متفرقه


2 دقیقه پیش

با زخم های زندگی چه کنیم؟

در این سلسله مطالب مباحثی درباره زندگی معنای زندگی روابط و احساسات و ... توسط دکتر شیری ارائه خواهد شد. صبح بخیر: ممکن است شما هم مانند بسیاری از افراد جامعه برای حل مشکلات ...
2 دقیقه پیش

نظر آیت‌الله محقق داماد درمورد سید حسن

آیت الله سید مصطفی محقق داماد، برادر حضرت آیت الله سید علی محقق داماد در پاسخ به سئوالی در خصوص اجتهاد آیت الله سید حسن خمینی، گفت: نظر بنده در مورد ایشان همان نظر اخوی ...

تفسیر صحیفه سجادیه - دعای چهل و چهارم



ترجمه فارسی صحیفه سجادیه
 دعاى چهل ‌و‌ چهارم (كه) در‌ حین داخل شدن ماه مبارك رمضان باید خواند.
«الحمدلله الذى هدانا لحمده ‌و‌ جعلنا من‌ اهله». الهدایه هى الدلاله. یعنى: ثنا ‌و‌ ستایش مر خداى را‌ كه‌ به‌ فضل خود راه نمود ما‌ را‌ به‌ حمد ‌و‌ سپاس خود ‌و‌ گردانید ما‌ را‌ از‌ اهل حمد. «لنكون لاحسانه من‌ الشاكرین، ‌و‌ لیجزینا على ذلك جزاء المحسنین». تا‌ باشیم مر نیكویى كردن او‌ ما‌ را‌ از‌ شكركنندگان، ‌و‌ تا‌ پاداش دهد ما‌ را‌ بر‌ این حمدگزارى جزاى نیكوكاران.
«و الحمدلله الذى حبانا بدینه ‌و‌ اختصنا بملته». الحباء: العطیه. یقال: حباه كذا ‌و‌ بكذا، اذا اعطاه. ‌و‌ منه الحدیث فى صلاه التسبیح: «الا امنحك؟! الا احبوك؟!» قاله ابن الاثیر فى نهایته. ‌و‌ الدین هو الشریعه. ‌و‌ المله بمعناه، اى: ما‌ شرعه الله تعالى لعباده على لسان انبیائه. من: امللت الكتاب، اذا املیته. ‌و‌ قیل: الفرق بین المله ‌و‌ الدین ان‌ المله هو
المنزل من‌ الله الى انبیائه. ‌و‌ الدین هو العمل بذلك المنزل. یعنى حمد ‌و‌ سپاس مر خداى را، ‌آن خدایى كه‌ به‌ انعام خود بخشید ما‌ را‌ دین ‌و‌ شریعت خود ‌و‌ مخصوص گردانید ما‌ را‌ به‌ ملت ‌و‌ طریقه ‌ى‌ خود. «و سبلنا فى سبل احسانه لنسلكها بمنه الى رضوانه». «سبلنا»، اى: جعلنا ممن سیر فى طریق احسانه. ‌و‌ السبل- بضمتین-: جمع السبیل، ‌و‌ هو الطریق. ‌و‌ هى مونثه لقوله تعالى: (قل هذه سبیلى). ‌و‌ قال الجوهرى: یجوز تذكیره ‌و‌ تانیثه. ‌و‌ قوله علیه السلام: «الى رضوانه» متعلق بمقدر. اى: منتهیا الى رضوانه. یعنى: گردانید ما‌ را‌ از‌ كسانى كه‌ راه رونده باشیم در‌ راههاى احسان او‌ تا‌ آنكه راه رویم ‌آن راه را‌ به‌ منت ‌و‌ بخشش او‌ تا‌ برسیم به‌ سوى خشنودى او. «حمدا یتقبله منا، ‌و‌ یرضى به‌ عنا». منصوب على المصدریه. یعنى: ستایش مى كنیم خداى را‌ ستایشى كه‌ درپذیرد از‌ ما‌ ‌و‌ خشنود گردد به‌ ‌آن حمد از‌ ما.
«و الحمدلله الذى جعل من‌ تلك السبل شهره شهر رمضان». لعل اضافه الشهر الى الله تعالى لمزید الاختصاص المفهوم مما نطق به‌ الحدیث القدسى الذى رواه العامه ‌و‌ الخاصه ان‌ الله تعالى یقول: (ان الصوم لى ‌و‌ انا اجزى به.) ‌و‌ الرمضان مصدر رمض، اذا احترق من‌ الرمضاء، ‌و‌ هى شده الحر فاضیف الیه
الشهر ‌و‌ جعل المركب علما ‌و‌ منع الصرف للتعریف ‌و‌ الالف ‌و‌ النون. فان قلت: فاذا كانت التسمیه واقعه مع المضاف الیه جمیعا، فما وجه ما‌ جاء فى الحدیث من‌ نحو قوله صلى الله علیه ‌و‌ آله: «من صام رمضان ایمانا ‌و‌ احتسابا»، «من ادرك رمضان»؟ قلت: هو من‌ باب الحذف، لا‌ من‌ الالتباس. فان قلت: لم سمى شهر رمضان؟ قلت: الصوم فیه عباده قدیمه. فكانهم سموه بذلك لارتماضهم فیه من‌ حر الجوع ‌و‌ مقاساه شدته. ‌و‌ قیل: لما نقلوا اسماء الشهور عن اللغه القدیمه سموها بالازمنه التى وقعت فیها، فوافق هذا الشهر ایام رمض الحر. یعنى: سپاس ‌و‌ ستایش مر خداى را‌ كه‌ گردانید از‌ جمله راههایى كه‌ مى كشاند ما‌ را‌ به‌ خشنودى خود ماهى كه‌ منسوب ساخته به‌ ذات مقدس خود- چه، تعبیر كرده مى شود از‌ ‌آن به‌ شهر الله- كه‌ مسمى شده به‌ شهر رمضان. ‌و‌ سبب تسمیه ‌ى‌ این ماه به‌ این نام ‌آن است كه‌ چون صوم عبادتى است قدیمه ‌و‌ هیچ امت از‌ ربقه ‌ى‌ این عبادت آزاد نبوده اند ‌و‌ سوخته شدندى جگرهاى ایشان از‌ حرارت گرسنگى در‌ این ماه، لهذا این ماه را‌ ماه رمضان نام كردند. ‌و‌ بعضى گفته اند در‌ سبب تسمیه كه‌ در‌ هنگامى كه‌ نقل اسماء شهور را‌ از‌ زبان قدیم به‌ لغت عرب مى كردند، نام مى كردند شهور را‌ به‌ زمانى كه‌ واقع بودند
این شهور در‌ ‌آن زمان. ‌و‌ این شهر موافق افتاد در‌ ایام گرمى حرارت، لهذا شهر رمضان نام كردند. «شهر الصیام، ‌و‌ شهر الاسلام، ‌و‌ شهر الطهور، ‌و‌ شهر التمحیص». اضافه الشهر الى الصیام اضافه السبب الى المسبب، كما اضافه الشهر الى الطهور بالضم على المصدر. ‌و‌ اما اذا قرى بالفتح على المبالغه او‌ بمعنى ما‌ به‌ الطهور من‌ ادناس الذنوب- كالوضوء بالفتح للوضوء بالضم- فالاضافه بیانیه. ‌و‌ التمحیص: التطهیر ‌و‌ التصفیه من‌ الذنوب. یعنى: ‌و‌ این ماه ماه روزه داشتن است- كه‌ ‌آن بازداشتن نفس است در‌ روز از‌ مفطرات با‌ نیت- ‌و‌ ماه اسلام ‌و‌ انقیاد است ‌و‌ ماه پاك سازنده است- صائمان را‌ پاك مى سازند از‌ لوث گناه- ‌و‌ ماه تمحیص ‌و‌ صاف كننده ‌ى‌ مردمان است از‌ گناهان. پس‌ به‌ منزله ‌ى‌ تاكید باشد مر اول را. «و شهر القیام الذى انزل فیه القرآن هدى للناس ‌و‌ بینات من‌ الهدى ‌و‌ الفرقان». یعنى: «و ماه قیام ‌و‌ برخاستن به‌ نماز است». چه در‌ آثار معتبره روایت شده كه: «و من‌ تطوع فیه بصلاه، كتب الله له براءه من‌ النار. ‌و‌ من‌ ادى فیه فرضا، كان له ثواب من‌ ادى سبعین فریضه فیما سواه من‌ الشهور». یعنى: هر‌ كه‌ در‌ این ماه نماز سنتى به‌ جا آورد، نوشته شود از‌ براى او‌ برات بیزارى از‌ آتش دوزخ. ‌و‌ هر‌ كه‌ نماز واجبى به‌ جا آورد، مر او‌ را‌ ثواب ‌آن
كسى باشد كه‌ هفتاد فریضه به‌ جاى آورده در‌ غیر این ماه. «آنچنان ماهى كه‌ فروفرستاده شده در‌ ‌آن قرآن». یعنى ابتداى نزول در‌ ‌آن بوده. یا‌ تمام قرآن در‌ ماه رمضان از‌ لوح محفوظ به‌ آسمان دنیا فرود آمده ‌و‌ از‌ آنجا آیه آیه یا‌ سوره سوره، بر‌ وفق مصالح بندگان، نازل شده. «در حالتى كه‌ راه نماینده است مر مردمان را‌ ‌و‌ دلالتهاى روشن است» از‌ حلال ‌و‌ حرام ‌و‌ از‌ حدود ‌و‌ احكام. «و جدا كننده است میان حق ‌و‌ باطل».
«فابان فضیلته على سائر الشهور بما جعل له من‌ الحرمات الموفوره ‌و‌ الفضائل المشهوره». ابان، اى: اظهر. یتعدى ‌و‌ یلزم. ‌و‌ الحرمات: جمع حرمه- كظلمه ‌و‌ ظلمات- ‌و‌ هى الامور المحترمه العظیمه التى لا‌ یحل هتكها. ‌و‌ الموفوره، اى: الكامله. من‌ وفره غیره. یعنى: پس‌ ظاهر ساخت فضیلت این ماه را‌ بر‌ باقى ماههاى دیگر به‌ سبب آنچه گردانیده از‌ براى او‌ از‌ حرمتهاى تمام ‌و‌ فضیلتهاى روشن. «فحرم فیه ما‌ احل فى غیره اعظاما ‌و‌ حجر فیه المطاعم ‌و‌ المشارب اكراما». حجر، اى: منع. بیان حرمات ‌و‌ فضایل مى كند. یعنى: پس‌ حرام كرد در‌ این ماه آنچه حلال كرده بود در‌ غیر این ماه از‌ جهت بزرگ داشتن آن. ‌و‌ منع كرد در‌ این ماه از‌
تناول خوردنیها ‌و‌ آشامیدنیها از‌ جهت گرامى داشتن آن. «و جعل له وقتا بینا لا‌ یجیز- جل ‌و‌ عز- ان‌ یقدم قبله ‌و‌ لا‌ یقبل ان‌ یوخر عنه». «لا یقبل» بالرفع عطف على «لا یجیز». ‌و‌ ما‌ فى بعض النسخ من‌ نصبه، فلا ادرى وجهه. (یعنى:) ‌و‌ گردانید از‌ براى ‌آن وقتى روشن كه‌ دستورى نمى دهد خداى عز ‌و‌ جل كه‌ پیش دارند ‌آن را‌ پیش از‌ آمدن ‌آن ‌و‌ در‌ نمى پذیرد كه‌ تاخیر نمایند ‌آن را‌ از‌ وقت خود.
