متفرقه


2 دقیقه پیش

با زخم های زندگی چه کنیم؟

در این سلسله مطالب مباحثی درباره زندگی معنای زندگی روابط و احساسات و ... توسط دکتر شیری ارائه خواهد شد. صبح بخیر: ممکن است شما هم مانند بسیاری از افراد جامعه برای حل مشکلات ...
2 دقیقه پیش

نظر آیت‌الله محقق داماد درمورد سید حسن

آیت الله سید مصطفی محقق داماد، برادر حضرت آیت الله سید علی محقق داماد در پاسخ به سئوالی در خصوص اجتهاد آیت الله سید حسن خمینی، گفت: نظر بنده در مورد ایشان همان نظر اخوی ...

تفسیرصحیفه سجادیه - دعای پنجاه و دوم



ترجمه فارسی صحیفه سجادیه
و كان من‌ دعائه علیه السلام فى الالحاح على الله تعالى دعاى پنجاه ‌و‌ دوم در‌ الحاح ‌و‌ مبالغه نمودن در‌ مسالت از‌ خداى تبارك ‌و‌ تعالى.
«یا الله الذى لا‌ یخفى علیه شى ء فى الارض ‌و‌ لا‌ فى السماء! ‌و‌ كیف یخفى علیك- یا‌ الهى- ما‌ انت خلقته؟!». اى خداوندى كه‌ پوشیده نیست بر‌ او‌ هیچ چیز نه در‌ زمین ‌و‌ نه در‌ آسمان، ‌و‌ چگونه پوشیده شود بر‌ تو‌ اى خداوند من‌ آنچه تو‌ آفریده اى ‌آن را؟! «و كیف لا‌ تحصى ما‌ انت صنعته؟!». ‌و‌ چگونه به‌ شمار نتوانى آورد آنچه تو‌ صنع كرده اى ‌آن را؟! مراد كمال علم است ‌و‌ احاطه ‌ى‌ ‌آن بر‌ جمیع معلومات. یعنى هیچ معلومى مطلقا از‌ دایره ‌ى‌ علم تو‌ خارج نیست. هر‌ چه دانستنى است در‌ دو‌ جهان نیست از‌ علم شاملش پنهان «او كیف یغیب عنك ما‌ انت تدبره؟!». یا‌ چگونه غایب شود از‌ تو‌ آنچه تو‌ تدبیر كرده اى ‌آن را؟! «او كیف یستطیع ان‌ یهرب منك من‌ لا‌ حیاه له الا برزقك؟!».
یا چگونه استطاعت ‌و‌ توانایى داشته باشد كه‌ بگریزد از‌ تو‌ آنكه زندگانى نیست مر او‌ را‌ مگر به‌ رزق تو؟! «او كیف ینجو منك من‌ لا‌ مذهب له فى غیر ملكك؟!». یا‌ چگونه رستگارى یابد از‌ عذاب تو‌ آنكه نباشد او‌ را‌ راهى در‌ غیر پادشاهى تو‌ ؟!
«سبحانك! اخشى خلقك لك اعلمهم بك». اشاره الى قوله تعالى: (انما یخشى الله من‌ عباده العلماء)، اى: لیس یخاف الله حق خوفه ‌و‌ لا‌ یحذر معاصیه خوفا من‌ نقمته الا العلماء الذین یعرفون الله حق معرفته. اذ شرط الخشیه معرفه المخشى ‌و‌ العلم بصفاته ‌و‌ افعاله. فمن كان اعلم به‌ كان اخشى منه. ‌و‌ لذلك قال علیه السلام: «انى اخشاكم لله ‌و‌ اتقاكم له». ‌و‌ عن الصادق علیه السلام: «یعنى بالعلماء من‌ صدق قوله فعله. ‌و‌ من‌ لم یصدق قوله فعله، فلیس بعالم». (یعنى:) تنزیه مى كنم تو‌ را‌ از‌ هر‌ چه نه لایق است به‌ كبریایى تو‌ تنزیه كردنى! ترسنده ترین خلق تو‌ داناترین ایشان است به‌ تو. این كلام میمنت فرجام اشاره است به‌ آنچه در‌ قرآن مجید واقع است كه: «جز این نیست كه‌ مى ترسند از‌ خداى از‌ جمله بندگان او‌ دانایان». چه، شرط خشیت دانستن مخشى منه است ‌و‌ علم به‌ صفات ‌و‌ افعال او. پس‌ هر‌ كه‌ را‌ دانش بیشتر، ترس او‌ افزونتر. ‌و‌ از‌ این است كه‌ حضرت پیغمبر صلى الله علیه ‌و‌ آله
فرموده: من‌ ترسكارترینم مر خداى را. «و اخضعهم لك اعملهم بطاعتك». ‌و‌ فروتن ترین ایشان مر تو‌ را‌ كاركننده ترین ایشان است به‌ طاعت تو. «و اهونهم علیك من‌ انت ترزقه ‌و‌ هو یعبد غیرك». ‌و‌ خوارترین ایشان بر‌ تو‌ ‌آن كسى است كه‌ تو‌ روزى دهى او‌ را‌ ‌و‌ او‌ عبادت ‌و‌ پرستش كند غیر تو‌ را.
