درخشش ستارگان ایرانی در آسمان علم دنیا

خبرگزاری مهر: درخشش محققان ایرانی در حوزه های مختلف علم و فناوری سبب شد تا دستاوردهای علمی بسیاری در سال ۹۴ به نام ایرانیان ثبت شود و جایزه های علمی جهانی در اختیار این محققان قرار گیرد. در سالی که گذشت محققان ایرانی در علوم مختلف از نانو گرفته تا فیزیک و شیمی، خوش درخشیدند و موفق به اجرای پروژه های مهمی در سطح دنیا شدند. این موفقیتها و دستاوردهای علمی بعضا با اعطای جوایز جهانی به این محققان همراه بوده است.


بررسی ها نشان می دهد که در سال ۹۴ بالغ بر ۱۱ دستاورد علمی توسط محققان ایرانی به ثبت رسیده و به دلیل این دستاوردهای مهم تحقیقاتی نیز جوایز بزرگ بین المللی به این دانشمندان اعطا شده است.

مدال یونسکو در نانوفناوری پزشکی

دکتر سودابه داوران در اردیبهشت سالی که گذشت موفق به دریافت برنده مدال یونسکو شد. وی در مراسمی که در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد این مدال را دریافت کرد. این جایزه برای مشارکت موثر در ترویج علوم و فناوری نانو به داوران اعطا شد.


وی از استادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز است که به پاس دستاوردهای تحقیقاتی در حوزه نانوفناوری پزشکی از سوی کمیسیون بین المللی دانشنامه حمایت از حیات به عنوان یکی از برندگان این مدال انتخاب شد. این کمیته تحقیقاتی را که در ارتباط با بهداشت و درمان، ارتقای سطح زندگی و افزایش طول عمر انجام شده باشد به عنوان اولویت های اصلی برای انتخاب نفرات برگزیده مورد نظر قرار می دهد. در حقیقت نانوفناوری در علوم زیستی از مهم ترین اولویت ها برای اعطای این مدال است.

این جایزه از سال ۲۰۱۰ بنیان نهاده شده است و به افرادی تعلق می گیرد که در ترویج علوم و فنون نانو بیشترین و اثرگذارترین خدمات را ارائه کرده باشند. سال ۲۰۱۰ این جایزه به یک محقق روسی که ۱۰ سال قبل برنده جایزه نوبل شده بود تعلق گرفته بود. سال های بعد تعداد افرادی که موفق به احراز شرایط لازم برای دریافت این جایزه شده بودند افزایش پیدا کرد. سال ۹۴ این جایزه به چهار محقق از کشورهای ایران، آمریکا، روسیه و کنیا اهدا شد. این جایزه شامل مدال، دیپلم افتخار و یک لوح تقدیر است.

---

دستاورد محقق ایرانی در کاهش عفونتهای بیمارستانی با ابررایانه ها

سالانه هزاران تن به دلیل ابتلا به عفونتهای بیمارستانی جان خود را از دست می دهند و این درحالی است که هزینه های زیادی نیز صرف درمان آنها می شود. در این میان انتقال انواع عوامل عفونی از راه هوا نگرانی های زیادی را برای دانشمندان علوم پزشکی ایجاد کرده است.


درسالی که گذشت محققان انستیتو سلطنتی فناوری (KTH) سوئد کار بر روی این چالش را آغاز کردند تا راهی را جهت تصفیه سازی هوای تنفسی پیدا کرده و در نهایت عوامل عفونی زا در بیمارستانها را به حداقل برسانند. این موضوع زمانی از اهمیت بالایی برخوردار شد که کمیته ملی سلامت و رفاه سوئد در گزارشی اعلام کرد که حدود ۱۰ درصد از تمام تختهای بیمارستانی این کشور به بیمارانی اختصاص می یابد که به عفونتهای باکتریایی از جمله staphylococcus مبتلا شده اند و جالب اینکه این عفونتها در حین تردد در فضاهای بیمارستانی ایجاد شده است.

«ساسان صدری زاده» دانشجوی دوره دکتری و پروفسور «هولمبرگ» از انستیتو سلطنتی فناوری سوئد نتایج تحقیقات ارزشمندی را منتشر کرده اند که می تواند پایانی خوشحال کننده بر این نگرانی همیشگی باشد. در این نوآوری از ابررایانه ها برای محاسباتی استفاده کرده اند که از طریق آنها می توان سیستم تهویه مطبوع هوا را در محیطهای بیمارستانی به بالاترین حد خود رساند. آنها پیشتر از این سیستم در ساخت بیمارستان NKS سوئد استفاده کرده بودند.

