آیا نیازی به جمع‌ آوری دستفروشان هست؟

روزنامه اعتماد: «از 28دی ماه شركت متروی تهران با همكاری نیروی انتظامی اقدام به جمع‌آوری دستفروشان با همكاری مردم كرده است.» بلندگوی مترو هر چند دقیقه یك‌بار این خبر را با صدای بلند اعلام می‌كند. مردم هم باید از این به بعد علاوه بر كارهای خودشان آمار دستفروشان را به حراست مترو بدهند. بعضی از مردم با شنیدن این خبر خوشحال هستند و گروهی هم ناراحت.

 درهای واگن در حال بسته شدن است كه چند دستفروش سوار می‌شوند. «از كدام روزنامه آمدی؟ نكند جاسوسی می‌خواهی آمار ما را بدهی؟» این نخستین واكنش دستفروشانی است كه چند روز می‌شود، هرروز تا شب با استرس كار می‌كنند. یكی از آنها آلوچه و لواشك می‌فروشد و در این چند روز یك بار دستگیر شده است اما با این اوصاف همچنان به كار خود ادامه می‌دهد «وقتی مجبور باشی خرج خانه بدهی، می‌آیی و دوباره همین جا كار می‌كنی. من از شهرستان آمدم، اگر كار نكنم نمی‌توانم خرج مادرم را بدهم، یك بار دستگیر شده‌ام اما دوباره برگشتم.»

جمع‌آوری دستفروشان چه فایده‌یی دارد؟

سعید لیلاز، اقتصاددان درباره پدیده دستفروشان و اقدام تازه برای جمع‌آوری آنها به «اعتماد» گفت: این بسیار موضوع مهم و پیچیده‌یی است. اگر در سالن‌های ایستگاه‌های مترو مغازه و به طور كلی فضایی برای درآمدزایی نباشد مقصر شركت مترو است اما اگر مغازه‌هایی برای این كار طراحی شده است و این دستفروشان از آنها استفاده نمی‌كنند باید بررسی كرد كه چرا به سمت این غرفه‌ها نمی‌روند. در تمام ایستگاه‌های متروی اروپا مغازه‌هایی در نظر گرفته شده است تا این دستفروش‌ها كار كنند. به این ترتیب خود مترو هم به درآمدزایی می‌رسد.

عباس لوازم‌التحریر می‌فروشد، از او درباره این طرح می‌پرسم، عباس گفت: «مردم از ما ناراضی نیستند، اجناسی كه ما اینجا می‌فروشیم تقریبا با نصف قیمت فروخته می‌شود و برای مردم مناسب‌تر است. من 25 ساله‌ام و یك سال می‌شود كه لیسانس مدیریت بازرگانی گرفته‌ام، بیشتر از هشت مصاحبه برای شركت‌های مختلف فرستاده‌ام اما هنوز هیچ كدام پاسخ نداده‌اند. الان اگر كار نكنم پس چه كاری انجام بدم؟ ما نمی‌دانیم كه چرا ناگهان از این طرح‌ها می‌گذارند و یكسری انسانی كه كار می‌كنند را می‌خواهند جمع‌آوری كنند اما برای آنها هیچ شغلی در نظر نگرفته‌اند؟ پس از مترو بیاییم بیرون چه كاری انجام دهیم؟

موافقان چه می‌گویند؟

گروهی از شهروندان هم هستند كه با این طرح موافقند. عباس گفت: اینها آرامش ما را در مترو به هم می‌ریزند. گاهی اوقات پیش می‌آید كه در یك واگن چند دستفروش با همدیگر فریاد می‌زنند و جنس خود را تبلیغ می‌كنند. مردم از سركار برگشته‌اند و بسیار خسته هستند اما آنها با كیسه‌های بزرگ خودشان هم برای كسانی كه ایستاده‌اند و هم با فریادهایشان برای كسانی كه نشسته‌اند، مزاحمت ایجاد می‌كنند. لیلاز در ادامه گفت: این بحث از جنبه‌های مختلف این گونه دیده می‌شود كه هم دستفروش حق دارد و هم شركت مترو.

اما باید این را بدانیم كه همه این كار‌ها در حد اقتصاد كلان جامعه است. این دولت‌ها هستند كه باید شغل ایجاد كنند تا بسیاری از این مسائل اتفاق نیفتد. من معتقد هستم كه نباید به شركت مترو یارانه تعلق بگیرد، یارانه‌یی كه برای تمام مردم یك كشور است نباید به چند كلانشهر اختصاص پیدا كند. تا این گونه شركت‌های مترو به صورت مستقل و خصوصی فعالیت كنند. اگر این گونه شود مسوولان مجبور می‌شوند كه فكری برای درآمدزایی كنند.

