نگاهی به پاداش کشورهای مختلف برای مدال المپیک

سالنامه شرق: حضور در المپیک به تنهایی برای هر ورزشکاری افتخار است؛ این افتخار اگر با گرفتن مدال و آوردن مقام و شکستن رکوردهای ملی و بین المللی هم همراه باشد که دیگر باورنکردنی می شود. با این حال همه این لحظات خوش احتمالی را یک مورد می تواند به اندازه کافی شیرین کند: پاداش. به عبارت ساده تر، پاداش مالی که هر ورزشکار المپیکی پس از افتخارآفرینی در المپیک به دست می آورد به شیرینی های فتح مدال می افزاید. حالا هر چه این پاداش بیشتر، شیرینی اش هم بیشتر!

ورزشکاران زیادی هستند که حتی قبل از گرفتن مدال در المپیک، پاداش به نسبت خوبی هم می گیرند؛ همان ورزشکارانی که سهمیه ورود به المپیک را به دست می آورند. اگر گرفتن این سهمیه غیرمنتظره باشد که احتمال گرفتن پاداش بیشتر می شود. اگر این سهمیه در شهرستان های کوچک هم به دست بیاید که باز هم احتمال گرفتن پاداش بیشتر می شود ولی با این حال پاداش اصلی و مصوب همان پاداشی است که دولت هر کشور (بخوانید وزارت ورزش) به ورزشکار مدال آورش در المپیک می دهد.


عادلانه یا ناعادلانه؟

مدت هاست مسئولان ورزش کشورمان به مدال آوران المپیک پاداش می دهند؛ از پاداش های نقدی گرفته تا زمین و خانه و ماشین و ... البته در این بین وعده های پوچ هم کم داده نشد! بسیاری از المپین های مدال آور ایرانی اسیر این وعده های پوچ شده اند و بسیاری هم شیرینی گرفتن پاداش های مالی و غیرمالی را چشیده اند.

هم زمان با عرفی که جامعه بین الملل مصوب کرده، ورزشکاران ایرانی که بتوانند در المپیک برای کشورمان مدال بیاورند پاداش می گیرند؛ پاداشی که بسته به موقعیت های مختلف کم و زیاد شده است.
البته این پاداش ها همواره با کشورهای آسیایی و بعد هم اروپایی مقایسه شده و گاهی از بی عدالتی ها هم صحبت شده است ولی آنچه برای المپیک ریو 2016 به عنوان پاداش در نظر گرفته شده چندان هم بد نیست و در جدول رده بندی پاداش کشورهای المپیکی، جایگاه ایرانی ها را چندان بد جلوه نداده است.

300 سکه طلا برای مدال طلا

المپیک 2016 می تواند انگیزه ورزشکاران ایرانی برای گرفتن مدال طلا را در مقایسه با دوره قبلی این بازی ها بیشتر کند؛ پر واضح است که انگیزه ورزشی هر ورزشکاری دست نخورده باقی می ماندو اینجا بیشتر انگیزه گرفتن پاداشی است که وزارت ورزش مصوب کرده به مدال آوران المپیکی بدهد. به عبارت ساده تر می توان گفت ورزشکاری که امسال بتواند مدالی برای کاروان ورزش ایران در المپیک به دست بیاورد، نزدیک به یک و نیم برابر المپیک قبلی پاداش می گیرد.

 از همه مهمتر اینکه در این دوره تفاوتی هم بین ورزشکاران المپیکی و پارالمپیکی قائل نشده و به همه به صورت برابر نگاه شده است؛ بنا بر آنچه مصوب شده به ورزشکارانی که در بازی های المپیک و پارالمپیک ریو بتوانند مدال طلا کسب کنند 300، مدال نقره 200 و مدال برنز 120 سکه تمام اهدا خواهد شد.

