جزر و مد چیست؟

پدیده جزر و مد اساساً زائیده‌ی نیروی جاذبه ماه است

جزر و مد چیست؟
- جزر و مد (Tides)
از زمان‌های گذشته مردم می‌دانستند میان طلوع و غروب ماه و جزر و مد آب دریاها رابطه‌ای برقرار است اما چگونگی ‌آن را نمی‌دانستند تا آن كه اسحاق نیوتن (Isaac Newton) برای نخستین بار چگونگی رابطه را بیان كرد.

پدیده جزر و مد اساساً زائیده‌ی نیروی جاذبه ماه است. بر روی زمین در هر لحظه دو منطقه وجود دارد كه در این مناطق آب اقیانوس‌ها به نحو چشم‌گیری بالا می‌آید که به آنها «كوه‌های دوگانه مد» می‌گویند. یكی از آنها در امتداد خط واصل بین ماه زمین و در قسمت رو به ماه است و دیگری در همان امتداد و در قسمت پشت به ماه زمین قرار دارد. دلیل ایجاد «كوه مد» اول را می‌توان به خوبی فهمید؛ در این منطقه ماه در نصف النهار ناظر و در بیشترین ارتفاع خود در آسمان قرار دارد. در نتیجه توده آب‌های دریاها با بیشترین شدت در جهت ماه جذب می‌شوند.

«كوه مد» دوم كه در عقب قرار دارد به چه دلیل ایجاد می‌شود؟
زمین و ماه، هر دو به دور یكدیگر می‌چرخند. در واقع هر دو جرم آسمانی بر دور مركز گرانش مشترك بین خود می‌گردند. اما از لحاظ مقدار جرم، آنها یك زوج نابرابر هستند، زیرا جرم زمین 81 برابر ماه می‌باشد. اگر جرم ماه و زمین با یكدیگر برابر بود، این مركز گرانش دقیقاٌ در وسط آن دو قرار می‌گرفت، ولی چون زمین بسیار سنگین‌تر از ماه است، مركز گرانش به زمین نزدیكتر است و در واقع زیر سطح زمین قرار دارد.

زمین نیز در طول یك ماه، نوعی رقص تخم مرغی را گرد این مركز گرانش مشترك اجرا می‌كند. در نتیجه یك نیروی گریز از مركز ایجاد می‌شود، كه بزرگترین بخش این نیرو در قسمت پشت به ماه زمین متمركز می‌گردد. بنابراین توده آبهای آنجا در اثر نیروی رانش به خارج از زمین كشیده می‌شوند. زمانی كه ماه در حال طلوع یا غروب در افق‌ قرار دارد، كمترین حالت مد یا همان جزر را خواهیم داشت.

به خاطر دوری خورشید از زمین اثر خورشید در جزر و مد به تنهایی نسبت به اثر ماه، كمتر است

جزر و مد همراه با حركت ظاهری ماه در آسمان از افق شرقی به سوی افق غربی ناظر پیش می‌روند. بنابراین ما در هر منطقه از زمین روزانه دو بار شاهد جزر و مد آب دریاها هستیم. اما از آنجا كه ماه نیز آهسته به دور زمین در گرش است، محل وقوع این «كوههای مد» را با خود انتقال می‌دهد. بنابراین در طول یك دور چرخش زمین به دور خود، مكان كوههای مد تا حدودی جابه‌جا می‌شود.

بر این اساس یک مد تا مد بعدی بجای 12 ساعت ، 5/12 ساعت طول می¬کشد. اگر دقت كنید می‌بینید این زمان درست نصف زمان یك شبانه روز قمری است. یعنی نصف 24 ساعت و 51 دقیقه، از طلوع ماه تا طلوع ماه در روز بعدی است. اگر زمین، خورشید و ماه در یك امتداد واقع شوند، نیروی گرانش خورشید، موجب تقویت نیروی گرانش ماه می‌گردد. این حالت در زمان‌های «ماه نو» و «بدر» بروز می‌كند و در این صورت بزرگ‌ترین جزر و مدها ایجاد می‌شوند. به خاطر دوری خورشید از زمین اثر خورشید در جزر و مد به تنهایی نسبت به اثر ماه، كمتر است.

فاصله خورشید از زمین 400 برابر دورتر از فاصله ماه از زمین است، و می‌توان گفت نیروی كشندی خورشید چیزی در حدود 7 درصد نیروی كشندی ماه است. از طرفی هم دوری و نزدیكی ماه به زمین هم تا تأثیرگذار است به نحوی که زمانی كه ماه در حضیض مداری است، نیروی كشندی ماه تا 20 درصد بیش از حالت عادی است.

منبع : danesh.roshd.ir

جزر و مد صد تومانی دلار

  دلار روز گذشته به‌رغم نوسان 100 تومانی، با 10 تومان کاهش نسبت به قیمت نهایی روز شنبه روی قیمت 3245 تومان ایستاد.

بازگشت معاملات فردایی به بازار ارز، روند قیمتی این بازار را تحت‌تاثیر خود قرار داده است. «دنیای اقتصاد» در گزارش روز گذشته خود خبر داده بود که بازار روز شنبه شاهد بازگشت معاملات فردایی پس از حدود 50 روز بود؛ امری که پیامد و ادامه آن در روز یکشنبه به معکوس شدن روند قیمتی در مقطعی منجر شد. دلار که روز شنبه با 85 تومان کاهش به قیمت 3255 تومان رسیده بود، روز یکشنبه با افت و خیزهای فراوان در نهایت روی قیمت 3245 تومان ایستاد. به این ترتیب روز گذشته بهای دلار برای پنجمین روز متوالی  کاهش یافت. در دومین روز هفته بهای سکه با هزار تومان افزایش به 920 هزار تومان رسید.