مبنای کار محققان این پروژه، در تهویه مطبوع هوای محیطهای بیمارستانی مبتنی بر دمای چنین محیط هایی است که بخشی از آن مربوط به چگونگی پردازش و تصفیه جریانهای هوایی در نقاط حساسی نظیر اتاق های عمل می شود. آنها امیدوارند که نتایج این دستاورد از مرگ سالانه ۱۵۰۰ تن بر اثر عفونتهای بیمارستانی جلوگیری کند.

---

ساخت اولین باند زخم تولید شده از پوست خرچنگ

درسال ۹۴ «محسن میرآفتاب» و «گراهام کالیر» دستیار او موفق به ساخت اولین باند زخم تولید شده از پوست خرچنگ در دانشگاه «بولتون» انگلیس شدند که از قدرت التیام بخشی بسیار بالایی برخوردار است. خرچنگ ها به دلیل داشتن ماده معدنی با نام «chitosan» در پوست خود معروف به التیام بخش های طبیعی هستند.


همچنین این محقق ایرانی با استفاده از پوست سخت تنان به‌ویژه خرچنگ ماده ای را تولید کرد که می تواند به سرعت جلوی خونریزی را گرفته، ضمن اینکه از خاصیت ضد باکتری بسیار بالایی هم بر خوردار است. این محقق ایرانی و دستیار او با ساخت این باند زخم می توانند دوره بهبود را به روزها و حتی هفته ها کاهش دهند. ماده اصلی این دستاور، نوعی شکر است که به صورت طبیعی در پوست خارجی خرچنگ ها و مرجان های آبی شکل می گیرد.

همچنین دکتر «محسن میرآفتاب» و دستیار وی، ماه ها بر روی این ماده جدید که «chitocel» نام دارد و ساخته شده از خرچنگ و جلبک دریایی است، تحقیق کرده اند. در این راستا «میرآفتاب» گفت: برای ساخت این باند زخم از «اسید الژنیک» که در نوعی جلبک دریایی است و از قابلیت جذب بالا برخوردار است، استفاده کرده ایم.

این محقق ایرانی گفت: «chitosan» گرفته شده از پوست خرچنگ خاصیت معجزه آسای التیام بخشی و ضدباکتریایی دارد. بر همین اساس، این باند زخم تولید شده در اندازه ۱۰.۱۶ سانتیمتر مربع است و می تواند در بریدگی ها، زخم های سطحی و زخم های جراحی مورد استفاده گیرد.

---

جایزه فیزیک بنیادین آشکارساز CMS در دستان یک ایرانی

یک محقق ایرانی به عنوان یکی از سه برنده جایزه فیزیک بنیادین آشکارساز CMS برگزیده شد. «اسماعیل اسکندری» دانشجو و محقق پژوهشگاه دانش های بنیادین موفق به اخذ جایزه فیزیک بنیادین آشکارساز CMS شد. به جز وی محققانی از دو دانشگاه دهلی هند و هلسینکی فنلاند نیز به عنوان برندگان جایزه CMS شتابگر سرن اروپا در سالی که گذشت معرفی شده اند.


اعطای این جایزه از سال ۲۰۱۳ آغاز شده است و آنچه که امسال به اسکندر اسماعیلی اعطا شده به واسطه پروژه تحقیقاتی موسوم به Search for Resonant and Non-Resonant Higgs Pair Production in bbVV∗ Decay Channel through Semi-Letonic Final States بوده که در پایگاه اینترنتی CMS معرفی شده است. پروژه شتاب ذرات CERN یکی از مهم ترین پروژه های مرکز تحقیقات هسته ای اروپا و جهان محسوب می شود که با مشارکت صدها دانشمند از بیش از ۳۷ کشور دنیا از جمله ایران به فعالیت خود ادامه می دهد.

سرن (CERN) یا سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای، بزرگ‌ترین آزمایشگاه فیزیک ذره‌ای جهان است که در سال ۱۹۵۴ در بخش شمال‌شرقی شهر ژنو در کشور سوئیس در مجاورت مرز فرانسه ایجاد شد. در حال حاضر ۲۰ کشور اروپایی عضو این سازمان بوده و بیش از ۲هزار و ۶۰۰ کارمند به طور تمام وقت و همچنین در حدود ۷ هزار و ۹۳۱ دانشمند و مهندس (به نمایندگی ۵۸۰ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی از ۸۰ کشور جهان) در آن مشغول به کارند.