«ثم فضل لیله واحده من‌ لیالیه على لیالى الف شهر ‌و‌ سماها لیله القدر». پس‌ افزونى داد یك شبى از‌ شبهاى ‌آن را‌ بر‌ شبهاى هزار ماه ‌و‌ نام نهاد این شب را‌ شب قدر- یعنى شب با‌ عزت ‌و‌ شرف كه‌ هر‌ كه‌ در‌ او‌ طاعت كند عزیز ‌و‌ صاحب قدر گردد، یا‌ عملى كه‌ در‌ او‌ واقع شود نزدیك خداى تعالى باقدر بود، یا‌ به‌ معنى تنگى است كه‌ زمین در‌ ‌آن شب بر‌ ملائكه تنگ شود از‌ بسیارى ایشان كه‌ به‌ زمین آیند. ‌و‌ ما‌ به‌ تفصیل در‌ دیباچه ‌ى‌ این كتاب تحقیق ‌آن ‌و‌ اقوالى كه‌ در‌ تعیین ‌آن مذكور شده ایراد نموده ایم، لهذا به‌ تكرار ‌آن اطناب نمى نماید. «تنزل الملائكه ‌و‌ الروح فیها باذن ربهم من‌ كل‌ امر». فرود آیند فرشتگان به‌ زمین- یا‌ به‌ آسمان دنیا- ‌و‌ جبرئیل با‌ ایشان در‌
این شب- ‌و‌ قولى ‌آن است كه‌ با‌ ملائكه فرود آید ملكى عظیم كه‌ روح نام اوست، یا‌ صنفى از‌ ایشان كه‌ روح گویند- به‌ اذن آفریدگار ایشان از‌ هر‌ كار بزرگ- كه‌ حق سبحانه ‌و‌ تعالى قضا فرموده از‌ خیر ‌و‌ بركت. «سلام دائم البركه الى طلوع الفجر على من‌ یشاء من‌ عباده بما احكم من‌ قضائه». یعنى: سلامتى است از‌ آفات در‌ ‌آن شب دائم البركه تا‌ دمیدن سفیده ‌ى‌ صبح بر‌ ‌آن كس كه‌ مى خواهد از‌ بندگان خود به‌ آنچه محكم كرده از‌ قضاى مبرم خود.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ الهمنا معرفه فضله ‌و‌ اجلال حرمته». بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ ملهم گردان ما‌ را‌ به‌ شناختن فضل این ماه ‌و‌ بزرگ داشتن حرمت این ماه. «و التحفظ مما حظرت فیه». بالحاء المهمله ‌و‌ الظاء المعجمه اى: حرمت. (یعنى:) ‌و‌ نگاه داشتن خود را‌ از‌ آنچه حرام كرده اى در‌ این ماه. «و اعنا على صیامه بكف الجوارح عن معاصیك ‌و‌ استعمالها فیه بما یرضیك». ‌و‌ اعانت ‌و‌ یارى ده‌ ما‌ را‌ به‌ روزه داشتن این ماه به‌ بازداشتن اعضاى ما‌ از‌ نافرمانى تو‌ ‌و‌ به‌ كار داشتن اعضا را‌ در‌ این ماه به‌ آنچه خشنود گرداند تو‌ را‌ . «حتى لا‌ نصغى باسماعنا الى لغو».
یقال: صغى الیه- بالصاد المهمله ‌و‌ الغین المعجمه-: مال بسمعه نحوه. ‌و‌ اللغو: كل‌ ما‌ لا‌ یجوز ‌و‌ ینبغى ان‌ یلغى من‌ القول ‌و‌ الفعل. یعنى: تا‌ آنكه گوش نیندازیم به‌ گوشهاى خود به‌ شنودن سخنان هرزه ‌و‌ باطل ‌و‌ بیهوده. «و لا‌ نسرع بابصارنا الى لهو». یقال: لهوت بالشى ء الهو لهوا، اذا لعبت به. ‌و‌ فى بعض النسخ مكان «لا نسرع»، «لا نسرح»- بالحاء المهمله- ‌و‌ «فى لهو» مكان «الى لهو». (یعنى:) ‌و‌ اسراع ‌و‌ شتاب ننماییم- یا: سر‌ ندهیم- به‌ چشمهاى خود به‌ دیدن بازى.
«و حتى لا‌ نبسط ایدینا الى محظور». ‌و‌ تا‌ آنكه نگشاییم دستهاى خود را‌ به‌ حرام. «و لا‌ نخطو باقدامنا الى محجور». «نخطو» بالخاء المعجمه ‌و‌ الطاء المهمله من‌ الخطوه. (یعنى:) ‌و‌ گام ننهیم به‌ پاهاى خود به‌ آنچه منع كرده ‌و‌ بازداشته اى. «و حتى لا‌ تعى بطوننا الا ما‌ احللت». یقال: وعاه، اى: حفظه. اى: لا‌ تعى بطوننا شیئا الا ما‌ احللت. فالاستثناء مفرغ. ‌و‌ نگاه ندارد ‌و‌ جاى ندهد شكمهاى ما‌ چیزى را‌ الا آنچه تو‌ حلال كرده اى. «و لا‌ تنطق السنتنا الا بما مثلت». اى: صورت له مثاله بالكتابه. یقال: مثله تمثیلا: صوره له حتى كانه ینظر
الیه. ‌و‌ المراد هنا القرآن. یعنى: ‌و‌ گویا نشود زبانهاى ما‌ الا به‌ آنچه تصویر كرده اى ‌و‌ صورت ‌آن را‌ وانموده اى- یعنى قرآن مجید. «و لا‌ نتكلف الا ما‌ یدنى من‌ ثوابك». «یدنى» فعل مضارع من‌ باب الافعال من‌ الدنو. (یعنى:) ‌و‌ رنج نكشیم چیزى را‌ الا آنچه نزدیك گرداند ما‌ را‌ به‌ ثواب تو. «و لا‌ نتعاطى الا الذى یقى عن عقابك». یقال: تعاطاه: تناوله. ‌و‌ فلان یتعاطى كذا، اى: یخوض فیه. قاله الجوهرى فى الصحاح. ‌و‌ «یقى» فعل مضارع من‌ وقى یقى، من‌ الوقایه ‌و‌ الحفظ. اى: ‌و‌ لا‌ نتناول شیئا. (یعنى:) ‌و‌ فرانگیریم ‌و‌ خوض ننماییم در‌ چیزى مگر آنچه نگاه دارد ما‌ را‌ از‌ عقاب تو. «ثم خلص ذلك كله من‌ رئاه المرائین، ‌و‌ سمعه المسمعین، حتى لا‌ نشرك فیه احدا دونك، ‌و‌ لا‌ نبغى فیه مرادا سواك». روى سواك مثلثه السین. (یعنى:) پس‌ خالص گردان این همه افعال ‌و‌ اعمال ما‌ را‌ از‌ این كه‌ براى روى مردم بینندگان ‌و‌ براى شنودن شنوندگان باشد تا‌ شریك نسازیم در‌ این عملهاى خود هیچ كس را‌ غیر تو‌ ‌و‌ طلب نكنیم در‌ این اعمال ‌و‌ افعال خواسته شده اى را‌ سواى تو.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ قفنا فیه على مواقیت الصلوات الخمس بحدودها التى حددت، ‌و‌ فروضها التى فرضت، ‌و‌ وظائفها التى وظفت، ‌و‌ اوقاتها التى وقت». قوله علیه السلام، «و قفنا»، اى: اجعلنا واقفین ‌و‌ ثابتین فیه، اى: فى هذا الشهر. المواقیت: جمع المیقات، ‌و‌ هو الوقت المضروب للفعل. ‌و‌ الحد فى الاصل: المنع. ‌و‌ حدود الصلاه: واجباتها ‌و‌ نوافلها، لما روى عن الامام الصادق ابى عبدالله جعفر بن‌ محمد علیه السلام ان‌ للصلاه اربعه آلاف حد. ‌و‌ یقال لها حدود لانها مانعه عن التخطى الى ما‌ وراءها. ‌و‌ «حددت» بالتشدید. ‌و‌ روى بالتخفیف ایضا. اى: بینت حدودها. ‌و‌ «وقت»، اى: بینت وقتها. یعنى: بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ ثابت ‌و‌ راسخ در‌ این ماه بر‌ تعهد نمودن اوقات نماز پنجگانه به‌ ‌آن حدودى كه‌ تعیین كرده اى از‌ واجبیها ‌و‌ سنتیهاى ‌آن ‌و‌ فریضه هایى كه‌ فرض كرده اى ‌و‌ وظایفى كه‌ مقدر ساخته اى ‌و‌ وقتهایى كه‌ تعیین ‌و‌ توقیت ‌آن نموده اى.
«و انزلنا فیه منزله المصیبین لمنازلها، الحافظین لاركانها المودین لها فى اوقاتها». ‌و‌ فرودآر ما‌ را‌ در‌ این ماه- ‌و‌ در‌ بعضى نسخ «فیها» است، یعنى: در‌ این اوقات- جایگاه آنان كه‌ دریافته اند منازل ‌و‌ فروآمد نگاههاى صلوات
خمس را، نگاه دارندگانند اركان ‌آن را- یعنى نهایت اهتمام دارند به‌ شان آنها- ‌و‌ ادا كننده اند آنها را‌ در‌ اوقات معینه ‌ى‌ آنها ‌و‌ فوت ناكردن آنها. «على ما‌ سنه عبدك ‌و‌ رسولك- صلواتك علیه ‌و‌ آله- فى ركوعها ‌و‌ سجودها ‌و‌ جمیع فواضلها على اتم الطهور ‌و‌ اسبغه، ‌و‌ ابین الخشوع ‌و‌ ابلغه». قوله علیه السلام: «على ما‌ سنه»، اى: على وجه جعله سنه ‌و‌ طریقه. ‌و‌ «الطهور» بفتح الطاء ‌و‌ ضمها كلاهما مرویان فى هذا المقام. ‌و‌ كلاهما مصدر. قال المطرزى فى المغرب: ‌و‌ طهور- بالفتح- مصدر بمعنى التطهر. یقال: تطهرت طهورا حسنا. ‌و‌ منه: «مفتاح الصلاه الطهور». ‌و‌ اما بالضم فظاهر، كالدخول. ‌و‌ «اسبغه»، اى: اتمه. ‌و‌ الخشوع: التذلل ‌و‌ الخوف. روى الشیخ الجلیل ابوعلى الطبرسى فى كتاب مجمع البیان عن النبى صلى الله علیه ‌و‌ آله انه راى رجلا عبث بلحیته فى صلاته فقال: «اما انه لو‌ خشع قلبه، لخشعت جوارحه». ‌و‌ فى هذا دلاله على ان‌ الخشوع فى الصلاه یكون بالقلب ‌و‌ بالجوارح. فاما بالقلب، فهو ان‌ یفرغ قلبه بجمع الهمه لها ‌و‌ الاعراض عما سواها فلا یكون فیه غیر العباده ‌و‌ المعبود. ‌و‌ اما