اما مردم هم اظهارنظرهای مختلفی درباره این مساله دارند، گروهی از آنها می‌گفتند كه چه دلیلی دارد از اینها شكایت كنیم اما خب گاهی اوقات متكدیان با این فروشنده‌ها در واگن‌ها زیاد می‌شوند و آرامش ما را بر هم می‌زنند. خانم رضایی یكی از شهروندانی است كه به‌شدت با این طرح مخالف بود «یعنی برای جوان‌ها آن قدری كار ایجاد شده است كه این همه از صبح تا شب در مترو كار نكنند؟ دو روز پیش بود كه دیدم یكی از این جوان‌ها را گرفته‌اند و رفتار خوبی با او نداشتند. حالا اگر او بیرون از مترو به سمت اعتیاد برود خوب است؟ اینكه این طرح‌ها برای آرامش مردم گذاشته می‌شود، بسیار خوب است اما باید این را در نظر داشته باشند كه شاید كار نكردن این جوان برای خود جامعه ضررهای بیشتری داشته باشد. باید اشتغالزایی در تمام شهرهای كشور یكسان باشد تا هركسی برای پول درآوردن به تهران نیاید.»

عظیمی، شهروندی است كه با این طرح موافق است «این گونه شاید اوضاع نابسامان مترو بسامان شود. هر لحظه كه ایستاده‌ایم دستفروش یا گدایی می‌آید كه آرامش ما را به هم می‌زند اما هیچ شكایتی تا به حال نكرده‌ام، زیرا می‌دانم كه این گروه هم باید كار كند و نیاز به این كار دارد، پسر خود من چند سال است كه لیسانس گرفته ولی بیكاره، حالا وقتی این جوان‌ها را می‌بینم یا حتی كسانی كه سن زیادی دارند و دستفروشی می‌كنند، می‌دانم كه نیاز دارند. اما این گونه هم نمی‌شود كه با كیسه‌های بزرگ و سروصدای زیاد وسط این همه آدم اقدام به فروش اجناس خود كنند. باید شهرداری برای آنها طرحی را در نظر بگیرد تا این گونه بیكار نباشند و آرامش مردم هم در مترو حفظ شود.»

دستفروشان چگونه باید ساماندهی شوند؟

اما سعید لیلاز، اقتصاددان درباره ساماندهی اوضاع این دستفروشان گفت: پول نفت كه به شكل یارانه به مردم می‌رسد. برای تمام مردم كشور است. یارانه مترو باید قطع شود زیرا تمام شهرهای كشور كه از این امكانات استفاده نمی‌كنند. وقتی یارانه مترو قطع شود، شركت مترو می‌داند كه باید هزینه‌های خودش را تامین كند به همین خاطر در ایستگاه‌های مترو برای تمام گروه‌هایی كه بخواهند اجناس خود را به فروش برسانند مزایا و امكاناتی را قایل می‌شود تا بتواند هزینه‌های خود را در بیاورد. ببینید باید از نظم گرفتن این ماجرا حمایت كنیم.

همیشه این گونه طرح‌ها در ابتدا مورد حمایت قرار نمی‌گیرد اما باید بدانیم كه این طرح خوب است اما جایگزین كردن شغل برای این گروه هم كار مهمی به شمار می‌آید. همه می‌دانیم كه دستفروشان ستم دیده هستند و قطعا مجبور بوده‌اند كه تصمیم به این كار گرفته‌اند. در دولت گذشته تصمیم‌هایی گرفته می‌شد كه به ظاهر برای خود مردم بود اما همان طرح‌های غیركارشناسی بود كه منابع كشور را از بین برد. اما كانالیزه شدن و ساماندهی شدن این دست برای خود مترو و خود آنها بسیار خوب است و باعث می‌شود كه نظم درباره این ماجرا برقرار شود. اما كاری كه ابتدا باید انجام شود، قطع یارانه مترو است.

رمضانی از شهروندان موافق با این طرح بود، او گفت: به نظرم بهتر است كه مترو برای این دستفروشان اشتغال ایجاد كند، در واقع بعد از اینكه كار آنها را متوقف كرد و جلوی كار آنها را گرفت، جایگزینی برای آنها ارائه كند. هنگامی كه مردم می‌خواهند زود به مقصدی برسند خیلی از آنها با خلل ایجاد كردن در باز و بسته شدن درهای مترو مانع حركت زودتر قطارها می‌شوند كه این كار كل برنامه‌های رفت و آمد قطارها را در هم می‌ریزد.