«سبحانك! لا‌ ینقص سلطانك من‌ اشرك بك ‌و‌ كذب رسلك». تنزیه مى كنم تو‌ را‌ خداوندا تنزیه كردنى! كم نمى كند پادشاهى تو‌ را‌ كسى كه‌ شرك آورد به‌ تو‌ ‌و‌ تكذیب نمود پیغمبران تو‌ را. «و لیس یستطیع من‌ كره قضاءك ان‌ یرد امرك». ‌و‌ نتواند ‌آن كسى كه‌ كراهت دارد به‌ حكم ‌و‌ فرمان تو‌ را‌ آنكه بازگرداند امر تو‌ را. «و لا‌ یمتنع منك من‌ كذب بقدرتك». ‌و‌ امتناع ‌و‌ سرباز نتواند زد از‌ حكم تو‌ ‌آن كس كه‌ تكذیب كرد قدرت تو‌ را. «و لا‌ یفوتك من‌ عبد غیرك». ‌و‌ فوت نشود از‌ تو‌ ‌و‌ از‌ تصرف تو‌ بیرون نرود ‌آن كس كه‌ پرستید غیر تو‌ را. «و لا‌ یعمر فى الدنیا من‌ كره لقاءك». ‌و‌ زندگانى نیابد در‌ دنیا ‌آن كس كه‌ كراهت دارد لقاى ثواب تو‌ را.
«سبحانك! ما‌ اعظم شانك ‌و‌ اقهر سلطانك!».
تنزیه مى كنم تو‌ را‌ خداوندا تنزیه كردنى! چه بزرگ است شان تو! ‌و‌ چه قاهر است سلطنت ‌و‌ پادشاهى تو‌ كه‌ هر‌ چه هست مقهور اوست! «و اشد قوتك!». ‌و‌ چه محكم است قدرت تو! «و انفذ امرك». ‌و‌ چه نافذ ‌و‌ روان است فرمان تو!
«سبحانك! قضیت على جمیع خلقك الموت- من‌ وحدك ‌و‌ من‌ كفر بك- ‌و‌ كل‌ ذائق الموت ». پاكا خداوندا! حكم كردى بر‌ جمیع مخلوقات خود مرگ را، خواه ‌آن كس كه‌ به‌ یگانگى دانست تو‌ را‌ ‌و‌ خواه ‌آن كس كه‌ كافر شد به‌ تو، ‌و‌ همه چشنده اند شربت مرگ را. «و كل‌ صائر الیك». ‌و‌ همه بازكرده اند به‌ سوى تو. «فتباركت ‌و‌ تعالیت لا‌ اله الا انت وحدك لا‌ شریك لك». پس‌ بزرگى ‌و‌ برترى مر توراست نیست هیچ معبودى سزاى پرستش الا تو‌ در‌ حالتى كه‌ یگانه اى ‌و‌ هیچ انبازى نیست مر تو‌ را.
«آمنت بك. ‌و‌ صدقت برسلك ‌و‌ قبلت كتابك. ‌و‌ كفرت بكل معبود غیرك. ‌و‌ برئت ممن عبد سواك». ایمان آوردم به‌ تو. ‌و‌ تصدیق كردم به‌ پیغمبران تو. ‌و‌ پذیرفتم كتاب تو‌ را- ‌و‌ آنچه در‌ ‌آن مكتوب است از‌ اوامر ‌و‌ نواهى منقاد شدم. ‌و‌ كافر شدم به‌ هر‌
معبودى غیر تو. ‌و‌ بیزار شدم از‌ ‌آن كس كه‌ عبادت ‌و‌ پرستش نمود غیر تو‌ را.
«اللهم انى اصبح ‌و‌ امسى مستقلا لعملى، معترفا بذنبى، مقرا بخطایاى». بار خدایا، به‌ درستى كه‌ من‌ بامداد كردم ‌و‌ شبانگاه كردم در‌ حالتى كه‌ اندك شمارنده ام كردار خود را، اعتراف كننده ام گناهان خود را، اقرار كننده ام به‌ خطایاى خود. «انا باسرافى على نفسى ذلیل». من‌ به‌ اسراف كردن ‌و‌ تجاوز نمودن از‌ حدود تو‌ بر‌ نفس خود خوار ‌و‌ بیمقدارم. «عملى اهلكنى». كردار من‌ به‌ هلاكت رسانید مرا. «و هواى اردانى». الهوى: ما‌ تمیل الیه النفس. اردانى، اى: اوقعنى فى مهلكه. ‌و‌ منه قوله تعالى: (و ذلكم ظنكم الذى ظننتم بربكم ارداكم)، اى: اهلككم. (یعنى:) ‌و‌ میل ‌و‌ نفس من- به‌ مقتضیات طبیعت خود از‌ لذات دنیویه كه‌ بیرون از‌ حدود شریعت باشد- مرا در‌ مهلكه انداخت. «و شهواتى حرمتنى». الشهوه: كل‌ شى ء من‌ المعاصى یضمره صاحبه ‌و‌ یصر علیه ‌و‌ ان‌ لم یعمله. ‌و‌ قیل: هو ان‌ یرى جاریه حسناء فیغض طرفه ثم ینظر بقلبه كما كان ینظر بعینه.