---

یک ایرانی در جمع ۴ دانشمند جوان برجسته در علوم زمین

در سالی که گذشت «کاوه مدنی» از طرف اتحادیه علوم زمین اروپا به عنوان یکی از چهار دانشمند جوان برجسته در علوم زمین در سال ۲۰۱۵ میلادی انتخاب شد.اتحادیه علوم زمین اروپا (EGU) استاد مدیریت آب و محیط زیست دانشگاه امپریال کالج لندن را به عنوان یکی از چهار دانشمند جوان برجسته در علوم زمین در سال ۲۰۱۵ میلادی معرفی کرد. اتحادیه علوم زمین اروپا (EGU) با تلفیق انجمن ژئوفیزیک اروپا EGS و اتحادیه اروپایی علوم زمین EUG در سال ۲۰۰۲ میلادی تشکیل شد.


این اتحادیه سالانه هشت جایزه اصلی را به محققان برتر در شاخه های مختلف علوم زمین در سطح جهانی اهدا می کند که از میان آنها چهار جایزه « Arne Richter » نام دارند که به چهار دانشمند جوان برجسته اهدا می شود. سال ۹۴ برای اول بار، یک محقق ایرانی توانست یکی از جوایز اصلی این اتحادیه که به دانشمندان جوان برجسته تعلق می گیرد را از آن خود کند.

اتحادیه علوم زمین اروپا، کاوه مدنی را به دلیل «سهم بنیادی تحقیقاتش در تلفیق نظریه ها و روش های متفاوت تحلیل تصمیم گیری در سامانه های مدیریت آب» حائز دریافت این جایزه دانسته و او را به عنوان یکی از چهار دانشمند برجسته جوان در سال ۲۰۱۵ میلادی انتخاب کرده است.

عنوان دانشمند جوان تنها در صورتی قابل احراز است که سن محقق از ۳۵ سال کمتر بوده و بیشتر از هفت سال از اخذ آخرین مدرک تحصیلی‌ وی نیز نگذشته باشد. این اتحادیه در آخرین بیانیه خود اعلام کرده، شرط سنی خود را برای این جایزه از سال دیگر حذف خواهد کرد.

---

جایزه بهترین دانشمند جوان در زمینه کمومتریکس

استادیار دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف نیز موفق به دریافت جایزه بهترین دانشمند جوان سال ۲۰۱۵ در زمینه کمومتریکس شد.

پانزدهمین کنفرانس سالانه کمومتریکس در شیمی تجزیه در شهر چانگشا در کشور چین برگزار شد. این کنفرانس، معتبرترین کنفرانس بین‌المللی در زمینه کمومتریکس است که امسال برای اولین بار در عمر بیست و هشت ساله برگزاری آن در آسیا برگزار شد. هرساله طی این کنفرانس فعالترین محقق در این شاخه علمی توسط کمیته علمی انتخاب می‌شود و مورد تقدیر قرار می‌گیرد.


این جایزه به دلیل فعالیت‌های ارزشمند «دکتر هادی پرستار شهری» در زمینه توسعه روش‌های جدید کمومتریکس جهت آنالیز داده‌های پیچیده حاصل از نسل جدید سیستم‌های کروماتوگرافی که نقش بسیار تعیین کننده‌ای در کسب اطلاعات از سیستم‌های بیولوژیکی، نفتی، محیط زیستی و غذایی دارد به وی اعطا شد.

---

جایزه آکادمی سلطنتی علوم مهندسی سوئد به دانشمند ایرانی

به گزارش مهر، در سالی که گذشت آکادمی سلطنتی علوم مهندسی سوئد، جایزه خود را به یک محقق ایرانی برای تحقیق بر آلیاژهای منیزیم اعطا کرد. «دکتر محسن اسماعیلی»، دانشمند ایرانی موفق به دریافت معتبرترین جایزه علمی سوئد یعنی آکادمی سلطنتی علوم مهندسی این کشور به خاطر دستاورد چشمگیر خود در رشته علم مواد و مهندسی شد.


