10 ترفند علمی برای تقویت حافظه

zoomit.ir - محسن کریمی: هر چه جلوتر می‌رویم بیش از آن که به حافظه خود رجوع کنیم به حافظه گوشی‌های هوشمند و ابزارهای الکترونیکی همراه خود مراجعه می‌کنیم. از این رو کم کم بسیاری از چیزها را فراموش می‌کنیم. در ادامه مرور مختصری بر ترفندهای ساده برای تقویت حافظه خواهیم داشت.


برای تقویت حافظه خود به فعالیت‌های پیچیده نیاز ندارید و تنها با انجام کارهای ساده زیر می‌توانید حافظه خود را تقویت کنید. در ادامه ۱۰ راه تقویت حافظه که از نظر علمی نیز مورد تایید قرار گرفته‌اند را با هم مرور می‌کنیم.

1. نقاشی کنید

مطالعات جدید نشان می‌دهند که نقاشی کردن تصاویرِ لغات کمک می‌کند تا خاطرات قوی‌تر و قابل اعتمادتری بسازید. البته مطالعات نشان داده است که کیفیت نقاشی شما چندان اهمیتی ندارد. این امر به این مفهوم است که هر کسی می‌تواند از این تکنیک سود ببرد حتی اگر استعداد زیادی در نقاشی کردن نداشته باشد.

2. چشمان خود را ببندید

طبق جدیدترین مطالعات صورت گرفته، بستن چشم‌ها واقعا به شما کمک می‌کند تا خاطرات را بیاد بیاورید. کسانی که شاهد عینی جرایم بوده‌اند با بستن چشم‌های خود دو برابر بیش از حالتی که چشمهایشان باز بوده جزئیات حادثه را به یاد آورده‌اند. این موضوع باعث شده تا نتایجی که این افراد برای پلیس بازگو کرده‌اند مفیدتر باشد.

3. تصور کنید که چطور آن موضوع به شما مربوط است

تحقیقات روانشناسی نشان داده است که تصور این که چطور موضوعات به شما مربوط می‌شوند کمک می‌کند تا یادآوری مسائل برای شما ساده‌تر شود. در این مطالعه هم افرادی که دچار مشکلات حافظه بودند و هم افرادی که چنین مشکلاتی نداشتند مورد مطالعه قرار گرفتند و در نتیجه مشخص شد که این روش برای هر دو گروه مفید بوده است.

نتایج نشان داد که چه افراد دارای مشکلات حافظه باشند و چه نباشند، تصور کردن خود و پیدا کردن رابطه خود با خاطرات بهترین استراتژی بوده است. در مقایسه با شرایط عادی، این استراتژی حتی کمک کرده تا مقدار جزئیاتی که افراد بیاد می‌آورند ۳ برابر شود.

4. ۴۰ ثانیه تمرین

طبق مطالعات انجام شده، ۴۰ ثانیه تکرار و تمرین خاطره می‌تواند کلیدی برای یادآوری دائمی خاطره باشد. وقتی شروع به گفتن و تمرین خاطره می‌کنید همان نقطه‌ای از مغز شما فعال می‌شود که پیش از این مانع از بیادآوری خاطره بود. این نقطه از مغز (قشر خاکستری پشتی) همان نقطه‌ای است که در بیماری آلزایمر آسیب می‌بیند.

اسکن‌های مغزی صورت گرفته نشان می‌دهند که هر چه فعالیتی که هنگام یادآوری خاطره صورت می‌گیرد با خاطره مورد نظر مرتبط‌تر باشد افراد بیشتر می‌توانند به یاد بیاورند.

5. پا برهنه بدوید

مطالعات جدید نشان می‌هند که پابرهنه دویدن بیشتر از با کفش دویدن باعث بهبود حافظه می‌شود. احتمالا مزایای پابرهنه دویدن در این است که در زمان پابرهنه دویدن درخواست‌های بیشتری به مغز ارسال می‌شود؛ برای مثال لازم است که شما از سنگ‌ها و هر چیز دیگری که ممکن است به پایتان آسیب بزند دوری کنید. نوعی از حافظه که در این مطالعه مورد آزمایش قرار گرفته حافظه در حال کار نامیده می‌شود. مغز از حافظه در حال کار برای یادآوری و پردازش اطلاعات استفاده می‌کند.