و آرزوهاى من‌ مرا محروم كرد از‌ ثواب تو.
«فاسالك- یا‌ مولاى- سوال من‌ نفسه لاهیه لطول امله». لاهیه، اى: غافله. ‌و‌ منه قوله تعالى: (لاهیه قلوبهم)، اى: متشاغله عما یدعون الیه. (یعنى:) پس‌ مى خواهم از‌ تو- اى خداوند من- خواستن ‌آن كسى كه‌ نفس او‌ غافل باشد از‌ جهت درازى امید او‌ در‌ امور دنیویه. «و بدنه غافل لسكون عروقه». العرق من‌ الحیوان: الاجوف الذى یكون فیه الدم. ‌و‌ الجمع: عروق. قاله ابن الاثیر فى نهایته. (یعنى:) ‌و‌ بدن او‌ غفلت ورزنده است از‌ جهت سكون رگهاى او. ‌و‌ این كنایه است از‌ عدم اتیان به‌ طاعات ‌و‌ عبادات. چه، اتیان به‌ آنها مستلزم حركت عروق است. «و قلبه مفتون بكثره النعم علیه». ‌و‌ دل او‌ مبتلا شده باشد به‌ بسیارى نعمتها بر‌ او. «و فكره قلیل لما هو صائر الیه». ‌و‌ فكر او‌ اندك باشد از‌ براى ‌آن چیزى كه‌ او‌ بازگردنده است به‌ سوى او- یعنى از‌ امور آخرت.
«سوال من‌ قد غلب علیه الامل، ‌و‌ فتنه الهوى». فتنه، اى: اضله. ‌و‌ الفاتن: المضل عن الحق. (یعنى:) سوال ‌آن كس كه‌ غالب شده باشد بر‌ او‌ امید ‌و‌ مبتلا ساخته باشد ‌و‌
در فتنه افكنده باشد او‌ را‌ هوا ‌و‌ هوس. ‌و‌ ترك عاطف در‌ این مقام به‌ جهت آنكه تاكید است مر فقرات اولى را. «و استمكنت منه الدنیا». مكنته من‌ الشى ء ‌و‌ امكنته منه فتمكن منه ‌و‌ استمكن. قاله الزمخشرى فى اساس البلاغه. (یعنى:) ‌و‌ دست یافته باشد دنیا بر‌ او. «و اظله الاجل». اى: دنا منه ‌و‌ قرب حتى القى علیه ظله. یقال: اظلك فلان، اذا دنا منك كانه القى علیك ظله، ثم قیل: اظلك امر كذا ‌و‌ اظلك امر كذا ‌و‌ اظلك شهر كذا، اى: دنا منك. ‌و‌ فى الحدیث انه خطب آخر یوم من‌ شعبان فقال: «ایها الناس، قد اظلكم شهر عظیم». یعنى رمضان. اى: اقبل علیكم ‌و‌ دنا منكم كانه القى علیكم ظله. قاله ابن الاثیر فى نهایته. (یعنى:) ‌و‌ نزدیك شده باشد او‌ را‌ اجل- یعنى انتهاى مدت زندگانى ‌و‌ اوقات حیات او. «سوال من‌ استكثر ذنوبه ‌و‌ اعترف بخطیئته». ‌و‌ خواستن ‌آن كس كه‌ بسیار انگاشته باشد گناهان خود را‌ ‌و‌ اعتراف كرده باشد به‌ گناه خود. «سوال من‌ لا‌ رب له غیرك، ‌و‌ لا‌ ولى له دونك، ‌و‌ لا‌ منقذ له منك، ‌و‌ لا‌ ملجا له منك الا الیك». خواستن ‌آن كس كه‌ پروردگارى نباشد مر او‌ را‌ غیر از‌ تو، ‌و‌ مددكارى نباشد مر او‌ را‌ سواى تو، ‌و‌ رهاننده نباشد مر او‌ را‌ از‌ عقاب تو، ‌و‌ پناهى نباشد مر او‌ را‌ از‌ عقوبات تو‌ مگر آنكه پناه آورنده باشد به‌ سوى تو.