تا همین جا اگر قرار باشد قیمت هر سکه تمام را یک میلیون تومان در نظر گرفت باید گفت پاداش ورزشکاری که امسال برای کاروان ایران مدال طلا بگیرد 300 میلیون تومان خواهد بود. با احتساب همین رقم باید عنوان کرد فعلا پاداش های رسمی در نظر گرفته شده برای المپیک 2016 افزایش سه برابری در مقایسه با المپیک 2008 پکن داشته چرا که برای آن بازی ها مصوب شده بود به ورزشکارانی که مدال طلا بگیرند مبلغ صد میلیون تومان پاداش نقدی داده شود.


افزایش 100 سکه ای

این پاداش در شرایطی برای المپیک ریو در نظر گرفته شده که تقریبا رشد خوبی نسبت به بازی های قبلی المپیک داشته و حداقل برای فردی که مدال طلا به دست می آورد، صد سکه فرق می کند. در المپیک 2012 لندن به ترتیب برای مدال طلا 200، نقره 150 و برنز 100 سکه در نظر گرفته شده بود که به غیر از مدال برنز که رشد 20 سکه ای داشته تقریبا دو مدال دیگر به میزان قابل توجهی رشد کرده است.

مربیان هم از قلم نیفتاده اند

گله همیشه وجود داشته، نه تنها از سوی ورزشکاران بلکه از سوی مربیانی که پا به پای ورزشکاران تلاش کرده اند تا در المپیک مدالی به دست بیاید. پیش از این بارها سرمربیان و مربی های رشته های مختلف گله کرده اند که چرا باید به ورزشکاران پاداش داده شود و مربیان آنها به دست فراموشی سپرده شوند؟ این در حالی است که غالبا تمام ورزشکارانی که دست شان به مدال المپیک می رسد، ابتدا از مربیان شان تعریف و تمجید می کنند.

نکته ای که این وسط همچنان آزاردهنده به نظر می رسد اختلاف سطح پاداشی است که برای مربیان و بازیکنان بعد از مدال آوری در المپیک در نظر گرفته می شود. این موضوع که مربیان هم پاداش بگیرند تا همین چند دوره قبل تقریبا بی اساس بود ولی برای المپیک ریو دست مربیان هم به پاداش های به نسبت در خور تاملی می رسد.

سرمربیانی که ورزشکاران تیم هایشان مدال طلا کسب کنند 150، نقره 100 و برنز 75 سکه تمام می گیرند. البته به سرمربی و مربیان خارجی تیم های ملی برابر مواردی که در قراردادشان تعیین شده است از طرف فدراسیون های مربوطه پاداش پرداخت می شود.

نکته مهم تر اینکه در این دوره، مربی و سرپرست هم فراموش نشده اند چرا که مربی و سرپرست تیم هایی که ورزشکاران شان موفق به کسب مدال شوند هم به ترتیب برای مدال طلا 75، نقره 50 و برنز 40 سکه تمام دریافت خواهند کرد.


البته پیش تر وزارت ورزش برای اینکه در عمل انجام شده قرار نگیرد، خیال ورزشکاران چند مداله احتمالی در المپیک را هم راحت کرده و وعده واهی نداده است. شاید تصور بر این می شد که ورزشکاران به ازای هر مدالی که بگیرند به اندازه پاداش مصوب سکه دریافت کنند ولی برای این موضوع هم تمهیدی اندیشیده شده که کمی زیرکانه به نظر می رسد: چنانچه ورزشکاری بتواند بیشتر از یک مدال کسب کند، به مدال دوم فقط برابر 50 درصد مدال اول پاداش می گیرد. این موضوع برای سرمربی تیم هایی که ورزشکاران شان بیشتر از یک مدال کسب کنند هم صدق می کند و به مدال دوم فقط برابر همان 50 درصد مدال اول پاداش اهدا خواهد شد.

پاداش ایران بالاتر از سوییس، فرانسه، چین، آمریکا و ...

تا همین جای کار و با در نظر گرفتن این پاداش رسمی - پاداشی که وزارت ورزش هر کشور در نظر می گیرد – وضع ورزشکاران ایرانی از لحاظ گرفتن پاداش چندان هم بد نیست؛ در واقع نه آنقدر بد که ورزشکاری بخواهد گلایه کند. با توجه به جدول پاداش هایی که برای کشورهای مختلف در نظر گرفته شده، ایران تقریبا در بین 15 کشور نخستی قرار می گیرد که پاداش خوبی برای مدال آوران المپیکی اش در نظر گرفته است.