بالجوارح، فهو غض البصر ‌و‌ الاقبال علیها ‌و‌ ترك الالتفات ‌و‌ العبث. ‌و‌ «ابلغه» لان ابلغ الخشوع بالقلب ‌و‌ الجوارح. یعنى: به‌ جا آورنده صلوات خمس را‌ بر‌ نهجى كه‌ طریقه ساخته ‌و‌ به‌ جاى آورده بنده ‌ى‌ تو‌ ‌و‌ فرستاده ‌ى‌ تو‌ به‌ خلقان خود محمد- صلوات ‌و‌ رحمات تو‌ بر‌ او‌ ‌و‌ بر‌ آل‌ او‌ باد- در‌ ركوع ‌آن ‌و‌ سجود ‌آن ‌و‌ جمله فضایل ‌و‌ زیادتیهاى آن، بر‌ تمامترین طهارتى ‌و‌ كاملترین ‌آن ‌و‌ بر‌ ظاهرترین خشوع ‌و‌ بلیغترین آن. یعنى خشوعى كه‌ از‌ روى دل ‌و‌ اعضا ‌و‌ جوارح باشد به‌ حیثیتى كه‌ معرض باشد از‌ التفات نمودن به‌ ماسواى نماز ‌و‌ معبود خود ‌و‌ چشم را‌ فروخواباند ‌و‌ از‌ هر‌ چه غیر نماز ‌و‌ فرایض ‌و‌ نوافل ‌آن باشد به‌ خاطر نگذراند.
«و وفقنا فیه لان نصل ارحامنا بالبر ‌و‌ الصله، ‌و‌ ان‌ نتعاهد جیراننا بالافضال ‌و‌ العطیه». ‌و‌ در‌ بعضى نسخ به‌ جاى «نصل»، «نبل» است. ‌و‌ فى الحدیث: «بلوا ارحامكم ‌و‌ لو‌ بالسلام». ‌و‌ الصله: العطاء. (یعنى:) ‌و‌ توفیق رفیق ما‌ گردان در‌ این ماه تا‌ آنكه بپیوندیم به‌ خویشان خود به‌ نیكویى نمودن ‌و‌ بخشش كردن ‌و‌ رعایت نمودن آنچه مقتضاى قرابت ‌و‌ خویشاوندى بوده باشد، از‌ ایصال خیر ‌و‌ انواع فواید ‌و‌ صیانت از‌ وصول مكاره ‌و‌ شداید ‌و‌ تعهد ‌و‌ حفظ حال همسایگان خود نماییم به‌ نیكویى كردن ‌و‌ چیزى دادن. در‌ احادیث نبوى وارد است كه: «ما زال جبرئیل یوصینى بالجار حتى ظننت
انه سیورثه». ‌و‌ از‌ جمله ‌ى‌ افضال ابتدا نمودن است به‌ سلام در‌ حین ملاقات همسایگان ‌و‌ عیادت نمودن در‌ حال مرض ‌و‌ تهنیت كردن در‌ حال فرح ‌و‌ به‌ تعزیت رفتن در‌ حال وقوع مصیبتى ‌و‌ غیر ‌آن از‌ محاسن اخلاق. «و ان‌ نخلص اموالنا من‌ التبعات، ‌و‌ ان‌ نطهرها باخراج الزكوات». یعنى: ‌و‌ توفیق ده‌ ما‌ را‌ كه‌ خالص گردانیم مالهاى خود را‌ از‌ حقوق مردم كه‌ همواره پیروى ‌آن مى نمایند ‌و‌ طلب ‌آن مى كنند- ‌و‌ در‌ نسخه ‌ى‌ شیخ كفعمى به‌ جاى «تبعات»، «شبهات» است. یعنى: خالص گردانیم مال خود را‌ از‌ شبهه ها- ‌و‌ پاك گردانیم مالهاى خود را‌ به‌ بیرون كردن زكاتهاى آن. چه، در‌ احادیث ائمه ‌ى‌ طاهرین وارد است كه: «ملعون كل‌ مال لا‌ یزكى». اى: بعد عن الخیر ‌و‌ البركه، او: ملعون صاحبه- على حذف المضاف. یعنى: از‌ خیر ‌و‌ بركت دور است هر‌ مالى كه‌ زكات ‌آن داده نشود، یا‌ ملعون است صاحب ‌آن مال. «و ان‌ نراجع من‌ هاجرنا». اى: نصل من‌ قطعنا. ‌و‌ المهاجره خلاف المواصله. (یعنى:) ‌و‌ اینكه بازگردیم ‌و‌ بپیوندیم آنكه ببرید از‌ ما. «و ان‌ ننصف من‌ ظلمنا، ‌و‌ ان‌ نسالم من‌ عادانا». انصف الرجل: عدل. ‌و‌ منه الانصاف، لانه یسویه. ‌و‌ منه: «و ینبغى للقاضى ان‌
ینصف الخصمین فى مجلسه». اى: یسوى بینهما عنده. ‌و‌ المسالمه: المصالحه. ‌و‌ التسالم: التصالح. یعنى: ‌و‌ انصاف ‌و‌ عدل ورزیم ‌آن كسى را‌ كه‌ بیداد كرده ما‌ را، ‌و‌ صلح كنیم با‌ كسى كه‌ دشمنى نموده با‌ ما. «حاشا من‌ عودى فیك ‌و‌ لك، فانه العدو الذى لا‌ نوالیه، ‌و‌ الحزب الذى لانصافیه». كلمه حاشا لها معنیان: التنزیه ‌و‌ الاستثناء. ‌و‌ المراد هنا الاستثناء. ‌و‌ الحزب- بالحاء المهمله ثم بالزاى-: الطائفه. ‌و‌ روى بالراء بمعنى العدو. یقال: انا حرب لمن حاربنى، اى: عدو لمن عادانى. ‌و‌ هو صفه مشبهه مثل صعب. ‌و‌ بالزاى اولى. لانه تاسیس ‌و‌ التاسیس اولى من‌ التاكید. ‌و‌ بالمعجمه قرا ابن السكون. ‌و‌ بالمهمله قرا الشیخ ابن ادریس. یعنى: مگر ‌آن دشمنى كه‌ دشمنى ‌و‌ معادات با‌ او‌ به‌ سبب حق تو‌ باشد، كه‌ ‌آن دشمنى را‌ با‌ او‌ صلح نكنیم ‌و‌ طایفه ‌و‌ گروهى كه‌ مصافات نكنیم ایشان را‌ یا‌ دشمنى كه‌ صاف نشویم او‌ را‌ ‌و‌ دوستى خالص نكنیم با‌ او.
«و ان‌ نتقرب الیك فیه من‌ الاعمال الزاكیه بما تطهرنا به‌ من‌ الذنوب». ‌و‌ توفیق ده‌ ما‌ را‌ به‌ اینكه نزدیكى جوییم به‌ سوى تو‌ در‌ این ماه از‌ كردارهاى پاك سازنده به‌ آنچه پاك سازى تو‌ ما‌ را‌ به‌ سبب ‌آن اعمال از‌ گناهان. «و تعصمنا فیه مما نستانف من‌ العیوب».
و نگاهدارى تو‌ ما‌ را‌ در‌ این ماه از‌ آنچه از‌ سر‌ نو ارتكاب نماییم از‌ عیبها. «حتى لا‌ یورد علیك احد من‌ ملائكتك الا دون ما‌ نورد من‌ ابواب الطاعه لك ‌و‌ انواع القربه الیك». تا‌ اینكه وارد نشود بر‌ تو‌ هیچ فرشته اى از‌ فرشتگان تو‌ مگر آنكه عمل او‌ كمتر باشد از‌ آنچه ما‌ ایراد كنیم از‌ فتح ابواب طاعات ‌و‌ انواع قربتها به‌ سوى تو.
«اللهم انى اسالك بحق هذا الشهر ‌و‌ بحق من‌ تعبد لك فیه من‌ ابتدائه الى وقت فنائه من‌ ملك قربته، او‌ نبى ارسلته، او‌ عبد صالح اختصصته، ان‌ تصلى على محمد ‌و‌ آله». بار خدایا، به‌ درستى كه‌ در‌ مى خواهم از‌ تو‌ به‌ حق این ماه مبارك، ‌و‌ به‌ حق ‌آن كه‌ عبادت كرد تو‌ را‌ در‌ این ماه از‌ ابتداى ‌آن تا‌ زمان آخر شدن آن، از‌ فرشته اى كه‌ نزدیكى داده اى او‌ را‌ به‌ جناب خود، یا‌ پیغمبرى كه‌ فرستاده اى او‌ را، یا‌ بنده ‌ى‌ صالحى كه‌ مخصوص گردانیده اى او‌ را‌ به‌ مكرمتى، اینكه رحمت كنى بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. «و اهلنا فیه لما وعدت اولیاءك من‌ كرامتك». «اهلنا»- بتشدید الهاء- بمعنى اجعلنا اهلا لما وعدتهم فیه. یعنى: ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ سزاوار ‌و‌ اهل آنچه وعده كرده اى دوستان خود را‌ از‌ كرامت خود. «و اوجب لنا فیه ما‌ اوجبت لاهل المبالغه فى طاعتك». ‌و‌ واجب گردان از‌ براى ما‌ در‌ این ماه آنچه واجب كرده اى آنان را‌ كه‌ مبالغه نموده اند ‌و‌ كوشش نموده اند در‌ فرمانبردارى تو.
«و اجعلنا فى نظم من‌ استحق الرفیع الاعلى برحمتك». ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ در‌ رشته ‌ى‌ آنانى كه‌ سزاوار شده اند جاى رفیع بلند تو‌ را‌ از‌ بهشت- كه‌ ‌آن فردوس اعلاست- به‌ رحمت تو.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ جنبنا الالحاد فى توحیدك». الحد فى دین الله، اى: مال عنه. ‌و‌ الحد: ظلم. قاله الجوهرى. ‌و‌ قوله تعالى: (الذین یلحدون فى اسمائه) اى: یمیلون صفاته الى غیر ما‌ وصف به‌ نفسه فیدعون له الشریك ‌و‌ الصاحبه ‌و‌ الولد. ‌و‌ اصله فى قوله تعالى: (و من‌ یرد فیه بالحاد بظلم)، اى: الحادا بظلم، ‌و‌ الباء زائده. یعنى: بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ دور گردان ما‌ را‌ از‌ میل كردن ‌و‌ از‌ حق برگشتن در‌ یكى دانستن تو. «و التقصیر فى تمجیدك». ‌و‌ كوتاهى نمودن در‌ بزرگ داشتن تو. «و الشك فى دینك». ‌و‌ شك داشتن در‌ دین تو- كه‌ دین اسلام است. «و العمى عن سبیلك». ‌و‌ كورى ‌و‌ گمراهى نمودن از‌ جاده ‌ى‌ مستقیم راه راست تو. «و الاغفال لحرمتك». الظاهر ان‌ اللام فى قوله علیه السلام: «لحرمتك» بمعنى عن، كما فى قوله تعالى: (قال الذین كفروا للذین آمنوا لو‌ كان خیرا ما‌ سبقونا الیه).