روز یکشنبه دامنه نوسانات شاخص بازار ارز بیش از روزهای پیشین بود و قیمت این ارز در دو کانال متفاوت قیمتی نوسان کرد. محدوده تغییرات قیمتی دلار در روز یکشنبه بین 3185 تومان تا 3285 تومان بود تا این ارز در یک روز در یک بازه 100 تومانی نوسان کرده باشد.

به گفته فعالان، «روند نزولی» و «هراس از کاهش بیشتر قیمت» عوامل اصلی افت دلار در ساعات ابتدایی روز بودند، عاملی که موجب شد بهای دلار تا زیر 3200 تومان پایین بیاید، هر چند که به گفته فعالان افزایش تقاضا برای خرید ارز در کانال 3100 تومان موجب شد که در ادامه روز زمینه بالا رفتن قیمت و رسیدن به نرخ 3285 تومان فراهم شود، با این‌همه دلار توان ایستادن روی این قیمت را از خود نشان نداد.

دلار روز گذشته به‌رغم افت و خیزهای فراوان در ادامه روند کاهشی روزهای اخیر، 10 تومان افت قیمت دیگر را تجربه کرد، عاملی که موجب شد پنجمین افت پیایی شاخص بازار ارز ثبت شود و رکورد تازه‌ای به ثبت برسد. آخرین باری که دلار 5 روز متوالی کاهش یافته بود، به محدوده زمانی 26 تا 30 مرداد سال 92 بازمی‌گردد.
.
 دو روی متفاوت دلار
روز یکشنبه بهای دلار با 10 تومان کاهش به 3245 تومان رسید. در دومین روز هفته دلار معاملات خود را با قیمت 3240 تومان آغاز کرد که 15 تومان کمتر از نرخ بسته شده روز شنبه بود. پس از این افت، بهای دلار در ادامه روز با کاهش بیشتری مواجه شد؛ هر چند که تحرکات دلالان و افزایش تقاضا در قیمت‌های پایین موجب شد که قیمت از ساعت یک بعدازظهر در مسیر افزایشی قرار بگیرد. تا ساعت 12 ظهر روز یکشنبه دلار تا زیر 3200 تومان پایین آمد و روی قیمت 3190 تومان گرفت. در این ساعت نرخ فروش بازیگران غیررسمی نیز تا نزدیک 3160تومان پایین آمده بود؛ اما با ریزش قیمت به زیر 3200 تومان تعدادی از معامله‌گران غیررسمی احساس کردند دلار به کف قیمتی خود رسیده و سعی کردند به خرید ارز بپردازند. در این بین تحرکات معامله‌گران فردایی نیز بسیار موثر بود.

این عوامل موجب شد که شاخص بازار ارز  به کانال 3200 تومان بازگردد. دلار در این کانال تا قیمت 3285 تومان بالا رفت گرچه دوباره شاهد معکوس شدن روند خود بود. افزایش دلار در میانه‌های روز گذشته در حالی صورت گرفت که فعالان معتقدند انجام معامله در روزهای اخیر با ریسک زیادی همراه شده است. بازار در هفته گذشته و روز شنبه خوش‌بینی خود؛ به نتیجه مذاکرات هسته‌ای را به رخ کشید، اما با آغاز دور تازه گفت‌وگوها، حالت انتظاری برای معلوم شدن مذاکرات تشدید شده است. به گفته اکثر فعالان، تعداد زیادی از بازیگران بازار تصمیم گرفته‌اند که تعیین سمت و سوی معاملات آینده خود را به آشکار شدن نتایج مذاکرات موکول کنند.

هر چند که ریزش 4 روز اخیر در ساعات ابتدایی روز موجب شده بودکه هراس زیادی از کاهش قیمت بیشتر در بازار وجود داشته باشد و تعداد فروشندگان در بازار ارز بیش از خریداران باشد. این در حالی است که گروهی دیگر در بازار اعتقاد داشتند که دلار به کف قیمتی خود رسیده است. حرکت دلار از این کف قیمتی به کمک نوسان‌گیران نتیجه این باور بود. در این بین عده‌ای در بازار می‌گویند که فضای بازار ارز این روزها بیش از گذشته تحت‌تاثیر عوامل هیجانی قرار دارد و با انتشار هر گونه اخبار مثبتی، دلار بیش از این کاهش خواهد یافت.

 مقاومت نیم‌سکه و ربع‌سکه با اهرم تقاضا
در دومین روز هفته قیمت سکه بار دیگر رنگ افزایش را به خود دید. روز یکشنبه بهای سکه با هزار تومان افزایش به قیمت 920 هزار تومان رسید. در واقع روز گذشته قیمت سکه ابتدا همسو، اما نامتناسب با حرکت دلار تغییر کرد. بهای سکه در ساعات ابتدایی روز تحت‌تاثیر افت دلار تا قیمت 912 هزار تومان پایین آمد تا بهای سکه بسیار کمتر از ریزش قیمت دلار پایین آمده باشد. کاهش 2 درصدی دلار تنها به کاهش 7/ 0 درصدی سکه منجر شد، یعنی معامله‌گران سکه در برابر کاهش قیمتی بیشتر مقاومت کردند؛ اما در ادامه روز با رشد دلار قیمت سکه با رشد روبه‌رو شد. افزایش تقاضا برای نیم‌سکه و ربع‌سکه هم به رشد این دو قلم کالا کمک کرد.
 

 اخبار اقتصادی  -  دنیای  اقتصاد