احتمال توافق ایران و 1+5 تا 4 ماه آینده

روزنامه دنیای اقتصاد: در آستانه دور بعدی مذاکرات هسته‌ای در مهلت تمدید هفت ماهه و در مکانی غیر از وین، وزیر خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرد که تا چهار ماه دیگر، چارچوب توافق جامع هسته‌ای موسوم به برنامه اقدام مشترک با ایران مشخص شود.

جان کری گفته است که مذاکرات با ایران روندی رو به جلو دارد و اگر طرف‌های درگیر از خود بردباری نشان دهند، «پیشرفتی ملموس» حاصل خواهد شد. کری اعلام کرد که فرآیند (دستیابی به توافق نهایی) ممکن است در کمتر از نیمی از فرصت تمدید شده حاصل شود و مذاکره‌کنندگان می‌توانند ظرف مدت چهار ماه به توافق نهایی دست یابند.

وزیر امور خارجه آمریکا که روز گذشته در مرکز سابان اندیشکده بروکینگز در واشنگتن سخنرانی می‌کرد، گفت که پیشنهادهای تازه‌ای برای رسیدن به توافقی طولانی‌تر ارائه شده و امیدوار است که چارچوب توافق جامع تا پایان ماه مارس (اسفند) به دست آید. جان‌کری افزود: «قرار نیست که تا ابد مذاکره کنیم. غیاب پیشرفت عینی، پایان مذاکرات است.»

به گفته کری، توافق موقت هسته‌ای با ایران هنوز به قوت خود باقی است و ترس از این ادعا که طرف ایرانی بخواهد در مذاکرات فریبکاری کند، ثابت نشده است. او با تاکید بر اهمیت رسیدن به توافق جامع اتمی در مهلت مقرر که ایران را از دستیابی به سلاح اتمی بازدارد، مدعی شد: «اگر موفق شویم همه جهان از جمله رژیم صهیونیستی امن‌تر خواهد شد.»

در همین شرایط، روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی نوشت که کاخ سفید به دنبال جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران است. به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، پس از اینکه گفت‌وگوهای دیپلماتیک وین بر سر برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر تمدید شد، کاخ سفید تلاش‌های خود را برای جلوگیری از تحریم‌های جدید کنگره علیه ایران افزایش داده است.

در همین ارتباط، جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا نیز روز شنبه در مرکز سابان اندیشکده بروکینگز اعلام کرد که اکنون زمانی نیست که قانون‌گذاران به دنبال (تصویب) تحریم‌های جدید باشند. بایدن در این سخنرانی گفت: «اگر ایران مفاد توافق را نقض کند، کنگره و دولت می‌توانند به سرعت تحریم‌های جدیدی را اعمال کنند و رئیس‌جمهوری به صراحت اعلام کرده است که جزئی از چنین واکنشی خواهد بود اما، اکنون زمان خوبی برای چنین اقدامی نیست، آن هم در شرایطی که ما فرصتی برای دستیابی به یک راه‌حل هستیم.

هم‌اکنون لحظه‌ای است که باید به مذاکره‌کنندگان خود زمان و فضای بیشتری دهیم تا ببینیم که آیا می‌توانند به توافقی دست یابند که به نفع همگان باشد.» ایران و گروه 1+5 در هفت روز منتهی به پایان ضرب‌الاجل 24 نوامبر (3 آذر) در وین برای دستیابی به توافق جامع تلاش کردند، اما طرف مقابل به دلیل فشارهای داخلی به‌ویژه پس از انتخابات اخیر کنگره آمریکا، آمادگی رسیدن به توافق را در این مهلت قانونی نداشت. در نهایت طرفین در مورد تمدید توافق ژنو که 24 نوامبر 2013 در ژنو به دست آمد، موافقت کردند و مقرر شد که گفت‌وگوهای طرفین تا ماه ژوئن ۲۰۱۵ (تیر 94) تمدید شود و تا پایان ماه مارس (اسفند 93)، چارچوبی برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای حاصل شود.

اخیرا برخی مقام‌های اسرائیلی و نمایندگان کنگره آمریکا از کاخ سفید خواسته‌اند که تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال شود، اما دولت باراک اوباما با مقاومت در برابر این خواسته، معتقد است که چنین اقدامی، تخلف از توافق موقت ژنو است که آذر سال گذشته با ایران به امضا رسید. وزیر خارجه آمریکا در ادامه سخنرانی‌اش، بر اختلاف‌نظر آمریکا و رژیم صهیونیستی بر سر شیوه مواجهه با ایران تاکید کرد، اما هدف مشترک هر دو کشور را یکی دانست.