یعنى: ‌و‌ غفلت ورزیدن از‌ حرمت تو- یعنى امورى كه‌ نزد خداى تعالى محترم باشد ‌و‌ جایز نباشد هتك او، از‌ اوامر ‌و‌ نواهى ‌و‌ تكالیف شرعیه. «و الانخداع لعدوك الشیطان الرجیم». اللام فى قوله علیه السلام:«لعدوك» بمعنى من، كما فى قوله: سمعت له صراخا. اى: من‌ عدوك. یعنى: ‌و‌ فریفته شدن از‌ دشمن تو‌ كه‌ ‌آن شیطان رانده شده از‌ رحمت تو‌ است.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ اذا كان لك فى كل‌ لیله من‌ لیالى شهرنا هذا رقاب یعتقها عفوك، او‌ یهبها صفحك، فاجعل رقابنا من‌ تلك الرقاب. ‌و‌ اجعلنا لشهرنا من‌ خیر اهل ‌و‌ اصحاب». قوله علیه السلام: «یعتقها» یعتق على وزن یكرم ‌و‌ یضرب كلاهما مرویان فى هذا المقام. ‌و‌ الصفح: التجاوز عن الذنب. یعنى: اى خداوند من، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ هر‌ گاه باشد مر تو‌ را‌ در‌ هر‌ شبى از‌ شبهاى این ماه گردنها كه‌ آزاد كند آنها را‌ از‌ عذاب دوزخ عفو ‌و‌ درگذشتن تو، ‌و‌ ببخشد آنها را‌ فروگذاشتن تو، پس‌ بگردان گردنهاى ما‌ را‌ از‌ ‌آن جمله. ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ در‌ این ماهى كه‌ در‌ اوییم از‌ بهترین اهل ‌و‌ اصحابى كه‌ در‌ اویند از‌ حیث طاعات ‌و‌ عبادات.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ امحق ذنوبنا مع امحاق هلاله». امحق، اى: ابطل ‌و‌ امح. یقال: محقه یمحقه، اى: ابطله ‌و‌ محاه. ‌و‌ بابه منع.
و الامحاق- بتشدید المیم- اصله اما انمحاق او‌ امتحاق، على الانفعال او‌ الافتعال، على مطاوع محقه یمحقه محقا فانمحق. فابدلت النون او‌ التاء میما ‌و‌ ادغمت احدى المیمین فى الاخرى، كالامحاء انفعال او‌ افتعال على مطاوع محاه یمحوه محوا فانمحى او‌ امتحى. ‌و‌ من‌ هذا الباب الادفان. فانه اما افتعال او‌ انفعال من‌ الدفن. ‌و‌ ذلك ان‌ یروغ العبد من‌ مولاه الیوم ‌و‌ الیومین ‌و‌ لا‌ یغیب عن المصر كانه یدفن نفسه فى ابیات المصر خوفا من‌ عقوبه ذنب فعله. ‌و‌ عبد دفون، عادته ذلك. للفقهاء ابحاث فى ان‌ الادفان هل‌ هو عیب كالاباق او‌ لا. قال المطرزى فى كتابه المغرب: ‌و‌ انكر شریح كان لا‌ یرد العبد من‌ الادفان ‌و‌ یرد من‌ الاباق. یعنى: اى خداوند من، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ محو ساز گناهان ما‌ را‌ با‌ كاستن این شهر. «و اسلخ عنا تبعاتنا مع انسلاخ ایامه حتى ینقضى عنا ‌و‌ قد صفیتنا فیه من‌ الخطیئات ‌و‌ اخلصتنا فیه من‌ السیئات». سلخت جلد الشاه اسلخ ‌و‌ اسلخ سلخا. ‌و‌ المسلوخ: الشاه التى سلخ عنها الجلد. ‌و‌ سلخت المراه درعها نزعته. ‌و‌ قوله علیه السلام: «اخلصتنا فیه من‌ السیئات»، اى: صفیتنا. ‌و‌ الخلوص: الصفاء. یعنى: ‌و‌ بركن از‌ ما‌ گناهان ‌و‌ وبالهاى ما‌ را‌ با‌ گذشتن ‌و‌ آخر شدن روزهاى این ماه، تا‌ آنكه منقضى شود ‌و‌ درگذرد از‌ ما‌ این ماه در‌ حالتى كه‌ صاف ‌و‌ پاكیزه ساخته باشى ما‌ را‌ از‌ گناهان ‌و‌ خالص كرده باشى ما‌ را‌ در‌ این ماه از‌ بدیها.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله. ‌و‌ ان‌ ملنا فیه فعدلنا. ‌و‌ ان‌ زغنا فیه فقومنا».
الزیغ: المیل. ‌و‌ التقویم: التعدیل. فالجمله الثانیه بمنزله التاكید. ‌و‌ التكریر بمحض اختلاف اللفظ. یعنى: بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او. ‌و‌ اگر میل كنیم در‌ این ماه از‌ حق، پس‌ راست گردان ما‌ را‌ ‌و‌ مگذار كه‌ عدول كنیم از‌ حق. ‌و‌ اگر بگردیم در‌ او‌ از‌ حق، پس‌ تقویم كن ما‌ را. «و ان‌ اشتمل علینا عدوك الشیطان فاستنقذنا منه». ‌و‌ اگر احاطه كند ‌و‌ فروگیرد ما‌ را‌ دشمن تو، كه‌ شیطان است، پس‌ رهایى ‌و‌ خلاصى ده‌ ما‌ را‌ از‌ او.
«اللهم اشحنه بعبادتنا ایاك». اشحنه، اى: املاه. ‌و‌ منه قوله تعالى:(فى الفلك المشحون»، اى: المملو. یعنى: بار خدایا، پر گردان ‌و‌ مملو ساز این ماه را- كه‌ ماه رمضان است- به‌ عبادت ‌و‌ پرستش كردن ما‌ تو‌ را. «و زین اوقاته بطاعتنا لك». ‌و‌ آراسته گردان اوقات این ماه را‌ به‌ طاعت ‌و‌ فرمانبردارى ما‌ تو‌ را. «و اعنا فى نهاره على صیامه، ‌و‌ فى لیله على الصلاه ‌و‌ التضرع الیك ‌و‌ الخشوع لك ‌و‌ الذله بین یدیك، حتى لا‌ یشهد نهاره علینا بغفله، ‌و‌ لا‌ لیله بتفریط». التفریط: التقصیر. یقال: فرط یفرط، اذا ضیع ‌و‌ قصر.
یعنى: بار خدایا، اعانت ‌و‌ مددكارى ده‌ ما‌ را‌ در‌ روز این ماه به‌ روزه داشتن، ‌و‌ در‌ شب این ماه بر‌ نماز گزاردن ‌و‌ زارى نمودن به‌ جناب تو‌ ‌و‌ فروتنى نمودن مر تو‌ را‌ ‌و‌ خوار ‌و‌ بیمقدار بودن در‌ برابر تو، تا‌ آنكه گواهى ندهد روز او‌ بر‌ ما‌ به‌ اینكه به‌ غفلت گذرانیدى این ماه را‌ ‌و‌ نه شب او‌ به‌ تقصیر ‌و‌ كوتاهى نمودن در‌ طاعت ‌و‌ فرمانبردارى تو.
«اللهم ‌و‌ اجعلنا فى سائر الشهور ‌و‌ الایام كذلك ما‌ عمرتنا». سائر الشهور، اى: باقیها. یعنى: بار خدایا، بگردان ما‌ را‌ در‌ باقى ماهها ‌و‌ روزها همچنین كه‌ در‌ این ماه در‌ گذرانیدیم- یعنى مزین گردان به‌ طاعت تو- چندانكه زندگانى داده اى ما‌ را. «و اجعلنا من‌ عبادك الصالحین، الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون». الفردوس: البستان بلغه الروم. ‌و‌ قیل: هو البستان الجامع لانواع الشجر ‌و‌ الثمر. ‌و‌ المراد هنا اعلى الجنه. «هم فیها خالدون»، اى: لا‌ یموتون ‌و‌ لا‌ یخرجون. یعنى: ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ از‌ جمله ‌ى‌ بندگان شایسته كار، ‌آن كسانى كه‌ از‌ روى استحقاق میراث برند فردوس را- كه‌ بلندترین درجات بهشت است- ‌و‌ باشند در‌ ‌آن جاویدان. «و الذین یوتون ما‌ آتوا ‌و‌ قلوبهم ‌و‌ جله انهم الى ربهم راجعون».
قوله علیه السلام: «یوتون ما‌ آتوا»، اى: یعطون ما‌ اعطوا من‌ الزكاه ‌و‌ الصدقات ‌و‌ اعمال البر. ‌و‌ الوجل: الخوف. ‌و‌ الانثى ‌و‌ جله لا‌ وجلى. قاله الهروى. یعنى: ‌و‌ بگردان ما‌ را‌ از‌ آنان كه‌ مى دهند آنچه مى دهند از‌ صدقات ‌و‌ زكات ‌و‌ توسل مى نمایند به‌ حضرت حق به‌ انواع خیرات ‌و‌ مبرات ‌و‌ دلهاى ایشان ترسان است- كه‌ ناگاه خیر ایشان مردود گردد- ‌و‌ مى دانند ایشان كه‌ به‌ سوى پروردگار خود بازگردندگانند. «و من‌ الذین یسارعون فى الخیرات ‌و‌ هم لها سابقون». «یسارعون»، اى: یبادرون الى الاعمال الصالحه «و هم لها»، اى: الیها «سابقون»، كقوله تعالى: (لما نهوا)، اى: الى ما‌ نهوا. یعنى: ‌و‌ از‌ ‌آن كسانى كه‌ سبقت مى گیرند ‌و‌ مى شتابند در‌ طاعتها- یا: در‌ نیل خیرات دنیویه كه‌ بر‌ اعمال صالحه متفرع است- ‌و‌ ایشان به‌ سوى ‌آن خیرات پیشى گیرندگانند- یا: سابقند بر‌ همه ‌ى‌ مردمان به‌ وفور طاعت، یا‌ به‌ حصول ثواب، یا‌ به‌ دخول بهشت، على اختلاف التفاسیر.
«اللهم صل على محمد ‌و‌ آله فى كل‌ وقت ‌و‌ على كل‌ حال، عدد ما‌ صلیت على من‌ صلیت علیه ‌و‌ اضعاف ذلك كله بالاضعاف التى لا‌ یحصیها غیرك». یعنى: بار خدایا، رحمت كن بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ در‌ هر‌ وقتى از‌ اوقات ‌و‌ بر‌ هر‌ حالى از‌ حالات، به‌ شماره ‌ى‌ آنچه رحمت كرده اى بر‌ هر‌ كسى كه‌ رحمت
كرده اى بر‌ او‌ ‌و‌ مانندها ‌و‌ چند برابر ‌آن به‌ مانندهایى كه‌ شماره نتواند كرد ‌آن را‌ غیر تو- یعنى رحمات غیر متناهیه. «انك فعال لما ترید». زیرا كه‌ تو‌ كننده اى ‌و‌ به‌ فعل آورنده اى آنچه را‌ مى خواهى.

