تفسیر صحیفه سجادیه - دعای بیست و چهارم

و كان من‌ دعائه علیه السلام لابویه دعاى بیست ‌و‌ چهارم در‌ حق پدر ‌و‌ مادر. چون به‌ مقتضاى عقل ‌و‌ نقل شكر منعم واجب است ‌و‌ بعد از‌ نعم الهى هیچ نعمت در‌ حق فرزند چون نعمت پدر ‌و‌ مادر نیست . چه، پدر سبب وجود صورى اوست، ‌و‌ بعد از‌ ‌آن وسیله ‌ى‌ تربیت او‌ به‌ تهیه ‌ى‌ اغذیه ‌و‌ البسه ‌و‌ ضروریات- كه‌ سبب بقاى او‌ ‌و‌ بلوغ به‌ كمال نشو ‌و‌ نماست- ‌و‌ واسطه ‌ى‌ حصول كمالات نفسانى او‌ چون آداب ‌و‌ هنرها مى شود. ‌و‌ مادر نیز در‌ سببیت وجود شریك پدر است با‌ تحمل مشقت حمل ‌و‌ مقاسات خطر ولادت ‌و‌ اوجاع طلق. ‌و‌ اول قوتى كه‌ سبب حیات فرزند شده خون بدن اوست. لهذا در‌ آیات اعجاز غایات ‌و‌ احادیث هدایت سمات، امر به‌ اطاعت ایشان واقع شده ‌و‌ طاعت والدین را‌ تالى طاعت خالق دانند. ‌و‌ از‌ جمله رعایت حقوق والدین دوستى خالص به‌ جان ‌و‌ تعظیم بالغ به‌ زبان ‌و‌ اركان است. لهذا حضرت سیدالساجدین در‌ حق ایشان دعا فرموده است.
«اللهم صل على محمد عبدك ‌و‌ رسولك، ‌و‌ اهل بیته الطاهرین، ‌و‌ اخصصهم بافضل صلواتك ‌و‌ رحمتك ‌و‌ بركاتك ‌و‌ سلامك». بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد كه‌ بنده ‌ى‌ خاص توست ‌و‌ فرستاده ‌ى‌ توست
بر بندگان دیگر، ‌و‌ بر‌ اهل بیت او‌ كه‌ پاكند- از‌ گناهان صغیره ‌و‌ كبیره- ‌و‌ مخصوص گردان ایشان را‌ به‌ فاضلترین صلوات خود ‌و‌ رحمت خود ‌و‌ بركات خود ‌و‌ سلام خود.
«و اخصص اللهم والدى بالكرامه لدیك، ‌و‌ الصلاه منك، یا‌ ارحم الراحمین». ‌و‌ مخصوص گردان- بار خدایا- پدر ‌و‌ مادر مرا به‌ نیكویى ‌و‌ كرامت نزد خود ‌و‌ رحمت از‌ تو، اى بخشاینده ترین بخشایندگان.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ الهمنى علم ما‌ یجب لهما على الهاما. ‌و‌ اجمع لى علم ذلك كله تماما». الالهام: ما‌ یلقى فى الروع ‌و‌ القلب. یعنى: بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ در‌ دل من‌ انداز ‌و‌ بفهمان مرا آنچه واجب است بر‌ من‌ از‌ براى مادر ‌و‌ پدر- از‌ ادب نگاه داشتن ایشان ‌و‌ حرمت ایشان- در‌ دل انداختنى. ‌و‌ فراهم آور از‌ براى من‌ دانش این همه بالتمام. «ثم استعملنى بما تلهمنى منه. ‌و‌ وفقنى للنفوذ فیما تبصرنى من‌ علمه». پس‌ به‌ كاردار مرا به‌ آنچه در‌ دل من‌ انداخته اى از‌ علم به‌ واجبات. ‌و‌ توفیق ده‌ مرا در‌ روان شدن در‌ آنچه مرا دیده ور گردانیده اى از‌ علم به‌ ‌آن واجبات. «حتى لا‌ یفوتنى استعمال شى ء علمتنیه، ‌و‌ لا‌ تثقل اركانى عن الحفوف فیما الهمتنیه». الحفوف- بالحاء المهمله ‌و‌ الفاء- بمعنى الخدمه. یقال فى المثل: من‌ حفنا او‌ رفنا، فلیقتصد، اى: من‌ خدمنا ‌و‌ تعطف علینا. ‌و‌ ما‌ لفلان حاف ‌و‌ لاراف. یعنى تا‌ فوت نشود مرا كار داشتن چیزى را‌ كه‌ تعلیم كرده اى مرا ‌آن چیز ‌و‌ گران نشود اندام ‌و‌ جوارح من‌ از‌ خدمت كردن ‌و‌ مهربانى كردن در‌ آنچه تو‌ در‌