«الهى، اسالك بحقك الواجب على جمیع خلقك». اى خداوند من، سوال مى كنم تو‌ را‌ به‌ حق تو‌ كه‌ واجب است بر‌ همه ‌ى‌ خلقان تو. «و باسمك العظیم الذى امرت رسولك ان‌ یسبحك به». اشاره الى ما‌ قاله- سبحانه- فى سوره الواقعه: (فسبح باسم ربك العظیم) ‌و‌ به‌ حق نام بزرگ تو‌ كه‌ فرموده اى رسول خود را‌ كه‌ تسبیح گوید تو‌ را‌ به‌ ‌آن نام. «و بجلال وجهك الكریم الذى لا‌ یبلى ‌و‌ لا‌ یتغیر، ‌و‌ لا‌ یحول ‌و‌ لا‌ یفنى». اى: بعظمه ذاتك الكریمه. لان العرب یذكرون الوجه ‌و‌ یریدون به‌ صاحبه، كما قررناه سابقا. ‌و‌ بلى الثوب یبلى- بالكسر، كرضى یرضى-: اندرس. ‌و‌ لا‌ یحول، اى: لا‌ یتحرك. یقال حال الشى ء یحول، اذا تحرك. ‌و‌ منه الحدیث ان‌ رسول الله صلى الله علیه ‌و‌ آله كان یقول اذا لقى العدو: «اللهم بك احول، ‌و‌ بك اصول، ‌و‌ بك اقاتل»، اى: بك اتحرك ‌و‌ بك احمل على العدو. یعنى: ‌و‌ به‌ حق بزرگى ذات كریم تو‌ كه‌ كهنه نشود به‌ مرور ایام ‌و‌ لیالى ‌و‌ متغیر نشود از‌ حالى به‌ حالى ‌و‌ متحرك نشود ‌و‌ فانى نشود. «ان تصلى على محمد ‌و‌ آل‌ محمد. ‌و‌ ان‌ تغنینى عن كل‌ شى ء بعبادتك». «ان تصلى» مفعول ثان ل«اسالك». اى: اسالك ان‌ تصلى. یعنى: سوال مى كنم تو‌ را‌ اینكه رحمت كنى بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ ‌و‌ اینكه بى نیاز گردانى مرا از‌ همه چیز به‌ عبادت ‌و‌ پرستش خود. «و ان‌ تسلى نفسى عن الدنیا بمخافتك».
«تسلى» من‌ الافعال ‌و‌ التفعیل. یقال: سلانى من‌ همى تسلیه ‌و‌ اسلانى، اى: كشفه عنى. ‌و‌ الحاصل: ان‌ تطیب نفسى. (یعنى:) ‌و‌ اینكه خوش دارى نفس مرا از‌ دنیا به‌ ترس خود. «و ان‌ تثیبنى بالكثیر من‌ كرامتك برحمتك». على صیغه المضارع من‌ باب الافعال من‌ الثواب. ‌و‌ فى بعض النسخ: «تثنى» من‌ الثناء. (یعنى:) ‌و‌ ثواب دهى مرا- یا: ثنا كنى بر‌ من- به‌ بسیارى از‌ كرامت ‌و‌ نوازش خود به‌ رحمت خود.
«فالیك افر. ‌و‌ منك اخاف. ‌و‌ بك استغیث. ‌و‌ ایاك ارجو. ‌و‌ لك ادعو». پس‌ مى گریزم به‌ سوى تو‌ ‌و‌ گریزگاه من‌ نیست به‌ غیر تو. ‌و‌ از‌ تو‌ مى ترسم نه از‌ غیر تو. ‌و‌ به‌ تو‌ فریادرسى مى خواهم نه به‌ غیر تو. ‌و‌ به‌ تو‌ امید دارم نه به‌ غیر تو. ‌و‌ تو‌ را‌ مى خوانم نه غیر تو‌ را. ‌و‌ این حصرها مقتضاى تقدیم مفعول است. چنانچه در‌ محل خود مبین شده. «و الیك الجا. ‌و‌ بك اثق. ‌و‌ ایاك استعین. ‌و‌ بك اومن. ‌و‌ علیك اتوكل. ‌و‌ على جودك ‌و‌ كرمك اتكل». ‌و‌ به‌ سوى تو‌ پناه مى جویم نه به‌ غیر تو. ‌و‌ به‌ تو‌ استوار ‌و‌ وثوق دارم نه به‌ غیر تو. ‌و‌ از‌ تو‌ یارى مى خواهم نه از‌ غیر تو. ‌و‌ به‌ تو‌ ایمان آورده ام نه به‌ غیر تو. ‌و‌ بر‌ تو‌ توكل ‌و‌ اعتماد دارم نه به‌ غیر تو. ‌و‌ بر‌ جود ‌و‌ كرم تو‌ اعتماد دارم نه به‌ غیر تو.

ترجمه فارسی صحیفه سجادیه


ویدیو مرتبط :
‫دعای پنجاه و سوم صحیفه سجادیه‬‎

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

تفسیرصحیفه سجادیه - دعای پنجاه و یكم



ترجمه فارسی صحیفه سجادیه
و كان من‌ دعائه علیه السلام فى التضرع ‌و‌ الاستكانه دعاى پنجاه ‌و‌ یكم در‌ زارى كردن ‌و‌ فروتنى كردن ‌و‌ گردن نهادن فرمان الهى را.
