عبدی: اول اعتماد، دوم اعتماد و سوم حمایت

عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: نزدیك به ١٦ ماه است كه درباره مسائل سیاسی و جاری جامعه مطلبی در قالب یادداشت یا گفت‌وگو به نام بنده منتشر نشده است. ولی اكنون كه قطار مذاكرات ایران و ١+٥ به احتمال فراوان به آخرین ایستگاه خود رسیده است، گمان می‌كنم كه باید از ذكر نكته‌یی غفلت نورزم.

انتخابات ٢٤ خرداد از یك جهت تاثیری همچون انتخابات دوم خرداد داشت. آنان كه مسائل خارجی ١٧ سال پیش را به یاد دارند، به خوبی می‌دانند كه اگر دوم خرداد رخ نمی‌داد، احتمال اینكه ایران وارد یك چالش جدی در روابط خارجی خود شود، خیلی زیاد بود، زیرا اتفاقاتی در منطقه رخ داده بود كه بیگانگان درصدد سوءاستفاده از آن علیه ایران بودند.

پیش از ٢٤ خرداد نیز چنین شرایطی حاكم بود و سایه شوم رودررویی همواره دیده می‌شد، هرچند در هر دو مورد قطعیتی وجود نداشت و نمی‌توان با اطمینان گفت كه درگیری خارجی ایجاد می‌شد، ولی احتمال متوسط وقوع چنین اتفاقی نیز اهمیت داشت و آنچه به یقین می‌توان گفت این است كه این احتمال حتی متوسط در هر دو مورد از میان رفت.

بنابراین اگر تنها دستاورد ٢٤ خرداد را زایل شدن این احتمال بدانیم، دستاورد بسیار ارزشمند و تاریخی خواهد بود ولی دستاوردهای دیگر این دولت نیز اهمیت خاص خود را دارد كه بازگرداندن عقلانیت و برنامه‌ریزی به اداره امور كشور، احیای نسبی آرامش اقتصادی و كنترل تورم، تغییر زبان و ادبیات سیاسی كشور از زبانی كم‌مایه و پرخاشگر به زبانی پرمایه، عقلانی و آرامش‌بخش جزیی از این دستاوردهاست.

 ولی مهم‌ترین دستاورد این دولت در عرصه سیاست خارجی رقم خورده است. شاید گفته شود كه هنوز به توافق نرسیده‌اند، پس چگونه می‌توان آن را موفقیت نامید؟ پاسخ این است كه مدیریت ١٦ ماهه این مذاكرات و پیش بردن آن تا این نقطه، فارغ از هرگونه دستاوردی كه در پایان آن باشد، یك موفقیت مهم برای دولت و از آن مهم‌تر برای ساختار سیاسی كشور است.

 برخی افراد توجه خود را به نتیجه مذاكرات دوخته‌اند، در حالی كه باید اصل مذاكرات را نیز مورد توجه قرار داد. تنها كشورهایی كه از نوعی قوام و قدرت در ساختار سیاسی خود برخوردار هستند، می‌توانند چنین فرآیندی را بدون چالش جدی پیش ببرند. آن هم در كشوری كه تاكنون چندین بار وزرای پیشنهادی دولت در مجلس رای اعتماد نگرفته‌اند. آن هم در كشوری كه اطراف آن از افغانستان تا سوریه و عراق در آتش بحران‌های سیاسی و نظامی می‌سوزد. كافی است كه وضعیت سیاسی خارجی ایران را با سیاست خارجی تركیه، مصر و عربستان به عنوان كشورهای قدرتمند منطقه مقایسه كنیم، تا به اهمیت موفقیت‌های ایران در عرصه خارجی از جمله مذاكرات
جاری بیشتر پی ببریم.

با وجود تمامی كاستی‌ها، دولت تدبیر و امید همچنان حامل بار مفهومی تدبیر و امید است و برخی نق‌زدن‌های بی‌مورد و زیاده‌خواهی‌ها نباید موجب دلسردی آن شود. هرچند به دلیل مشكلات پیش‌آمده و متراكم شده در كشور طی هشت سال دولت پیش، این دولت باید اقدامات مهمی را انجام دهد، و در زمینه‌های مدیریت دولتی، انرژی، آب، محیط‌زیست، سرمایه‌گذاری، قیمت‌ها، و از همه مهم‌تر روابط خارجی تصمیمات اساسی اتخاذ كند، ولی در شرایط كنونی مهم‌ترین مساله‌یی كه با آن مواجه است، بحث مذاكرات درباره پرونده هسته‌یی كشور است و باید با تمام توان از مذاكرات این دولت حمایت كرد و با اعتماد كامل، پیشاپیش هر نتیجه‌یی را كه دولت به آن برسد، تایید كرد، چه به توافق برسند، چه مذاكرات بدون نتیجه تمام شود و چه زمان آن تمدید شود، باید از دولت حمایت كرد و به آن اعتماد داشت. تنها چیزی كه می‌توان قدرت چانه‌زنی دولت را در مواجهه با دیگران بالا ببرد حمایت قطعی و صددرصدی مردم از گروه مذاكره‌كننده است.

مذاكرات در وضعیتی است كه طرفین به دلایل گوناگون به این نتیجه رسیده‌اند كه ادامه وضعیت گذشته به صلاح آنها و منطقه نیست. مردم ایران با حماسه سیاسی خود پیام روشنی در این باره داشتند، ایالات متحده هم پس از هزینه‌های گرانباری كه در پی دخالت در افغانستان، عراق و حتی در سوریه و لیبی داشت، اكنون متوجه شده است كه سیاست‌های مداخله‌جویانه در منطقه نه تنها مفید نیست كه برای همه ضرر دارد. هرچند این تجربه به قیمت گزافی برای مردم منطقه به دست آمده است ولی كمك می‌كند كه راه و روش جدیدی در تعامل با ایران برگزینند.

شرایط كنونی برای ایران فرصتی مهم و چه بسا تكرارناپذیر است. فرصتی كه مثل ابرهای بهاری به سرعت زایل می‌شوند و زمان بهره‌برداری از آنها كم است. ایران در شرایط بسیار ایده‌آل برای یك جهش رو به جلو است. هم از نظر جمعیتی و نیروی انسانی، هم از نظر ظرفیت‌های علمی و صنعتی و البته در كنار آن با چالش‌های مهمی هم مواجه است كه در مسیر جهش به جلو باید آن را حل كند، ولی شرط لازم برای عبور از این بحران حل مساله روابط خارجی و ایجاد روابط متوازن با جهان خارج و كوشش برای احترام گذاشتن  متقابل به منافع یكدیگر است.

با این توضیحات، اگرچه امیدواریم كه حداكثر تا دو روز دیگری كه به پایان زمان اعلام شده قبلی باقی مانده است، توافقی نسبی كه متضمن خواست‌های مشروع طرفین باشد، به دست ‌آید، ولی حمایت از گروه مذاكره‌كننده را به هیچ‌وجه به رسیدن توافق مشروط نكنیم، بلكه حمایت بدون قید و شرط از آنان را بر خود لازم بدانیم. بنابراین یكپارچه و یكصدا اول اعتماد و دوم اعتماد و سوم حمایت خواهیم كرد. در این صورت امید خواهیم داشت كه گره مشكلات پیش‌روی ما با تدبیر حل خواهد شد. ان‌شاءالله.