امید، كیسه كوچكی در دست خودش دارد. سی‌دی‌های آموزش زبان می‌فروشد. عطر خوشبویی زده با ادبیاتی خاص به تبلیغ جنس خودش مشغول است. الان نزدیك به چند ماه است كه دستفروشی می‌كنم و پول جمع می‌كنم تا بتوانم ادامه كلاس‌های زبانم را بروم تا آیلس بگیرم، خیلی از این بچه‌هایی كه اینجا دستفروشی می‌كنند تحصیلكرده هستند و البته گروهی هم هستند كه به دلیل مشكلات درس نخوانده‌اند اما همه برای اینكه بتوانیم زندگی خود را بگذرانیم كار می‌كنیم. قطعا اگر هر كسی در شهر خودش كار داشت به تهران نمی‌آمد، من خودم اگر بیرون كاری پیدا كنم قطعا دیگر دستفروشی نمی‌كنم. من و دوستانم برای مردم مزاحمتی ایجاد نكردیم، شاید خیلی‌ها فكر كنند ما هم گدا هستیم اما باید این دو گروه را از هم جدا كرد.

لیلاز در پایان گفت: مدیریت یعنی هنر نه گفتن. این نه گفتن می‌تواند به هر گروهی یا انسانی باشد. اما باید زمانی نه بگوییم كه بتوانیم برای آن گروه اشتغال به وجود بیاوریم تا در آینده هم به طرح‌ها اعتماد كند. این جا اكثر طرح‌ها زود اجرا می‌شود و معلوم نمی‌شود كه چه سرنوشتی در انتظار ادامه این پروژه است. ساماندهی كردن این گروه اگر در این طرح وجود داشته باشد، قطعا به نفع همه است.

پاسخ مدیر روابط عمومی مترو درباره جمع‌آوری دستفروشان مترو

احسان مقدم، مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل شركت بهره‌برداری مترو درباره طرح جمع‌آوری دستفروشان مترو به «اعتماد» گفت: طرح جمع‌آوری دستفروشان مترو به درخواست خود مردم انجام شده است. زمانی كه اعتراضات مردم زیاد و مكرر می‌شود، مدیران مترو تصمیم به برطرف كردن مشكلات مردم می گیرند.

 این طرح از دوشنبه 28دی ماه شروع شده است. همكاران ما با نهایت احترام به دستفروشان از زمانی كه می‌خواهند وارد مترو شوند تذكر كاملا محترمانه می‌دهند. از آنهایی كه ساك یا كیسه‌های بزرگ دارند خواهش می‌كنند كه در بخش امانات مترو وسایل‌شان را نگه دارند و بعد از آنكه برگشتند وسایل خود را تحویل بگیرند. ما سعی كردیم كه به هیچ عنوان طرح ضربتی نباشد و در نهایت احترام با تذكر لسانی این جمع‌آوری برای آسایش خود مردم انجام شود. براساس نظراتی كه از مردم داشته‌ایم، خیلی مردم راضی هستند.

روزنامه اعتماد: در چند ماه گذشته شورای شهرموضوعات جنجالی بسیاری را بررسی كرده است. از موضوع حسابرسی تا موضوع هتل اسپیناس و قطع درختان و... اما در این بین، در مورد برخی از این موضوعات كمتر صحبت شده به طوری كه می‌رود تا به فراموشی سپرده شود.

موضوعاتی مانند كسری بودجه شهرداری یا جایگزینی موتورهای قدیمی با موتورهای برقی و... این موضوعات بهانه‌ای شد برای گفت‌وگو با مهدی چمران، رییس شورای شهر كه متولی نظارت برمدیریت شهری است. در این گفت‌وگو تلاش كرده‌ایم تا از دید چمران مروری داشته باشیم به برخی سوالات، ابهامات وشبهات معضلات شهری پایتخت.

بله. همانطور كه گفتید، امسال بودجه شهرداری تاكنون محقق نشده و در مدت شش ماه نخست سال تنها نزدیك به ٤٥ درصد آن محقق شده است. البته با توجه به وضعیت پیش رو، بعید هم به نظر می‌رسد كه تا پایان سال هم محقق شود.

 

این امر دلایل مختلفی دارد. بخشی از آن به كاهش سهم شهرداری از مالیات ارزش برافزوده برمی‌گردد. بخشی هم به ركود بازار ساخت‌وساز. گرچه به نظر من این كسری بودجه چیز جدید و عجیبی هم نیست.