ترجمه فارسی صحیفه سجادیه


ویدیو مرتبط :
‫دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه‬‎

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ترجمه صحیفه سجادیه - دعای چهل و چهارم



ترجمه فارسی صحیفه سجادیه
نیایش چهل و چهارم
از دعاهاى امام علیه السلام است هنگامى كه‌ ماه رمضان مى رسید
̶    سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ ما‌ را‌ براى سپاسگزارى خود راهنمائى نمود، ‌و‌ از‌ اهل سپاس قرار داد تا‌ براى احسان ‌و‌ نیكیش از‌ سپاسگزاران باشیم، ‌و‌ ما‌ را‌ بر‌ ‌آن سپاسگزارى پاداش نیكوكاران دهد،
̶    و سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ (راهنمائى به) دین خود را‌ به‌ ما‌ عطا نمود، ‌و‌ ما‌ را‌ به‌ ملت خویش (اسلام) اختصاص داد ‌و‌ در‌ راههاى احسان ‌و‌ نیكیش درآورد تا‌ به‌ وسیله ‌ى‌ نعمتش در‌ ‌آن راهها رفته به‌ سوى رضایش دست یابیم سپاسى كه‌ ‌آن را‌ از‌ ما‌ بپذیرد ‌و‌ به‌ وسیله ‌ى‌ ‌آن از‌ ما‌ خوشنود گردد،
̶    و سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ ماه خود ماه رمضان (: رمضان یكى از‌ نامهاى خداى تعالى است) ماه صیام ‌و‌ روزه، ‌و‌ ماه اسلام (و فرمانبرى) ‌و‌ ماه پاكیزگى، ‌و‌ ماه تصفیه ‌و‌ پاك كردن (از گناهان) ‌و‌ ماه قیام را‌ یكى از‌ ‌آن راههاى احسان قرار داد، آنچنان ماهى كه‌ قرآن در‌ ‌آن فرو فرستاده شد در‌ حالیكه براى مردم راهنما ‌و‌ نشانه هاى آشكار رهبرى ‌و‌ جداكننده میان حق ‌و‌ باطل است،
̶    پس برترى ‌آن را‌ بر‌ ماههاى دیگر به‌ سبب حرمتها ‌و‌ گرامى داشتنهاى بسیار ‌و‌ فضائل ‌و‌ برتریهاى آشكار كه‌ براى ‌آن قرار داد هویدا گردانید، ‌و‌ در‌ ‌آن ماه از‌ جهت بزرگ داشتن آنچه را‌ كه‌ در‌ ماههاى دیگر حلال كرده حرام نمود، ‌و‌ از‌ جهت گرامى داشتن خوردنیها ‌و‌ آشامیدنیها را‌ در‌ (روزهاى) ‌آن منع كرد، ‌و‌ براى ‌آن وقت آشكار (معینى) قرار داد، كه‌ خداى بزرگ ‌و‌ توانا جائز نمى داند كه‌ پیش انداخته شود، ‌و‌ نمى پذیرد كه‌ از‌ ‌آن وقت به‌ تاخیر افتد
̶    پس از‌ ‌آن (عبادت در) شبى از‌ شبهاى ‌آن را‌ بر‌ (بندگى در) شبهاى هزار ماه برترى داد ‌و‌ ‌آن (شب) را‌ شب قدر نامید (شبى كه‌ اجلها ‌و‌ روزیها ‌و‌ هر‌ كار در‌ ‌آن مقدر مى شود) در‌ ‌آن شب فرشتگان ‌و‌ روح به‌ فرمان پروردگارشان براى هر‌ كارى (كه خدا مقدر فرموده) فرود مى آیند، ‌آن شب سلام ‌و‌ درود (فرشتگان) است بر‌ هر‌ كه‌ از‌ بندگانش بخواهد با‌ قضا ‌و‌ قدرى محكم ‌و‌ بركت ‌و‌ خیر ‌آن تا‌ طلوع صبح دایم است
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ الهام نما بر‌ ما‌ شناسائى برترى ‌آن را‌ ‌و‌ بزرگ داشتن حرمت ‌آن را، ‌و‌ خود نگهدارى ‌و‌ دورى گزیدن از‌ آنچه را‌ كه‌ حرام كرده اى در‌ ‌آن ‌و‌ ما‌ را‌ به‌ روزه داشتن ‌آن به‌ وسیله ‌ى‌ بازداشتن اندام از‌ گناهان ‌و‌ به‌ كار بردن ‌آن اندام در‌ ‌آن ماه به‌ آنچه تو‌ را‌ راضى گرداند یارى فرما تا‌ با‌ گوشهامان سخن بیهوده گوش ندهیم ‌و‌ با‌ چشمهامان به‌ سوى بازى ‌و‌ لهو نشتابیم،
̶    و تا‌ دستهامان را‌ به‌ (طلب یا‌ فرا گرفتن) حرام دراز ننمائیم ‌و‌ با‌ پاهایمان به‌ سوى آنچه حرام گشته نرویم، ‌و‌ تا‌ شكمهامان نگاه ندارد ‌و‌ گرد نیاورد جز آنچه را‌ كه‌ تو‌ حلال گردانیده اى، ‌و‌ زبانهامان گویا نشود جز به‌ آنچه تو‌ خبر داده ‌و‌ بیان فرموده اى ‌و‌ رنج نكشیم جز در‌ آنچه به‌ پاداش تو‌ نزدیك گرداند، ‌و‌ بجا نیاوریم جز آنچه را‌ كه‌ از‌ كیفر تو‌ نگاه دارد، سپس همه ‌ى‌ ‌آن كردارها از‌ ریاء ‌و‌ خودنمائى خودنمایان ‌و‌ از‌ سمعه ‌و‌ شنواندن اهل سمعه خالص گردان كه‌ در‌ ‌آن كسى را‌ با‌ تو‌ شریك نگردانیم، ‌و‌ جز تو‌ در‌ ‌آن مقصود ‌و‌ خواسته اى نطلبیم،
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ ‌آن بر‌ اوقات نمازهاى پنجگانه با‌ حدود ‌و‌ احكامش كه‌ مقرر نموده اى ‌و‌ واجباتش كه‌ واجب كرده اى، ‌و‌ وظائفش كه‌ معین كرده اى،و اوقاتش كه‌ معلوم كرده اى آگاه فرما،
̶    و ما‌ را‌ در‌ نماز همچون كسانى قرار ده‌ كه‌ مراتب شایسته ‌ى‌ ‌آن را‌ دریافته اركان ‌و‌ جوانب ‌آن را‌ نگاهدارندگانند، ‌آن را‌ در‌ اوقات خود به‌ همان طریقى كه‌ بنده و، ‌و‌ فرستاده ‌ى‌ تو- درودهایت بر‌ او‌ ‌و‌ بر‌ آل‌ او‌ باد- در‌ ركوع ‌و‌ سجود ‌و‌ همه ‌ى‌ فضیلتها ‌و‌ درجات رفیعه اش قرار داده با‌ كامل ترین طهارت ‌و‌ پاكى ‌و‌ رساترین خشوع ‌و‌ فروتنى بجا آورنده اند،
̶    و ما‌ را‌ در‌ ‌آن ماه توفیق ده‌ كه‌ با‌ نیكى فراوان ‌و‌ بخشش به‌ خویشان خود نیكى كنیم، ‌و‌ با‌ احسان ‌و‌ عطا از‌ همسایگانمان جویا شویم، ‌و‌ دارائیهایمان را‌ از‌ مظالم ‌و‌ آنچه از‌ راه ظلم بدست آمده خالص نمائیم ‌و‌ آنها را‌ با‌ بیرون كردن زكاتها پاك كنیم، ‌و‌ به‌ كسى كه‌ از‌ ما‌ دورى گزیده باز گردیم، ‌و‌ به‌ كسى كه‌ به‌ ما‌ ستم نموده از‌ روى انصاف رفتار كنیم ‌و‌ به‌ كسى كه‌ به‌ ما‌ دشمنى كرده آشتى نمائیم جز كسى كه‌ در‌ راه تو‌ ‌و‌ براى تو‌ با‌ او‌ دشمنى شده باشد زیرا او‌ دشمنى است كه‌ او‌ را‌ دوست نمى گیریم، ‌و‌ حزب ‌و‌ گروهى است كه‌ با‌ او‌ از‌ روى دل دوستى نمى كنیم،
̶    و ما‌ را‌ توفیق ده‌ كه‌ در‌ ‌آن به‌ سوى تو‌ تقرب جسته نزدیك شویم به‌ وسیله ‌ى‌ كردارهاى پاكیزه كه‌ ما‌ را‌ به‌ ‌آن از‌ گناهان پاك كنى، ‌و‌ در‌ ‌آن ما‌ را‌ حفظ كرده نگاهدارى از‌ اینكه بخواهیم عیوب ‌و‌ زشتى ها را‌ از‌ سر‌ گیریم تا‌ هیچ یك از‌ فرشتگانت (كه نویسندگان اعمال هستند گناهان ما‌ را) بر‌ تو‌ پیشنهاد ننمایند جز آنكه كمتر باشد از‌ اقسام طاعت ‌و‌ بندگى براى تو‌ ‌و‌ انواع تقرب به‌ سوى تو‌ كه‌ ما‌ بجا آوردیم
̶    بار خدایا از‌ تو‌ درخواست مى نمایم به‌ حق (و به‌ فضیلت ‌و‌ برترى) این ماه، ‌و‌ به‌ حق كسى كه‌ در‌ ‌آن از‌ آغاز تا‌ انجامش در‌ عبادت ‌و‌ بندگى براى تو‌ كوشیده از‌ فرشته اى كه‌ او‌ را‌ مقرب ساخته اى یا‌ پیغمبرى كه‌ فرستاده اى یا‌ بنده ‌ى‌ شایسته اى كه‌ برگزیده اى، كه‌ بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرستى، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ ‌آن براى كرامت ‌و‌ ارجمندى كه‌ به‌ دوستانت وعده داده اى سزاوار گردان، ‌و‌ آنچه كه‌ براى كوشش كنندگان در‌ طاعت ‌و‌ فرمانبریت واجب ‌و‌ لازم كرده اى براى ما‌ لازم نما، ‌و‌ به‌ رحمت ‌و‌ مهربانیت ما‌ را‌ در‌ صف كسانى كه‌ سزاوار بالاترین مرتبه ‌ى‌ (بهشت) هستند قرار ده،
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ توحید ‌و‌ یگانگیت از‌ عدول ‌و‌ بازگشتن (و كفر ‌و‌ شرك) ‌و‌ در‌ بزرگ داشتنت از‌ تقصیر ‌و‌ كوتاهى ‌و‌ در‌ دین (اسلام) تو‌ از‌ شك ‌و‌ دودلى، ‌و‌ از‌ راه (حق) تو‌ از‌ كورى (گمراهى) ‌و‌ براى حرمتت از‌ سهل انگارى، ‌و‌ از‌ دشمنت شیطان رانده شده از‌ فریب خوردن دور گردان،
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست ‌و‌ هرگاه در‌ هر‌ شب از‌ شبهاى این ماه ما‌ براى تو‌ بندگانى باشد كه‌ عفو ‌و‌ بخشیدنت آنها را‌ آزاد مى نماید، یا‌ گذشتت ایشان را‌ مى بخشد پس‌ ما‌ بندگان را‌ از‌ ‌آن بندگان بگردان، ‌و‌ ما‌ را‌ براى ماه ما‌ از‌ بهترین شایستگان ‌و‌ یاران قرار ده‌
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ با‌ كاسته شدن ماه ‌آن گناهان ما‌ را‌ بكاه، ‌و‌ با‌ به‌ پایان رسیدن روزهایش بدیها ‌و‌ گرفتاریهاى ما‌ را‌ از‌ ما‌ بكن تا‌ اینكه این ماه از‌ ما‌ بگذرد در‌ حالیكه ما‌ را‌ از‌ خطاها پاكیزه گردانیده، ‌و‌ از‌ بدیها ‌و‌ زشتى ها خالص ‌و‌ آراسته ساخته باشى،
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ اگر در‌ ‌آن از‌ حق برگردیم ما‌ را‌ (به سوى آن) باز گردان، ‌و‌ اگر در‌ ‌آن به‌ راه كج رفتیم ما‌ را‌ به‌ راه راست آور، ‌و‌ اگر دشمن تو‌ شیطان ما‌ را‌ احاطه كرده ‌و‌ فرا گیرد از‌ او‌ رهائیمان ده‌