 جان کری گفت: «ما ممکن است گاهی درباره تاکتیک رویارویی با ایران اختلاف نظر داشته باشیم، اما وقتی هدفی استراتژیک مانند منع سلاح اتمی مطرح می‌شود، ذره‌ای اختلاف بین اسرائیل و آمریکا نیست.»  همزمان و در همین کنفرانس، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در سخنانی که از قبل ضبط شده بود، مدعی شد که تمدید مذاکرات هسته‌ای با ایران باید برای افزایش فشار بر تهران به کار رود تا از قابلیت‌های اتمی در زمینه نظامی دست بردارد. بنیامین نتانیاهو از اینکه 6 قدرت جهانی در گفت‌وگوهای اخیر وین احساس نکردند، مجبورند تا به هر طریق ممکن با ایران توافقی انجام دهند، ابراز خرسندی کرد و مدعی شد چنین توافقی در صورت امضا «ایران را در آستانه اتمی شدن قرار می‌داد.»

 مذاکرات در مکانی غیر از وین

از سوی دیگر «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه روز گذشته با بیان اینکه «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دور بعدی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 شرکت خواهد کرد، گفت: «دور بعدی مذاکرات ایران و گروه 1+5 پیش از 20 دسامبر (29 آذر) برگزار می‌شود، اما این مذاکرات در وین نخواهد بود.» به گزارش «ایرنا» به نقل از خبرگزاری «ایتارتاس» از مسکو، ریابکوف افزود: «درخصوص این دور از مذاکرات که یقینا قبل از سال نوی مسیحی خواهد بود، در چند روز آینده تصمیم‌گیری می‌شود.»

تشریح چارچوب‌های ایران برای توافق

همچنین محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در جمع سفرا و روسای نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران چارچوب‌های مورد نظر ایران را برای دستیابی به توافق تشریح کرد. به گزارش «ایرنا»، رئیس دستگاه دیپلماسی دیروز در دیدار با سفرا و روسای نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران، روند مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5، دیدگاه‌ها و چارچوب‌های مورد نظر ایران نسبت به حصول توافق در مذاکرات و همچنین ابعاد فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تبیین کرد.

پیش‌تر ظریف در کنفرانس خبری با وزیر خارجه سوریه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه درباره پرونده هسته‌ای گفته می‌شود، بسیاری از مسائل غیرفنی مثل سوریه در مذاکرات مطرح شده است، گفت: «ما اعلام کرده‌ایم، رهبر معظم انقلاب و دولت هم اعلام کرده‌اند که مذاکرات ما با آمریکا منحصر به بحث هسته‌ای است.»

وزیر امور خارجه افزود: «ممکن است گفت وگوها و موضوعات دیگر به صورت گذرا در این نشست‌ها مطرح شود، اما ما دیدگاه‌های خود را همین طور که به صورت علنی می‌گوییم در این جلسات هم می‌گوییم.» ظریف ادامه داد: «خطر تروریست و برخورد دوگانه با افراط را صریحا در مذاکرات می‌گوییم، اما مذاکرات هسته‌ای منحصر به موضوع هسته‌ای بوده و موضوع دیگری مورد مذاکره قرار نگرفته است و ما گفت‌وگوی طولانی درباره موضوعات دیگر نداشته‌ایم.» رئیس هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران سپس ادامه داد: «موضوع پرونده هسته‌ای به قدر کافی پیچیده است که آن را با موضوعات دیگر درگیر نکنیم.»

دستیابی به توافق با رعایت حقوق

همزمان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز گفت که دستیابی به توافق با 1+5، صرفا با رعایت حقوق و درخواست‌های قانونی و بدون تبعیض حاصل خواهد شد. به گزارش دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، شمخانی در دیدار نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، تداوم مذاکرات با 1+5 به منظور استیفای حقوق هسته‌ای و رفع تحریم‌های ظالمانه را رویکرد مورد اجماع در ایران عنوان کرد و افزود: «دستیابی به توافقی که تامین‌کننده خواست و منافع طرفین باشد، صرفا با رعایت حقوق و درخواست‌های قانونی و بدون تبعیض حاصل خواهد شد.»

نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی در شورای عالی امنیت ملی، تلاش دولتمردان آمریکا برای وارونه جلوه دادن نتایج مذاکرات را دارای کارکرد تبلیغاتی در داخل این کشور عنوان کرد و افزود: «تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای فرزندان انقلاب و نمایندگان نظام اسلامی هستند که خواست و اراده واقعی مردم ایران را در مذاکرات پیگیری می‌کنند.»