دل من‌ انداخته اى- از‌ حقوق واجبه ‌ى‌ پدر ‌و‌ مادر.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله كما شرفتنا به. ‌و‌ صل على محمد ‌و‌ آله كما اوجبت لنا الحق على الخلق بسببه». بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ همچنانكه بزرگوارى دادى ما‌ را‌ به‌ او. ‌و‌ رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ همچنانكه واجب ساخته اى از‌ براى ما- كه‌ ذوالقرباییم- حق را‌ بر‌ خلقان خود به‌ سبب او. ‌و‌ مراد از‌ حق مى تواند بود كه‌ سهم خمسى بوده باشد كه‌ به‌ جهت ذوالقربى مقرر است- چنانكه (و آت ذا القربى حقه) منبى ء است از‌ آن- یا‌ منصب امامت ‌و‌ خلافت بوده باشد.
«اللهم اجعلنى اهابهما هیبه السلطان العسوف». اهاب یروى بضم الباء ‌و‌ بالفتح بتقدیر ان: اى: هیبتهما. اى اخاف منهما مثل الخوف من‌ السلطان. ‌و‌ العسوف: الظلوم ‌و‌ الاخذ على غیر الطریق. یعنى: بار خدایا، بگردان مرا كه‌ بترسم ‌و‌ هیبتناك باشم از‌ پدر ‌و‌ مادر همچو هیبتى ‌و‌ ترسى كه‌ از‌ سلطان ‌و‌ پادشاه ستمكار مى باشد. «و ابرهما بر‌ الام الرووف». البر بكسر الباء، بمعنى الاحسان. ‌و‌ بفتحها: المحسن. ‌و‌ فى هذا المقام كلاهما مروى. قال ابن الاثیر فى نهایته: فى اسماء الله تعالى البر، ‌و‌ هو العطوف على عباده ببره ‌و‌ لطفه. ‌و‌ البر ‌و‌ البار بمعنى. ‌و‌ انما جاء فى اسماء الله تعالى البر دون البار. ‌و‌ البر- بالكسر-: الاحسان. انتهى كلامه. ‌و‌ الرووف فعول من‌ الرافه، ‌و‌ هى شده الرحمه.
یعنى: ‌و‌ نیكویى كنم با‌ ایشان همچو نیكویى كردن مادر بسیار مهربان. یا: نیكویى كنم همچو نیكوكارى مادر بسیار مهربان. «و اجعل طاعتى لوالدى ‌و‌ برى بهما اقر لعینى من‌ رقده الوسنان، ‌و‌ اثلج لصدرى من‌ شربه الظمان». «اقر» على صیغه افعل للتفضیل، من‌ قرت عینه،- نقیض سخنت- من‌ القر بمعنى البرد. یقال للمدعو له: اقر الله عینك ‌و‌ للمدعو علیه: اسخن الله عینك. ‌و‌ حقیقته: ابرد الله دمعك. لان دمعه السرور ‌و‌ الفرح بارده ‌و‌ دمعه الوجد ‌و‌ الحزن سخینه ‌و‌ قد یوخذ ذلك من‌ القرار. یقال: معنى اقر الله عینك: بلغك امنیتك حتى ترضى نفسك ‌و‌ تسكن عینك ‌و‌ لا‌ تستشرف الى غیرها. فعلى هذا اسخن الله عینك معناه: ادارها الله مستشرفه فى انتظار مبتغاها. ‌و‌ الرقده- بالفتح-: النومه. ‌و‌ الوسنان فى اللغه: الناعس. ‌و‌ المراد به‌ هاهنا شدید النعاس. ‌و‌ قد وسن الرجل یوسن، فهو وسنان. ‌و‌ «اثلج» على صیغه افعل التفضیل ایضا، من: ثلجت نفسى تثلج ثلوجا: اطمانت. ‌و‌ یقال للبلید: مثلوج الفواد. ‌و‌ الظمان: العطشان. ‌و‌ المراد به‌ هاهنا شدید العطش. یعنى: ‌و‌ بگردان فرمانبردارى من‌ مر پدر ‌و‌ مادرم را‌ ‌و‌ نیكویى كردن من‌ ایشان را‌ دوست تر از‌ براى چشم من‌ از‌ خواب كردن كسى كه‌ او‌ را‌ پینكى سخت گرفته باشد، ‌و‌ آرامنده تر باشد از‌ براى سینه ‌ى‌ من‌ از‌ شربت آبى كه‌ به‌ شخصى دهند كه‌ بسیار تشنه باشد. «حتى اوثر على هواى هواهما ‌و‌ اقدم على رضاى رضاهما».
