کنترل قیمت‌ها؛ از وعده تا عمل/‌ بازار کالاهای اساسی رها شده است؟

کنترل قیمت‌ها؛ از وعده تا عمل/‌ بازار کالاهای اساسی رها شده است؟

برنامه‌ متعادل سازی قیمت‌ توسط دولت تاکنون جامه عمل نپوشیده است بطوریکه براساس آخرین آمار خرده فروشی بانک مرکزی در مقایسه دوماه آبان و مهر افزایش بیش از 94 درصد قیمت لبنیات، 8.3 درصدی برنج، 13.2 میوه و 1.3 درصدی قند و شکر را شاهد هستیم.

به رغم اینها،‌ در جدیدترین موضوع هم افزایش دوباره قیمت محصولاتی مانند مرغ، تخم‌مرغ و شیر در جلسه ستاد تنظیم بازار بررسی می‌شود.

جلسه هفته گذشته این ستاد منجر به نتیجه نشد و قرار است در جلسه این هفته قیمت این سه قلم کالای پر مصرف سبد خانوار مردم نهایی شود.

قیمت این سه قلم کالا از این لحاظ که بیشترین سهم را در سبد غذایی خانوار دارد حائز اهمیت است چراکه در کنار قیمت‌های سرسام آور سایر محصولات غذایی مانند گوشت که به بیش از 30 هزار تومان در کیلو رسیده است کم هزینه‌ترین و ساده‌ترین غذا تا به حال این اقلام بود که در صورت افزایش قیمت دوباره دیگر چنین تصوری نباید کرد.

اما بررسی روند دلیل تصمیم گیری افزایش قیمت این سه قلم کالا نشان می‌دهد که تنها توجیه برای افزایش قیمت تنها بالا رفتن قیمت خوراک دام و طیور است که 70 درصد در قیمت این کالاها تاثیرگزار است.

قیمت خوراک دام و طیور چرا افزایش یافت؟
وابستگی به واردات اینگونه نهاده‌ها که از سال‌های گذشته ادامه دارد و نوسان نرخ ارز بویژه در شرایط تحریم دلیل اصلی افزایش قیمت بود اما دولت سعی داشت با تخصیص ارز 1226 به واردات نهاده‌های دامی قیمت آنرا برای تولید کننده تعدیل کند.

این حمایت از دامدار ادامه داشت به طوری که اگرچه در قانون بودجه سال 92 مصوب شد ارز مرجع از 1226 به 2477 تغییر یابد اما دولت دهم اعلام کرد برای جلوگیری از افزایش هزینه‌ها مابه‌التفاوت این دو نرخ به وارد کنندگان هفت قلم محصول اساسی پرداخت خواهد شد.

اخیراً دولت جدید اعلام کرد که این مابه‌التفاوت تنها برای واردات محصول گندم پرداخت می‌شود و سایر محصولات اساسی از دریافت این مابه‌التفاوت محروم می‌شوند.

البته خبر حذف ارز مرجع از واردات نهاده‌های دامی بدون اطلاع قبلی به تولیدکنندگان انجام شد که پیش از این اعلام شده بود نهاده‌های دامی با ارز مرجع ارزان تا آخر سال وارد می‌شود، این موضوع شوک عجیبی را به تولید کنندگان وارد ساخت زیرا در همان زمان واردکنندگانی که 26 کشتی نهاده‌‌ آن‌ها روی آب بود فرصت را مناسب دانسته و نهاده‌های ترخیص شده را در بازارهای سیاه به قیمت بالاتری فروختند.

البته خود شرکت پشتیبانی امور دام نیز بلافاصله بعد از بخشنامه تخصیص ارز مرجع 2477 به نهاده‌ها، قیمت دو محصول اصلی خوراک دام و طیور یعنی سویا و ذرت را قیمت‌گذاری جدید کرد که بیش از قیمت بازار بود و دست دلالان را بیش از پیش در افزایش قیمت باز گذاشت.

سیر این روند طوری پیش رفت که قیمت تمام شده تولید کنندگان مرغ، شیر و تخم مرغ افزایش یافت تا آنها یک بار دیگر برای چندمین بار از سال گذشته درخواست افزایش قیمت کنند.

