده ای که به صورت صنعتی تولید شده اند زیرا طی مسیر فرآوری، مقدار زیادی از ویتامین C موجود در میوه از بین می رود و اگر تازه (برش زدن میوه و گرفتن آب آن بلافاصله قبل از مصرف) استفاده شود، مطمئنا خواص بیشتری خواهدداشت.