بعید است. چون در خوش‌بینانه‌ترین حالت، بتواند بودجه امسال خود را محقق كند. فكر نمی‌كنم امسال شهرداری بودجه مازدای داشته باشد.

اولا ما برای برخی میدان‌های اصلی تهران مانند میدان‌های انقلاب، امام خمینی، هفت تیر، جمهوری و ولیعصر طرح‌هایی را در دست تهیه داریم تا براساس آنها، این میدان‌ها را بازسازی و زیباسازی كنیم. قرار شده تا این طرح‌ها نهایی نشده است، به هیچ عنوان ساخت‌وساز جدیدی در این میدان‌ها صورت نگیرد.

 این طرح‌ها هنوز در دست تدوین است و برخی میدان‌ها طرح‌شان آماده شده و برخی دیگردر دست تدوین است. طرح میدان ولیعصر هنوز به دست ما نرسیده و ما هم از جزییات آن بی‌خبریم. ولی در هر صورت بعید می‌دانم وسط میدان بخواهند كار تجاری بكنند و مجتمعی تجاری بسازند. مگر اینكه از زیر دسترسی‌های آن را فراهم كرده باشند ولی در مجموع این شیوه، روش چندان معقولی نیست.

نه. عملیات عمرانی كه شما می‌بینید به ساخت مجتمع تجاری ارتباطی ندارد.

برای این كار لازم نیست شهرداری طرحی را به شورا بیاورد بلكه، مكلف است براساس وظایف تعریف شده و ذاتی خود، دستفروش‌ها را از سطح شهرجمع‌آوری كند. این یك وظیفه قانونی و شرعی است.

شرعی از این بابت كه دستفروشی سد معبر و حرام است و غیرقانونی است. این هم كه می‌گویند بیایید به اینها جا بدهیم و آنها را ساماندهی كنیم، به معنای كمك به رشد تصاعدی دستفروشی در سطح تهران است. یعنی ما داریم شهروندان را تشویق می‌كنیم تا از روستاهای خود به تهران بیایند و به دستفروشی بپردازند و شهرداری هم دوباره به آنها جا و حجره‌ای بدهد. مثل داستان تاكسی‌های تهران می‌شود.

 چند سال قبل برای ساماندهی مسافركش‌ها آمدند به ٦٠-٧٠ هزار مسافركش، شماره تاكسی دادند اما همان‌طور كه می‌بینید، نه‌تنها از تعداد مسافركش‌ها كم نشده كه آمارشان به مراتب بیشتر هم شده است. اینها راهكار حل مشكل دستفروش‌ها نیست. باید مشكل بیكاری حل شود. آن هم وظیفه شهرداری نیست. این نمی‌شود كه هر كسی كه بیكار شد، چند قلم كالا دستش بگیرد و بخواهد دستفروشی كند.

اینها شغل‌های كاذب كم درآمدند كه فقط به چرخه اقتصاد كشور و اقتصاد شهری لطمه می‌زنند. آدم دلش می‌سوزد وقتی می‌بیند كه دستفروشی تا ماموران شهرداری و پلیس را می‌بیند، اجناسش را قایم و فرار می‌كند. ولی از آن طرف موافق ساماندهی و حمایتی اینچنینی از آنها هم نیستیم. در مترو و ایستگاه‌ها و خیابان‌ها هر گونه حضور دستفروش‌ها غیرقانونی است و ما هم از شهرداری انتظار داریم با شدت با آنها برخورد كند.

ما تمام اقدامات‌مان را انجام داده‌ایم. هم با مسوولان سپاه جلسه گذاشته‌ایم و هم به مراجع قضایی شكایت كرده‌ایم. دیگر چه باید می‌كردیم كه نكرده‌ایم؟ به ستاد كل نیروهای مسلح هم نامه زده‌ایم. فقط می‌توانیم بگوییم، «امیدواریم» سپاه به تعهدش عمل كند.

چرا. ما هم منتظریم تا ببینیم چه می‌شود.

 

نه. شهرداری عده‌ای را تشویق كرده تا بروند این موتورها را وارد كنند. البته وزارت صنایع و سازمان‌های متولی دیگر هم باید همكاری كنند. ولی آنچه مسلم است هنوز این رویه محقق نشده است. ما هم منتظریم. منتظران را به لب آمد نفس!

 

چرا. داستان خرید زمین همچنان ادامه دارد ولی به دلیل جلوگیری از تبعات آن و اینكه نكند اظهارنظرهای من روی قیمت زمین تاثیر بگذارد، فعلا ترجیح می‌دهم در مورد آن صحبت نكنم.