«اوثر» على صیغه المضارع للمتكلم وحده، من: آثر یوثر ایثارا، اى: اختار. ‌و‌ الهوى: الحب. (یعنى:) تا‌ برگزینم بر‌ دوستى خویشتن دوستى ایشان را، ‌و‌ مقدم دارم خشنودى ایشان را‌ بر‌ خشنودى خود. «و استكثر برهما بى ‌و‌ ان‌ قل، ‌و‌ استقل برى بهما ‌و‌ ان‌ كثر». «استكثر»، اى: اعده كثیرا. ‌و‌ كذا «استقل». (یعنى:) ‌و‌ تا‌ بسیار شمارم نیكویى ایشان را‌ با‌ خود ‌و‌ اگر چه اندك باشد، ‌و‌ اندك شمارم نیكویى خود را‌ با‌ ایشان ‌و‌ اگر چه بسیار باشد.
«اللهم خفض لهما صوتى. ‌و‌ اطب لهما كلامى». خفض الصوت: غضه. ‌و‌ فى التنزیل: (و اغضض من‌ صوتك). (یعنى:) بار خدایا، آهسته ساز آواز مرا از‌ براى ایشان. چه، بلند كردن آواز مر ایشان را‌ موجب بى ادبى ‌و‌ كراهت ایشان است. ‌و‌ خوش گردان از‌ براى ایشان سخن مرا. «و الن لهما عریكتى». العریكه: الطبیعه. یقال: فلان لین العریكه، اى: سلس. ‌و‌ یقال: لانت عریكته، اذا انكسرت نخوته. (یعنى:) ‌و‌ نرم گردان به‌ جهت ایشان طبیعت ‌و‌ خوى مرا. یعنى چنان نشود كه‌ من‌ بدخویى كنم با‌ ایشان. «و اعطف علیهما قلبى». ‌و‌ بگردان دل مرا به‌ جانب ایشان.
«و صیرنى بهما رفیقا، ‌و‌ علیهما شفیقا». ‌و‌ بگردان دل مرا با‌ ایشان رفیق- كه‌ مداراكننده باشم به‌ ایشان- ‌و‌ بر‌ ایشان شفیق ‌و‌ مهربان.
«اللهم اشكر لهما تربیتى. ‌و‌ اثبهما على تكرمتى. ‌و‌ احفظ لهما ما‌ حفظاه منى فى صغرى». نسبه الشكر الیه سبحانه ‌و‌ مضاهیاته الیه، باعتبار ترتب الغایات التى هى الافعال دون حصول المبادى التى هى الانفعالات. فشكر الله سبحانه لعباده، مغفرته لهم ‌و‌ معاملته ایاهم بالاحسان ‌و‌ الانعام ‌و‌ الالطاف ‌و‌ الاكرام. ‌و‌ الشكور فى اسماء الله تعالى هو الذى ینمو ‌و‌ یزكو عنده القلیل من‌ اعمال العباد فیضاعف لهم الجزاء فیجازى بیسیر الطاعات كثیر الدرجات. ‌و‌ الصغر- بكسر الصاد: ضد الكبر- بكسر الكاف. ‌و‌ ربما یقال: الصغر فى اللغه بكسر الصاد ‌و‌ فتحها. ‌و‌ نسخ الصحیفه وردت بهما. یعنى: بارخدایا، شكر كن- یعنى اثر شكر كه‌ احسان ‌و‌ انعام است مبذول دار- به‌ جهت ایشان به‌ سبب تربیت كردن ایشان مرا. ‌و‌ ثواب ‌و‌ جزاى خیر ده‌ ایشان را‌ بر‌ گرامى داشتن من. ‌و‌ نگاه دار به‌ جهت ایشان آنچه نگاه داشته اند ایشان ‌آن را‌ از‌ من‌ در‌ حال صغر سن ‌و‌ كوچكى.