«الهى احمدك- ‌و‌ انت للحمد اهل- على حسن صنیعك الى، ‌و‌ سبوغ نغمائك على ‌و‌ جزیل عطائك عندى». الصنیع ‌و‌ الصنیعه: الكرامه ‌و‌ العطیه ‌و‌ الاحسان. ‌و‌ السبوغ: الشمول. ‌و‌ منه الحدیث: «كان اسم درع النبى صلى الله علیه ‌و‌ آله ‌و‌ سلم ذا السبوغ لتمامها وسعتها». یعنى: خداوندا من‌ ستایش مى كنم تو‌ را‌ ‌و‌ حال آنكه تو‌ سزاوارى مر ستایش را، بنا بر‌ كرامت ‌و‌ عطاهاى نیكوى تو‌ به‌ سوى من‌ ‌و‌ نعمتهاى شامله ‌ى‌ تو‌ بر‌ من‌ ‌و‌ بخششهاى عظیم تو‌ نزد من. «و على ما‌ فضلتنى من‌ رحمتك ‌و‌ اسبغت على من‌ نعمتك». ‌و‌ بنابر آنچه تفضیل داده اى مرا از‌ رحمت خود ‌و‌ اتمام كرده اى بر‌ من‌ از‌ نعمت خود. «فقد اصطنعت عندى ما‌ یعجز عنه شكرى».
الاصطناع: افتعال من‌ الصنیعه- ‌و‌ هى العطیه ‌و‌ الكرامه- ‌و‌ الطاء بدل من‌ تاء الافتعال لاجل الصاد. (یعنى:) پس‌ به‌ درستى كه‌ عطایا ‌و‌ احسان تو‌ نزد من‌ ‌آن مقدار هست كه‌ عاجز است از‌ ‌آن شكرگزارى من.
«و لولا احسانك الى ‌و‌ سبوغ نعمائك على، ما‌ بلغت احراز حظى، ‌و‌ لا‌ اصلاح نفسى». یعنى: ‌و‌ اگر نبودى احسان تو‌ به‌ سوى من‌ ‌و‌ شمول نعمتهاى تو‌ بر‌ من، نرسیدمى به‌ نگاه داشتن بهره ‌و‌ نصیب خود ‌و‌ به‌ صلاح آوردن نفس خود. «و لكنك ابتداتنى بالاحسان، ‌و‌ رزقتنى فى امورى كلها الكفایه». ‌و‌ لیكن تو‌ ابتدا كردى به‌ من‌ نیكویى را‌ پیش از‌ آنكه من‌ مستحق نیكویى شوم، ‌و‌ روزى كردى مرا در‌ همه ‌ى‌ كارها ‌آن مقدار كه‌ مرا بس بود. «و صرفت عنى جهد البلاء». الجهد- بفتح الجیم-: المشقه. قال ابن الاثیر فى النهایه: ‌و‌ قد تكرر فى الحدیث لفظ الجهد ‌و‌ الجهد كثیرا. ‌و‌ هو بالضم: الوسع ‌و‌ الطاقه، ‌و‌ بالفتح: المشقه. ‌و‌ من‌ المفتوح حدیث الدعاء: «اعوذ بك من‌ جهد البلاء»، اى: الحاله الشاقه. ‌و‌ قال الهروى فى كتابه: ‌و‌ فى دعائه علیه السلام: «اعوذ بك من‌ جهد البلاء». قیل: انها الحاله التى یمتحن بها الانسان حتى یختار علیها الموت ‌و‌ یتمناه. ‌و‌ قیل: جهد البلاء كثره العیال ‌و‌ قله المال. یعنى: ‌و‌ گردانیدى از‌ من‌ سختى بلا را. گفته اند: «جهد البلاء» حالتى است كه‌ ممتحن شود آدمى به‌ ‌آن تا‌ آنكه اختیار نماید مرگ را‌ بر‌ ‌آن حالت ‌و‌ آرزوى مرگ كند. ‌و‌ بعضى گفته اند: «جهد البلاء»
كثرت عیال است با‌ قلت مال. «و منعت منى محذور القضاء». یعنى: ‌و‌ بازداشتى از‌ من‌ قضایى كه‌ از‌ ‌آن حذر ‌و‌ پرهیز كنند.
«الهى، فكم من‌ بلاء جاهد قد صرفت عنى». اى خداوند من، پس‌ بسیار از‌ بلاهاى سخت را‌ به‌ تحقیق كه‌ تو‌ از‌ من‌ بگردانیدى ‌آن را. «و كم من‌ نعمه سابغه اقررت بها عینى». ‌و‌ بسیارى از‌ نعمتهاى شامله كه‌ چشم مرا به‌ ‌آن روشن گردانیدى. «و كم من‌ صنیعه كریمه لك عندى». الصنیعه: العطیه ‌و‌ الاحسان. ‌و‌ الكریمه: الكثیره. ‌و‌ نخله كریمه، اذا طاب حملها ‌و‌ كثر. (یعنى:) ‌و‌ بسیار از‌ عطیه ‌ى‌ كریمه اى كه‌ در‌ غایت خوبى است مر تو‌ را‌ است نزد من.