ستاد تنظیم بازار قرار است این هفته، قیمت سه قلم محصول یادشده را قیمت‌گذاری کند که طبیعی است نسبت به قیمت قبلی افزایش خواهد داشت.

حسن رکنی معاون وزیر جهاد کشاورزی در همین باره می‌گوید: "قیمت مرغ بیش از 8 هزار تومان نخواهد بود"

اما اگر فرض کنیم ستاد تنظیم بازار هم همین قیمت را تصویب کند از قیمت کنونی بازار یک هزار تومان بیشتر است البته طی سال‌های گذشته قیمت‌ بازار از قیمت‌های مصوب پیروی نکرده است و بیم آن می‌رود که بعد از تصمیم گیری قیمت‌ بازار باز هم فراتر رود.

حال این سئوال مطرح است که چه اتفاقی در درآمد مردم اتفاق افتاده است که بتواند افزایش‌های لحظه‌ای قیمت را تحمل کند، قشر کارمند و کارگر جامعه که در ابتدای سال تنها 20 درصد به حقوق آنها اضافه می‌شود، آیا می‌توانند این فشارها را تحمل کنند.
 
*زمزمه‌های آزادسازی قیمت مغایر با متعادل‌‌کردن بازار
علاوه بر این بحث آزادسازی قیمت مطرح است همچنان که هفته گذشته در کارگروه ویژه مطرح شد اگرچه ستاد تنظیم بازار این پیشنهاد را رد کرد اما معاون وزیر جهاد کشاورزی معتقد است عرضه و تقاضا باید نرخ محصولات پروتئینی مانند گوشت، شیر و تخم مرغ را تعیین کند.

رکنی در توجیه صحبت‌های خود معتقد است اعتباری به ثابت ماندن نرخ ارز در بازار نیست و اگر این محصولات قیمت‌گذاری شوند چه تضمینی است که در آینده نرخ ارز بیشتر نشود که به تبع آن هزینه تولید هم فراتر خواهد رفت.

آنچه مسلم است در این میان دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و وزارت صنعت هردو به دنبال راضی نگه داشتن افراد متبوع خود هستند.وزارت جهاد در پی حمایت از تولید و وزارت صنعت شاید به دنبال حمایت از مصرف‌کننده است و این‌ها تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای است.

تاکنون تلاش‌های این دو وزارتخانه نه به رضایت تولید کننده و نه مصرف کننده منجر نشده است؛ دولت باید چنان برنامه‌ریزی کند که هزینه‌های تولید کمتر شود، تولید ارزان می‌تواند سود نسبی برای تولید کننده داشته باشد و محصول هم با قیمت مناسب به دست مصرف کننده برسد اما سیاستهای آنی و خلق‌الساعه از قبیل حذف ارز مرجع ارزان به واردات نهاده‌ها و آزادسازی قیمت بدون آماده‌سازی بسترها این نظر را تامین نمی‌کند.

دولت تدبیر و امید که شعارهای متعادل‌سازی قیمت را مطرح کرده است باید طوری برنامه‌ریزی کند که این نتیجه حاصل شود. آزادسازی قیمت موضوع خوبی برای تولید کننده‌ها است در صورتیکه تمام فاکتورهای تولید و بازار مصرف مناسب باشد تا سیر ثابتی را در طول سال داشته باشد وگرنه آزادسازی قیمت نتیجه‌ای جز افزایش فشار برای مصرف کننده نخواهد بود.

در این میان، دولت باید یارانه‌ها را طوری تنظیم کند که سرانه مصرف برخی محصولات ضروری نیز تامین شود، افزایش قیمت علاوه بر فشار مالی، تهدید سلامت برای فرد و جامعه نیز است.

افزایش 200 درصدی قیمت شیر طی دو سال اخیر سرانه مصرف را 22 درصد کاهش داده است در حالیکه سرانه مصرف کشور نصف میانگین جهانی است و براساس برنامه پنجم توسعه قرار است به 165 کیلوگرم برسد.