6. با دستخط خود بنویسید

طبق تحقیقات جدید، نوشتن با دست حافظه را در مقایسه با استفاده از کیبوردهای واقعی یا مجازی بیشتر تقویت می‌کند. بازخورد حاصل از نوشتن در کنار حس لمس کاغذ و خودکار به یادگیری افراد کمک می‌کند. مناطقی از مغز که برای زبان حیاتی هستند از طریق فعالیت‌های فیزیکی بیشتر فعال می‌شوند.

7. وزنه بلند کنید

طبق مطالعات جدید، یک تمرین با وزنه می‌تواند فورا حافظه بلند مدت شما را تا ۲۰ درصد افزایش دهد. با وجود این که در حال حاضر مشخص شده است که چند ماه تمرین ایروبیک می‌تواند باعث بهبود حافظه شود، این اولین تحقیقی است که تاثیرات تمرینات قدرتی کوتاه مدت را بررسی می‌کند.

8، 9 و 10. فعالیت‌های دوران کودکی

بالا رفتن از درخت تا ۵۰ درصد بر حافظه در حال کار تاثیر مثبت دارد. این موضوع در رابطه با سایر فعالیت‌های دوران کودکی نظیر حفظ تعادل هنگام پیاده‌روی بر روی جدول کنار خیابان و پیدا کردن مسیر در بین موانع نیز صادق است.

دکتر تریسی الووی- یکی از محققان این مطالعه می‌گوید: «بهبود حافظه در حال کار می‌تواند تاثیرات مطلوبی روی جنبه‌های مختلف زندگی ما داشته باشد و خیلی جالب است که می‌بینیم حتی تحریکات ناشی از فعالیت‌های بدنی هم در مدت زمان کوتاهی روی بهبود حافظه تاثیر دارند.»

باشگاه خبرنگاران: روان‌شناسان در زمینه بهبود حافظه مطالعات فراوانی کرده‌اند تا بتوانند به دغدغه‌های افرادی که نگران افت عملکرد حافظه‌شان هستند، پاسخ مناسبی بدهند. ده نکته‌ای که در ذیل ارائه می‌شود، نتیجه تحقیقات روان‌شناسان است که می‌تواند حافظه‌تان را تقویت کند.

بسیاری از افراد به محض آن که نمی‌توانند مطلبی را که مطالعه می‌کنند به ذهن بسپارند به خود انگ می‌زنند و خود را کودن و کم‌هوش می‌دانند، اما به یاد‌نیاوردن مطالبی که یک دانشجو یا دانش‌آموز به خاطر سپرده است، می‌تواند دلایل متـــعددی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین این دلایل رعایت نکردن مواردی است که می‌تواند حافظه و یادسپاری مطالب را بهبود بخشد.

1ـ توجهتان را بر مواردی که مطالعه می‌کنید، متمرکز کنید.

توجه، یکی از مولفه‌های مهم حافظه است. برای انتقال حافظه از حافظه کوتاه‌مدت به بلندمدت نیاز است که شما به ‌صورت فعال به اطلاعاتی که مطالعه می‌کنید، توجه کنید. سعی کنید در مکانی مطالعه کنید که چیزهایی مثل تلویزیون،‌ موسیقی و تفریحات دیگر وجود نداشته باشد که بتواند حواس شما را پرت کند.

2ـ با در نظر گرفتن ساعت‌های منظم برای مطالعه از باشتاب یادگرفتن اجتناب کنید.

به گفته ژورک، روان‌شناس تربیتی، مطالعه در چند جلسه به شما زمان کافی برای پردازش اطلاعات می‌دهد. محققان نشان داده‌اند دانشجویانی که به صورت منظم مطالعه می‌کنند بهتر از دانشجویانی که در یک جلسه طولانی و ماراتنی مطالعه می‌کنند، اطلاعات را به خاطر می‌آورند.

3ـ اطلاعات مورد مطالعه را سازماندهی کنید.

سعی کنید مفاهیم و اصطلاحات مشابه را با هم گروه‌بندی کنید یا طرح کلی از یادداشت‌هایتان و آنچه خوانده‌اید داشته باشید تا به گروه‌بندی‌کردن مفاهیم مرتبط کمک کنید.

4ـ از شیوه‌های حفظ‌کردن برای یادآوری اطلاعات استفاده کنید.

شیوه‌های حفظی تکنیکی هستند که اغلب توسط دانشجویان و دانش‌آموزان برای کمک به یادآوری اطلاعات استفاده می‌شوند. این شیوه صرفا روشی برای یادآوری اطلاعات هستند. برای مثال، ممکن است اصطلاحی که نیاز دارید یادتان باشد، به یک مورد رایج که برایتان بسیار آشناست ارتباط دهید. بهترین روش‌های حفظی‌ آنهایی هستند که از تصویرسازی، شوخی یا ابتکار مثبت استفاده شده باشد.