̶    بار خدایا ماه رمضان را‌ از‌ عبادت ما‌ تو‌ را‌ مملو ‌و‌ پر گردان، ‌و‌ اوقات ‌آن را‌ به‌ طاعت ‌و‌ فرمانبرى ما‌ براى تو‌ آراسته نما، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ روزش به‌ روزه داشتن، ‌و‌ در‌ شبش به‌ نماز ‌و‌ زارى به‌ سوى (درگاه) تو، ‌و‌ فروتنى براى تو، ‌و‌ خوارى در‌ برابر (عظمت) تو‌ یارى فرما تا‌ روزش بر‌ ما‌ به‌ غفلت ‌و‌ بى خبرى (از عمل به‌ وظیفه) ‌و‌ شبش به‌ تقصیر ‌و‌ كوتاهى گواهى ندهد
̶    بار خدایا ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ باقى ماهها ‌و‌ روزها تا‌ زمانى كه‌ زنده دارى همچنین قرار ده، ‌و‌ ما‌ را‌ از‌ بندگان شایسته ات بگردان كه‌ آنان بهشت را‌ به‌ میراث مى برند در‌ حالیكه در‌ ‌آن جاوید هستند، ‌و‌ آنانكه آنچه (صدقات) را‌ مى دهند در‌ حالى مى دهند كه‌ دلهاشان از‌ (اندیشه) بازگشت به‌ سوى پروردگارشان ترسان است ‌و‌ از‌ آنانكه در‌ نیكیها مى شتابند ‌و‌ ایشان براى ‌آن نیكیها (بر دیگران) پیشى گیرنده اند
̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، در‌ هر‌ هنگام ‌و‌ هر‌ زمان، ‌و‌ بر‌ هر‌ حال به‌ شماره ‌ى‌ درودى كه‌ فرستاده اى ‌و‌ بر‌ هر‌ كه‌ درود فرستاده اى ‌و‌ چندان برابر همه ‌ى‌ آنها به‌ چندان برابرى جز تو‌ آنها را‌ نتواند شمرد، زیرا تو‌ هر‌ چه بخواهى بجا آورنده اى 
متن عربی صحیفه سجادیه
(44)
(وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ)
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِحَمْدِهِ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِینَ، وَ لِیَجْزِیَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ، وَ سَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ، حَمْداً یَتَقَبَّلُهُ مِنَّا، وَ یَرْضَى بِهِ عَنَّا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّیَامِ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیَامِ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ، هُدًى لِلنَّاسِ، وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ، فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاماً، وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لَا یُجِیزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ یُقَدَّمَ قَبْلَهُ، وَ لَا یَقْبَلُ أَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ. ثُمَّ فَضَّلَ لَیْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَیَالِیهِ عَلَى لَیَالِی أَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمَّاهَا لَیْلَةَ الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ، دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِیهِ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیكَ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِیهِ بِمَا یُرْضِیكَ حَتَّى لَا نُصْغِیَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَى لَهْوٍ وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَیْدِیَنَا إِلَى مَحْظُورٍ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ، وَ حَتَّى لَا تَعِیَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا یُدْنِی مِنْ ثَوَابِكَ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِی یَقِی مِنْ عِقَابِكَ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِینَ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِینَ، لَا نُشْرِكُ فِیهِ أَحَداً دُونَكَ، وَ لَا نَبْتَغِی فِیهِ مُرَاداً سِوَاكَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ قِفْنَا فِیهِ عَلَى مَوَاقِیتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِی حَدَّدْتَ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِی فَرَضْتَ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِی وَظَّفْتَ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِی وَقَّتَّ وَ أَنْزِلْنَا فِیهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِیبِینَ لِمَنَازِلِهَا، الْحَافِظِینَ لِأَرْكَانِهَا، الْمُؤَدِّینَ لَهَا فِی أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِیعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ، وَ أَبْیَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ. وَ وَفِّقْنَا فِیهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِیرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِیَّةِ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِیَ فِیكَ وَ لَكَ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِی لَا نُوَالِیهِ، وَ الْحِزْبُ الَّذِی لَا نُصَافِیهِ. وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَیْكَ فِیهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِیَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَ تَعْصِمُنَا فِیهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُیُوبِ، حَتَّى لَا یُورِدَ عَلَیْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَیْكَ. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِیهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ، أَوْ نَبِیٍّ أَرْسَلْتَهُ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَهِّلْنَا فِیهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِیَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِی طَاعَتِكَ، وَ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِیعَ الْأَعْلَى بِرَحْمَتِكَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِی تَوْحِیدِكَ، وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِكَ، وَ الشَّكَّ فِی دِینِكَ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِیلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِی كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیَالِی شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ یُعْتِقُهَا عَفْوُكَ، أَوْ یَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَیْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَیَّامِهِ حَتَّى یَنْقَضِیَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّیْتَنَا فِیهِ مِنَ الْخَطِیئَاتِ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِیهِ مِنَ السَّیِّئَاتِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ إِنْ مِلْنَا فِیهِ فَعَدِّلْنَا، وَ إِنْ زُغْنَا فِیهِ فَقَوِّمْنَا، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَیْنَا عَدُوُّكَ الشَّیْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ. اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِیَّاكَ، وَ زَیِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ، وَ أَعِنَّا فِی نَهَارِهِ عَلَى صِیَامِهِ، وَ فِی لَیْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَیْكَ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ، وَ الذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْكَ حَتَّى لَا یَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَیْنَا بِغَفْلَةٍ، وَ لَا لَیْلُهُ بِتَفْرِیطٍ. اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِی سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَیَّامِ كَذَلِكَ مَا عَمَّرْتَنَا، وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِینَ الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ، وَ الَّذِینَ یُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ، أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ ، وَ مِنَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، فِی كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى مَنْ صَلَّیْتَ عَلَیْهِ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِی لَا یُحْصِیهَا غَیْرُكَ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِیدُ.
از دعاهاى امام علیه السلام است هنگامى كه‌ ماه رمضان مى رسید