«انت الذى اجبت عند الاضطرار دعوتى». تویى ‌آن كه‌ اجابت كردى وقت اضطرار دعاى مرا. «و اقلت عند العثار زلتى». ‌و‌ مسامحه ‌و‌ فروگذاشت نمودى نزد سر‌ درآمدن من‌ بر‌ او‌ وافتادن من‌ در‌ مهلكه ها ‌و‌ گناهان. «و اخذت لى من‌ الاعداء بظلامتى». الظلامه- بضم الظاء المعجمه ‌و‌ كسرها-: اسم ما‌ اخذه الظالم منك.
(یعنى:) ‌و‌ گرفتى براى من‌ از‌ دشمنان من‌ آنچه گرفته بودند از‌ روى ظلم ‌و‌ عدوان.
«الهى، ما‌ وجدتك بخیلا حین سالتك، ‌و‌ لا‌ متقبضا حین اردتك». «متقبضا» بصیغه اسم الفاعل من‌ التفعل، او‌ «منقضیا» على صیغه اسم فاعل من‌ باب الانفعال، ‌و‌ كلاهما مرویان. یعنى: اى خداوند من، نیافتم تو‌ را‌ بخیل وقتى كه‌ از‌ تو‌ سوال كردم، بلكه هر‌ چه سوال كردم به‌ من‌ دادى. ‌و‌ نیافتم تو‌ را‌ گرفتگى كننده وقتى كه‌ تو‌ را‌ خواستم. «بل وجدتك لدعائى سامعا، ‌و‌ لمطالبى معطیا». بلكه تو‌ را‌ یافتم كه‌ شنونده اى دعاى مرا ‌و‌ اجابت كننده اى ‌آن را‌ ‌و‌ اعطاكننده اى مطالب مرا. «و وجدت نعماك على سابغه فى كل‌ شان من‌ شانى ‌و‌ كل‌ زمان من‌ زمانى. فانت عندى محمود». «نعماك» بضم النون ‌و‌ فتحها مرویان. ‌و‌ الشان: الخطب ‌و‌ الامر. یعنى: ‌و‌ یافتم نعمت تو‌ را‌ بر‌ خود تمام ‌و‌ شامل در‌ هر‌ امرى ‌و‌ حالى ‌و‌ كارى از‌ كارهاى من‌ ‌و‌ هر‌ زمانى از‌ زمانهاى من. پس‌ (تو) نزد من‌ ستوده شده اى. «و صنیعك لدى مبرور». اى: لا‌ یخالط منا ‌و‌ لا‌ اذى. (یعنى:) ‌و‌ احسان ‌و‌ عطاى تو‌ نزد من‌ مبرور است- یعنى مخلوط به‌ منتى ‌و‌ ایذایى نیست.
«تحمدك نفسى ‌و‌ لسانى ‌و‌ عقلى، حمدا یبلغ الوفاء ‌و‌ حقیقه الشكر، حمدا
یكون مبلغ رضاك عنى. فنجنى من‌ سخطك». مى ستاید تو‌ را‌ نفس من‌ ‌و‌ زبان من‌ ‌و‌ عقل من، ستایشى كه‌ برسد به‌ سرحد وفا ‌و‌ حقیقت شكر، ستایشى كه‌ برسد به‌ سرحد خشنودى تو‌ از‌ من. پس‌ برهان مرا از‌ خشم خود.