5ـ‌ اطلاعاتی که مطالعه می‌کنید تکرار کنید و آن را برای خودتان شرح دهید.

برای یادآوری اطلاعات نیاز دارید آنچه مطالعه می‌کنید در حافظه بلندمدت‌تان رمزگذاری کنید. یکی از سودمندترین روش‌های رمزگذاری مرور ذهنی مشروح است. یک نمونه از این روش وقتی است که بخواهید تعریف یک اصطلاح کلیدی را بخوانید، ابتدا تعریف آن اصطلاح را مطالعه کنید و سپس یک توصیف مفصل‌تر از آنچه آن اصطلاح معنی می‌دهد بخوانید. بعد از تکرار این فرآیند در چند دفعه، بهتر می‌توانید اطلاعاتی که خوانده‌اید به یاد بیاورید.

6ـ اطلاعات جدید را به چیزهایی که قبلا می‌دانسته‌اید ارتباط دهید.

موقعی که اطلاعات ناآشنایی را مطالعه می‌کنید، زمانی را صرف این کنید که چگونه این اطلاعات به چیزهایی که در حال حاضر می‌دانید ارتباط دارد. با ایجاد روابط بین ایده‌های جدید و ایده‌های قبلی می‌توانید احتمال یادآوری اطلاعاتی که بتازگی آموخته‌اید، افزایش خیره‌کننده‌ای دهید.

7ـ مفاهیم را تجسم کنید.

بسیاری از افراد معمولا از تصویرسازی اطلاعاتی که مطالعه می‌کنند سود می‌برند. به شکل‌ها، نمودارها و دیگر طرح‌ها در کتاب یا مقاله‌ای که مطالعه می‌کنید، توجه کنید. اگر مطلبی که می‌خوانید اشاره‌های تصویری که کمکتان کند، نداشته باشد، سعی کنید خودتان شکلی را بکشید. نمودارها یا شکل‌هایی را در حاشیه یادداشت‌تان ترسیم کنید یا از ماژیک‌های برجسته‌کننده در رنگ‌های مختلف استفاده کنید تا بتوانید ایده‌های مرتبط با هم را گروه‌بندی کنید.

8 ـ مفاهیم جدید را با شخص دیگری بیاموزید.

تحقیقات نشان داده‌اند که خواندن موارد مختلف با صدای بلند به طرز معناداری به یادسپردن آن مواد را افزایش می‌دهد. متخصصان علوم تربیتی و روان‌شناسان همچنین در یافته‌اند دانشجویانی که واقعامفاهیم جدید را به دیگران یاد می‌دهند فهم‌شان و یادآوری‌شان را افزایش می‌دهند. شما می‌توانید از این رویکرد با آموزش مفاهیم و اطلاعات جدید به یک دوست یا همکلاسی استفاده کنید.

9ـ بر اطلاعات دشوار توجه مضاعف داشته باشید.

آیا تا به حال ملاحظه کرده‌اید چگونه گاهی اوقات در آغاز یا پایان یک فصل، یادآوری اطلاعات ساده‌تر است؟ محققان دریافته‌اند که نوع اطلاعات می‌تواند در یادآوری آن نقش داشته باشد. هنگام مطالعه اطلاعات دشوار ‌می‌توانید با صرف زمان بیشتری برای تکرار اطلاعات بر آن غلبه کنید. راهکار دیگر دوباره سازماندهی کردن اطلاعات است؛ به صورتی که برای یادآوری ساده‌تر شود.

10ـ شیوه عادی مطالعه‌تان را تغییر دهید.

روش مهم دیگر برای افزایش یادآوری این است که گاهی اوقات شیوه مرسوم مطالعه‌تان را تغییر دهید. اگر به مطالعه در یک مکان خاص عادت کرده‌اید، سعی کنید به یک جای دیگر برای مطالعه بروید. اگر در غروب مطالعه می‌کنید، سعی کنید هر صبح چند دقیقه را صرف مرور اطلاعاتی کنید که شب قبل مطالعه کرده‌اید. با افزودن یک عنصر تازه به دوره‌های مطالعه‌تان می‌توانید سودمندی تلاش‌هایتان را افزایش دهید و به طرز معناداری یادآوری بلندمدت‌تان را  ارتقا دهید.