«اللهم ‌و‌ ما‌ مسهما منى من‌ اذى». بار خدایا، ‌و‌ هر‌ آنچه به‌ ایشان رسیده از‌ جانب من‌ از‌ اذیتها ‌و‌ رنجها. «او خلص الیهما عنى من‌ مكروه». خلص الیه الشى ء، اى: وصل. قاله فى الصحاح.
(یعنى:) یا‌ به‌ ایشان رسید از‌ من‌ از‌ مكروهات ‌و‌ ناخوشیها. «او ضاع قبلى لهما من‌ حق». قبل- به‌ كسر قاف ‌و‌ فتح با- به‌ معنى «عند» است. یقال: لى قبل فلان حق، اى: عنده. (یعنى:) یا‌ ضایع شده باشد نزد من‌ حقى كه‌ مر ایشان را‌ بوده باشد. «فاجعله حطه لذنوبهما، ‌و‌ علوا فى درجاتهما، ‌و‌ زیاده فى حسناتهما، یا‌ مبدل السیئات باضعافها من‌ الحسنات». «حطه» فعله من‌ الحط كالجلسه ‌و‌ الركبه. (یعنى:) پس‌ بگردان ‌آن را‌ سبب افكندن گناهان ایشان، ‌و‌ بلند شدن در‌ پایه هاى ایشان، ‌و‌ افزونى در‌ نیكوییهاى ایشان، اى بدل سازنده ‌ى‌ بدیها را‌ به‌ چند مرتبه زیاده بر‌ ‌آن به‌ نیكوییها.
«اللهم ‌و‌ ما‌ تعدیا على فیه من‌ قول، او‌ اسرفا على فیه من‌ فعل، او‌ ضیعاه لى من‌ حق، او‌ قصرا بى عنه من‌ واجب، فقد وهبته لهما». بار خدایا، ‌و‌ ‌آن چیزى كه‌ از‌ حد درگذشته اند بر‌ من‌ از‌ گفتگو، ‌و‌ تجاوز نموده اند بر‌ من‌ در‌ ‌آن از‌ كردار، یا‌ ضایع كرده اند از‌ جهت من‌ از‌ حقى، یا‌ تقصیرى كرده اند به‌ من‌ از‌ ‌آن چیز از‌ حق واجبى، پس‌ به‌ تحقیق كه‌ بخشیدم ‌آن حق را‌ به‌ ایشان. «وجدت به‌ علیهما، ‌و‌ رغبت الیك فى وضع تبعته عنهما». «جدت» على صیغه المتكلم، من‌ جاد بماله یجود جودا، فهو جواد. ‌و‌ التبعه- بكسر الباء الموحده بین المفتوحتین-: ما‌ یتبع الشى ء من‌ الوبال ‌و‌ النكال. (یعنى:) ‌و‌ بخشیدم ‌آن حق را‌ بر‌ ایشان ‌و‌ اراده ‌ى‌ رحمت نمودم از‌ درگاه تو‌ در‌ برطرف ساختن وبال ‌و‌ عقوبت ‌آن حق از‌ ایشان.
«فانى لا‌ اتهمهما على نفسى، ‌و‌ لا‌ استبطئهما فى برى». اى: لا‌ اظن انهما قصرا فى تربیتى ‌و‌ لا‌ احسبهما ‌و‌ لا‌ اعدهما من‌ المبطئین فى برى. یعنى: زیرا كه‌ من‌ ایشان را‌ متهم نمى دارم ‌و‌ گمان نمى برم بر‌ نفس خود كه‌ در‌ ماده ‌ى‌ من‌ تقصیرى كرده باشند، ‌و‌ نمى شمارم ایشان را‌ در‌ عداد آنكه اهمال ‌و‌ تاخیرى نموده باشند در‌ نیكویى با‌ من. «و لا‌ اكره ما‌ تولیاه من‌ امرى». ‌و‌ كراهت ندارم آنچه متولى شده اند ‌و‌ بر‌ خود گرفته اند از‌ كار من.