«یا كهفى حین تعیینى المذاهب». «تعیینى»- بالیاءین المثناتین من‌ تحت على صیغه المضارع- من‌ اعیاه الامر ‌و‌ اعیا علیه، اذا عجز عن تدبیره ‌و‌ لم یهتد لوجهه. اى: یا‌ ملجئى حین تعیینى مسالكى الى الخلق ‌و‌ تردداتى الیهم ‌و‌ لا‌ اهتدى الى سلوكها. یعنى: اى پناه ‌و‌ ملجا من‌ در‌ وقتى كه‌ تعبناك سازد مرا راههاى من‌ به‌ سوى خلق ‌و‌ راه یافته نشوم به‌ سلوك كردن ‌آن راهها. «و یا‌ مقیلى عثرتى». یعنى: ‌و‌ اى درگذرنده از‌ گناه من. «فلولا سترك عورتى لكنت من‌ المفضوحین». پس‌ اگر نبودى پوشیدن تو‌ قبایح مرا، هر‌ آینه بودمى از‌ رسواشدگان. «و یا‌ مویدى بالنصر، فلولا نصرك ایاى لكنت من‌ المغلوبین». ‌و‌ اى قوت دهنده مرا به‌ یارى دادن خود، پس‌ اگر نه یارى كردن تو‌ بودى مرا، هر‌ آینه بودم از‌ مغلوب شدگان. «و یا‌ من‌ وضعت له الملوك نیر المذله على اعناقها، فهم من‌ سطواته خائفون». النیر- بكسر النون ‌و‌ فتح الیاء المثناه من‌ تحت او‌ سكونها- من‌ نیر
الفدان، اى: الخشبه المعترضه فى عنق الثورین. یعنى: اى آنكه نهاده اند از‌ براى او‌ پادشاهان چوب پهنى كه‌ دو‌ گاو در‌ حالت شیار زمین بر‌ گردن مى گذارند، بر‌ گردنهاى خود، پس‌ ایشان از‌ حمله هاى قهر او‌ ترسناكانند. ‌و‌ كلام مبنى بر‌ استعاره است. «و یا‌ اهل التقوى، ‌و‌ یا‌ من‌ له الاسماء الحسنى». یعنى: اى آنكه سزاوارى به‌ آنكه ترسند ‌و‌ پرهیز دارند از‌ عقاب تو، ‌و‌ اى آنكه مر اوراست نامهاى نیكو- بعضى دال بر‌ صفات جلال ‌و‌ بعضى بر‌ صفات اكرام. «اسالك ان‌ تعفو عنى ‌و‌ تغفر لى. فلست بریئا فاعتذر، ‌و‌ لا‌ بذى قوه فانتصر». مى خواهم از‌ تو‌ ‌و‌ سوال مى كنم تو‌ را‌ اینكه عفو كنى ‌و‌ درگذرى از‌ گناهان من‌ ‌و‌ بیامرزى مرا. زیرا كه‌ بیگناه نیستم تا‌ عذر خواهم ‌و‌ عذر مرا بپذیرى، ‌و‌ نه صاحب قوتم تا‌ بازدارم مكروهى را‌ از‌ خود. «و لا‌ مفر لى فافر. ‌و‌ نه جاى گریختنى هست مرا قادر ‌آن گریزم.
و استقیلك عثراتى. ‌و‌ از‌ تو‌ مى خواهم كه‌ درگذرى از‌ لغزشهاى من- یعنى گناهان من. «و اتنصل الیك من‌ ذنوبى التى قد اوبقتنى ‌و‌ احاطت بى فاهلكتنى». تنصل: تفعل من‌ النصل- بالنون ‌و‌ الصاد المهمله. یقال: تنصل فلان من‌ ذنبه، اى: تبرا. ‌و‌ «اعتذر»، اى: اتبرا ملتجئا الیك. ‌و‌ وبق یبق وبوقا، اى: هلك. ‌و‌ فیه لغه اخرى: وبق یوبق وبقا. ‌و‌ اوبقه، اى:
اهلكه. قاله الجوهرى فى صحاحه. یعنى ‌و‌ بیزارى مى نمایم در‌ حالتى كه‌ التجا كننده ام به‌ سوى تو‌ از‌ گناهان خود، آنچنان گناهانى كه‌ مرا در‌ هلاكت انداخته اند ‌و‌ گرداگرد من‌ درآمده اند پس‌ به‌ هلاكت افكنده اند مرا. «منها فررت الیك رب تائبا، فتب على». یعنى: از‌ ‌آن گناهان مى گریزم به‌ سوى تو- اى پروردگار من- در‌ حالتى كه‌ توبه كننده ام از‌ گناهان، پس‌ بازگشت نما بر‌ من‌ به‌ رحمت ‌و‌ بپذیر توبه ‌ى‌ مرا. «متعوذا فاعذنى». پناه جوینده ام پس‌ پناه ده‌ مرا. «مستجیرا فلا تخذلنى». زینهار جوینده ام پس‌ فرومگذار نصرت خود را‌ از‌ من. «سائلا فلا تحرمنى». بالكسر. ‌و‌ سوال كننده ام تو‌ را‌ پس‌ محروم مساز مرا. «معتصما فلا تسلمنى». اى: لا‌ تخذلنى. على صیغه المضارع من: اسلمه، اى: خذله. (یعنى:) دست در‌ تو‌ زننده ام پس‌ دست از‌ من‌ بازمدار. «داعیا فلا تردنى خائبا». خواننده ام تو‌ را‌ بس بازمگردان مرا ناامید.
«دعوتك- یا‌ رب- مسكینا مستكینا مشفقا خائفا وجلا فقیرا مضطرا الیك». المسكین مفعیل من‌ السكون اى: الذى اسكنه الفقر. ‌و‌ المستكین هو الخاضع الذلیل. یقال: استكان ‌و‌ استكن، اذا خضع.