̶    سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ ما‌ را‌ براى سپاسگزارى خود راهنمائى نمود، ‌و‌ از‌ اهل سپاس قرار داد تا‌ براى احسان ‌و‌ نیكیش از‌ سپاسگزاران باشیم، ‌و‌ ما‌ را‌ بر‌ ‌آن سپاسگزارى پاداش نیكوكاران دهد،

̶    و سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ (راهنمائى به) دین خود را‌ به‌ ما‌ عطا نمود، ‌و‌ ما‌ را‌ به‌ ملت خویش (اسلام) اختصاص داد ‌و‌ در‌ راههاى احسان ‌و‌ نیكیش درآورد تا‌ به‌ وسیله ‌ى‌ نعمتش در‌ ‌آن راهها رفته به‌ سوى رضایش دست یابیم سپاسى كه‌ ‌آن را‌ از‌ ما‌ بپذیرد ‌و‌ به‌ وسیله ‌ى‌ ‌آن از‌ ما‌ خوشنود گردد،

̶    و سپاس خدائى را‌ سزا است كه‌ ماه خود ماه رمضان (: رمضان یكى از‌ نامهاى خداى تعالى است) ماه صیام ‌و‌ روزه، ‌و‌ ماه اسلام (و فرمانبرى) ‌و‌ ماه پاكیزگى، ‌و‌ ماه تصفیه ‌و‌ پاك كردن (از گناهان) ‌و‌ ماه قیام را‌ یكى از‌ ‌آن راههاى احسان قرار داد، آنچنان ماهى كه‌ قرآن در‌ ‌آن فرو فرستاده شد در‌ حالیكه براى مردم راهنما ‌و‌ نشانه هاى آشكار رهبرى ‌و‌ جداكننده میان حق ‌و‌ باطل است،

̶    پس برترى ‌آن را‌ بر‌ ماههاى دیگر به‌ سبب حرمتها ‌و‌ گرامى داشتنهاى بسیار ‌و‌ فضائل ‌و‌ برتریهاى آشكار كه‌ براى ‌آن قرار داد هویدا گردانید، ‌و‌ در‌ ‌آن ماه از‌ جهت بزرگ داشتن آنچه را‌ كه‌ در‌ ماههاى دیگر حلال كرده حرام نمود، ‌و‌ از‌ جهت گرامى داشتن خوردنیها ‌و‌ آشامیدنیها را‌ در‌ (روزهاى) ‌آن منع كرد، ‌و‌ براى ‌آن وقت آشكار (معینى) قرار داد، كه‌ خداى بزرگ ‌و‌ توانا جائز نمى داند كه‌ پیش انداخته شود، ‌و‌ نمى پذیرد كه‌ از‌ ‌آن وقت به‌ تاخیر افتد

̶    پس از‌ ‌آن (عبادت در) شبى از‌ شبهاى ‌آن را‌ بر‌ (بندگى در) شبهاى هزار ماه برترى داد ‌و‌ ‌آن (شب) را‌ شب قدر نامید (شبى كه‌ اجلها ‌و‌ روزیها ‌و‌ هر‌ كار در‌ ‌آن مقدر مى شود) در‌ ‌آن شب فرشتگان ‌و‌ روح به‌ فرمان پروردگارشان براى هر‌ كارى (كه خدا مقدر فرموده) فرود مى آیند، ‌آن شب سلام ‌و‌ درود (فرشتگان) است بر‌ هر‌ كه‌ از‌ بندگانش بخواهد با‌ قضا ‌و‌ قدرى محكم ‌و‌ بركت ‌و‌ خیر ‌آن تا‌ طلوع صبح دایم است 

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ الهام نما بر‌ ما‌ شناسائى برترى ‌آن را‌ ‌و‌ بزرگ داشتن حرمت ‌آن را، ‌و‌ خود نگهدارى ‌و‌ دورى گزیدن از‌ آنچه را‌ كه‌ حرام كرده اى در‌ ‌آن ‌و‌ ما‌ را‌ به‌ روزه داشتن ‌آن به‌ وسیله ‌ى‌ بازداشتن اندام از‌ گناهان ‌و‌ به‌ كار بردن ‌آن اندام در‌ ‌آن ماه به‌ آنچه تو‌ را‌ راضى گرداند یارى فرما تا‌ با‌ گوشهامان سخن بیهوده گوش ندهیم ‌و‌ با‌ چشمهامان به‌ سوى بازى ‌و‌ لهو نشتابیم،