«یا رب، فهما اوجب حقا على، ‌و‌ اقدم احسانا الى، ‌و‌ اعظم منه لدى من‌ ان‌ اقاصهما بعدل، او‌ اجازیهما على مثل». قاص القوم ‌و‌ تقاصوا، اى: اخذ كل‌ منهم صاحبه عوض ما‌ صاحبه علیه فى حساب ‌و‌ غیره. یعنى: اى پروردگار من، پس‌ ایشان را‌ واجبتر است حق بر‌ من، ‌و‌ بیشتر است نیكویى ایشان پیش من، ‌و‌ بزرگتر است منت ایشان نزد من، از‌ آنكه مقاصه نمایم با‌ ایشان- یعنى به‌ عوض آنچه ایشان با‌ من‌ كرده اند توانم نمود برابر آن- یا‌ پاداش ایشان كنم به‌ مثل ‌و‌ مانند آنچه به‌ من‌ نموده اند. «این اذا- یا‌ الهى- طول شغلهما بتربیتى؟!». كلمه «این» هاهنا استفهام بمعنى التعجب. ‌و‌ «اذن» حرف مكافاه. یعنى: كجاست مكافات ‌و‌ مجازات من‌ ایشان را- اى خداوند من- به‌ ازاى بسیارى مشغولى ایشان به‌ پروردن من؟! «و این شده تعبهما فى حراستى؟!».
و كجاست مكافات من‌ سختى رنج بردن ایشان در‌ نگاه داشتن من؟! «و این اقتارهما على انفسهما للتوسعه على؟!». الاقتار: التضییق. ‌و‌ قتر على عیاله، اى: ضیق. ‌و‌ فى نسخه ابن ادریس: «اقتارهما» من‌ القتر. یعنى به‌ ستم بر‌ خود كردن به‌ جهت توسعه ‌و‌ فراخى بر‌ من. (یعنى:) ‌و‌ كجاست مجازات من‌ ایشان را‌ به‌ تنگ كردن ایشان بر‌ نفس خود به‌ واسطه ‌ى‌ توسعه ‌و‌ فراخى بر‌ من؟!
«هیهات!». كلمه للبعد. ‌و‌ التاء مفتوحه، ‌و‌ منهم من‌ یكسرها. ‌و‌ روى فى هذا المقام كلا الحركتین. یعنى: دور است این حالات ایشان با‌ مكافات ‌و‌ مجازات من‌ ایشان را. «ما یستوفیان منى حقهما. ‌و‌ لا‌ ادرك ما‌ یجب على لهما. ‌و‌ لا‌ انا بقاض وظیفه خدمتهما». یعنى: استیفا نمى توانند كرد ایشان از‌ من‌ حق خود را. ‌و‌ ادراك ‌و‌ دریافت نمى توانم كرد آنچه واجب است بر‌ من‌ از‌ براى ایشان. ‌و‌ نمى توانم گزارد وظیفه ‌ى‌ خدمت ایشان را. «فصل على محمد ‌و‌ آله، ‌و‌ اعنى یا‌ خیر من‌ استعین به، ‌و‌ وفقنى یا‌ اهدى من‌ رغب الیه». پس‌ رحمت فرست بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او، ‌و‌ اعانت ‌و‌ یارى ده‌ مرا، اى بهترین ‌آن كسى كه‌ یارى خواهند به‌ او، ‌و‌ توفیق ده‌ مرا، اى راه نماینده ترین ‌آن كه‌ اراده ‌ى‌ رحمت كرده شود از‌ جناب او.