تحقیق دکتر اسماعیلی بر روی ریزساختار و خواص آلیاژهای سبک فلزی از قبیل منیزیوم و آلیاژهای آلومینیوم و همچنین کامپوزیت های ماتریکس فلزی (MMCs) که در حوزه های مختلف مهندسی مورد استفاده قرار می گیرند، است.این محقق ایرانی با ارائه یک روش کاملا نوین موجب تحول عظیمی در صنعت حمل و نقل شده است. وی در این روش با سازگار کردن ریزساختار آلیاژها باعث تقویت چشمگیر خواص خوردگی این فلز شده به طوریکه کاهش وزن وسایل نقلیه را به دنبال خواهد داشت.

منیزیم علاوه بر واکنش پذیرترین فلز، سبک ترین سازه فلزی نیز محسوب می شود. در حقیقت مقاومت فرسایش (خوردگی) ضعیف آلیاژهای منیزیوم یک مانع بزرگ برای بهره گیری از این فلز در صنعت حمل و نقل است.

این دستاورد می تواند گام بزرگی در کاهش مصرف سوخت و تولید گازهای CO۲ باشد.نتیجه تحقیق این دانشمند ایرانی حاکی از مقاومت خوردگی ۴ برابری آلیاژ منیزیوم توسعه یافته نسبت به نوع متداول آن است.

---

دانشمند ایرانی در میان ۱۰ دانشمند برتر جهان

«یاسر رودی» یکی از فارغ التحصیلان دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف نیز به عنوان یکی از ۱۰ دانشمند برتر جهان انتخاب شد. نشریه‌ «ساینس نیوز» با نظرخواهی از ۳۰ نفر از برندگان جایزه نوبل، ۱۰ دانشمندی را که تحقیقاتشان بیش از همه مورد توجه این نوبلیست‌ها بوده انتخاب کرده که در جمع آنها دکتر یاسر رودی، فیزیک‌پیشه جوان ایرانی نیز حضور دارد.


یاسر رودی، محقق ایرانی موسسه‌ علوم اعصاب کاولی و مرکز محاسبات عصبی دانشگاه علوم و فناوری نروژ (NTNU)، خردادماه سال ۹۴ جایزه‌ «اریک کندل ۲۰۱۵» را که هر دو سال یکبار با مشارکت فدراسیون نوروساینس اروپا در حوزه علوم اعصاب اعطا می شود، دریافت کرد.

موضوع اصلی تحقیقات وی، درک ساختار محاسبات و الگوریتم‌های مربوط به نتیجه گیری‌های عددی و آموزش و چگونگی پایه‌ریزی این محاسبات در شبکه‌های عصبی است. وی با همکاری پروفسور «می بریت موزر» و پروفسور «ادروارد موزر» ( برندگان نروژی جایزه‌ نوبل پزشکی ۲۰۱۴ ) به نتایج چشمگیری در زمینه‌ درک ساختارهای شبکه‌ (grid) در سیستم‌های ردیابی انواع پستانداران و کارکردهای حافظه دست یافته است.

---

پرکارترین محقق ایرانی در تولید مدرک علمی

بررسی مجموع مدارک علمی ایران بر اساس پایگاه وب‌آوساینس نشان می‌دهد که «دکتر مسعود صلواتی نیاسری»، استاد گروه سلول‌های خورشیدی دانشکده شیمی دانشگاه کاشان، پرکارترین محقق ایران در تولید مدرک علمی سال ۲۰۱۵ بوده است.


صلواتی نیاسری که تحصیلات کارشناسی خود را در سال ۱۳۷۱ در رشته شیمی در دانشگاه اصفهان و دوره کارشناسی ارشد خود را سه سال بعد در رشته شیمی معدنی در دانشگاه صنعتی اصفهان و دوره دکتری این رشته را در سال ۱۳۸۰ در دانشگاه تهران به پایان رسانده طی سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ بالغ بر ۵۱۶ مدرک علمی در پایگاه وب‌آوساینس داشته که نخستین مدرک به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد.

تعداد کل استنادات دریافتی مدارک علمی دکتر صلواتی نیاسری برابر با ۸ هزار و ۲۲۳ بوده و میانگین استناد به هر سند علمی وی، ۱۵.۴۹ است. شاخص ARC کشوری این محقق ۱.۷۱ است که گویای کیفیت بسیار مناسب مدارک علمی او در مقایسه با مدارک علمی حوزه شیمی ایران است.

همچنین مقدار شاخص ARC این محقق در سطح جهان و حوزه شیمی ۱.۰۶ است که گویای کیفیت بالاتر از میانگین جهانی حوزه شیمی است و بر این مبنا می‌توان چنین تفسیر کرد که او یک محقق در کلاس جهانی است.