با تبدیل تقریبی 300 میلیون تومان به رویو می توان به این نتیجه رسید که پاداش مدال طلا برای ورزشکاران ایرانی مبلغی حدود 75 هزار یورو است؛ رقمی که با توجه به کمی نوسان بالاتر از پاداش بسیاری از ورزشکاران مدال آور در دیگر کشورهای دنیاست.

البته اگرچه در این دوره هم هنوز به طور مشخص تعیین نشده کشورهای دیگر چه مقدار پاداش نقدی برای مدال آوران شان در نظر گرفته اند ولی با توجه به تغییر اندکی که این کشورها در مبلغ اهدایی برای پاداش در نظر می گیرند می توان به این نتیجه رسید که مدال آور طلای ایران با پاداشی 75 هزار یورویی بالاتر از طلایی های کشورهای صاحب سبک مختلفی در دنیا قرار می گیرد.


با نگاهی به جدول پاداش ها که در ادامه مطلب آمده، مشخص می شود که این رقم حداقل از پاداش کشورهایی مانند فرانسه، چین، سوییس، کره جنوبی، آمریکا، استرالیا و آلمان بیشتر است.

و همه چیز این 300 سکه نیست!

این تصور غلط که مدال آوران المپیک ایران همین 300، 200 و یا 130 سکه طلا را دارند و دیگر پاداشی نخواهند گرفت باید از اذهان پاک شود. این سکه ها پاداشی است که وزارت ورزش به نیابت از دولت برای کاروان ایران در نظر گرفته و در عمل این پاداش ها بسته به لطف فدراسیون های مربوطه و البته استانداری های محترم بیشتر هم می شود. به عبارت دیگر، علاوه بر پاداش رسمی، معمولا فدراسیونی هایی که ورزشکاران شان بتوانند در المپیک مدال به دست بیاورند، به آنها پاداش جداگانه ای که غالبا مالی است می دهند.

از این گذشته استان های مربوطه که ورزشکاران مربوط به آن منطقه، افتخارآفرینی کنند هم برایشان پاداش ویژه ای در نظر می گیرند؛ از اهدای زمین و منزل مسکونی گرفته تا دیگر مزایا. پر واضح است که در این بین اسپانسرها هم حضور چشمگیری دارند و بسته به قراردادهای مختلفی که با بازیکنان و مربیان منعقد می شود، آنها هم پاداش خوبی می دهند.

شاید تا همین یکی دو دوره قبل المپیک، مجموع پاداش هایی که ورزشکاران از این راه (فدراسیون، مسئولان استانی و اسپانسرها) به دست می آوردند به مراتب بیشتر از مبلغی بود که به عنوان پاداش از دست کمیته ملی المپیک یا وزارت و سازمان ورزش می گرفتند!

البته این موضوع فقط مربوط به ایران نمی شود و در دیگر کشورهای دنیا هم رایج است. به عنوان مثال یک بنیاد خصوصی در آمریکا بعد از اینکه رشته کشتی فقط یک مدال طلا در المپیک پکن به دست آورد، تصمیم گرفت برای هر کشتی گیری که طلای لندن را کسب کند، جایزه 250 هزار دلاری در نظر بگیرد. یک کمپانی تولیدات ورزشی هم بعد از کسب هشت طلا از سوی «مایکل فلپس» در المپیک قبلی یک میلیون دلار به او پاداش داد که فلپس این پول را صرف امور خیریه کرد.

الهام علی اف، رییس جمهوری آذربایجان گفته بود دارندگان مدال طلای المپیک 2012 لندن مبلغ 530 هزار دلار جایزه نقدی دریافت خواهند کرد که این فقط جایزه رییس جمهوری است. کمیته ملی المپیک آذربایجان نیز مبلغ 260 هزار دلار به قهرمانانش پرداخت کرد. کشتی گیران آذربایجانی نیز به طور جداگانه در ازای دریافت مدال طلا مبلغ در خور توجه 780 هزار دلار به عنوان پاداش دریافت کردند.