«و لا‌ تجعلنى فى اهل العقوق للاباء ‌و‌ الامهات». یقال: عق والده یعق عقوقا. (یعنى:) ‌و‌ مگردان مرا از‌ آنان كه‌ عاق شوند- یعنى نافرمانى ‌و‌ سركشى نمایند- مر پدران ‌و‌ مادران خود را. چه عقوق والدین از‌ كبایر موبقه است. «یوم تجزى كل‌ نفس ما‌ كسبت ‌و‌ هم لا‌ یظلمون». روزى كه‌ جزا داده شود هر‌ نفسى به‌ آنچه كسب كرده از‌ طاعت ‌و‌ معصیت ‌و‌ ایشان یعنى عاملان خیر ‌و‌ شر ستمدیده نشوند- بلكه هر‌ یك از‌ فراخور عمل خود جزا دهند.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله ‌و‌ ذریته». ذریه الرجل: اولاده. ‌و‌ یكون واحدا ‌و‌ جمعا. ‌و‌ منه قوله تعالى: (هب لى من‌ لدنك ذریه طیبه). قاله المطرزى فى المغرب. یعنى: بار خدایا، رحمت فرست بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ ‌و‌ اولاد او. «و اخصص ابوى بافضل ما‌ خصصت به‌ آباء عبادك المومنین ‌و‌ امهاتهم، یا‌ ارحم الراحمین». ‌و‌ مخصوص گردان پدر ‌و‌ مادر مرا به‌ فاضلترین آنچه مخصوص گردانیده اى پدران بندگان مومنین خود را‌ ‌و‌ مادران ایشان را، اى بخشاینده ترین بخشایندگان.
«اللهم لا‌ تنسنى ذكرهما فى ادبار صلواتى، ‌و‌ فى كل‌ اناء من‌ آناء لیلى، ‌و‌ فى كل‌ ساعه من‌ ساعات نهارى».
الانى كالى- ‌و‌ الان- بالكسر فالاسكان-: الساعه. ‌و‌ الجمع: آناء. (یعنى:) بار خدایا، فراموش مگردان مرا از‌ یاد كردن ایشان در‌ اعقاب نمازهاى من‌ ‌و‌ در‌ هر‌ آنى ‌و‌ وقتى از‌ اوقات شب من‌ ‌و‌ در‌ ساعتى از‌ ساعات روز من.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ اغفر لى بدعائى لهما. ‌و‌ اغفر لهما ببرهما بى مغفره حتما». اى: محتوما لى بها. (یعنى:) بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ بیامرز مرا به‌ دعا كردن من‌ ایشان را. ‌و‌ بیامرز ایشان را‌ به‌ سبب نیكویى كردن ایشان با‌ من، آمرزشى واجب لازم. «و ارض عنهما بشفاعتى لهما رضى عزما». ‌و‌ خشنود باش از‌ ایشان به‌ شفاعت كردن من‌ ایشان را‌ خشنودى لازم جازم كه‌ از‌ روى جزم ‌و‌ قطع بوده باشد. «و بلغهما بالكرامه مواطن السلامه». ‌و‌ برسان ایشان را‌ به‌ كرامت خود به‌ محل امن ‌و‌ سلامت كه‌ ‌آن بهشت است.
«اللهم ‌و‌ ان‌ سبقت مغفرتك لهما، فشفعهما فى». یعنى: بار خدایا، اگر پیشى گیرد آمرزش تو‌ مر ایشان را، پس‌ شفاعت خواه كن ایشان را‌ در‌ حق من. «و ان‌ سبقت مغفرتك لى فشفعنى فیهما». ‌و‌ اگر پیشى گیرد آمرزش تو‌ مرا، پس‌ شفاعت خواه كن مرا در‌ حق ایشان.
«حتى نجتمع برافتك فى دار كرامتك ‌و‌ محل مغفرتك ‌و‌ رحمتك». تا‌ ما‌ همه- یعنى با‌ مادر ‌و‌ پدر- مجتمع شویم به‌ رحمت تو‌ در‌ سراى كرامت تو‌ كه‌ ‌آن بهشت جاودان است ‌و‌ جاى آمرزش تو‌ ‌و‌ رحمت تو‌ است. «انك ذو الفضل العظیم ‌و‌ المن القدیم، ‌و‌ انت ارحم الراحمین». به‌ درستى كه‌ تو‌ صاحب فضل ‌و‌ عظمت ‌و‌ بزرگى ‌و‌ نعمت قدیمى ‌و‌ تو‌ بخشنده ترین بخشایندگانى.