---

دو ایرانی جایزه کمک هزینه تحقیقاتی بنیاد ملی علم آمریکا را دریافت کردند

«نگار توسلیان» و «بابک حیدری»، استادان جوان ایرانی موسسه فناوری stevens درسالی که گذشت موفق به دریافت جایزه کمک هزینه تحقیقاتی بنیاد ملی علم آمریکا (NSF) شدند.

دکتر بابک حیدری استاد دانشکده سیستم‌ها و برنامه ریزی این دانشگاه و دکتر نگار توسلیان استاد دانشکده الکترونیک و مهندسی کامپیوتر، از دانش آموختگان کارشناسی دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف هستند که برای ادامه تحصیل و فعالیتهای علمی راهی آمریکا و کانادا شده اند.


جایزه پنج ساله بنیاد ملی علوم آمریکا برای کمک به توسعه یک چارچوب نظری جدید بر اساس نظریه بازی و روش‌های شبکه‌یی پیچیده برای مدل‌سازی تاثیر معماری محصولات و سیستم‌ها بر نوآوری تکنولوژیک و رقابت در بازار به دکتر حیدری اعطا شده است.

دکتر حیدری به عنوان بخشی از پروژه خود موادی آموزشی را بر اساس علوم پیچیدگی (Complexity) برای برنامه‌های موزه علوم کودکان درنیویورک تهیه خواهد کرد. زمینه دیگر تحقیقات وی، تحقیق در مدل‌سازی شبکه‌های هیبرید انسانی – خودمختار، پخش فضایی خطر و سیستم‌ها و مدارات ارتباطی سیلیکون پایه است.

دکتر توسلیان نیز جایزه NSF را به منظور آغاز یک پروژه فوری در زمینه طراحی سیستمی از فناوری امواج میلی‌متر برای تصویربرداری‌های پزشکی و تشخیص سریع‌تر و موثرتر تومورهای سرطان پوست دریافت کرد. با تقسیم پهنای باند به کانال‌هایی که هر یک به واحدهای آنتی کوچک مجهزند، وضوح بیشتر، عمق تصویری بهتر، در بیمارستان عمومی ماساچوست محقق خواهد شد.

توسلیان به عنوان بخشی از پروژه خود برنامه‌هایی آموزشی را با همکاری مرکز علوم لیبرتی در شهر جرسی و یک دوره جدید در سطح کارشناسی ارشد در زمینه کاربردهای پزشکی الکترو مغناطیسی در دانشکده خود ایجاد خواهد کرد. به گفته وی سرطان پوست با ۳.۵ میلیون مورد شناسایی شده جدید و میلیاردها دلار بار درمانی شایع‌ترین و رو به گسترش‌ترین نوع سرطان تنها در سال گذشته در آمریکاست.

زمینه کاری دیگر توسلیان  فناوری‌های فرکانس رادیویی و ماکروویو، الکترو مغناطیسی زیستی و سیستم‌های میکرو الکترومکانیک (MEMS) با کاربردهای پزشکی است و در زمینه سیستم‌های تشخیص سرطان با موسسه دیوید کخ MIT همکاری مداوم دارد.

---

جایزه مجمع جهانی آلزایمر به محقق ایرانی

اواخر سال ۹۴ نیز جایزه ای از سوی مجمع جهانی آلزایمر در آمریکا به «کوروش شاهپسند» محقق برجسته ایرانی اعطا شد. این جایزه به دلیل تحقیقات وی روی آلزایمر اعطا شده است.


این دانش‌آموخته پسادکتری دانشکده پزشکی هاروارد در زمینه سازوکار بروز آلزایمر تحقیقاتی انجام داده تا در راستای درمان این بیماری و پیشگیری از ابتلا به آن گام بردارد. به صورت کلی می توان گفت این جایزه صد هزار دلاری، هر ساله به تحقیقاتی اعطا می شود که در آینده حرفی برای گفتن در زمینه درمان آلزایمر داشته باشند.

شاهپسند که اخیرا به عضویت هیات علمی پژوهشگاه رویان درآمده است، باتوجه به تحقیقات موفقیت آمیز در زمینه درمان آلزایمر پیش بینی کرد که ایران تا ۵ الی ۶ سال آینده به قطب درمان آلزایمر درجهان تبدیل می شود.