مثالی دیگر برای این موضوع اینکه فدراسیون های شنا و دوچرخه سواری ژاپن به هر قهرمان المپیک لندن حدود 370 هزار دلار جایزه دادند و فدراسیون تنیس روی میز این کشور نیز 127 هزار دلار به قهرمانان خود پاداش داد. در المپیک قبلی همچنین حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هم اعلام کرده بود به ورزشکارانی که در المپیک لندن به مقام های اول تا سوم برسند، منازل مسکونی دو خوابه اهدا می کند.

پاداش های آن ور آب!

همانطور که گفته شد جذابیت بردن مدال المپیک همیشه به صرف طلا و نقره اش نیست؛ اتفاقا بسیاری از ورزشکاران دنیا تلاش زیادی برای به دست آوردن مدال المپیک می کنند تا از مزایای بعد از آن که شامل بستن قراردادهای تجاری، اسپانسرینگ و ... می شود استفاده کنند. خیلی ساده می توان گفت بسیاری از ورزشکاران دنیا برای رسیدن به مدال المپیک تلاش می کنند تا بعد از دست مسئولان کشورشان پاداش های مالی و مادی دریافت کنند. این مورد فقط مربوط به کشورهای کمتر توسعه یافته نیست و تقریبا جهان شمول است.


وزن مدال طلا

گرفتن پاداش بعد از رسیدن به مدال مثلا طلای المپیک در ظاهر کار بیهوده ای است. در نگاه اول این طور به نظر می رسد که اگر ورزشکاری که مدال طلای المپیک را گرفته مشکل مالی پیدا کند، می تواند برود و مدال طلایش را بفروشد! این موضوع اگرچه در کشورهای مختلف به این بهانه که «این مدال حاصل تلاش یک عمر زحمت ورزشکار است و حیف است به فروش برسد» عنوان می شود ولی در واقع دلیل دیگری دارد؛ دلیل اصلی این است که اتفاقا مدال طلایی که ورزشکاران در المپیک به دست می آورند فقط شکل طلایی رنگ و جذابی دارند وگرنه از لحاظ مالی چیزی دست ورزشکار را نمی گیرد!یک مدال طلا فقط 1.3 درصدش از طلا است، 93.5 درصدش را نقره تشکیل می دهد و مابقی آن هم از جنس مس است.

 به این مورد باید فشار کمیته بین المللی المپیک بر کشورهای میزبان این بازی ها را هم اضافه کرد که همواره درخواست کرده اند در مدال های طلا، حداقل شش گرم طلا به کار برود. به خوبی مشخص است که وقتی از کلمه حداقل استفاده می شود، معنی اش این می شود که گاهی گرم طلای کار شده در این مدال ها از این رقم هم کمتر است.

حالا بهتر است برای روشن شدن موضوع به وزن مدال طلای بازی های المپیک لندن اشاره کرد؛ وزن این مدال ها به 400 گرم می رسید ولی ارزش فروش آنها در بازار مبلغی نزدیک به 500 یوروی ناقابل برآورد شده بود! در واقع این مبلغی است که بیشتر برای خرید یک فلز در بازار باید بابتش پول داد!

انگیزه پاداش

با این حال همیشه دادن پاداش انگیزه مالی هم ندارد. بسیاری از کشورهای قدرتمند دنیا که در عرصه سیاسی رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند برای پیشی گرفتن از کشور و دولت رقیب پاداش هایی که در نظر می گیرند حسابی درخور توجه است. روسیه در این زمینه پیشتاز است؛ این کشور به عنوان مثال برای برگزاری المپیک زمستانی سوچی علاوه بر پاداش نقدی، اتومبیل های مرسدس بنز آخرین سیستمی را هم به خط کرده بود تا به هر ورزشکارش که مدال طلا می گیرد همانجا سوییچ را بدهد و از او تشکر هم کند!