̶    و تا‌ دستهامان را‌ به‌ (طلب یا‌ فرا گرفتن) حرام دراز ننمائیم ‌و‌ با‌ پاهایمان به‌ سوى آنچه حرام گشته نرویم، ‌و‌ تا‌ شكمهامان نگاه ندارد ‌و‌ گرد نیاورد جز آنچه را‌ كه‌ تو‌ حلال گردانیده اى، ‌و‌ زبانهامان گویا نشود جز به‌ آنچه تو‌ خبر داده ‌و‌ بیان فرموده اى ‌و‌ رنج نكشیم جز در‌ آنچه به‌ پاداش تو‌ نزدیك گرداند، ‌و‌ بجا نیاوریم جز آنچه را‌ كه‌ از‌ كیفر تو‌ نگاه دارد، سپس همه ‌ى‌ ‌آن كردارها از‌ ریاء ‌و‌ خودنمائى خودنمایان ‌و‌ از‌ سمعه ‌و‌ شنواندن اهل سمعه خالص گردان كه‌ در‌ ‌آن كسى را‌ با‌ تو‌ شریك نگردانیم، ‌و‌ جز تو‌ در‌ ‌آن مقصود ‌و‌ خواسته اى نطلبیم،

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ ‌آن بر‌ اوقات نمازهاى پنجگانه با‌ حدود ‌و‌ احكامش كه‌ مقرر نموده اى ‌و‌ واجباتش كه‌ واجب كرده اى، ‌و‌ وظائفش كه‌ معین كرده اى،و اوقاتش كه‌ معلوم كرده اى آگاه فرما،

̶    و ما‌ را‌ در‌ نماز همچون كسانى قرار ده‌ كه‌ مراتب شایسته ‌ى‌ ‌آن را‌ دریافته اركان ‌و‌ جوانب ‌آن را‌ نگاهدارندگانند، ‌آن را‌ در‌ اوقات خود به‌ همان طریقى كه‌ بنده و، ‌و‌ فرستاده ‌ى‌ تو- درودهایت بر‌ او‌ ‌و‌ بر‌ آل‌ او‌ باد- در‌ ركوع ‌و‌ سجود ‌و‌ همه ‌ى‌ فضیلتها ‌و‌ درجات رفیعه اش قرار داده با‌ كامل ترین طهارت ‌و‌ پاكى ‌و‌ رساترین خشوع ‌و‌ فروتنى بجا آورنده اند،

̶    و ما‌ را‌ در‌ ‌آن ماه توفیق ده‌ كه‌ با‌ نیكى فراوان ‌و‌ بخشش به‌ خویشان خود نیكى كنیم، ‌و‌ با‌ احسان ‌و‌ عطا از‌ همسایگانمان جویا شویم، ‌و‌ دارائیهایمان را‌ از‌ مظالم ‌و‌ آنچه از‌ راه ظلم بدست آمده خالص نمائیم ‌و‌ آنها را‌ با‌ بیرون كردن زكاتها پاك كنیم، ‌و‌ به‌ كسى كه‌ از‌ ما‌ دورى گزیده باز گردیم، ‌و‌ به‌ كسى كه‌ به‌ ما‌ ستم نموده از‌ روى انصاف رفتار كنیم ‌و‌ به‌ كسى كه‌ به‌ ما‌ دشمنى كرده آشتى نمائیم جز كسى كه‌ در‌ راه تو‌ ‌و‌ براى تو‌ با‌ او‌ دشمنى شده باشد زیرا او‌ دشمنى است كه‌ او‌ را‌ دوست نمى گیریم، ‌و‌ حزب ‌و‌ گروهى است كه‌ با‌ او‌ از‌ روى دل دوستى نمى كنیم،

̶    و ما‌ را‌ توفیق ده‌ كه‌ در‌ ‌آن به‌ سوى تو‌ تقرب جسته نزدیك شویم به‌ وسیله ‌ى‌ كردارهاى پاكیزه كه‌ ما‌ را‌ به‌ ‌آن از‌ گناهان پاك كنى، ‌و‌ در‌ ‌آن ما‌ را‌ حفظ كرده نگاهدارى از‌ اینكه بخواهیم عیوب ‌و‌ زشتى ها را‌ از‌ سر‌ گیریم تا‌ هیچ یك از‌ فرشتگانت (كه نویسندگان اعمال هستند گناهان ما‌ را) بر‌ تو‌ پیشنهاد ننمایند جز آنكه كمتر باشد از‌ اقسام طاعت ‌و‌ بندگى براى تو‌ ‌و‌ انواع تقرب به‌ سوى تو‌ كه‌ ما‌ بجا آوردیم 

̶    بار خدایا از‌ تو‌ درخواست مى نمایم به‌ حق (و به‌ فضیلت ‌و‌ برترى) این ماه، ‌و‌ به‌ حق كسى كه‌ در‌ ‌آن از‌ آغاز تا‌ انجامش در‌ عبادت ‌و‌ بندگى براى تو‌ كوشیده از‌ فرشته اى كه‌ او‌ را‌ مقرب ساخته اى یا‌ پیغمبرى كه‌ فرستاده اى یا‌ بنده ‌ى‌ شایسته اى كه‌ برگزیده اى، كه‌ بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرستى، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ ‌آن براى كرامت ‌و‌ ارجمندى كه‌ به‌ دوستانت وعده داده اى سزاوار گردان، ‌و‌ آنچه كه‌ براى كوشش كنندگان در‌ طاعت ‌و‌ فرمانبریت واجب ‌و‌ لازم كرده اى براى ما‌ لازم نما، ‌و‌ به‌ رحمت ‌و‌ مهربانیت ما‌ را‌ در‌ صف كسانى كه‌ سزاوار بالاترین مرتبه ‌ى‌ (بهشت) هستند قرار ده،

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ توحید ‌و‌ یگانگیت از‌ عدول ‌و‌ بازگشتن (و كفر ‌و‌ شرك) ‌و‌ در‌ بزرگ داشتنت از‌ تقصیر ‌و‌ كوتاهى ‌و‌ در‌ دین (اسلام) تو‌ از‌ شك ‌و‌ دودلى، ‌و‌ از‌ راه (حق) تو‌ از‌ كورى (گمراهى) ‌و‌ براى حرمتت از‌ سهل انگارى، ‌و‌ از‌ دشمنت شیطان رانده شده از‌ فریب خوردن دور گردان،

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست ‌و‌ هرگاه در‌ هر‌ شب از‌ شبهاى این ماه ما‌ براى تو‌ بندگانى باشد كه‌ عفو ‌و‌ بخشیدنت آنها را‌ آزاد مى نماید، یا‌ گذشتت ایشان را‌ مى بخشد پس‌ ما‌ بندگان را‌ از‌ ‌آن بندگان بگردان، ‌و‌ ما‌ را‌ براى ماه ما‌ از‌ بهترین شایستگان ‌و‌ یاران قرار ده‌ 

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ با‌ كاسته شدن ماه ‌آن گناهان ما‌ را‌ بكاه، ‌و‌ با‌ به‌ پایان رسیدن روزهایش بدیها ‌و‌ گرفتاریهاى ما‌ را‌ از‌ ما‌ بكن تا‌ اینكه این ماه از‌ ما‌ بگذرد در‌ حالیكه ما‌ را‌ از‌ خطاها پاكیزه گردانیده، ‌و‌ از‌ بدیها ‌و‌ زشتى ها خالص ‌و‌ آراسته ساخته باشى،

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، ‌و‌ اگر در‌ ‌آن از‌ حق برگردیم ما‌ را‌ (به سوى آن) باز گردان، ‌و‌ اگر در‌ ‌آن به‌ راه كج رفتیم ما‌ را‌ به‌ راه راست آور، ‌و‌ اگر دشمن تو‌ شیطان ما‌ را‌ احاطه كرده ‌و‌ فرا گیرد از‌ او‌ رهائیمان ده‌ 

̶    بار خدایا ماه رمضان را‌ از‌ عبادت ما‌ تو‌ را‌ مملو ‌و‌ پر گردان، ‌و‌ اوقات ‌آن را‌ به‌ طاعت ‌و‌ فرمانبرى ما‌ براى تو‌ آراسته نما، ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ روزش به‌ روزه داشتن، ‌و‌ در‌ شبش به‌ نماز ‌و‌ زارى به‌ سوى (درگاه) تو، ‌و‌ فروتنى براى تو، ‌و‌ خوارى در‌ برابر (عظمت) تو‌ یارى فرما تا‌ روزش بر‌ ما‌ به‌ غفلت ‌و‌ بى خبرى (از عمل به‌ وظیفه) ‌و‌ شبش به‌ تقصیر ‌و‌ كوتاهى گواهى ندهد

̶    بار خدایا ‌و‌ ما‌ را‌ در‌ باقى ماهها ‌و‌ روزها تا‌ زمانى كه‌ زنده دارى همچنین قرار ده، ‌و‌ ما‌ را‌ از‌ بندگان شایسته ات بگردان كه‌ آنان بهشت را‌ به‌ میراث مى برند در‌ حالیكه در‌ ‌آن جاوید هستند، ‌و‌ آنانكه آنچه (صدقات) را‌ مى دهند در‌ حالى مى دهند كه‌ دلهاشان از‌ (اندیشه) بازگشت به‌ سوى پروردگارشان ترسان است ‌و‌ از‌ آنانكه در‌ نیكیها مى شتابند ‌و‌ ایشان براى ‌آن نیكیها (بر دیگران) پیشى گیرنده اند

̶    بار خدایا بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ درود فرست، در‌ هر‌ هنگام ‌و‌ هر‌ زمان، ‌و‌ بر‌ هر‌ حال به‌ شماره ‌ى‌ درودى كه‌ فرستاده اى ‌و‌ بر‌ هر‌ كه‌ درود فرستاده اى ‌و‌ چندان برابر همه ‌ى‌ آنها به‌ چندان برابرى جز تو‌ آنها را‌ نتواند شمرد، زیرا تو‌ هر‌ چه بخواهى بجا آورنده اى