و الاشفاق: الخوف. فمشفقا خائفا وجلا بمعنى ‌و‌ التكریر للتاكید ‌و‌ اختلاف اللفظ. ‌و‌ المضطر مفتعل من‌ الضر. ‌و‌ اصله: مضترر فادغمت الراء ‌و‌ قلبت التاء طاء لاجل الضاد. یعنى: خواندم تو‌ را- اى پروردگار من- در‌ حالتى كه‌ درویش بودم ‌و‌ خوار ‌و‌ بى مقدار بودم ‌و‌ ترسان بودم ‌و‌ محتاج ‌و‌ بیچاره در‌ حالتى كه‌ پناه آورنده ام به‌ سوى تو.
«اشكو الیك- یا‌ الهى- ضعف نفسى عن المسارعه فیما وعدته اولیاءك، ‌و‌ المجانبه عما حذرته اعداءك». یعنى: شكوه مى كنم به‌ سوى تو- اى خداى من- ضعف تن خود را‌ از‌ شتافتن در‌ آنچه وعده كرده اى دوستان خود را، ‌و‌ دورى نمودن از‌ آنچه حذر فرموده اى دشمنان خود را. «و كثره همومى، ‌و‌ وسوسه نفسى». ‌و‌ از‌ بسیارى اندوه من‌ ‌و‌ وسوسه ‌ى‌ نفس من.
«الهى لم تفضحنى بسریرتى». السریره: واحده السرائر، ‌و‌ هى الاعمال التى اسرها العباد ‌و‌ اخفوها، من‌ العقائد ‌و‌ النیات ‌و‌ غیرها. یعنى: اى خداوند من، رسوا نساختى مرا به‌ اعمالهاى نهانى من. «و لم تهلكنى بجریرتى». ‌و‌ هلاك نساختى مرا به‌ گناهان من.
«ادعوك فتجیبنى ‌و‌ ان‌ كنت بطیئا حین تدعونى». مى خوانم تو‌ را‌ پس‌ اجابت مى كنى دعوت مرا ‌و‌ اگر چه من‌ دیر كننده ام چون بخوانى مرا. یعنى دیر به‌ عمل آورنده ام اوامر تو‌ را. «و اسالك كل‌ ما‌ شئت من‌ حوائجى». ‌و‌ از‌ تو‌ مى خواهم هر‌ چه خواهم از‌ حاجتهاى خود. «و حیث ما‌ كنت وضعت عندك سرى. فلا ادعو سواك، ‌و‌ لا‌ ارجو غیرك». ‌و‌ هر‌ جا كه‌ باشم مى گذارم نزد تو‌ اسرار پنهانى خود را. پس‌ نمى خوانم سواى تو‌ را، ‌و‌ امید ندارم غیر تو‌ را.
«لبیك! لبیك! تسمع من‌ شكا الیك ‌و‌ تكفى من‌ توكل علیك». اى: اجابتى لك- یا‌ رب- حاصل بعد اجابه على التوالى. من: لب بالمكان ‌و‌ الب به، اذا قام به‌ دائما. كما قیل: حنانیك، اى: رحمه بعد رحمه. یعنى: اجابت كردن دعوت من‌ تو‌ را‌ حاصل است بعد از‌ اجابتى در‌ پى یكدیگر. مى شنوى فریاد ‌آن كسى كه‌ شكوه آورد به‌ سوى تو. ‌و‌ كفایت مى كنى مهم ‌آن كسى كه‌ توكل ‌و‌ اعتماد كرد بر‌ تو. «و تخلص من‌ اعتصم بك». ‌و‌ خلاص مى سازى ‌و‌ مى رهانى از‌ عذاب ‌آن كس كه‌ چنگ در‌ تو‌ زد. «و تفرج عمن لا‌ ذبك». اى: لجا الیك. (یعنى:) ‌و‌ مى برى غم ‌و‌ اندوه از‌ ‌آن كسى كه‌ پناه آورد به‌ تو.
«الهى، فلا تحرمنى خیر الاخره ‌و‌ الاولى لقله شكرى. ‌و‌ اغفر لى ما‌ تعلم من‌
ذنوبى». اى خداوند من، محروم مگردان مرا از‌ خیر آخرت ‌و‌ دنیا از‌ جهت كم سپاسى من. ‌و‌ بیامرز مرا از‌ آنچه مى دانى تو‌ از‌ گناهان من.
«ان تعذب فانا الظالم المفرط المضیع الاثم المقصر المضجع المغفل حظ نفسى». المفرط: المقصر فیما امر به. المضیع من: ضاع الشى ء یضیع، اى: هلك. ‌و‌ التضجیع فى الامر: التقصیر فیه. المغفل من‌ الغفله ‌و‌ الاهمال. (یعنى:) اگر عذاب مى كنى، پس‌ منم بیداد كننده ‌ى‌ تقصیر كننده ‌ى‌ گناهكار غفلت ورزنده بهره ‌و‌ حظ نفس خود را‌ ‌و‌ سزاوار عذابم. «و ان‌ تغفر فانت ارحم الراحمین». ‌و‌ اگر مى آمرزى پس‌ تو‌ بخشنده ترین بخشایندگانى.

ترجمه فارسی صحیفه سجادیه