به غیر از انگیزه های سیاسی، بیشتر انگیزه های دیگر متوجه مطرح شدن نام کشور مذکور در بین رشته های مدال آور است. این موضوع بیشتر شامل حال کشورهایی می شود که جای چندان زیادی در رشته های ورزشی دنیا ندارند و برای مطرح شدن به ورزشکاران شان وعده های کلان می دهند. اتفاقا این موضوع گاهی هم جواب داده و در تعدادی از رشته ها مدال طلا به ورزشکاری رسیده که هرگز شانسی برای بردن آن نداشته است.


کشورهای خسیس

در این میان کشورهای عجیب و غریب هم پیدا می شوند؛ نه اینکه به ورزش و ورزشکاران شان بهایی ندهند بلکه کاملا برعکس؛ آنها همه امکانات را در اختیار ورزشکارانشان قرار می دهند ولی خبری از دادن پاداش در صورت رسیدن به مدال حالا چه طلا، چه نقره و چه برنز نیست! نمونه بارزش همین بریتانیا! این سرزمین به هیچ کدام از ورزشکارانی که زیر پرچم این کشور مسابقه می دهند پاداشی نمی دهد.

حالا این ورزشکار می خواهد اسکاتلندی باشد یا انگلیسی. البته هستند چند کشور دیگر هم که اعتقادی به مدال های نقره و برنز ندارند و فقط برای مدال طلا به ورزشکاران المپیکی شان پاداش می دهند. استرالیا و آلمان نمونه ای از این کشورها هستند که حداقل در المپیک 2012 لندن پاداشی مصوب برای مدال آوران نقره ای و برنزی شان در نظر نگرفتند.

از پاداش 3 میلیارد تومانی تا 60 میلیون تومان!

برای بررسی کردن پاداش هایی که کشورهای خارجی به مدال آوران المپیکی شان می دهند هیچ چیز بهتر از مقایسه با دوره قبلی این بازی ها که در لندن برگزار شد نیست. با بررسی پاداش هایی که بیشتر به صورت مکتوب و مصوب در بیشتر رسانه های مختلف به آن اشاره شده باید به پاداش های خیره کننده کشورهای آسیایی هم اشاره کرد که حسابی به ورزشکاران شان می رسند و در رنکینگ هم بالای جدول هستند. نکته جالب درباره کشورهایی که بیشترین پاداش را می دهند این است که در بین شش کشور نخست، بیشتر، کشورهای آسیایی در صدر هستند و انصافا هم پاداش های هنگفتی می دهند.

ازبکستان در رأس همه این کشورها قرار داشت. ازبک ها با دادان پاداش خیره کننده 811 هزار یورو (!) کاملا گوی سبقت را از بقیه ربودند. با تبدیل ساده این رقم به تومان می توان به پاداش درخور توجه 3.5 میلیارد تومانی (!) اشاره کرد که ازبک ها به طلایی شان در المپیک داده اند! البته در دوره قبلی مشخص نیست این کشور به مدال آوران نقره و برنزش پاداشی داده یا نه. امسال هم بعید است کشوری بتواند روی دست ازبک ها برای دادن پاداش بلند شود؛ این کشور آسیایی برای ریو 2016 هم پاداشی مشابه در نظر گرفته و به نظر می رسد حسابی بذر انگیزه را بین ورزشکارانش پاشیده است.

ارمنستان هم با دادن 700 هزار یورو جای خوبی برای خودش در این رنکینگ باز کرده است و جایگاه دوم را دارد. نکته مهم اینکه کشور اروپایی که بیشترین پاداش را به مدال آوران المپیکی اش داده، ایتالیاست که برای مدال طلا 140 هزار یورو در نظر گرفته بود و به مدال نقره اش هم 75 هزار یورو پاداش داده است. در همین رده بندی آلمان ها با دادن پاداش 15 هزار یورویی (معادل 60 میلیون تومان) به ورزشکاران طلایی اش در المپیک،در بین بقیه تیم های اروپایی جایگاه به نسبت نازلی دارد.
 
جدول پاداش های در نظر گرفته شده برای ورزشکاران دنیا (به یورو و برای المپیک 2012)