به هرحال بازار افسارگسیخته قیمت نیازمند این است که دولت با تدبیر ویژه و برنامه‌ریزی و ایجاد بستری مناسب برای تولید با هزینه کم و برنامه‌هایی برای متعادل‌سازی قیمت همچنان که پیش‌تر اعلام کرده بود از تولیدکننده و مصرف‌کننده حمایت کند./فارس

 

ویدیو مرتبط :
گزارشی از قیمت کالاهای اساسی در بازار

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

اختلاف قیمت کالاهای اساسی دربازار بازار سیاه روغن نباتی .../

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد هنوز مقاومت قیمتی وجود دارد

اختلاف قیمت کالاهای اساسی دربازار

یکی از خرده فروشان کالا در سطح شهر تهران می‌گوید مأموران تعزیرات به واحد صنفی او مراجعه کرده و از او خواسته‌اند که برنج هندی را به قیمت ۲۸۰۰ تومان بفروشد و او فاکتوری ارائه کرده است مبنی بر اینکه برنج هندی را به قیمت ۳۴۰۰ تومان خریداری کرده و به قیمت ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تومان عرضه می‌کند اما ماموران تعزیرات پافشاری کرده‌اند که یا باید به این قیمت بفروشد و یا نباید چنین کالایی را عرضه کند.

 

اخبار اقتصادی - پس ازنوسان والتهابات قیمت ارز که ازماههای گذشته آغازشد وتاثیر مستقیم وشدیدی روی قیمت کالاها گذاشت،هرروزشاهد افزایش قیمت کالاها دربازارهستیم.

این درحالی است که وجود قیمتهای مختلف واختلاف قیمت درکالاهای اساسی به معضلی برای مردم تبدیل شده است.اما دراین میان روزگذشته وزیرصنعت،معدن وتجارت ازشرایط مطلوب بازارخبرداده وبه مردم اطمینان خاطر داده است که مشکلی ازبابت ذخیره کالاهای اساسی نداریم واین کالاها به وفوردربازاروجود دارد. غضنفری با اشاره به کاهش قیمت دلار گفته است، در یک فاصله زمانی، افت نرخ دلار تاثیرش را بر بازار خواهد گذاشت و قطعا شاهد کاهش قیمت کالاها خواهیم بود.

جالب اینکه وزیر صنعت، معدن و تجارت شرایط بازار را رو به بهبودی دانسته و با اشاره به طرح مجلس مبنی بر توزیع کالای کوپنی برای اقشاری از جامعه، خاطر نشان کرد: با توجه به تدابیر اندیشیده شده و میزان ذخایر کالاهای اساسی، نیازی به اعمال سیاستهای سختگیرانه تری نیست و شاهد عادی شدن شرایط بازار هستیم.

بی‌ثباتی قیمت کالاهای اساسی در بازار

با توجه به اینکه این روزها افزایش قیمت‌ها به یک پدیده عادی تبدیل شده است، هر روز که برای خرید کالایی به خرده فروشی‌های سطح شهر مراجعه می‌کنیم با قیمت‌های جدید روبه‌رو می‌شویم و حتی فروشندگان این کالاها هم اعلام می‌کنند که در هر نوبتی که اقدام به خرید کالا می‌کنند با افزایش قیمت ۳۰ تا ۵۰ درصدی مواجه می‌شوند. فارس درگزارشی ازخرده فروشی های سطح شهرتهران نوشت: فروشندگان اذعان می‌کنند در بسیاری از کالاها قیمت مصوبی وجود ندارد یا حتی اگر قیمتی هم از سوی دولت و تعزیرات مشخص شده باشد با این قیمت‌ها نمی‌توان کالا را خرید و عرضه کرد. گزارش فارس حاکی از اختلاف قیمت‌ها در واحدهای خرده فروشی تهران است به‌طوری که قیمت روغن نباتی در حلب ۵ کیلویی بین ۱۷ تا ۲۵ هزار تومان عرضه می شود.

سختگیری‌های قیمتی تعزیرات برای برنج هندی

یکی از خرده فروشان کالا در سطح شهر تهران می‌گوید مأموران تعزیرات به واحد صنفی او مراجعه کرده و از او خواسته‌اند که برنج هندی را به قیمت ۲۸۰۰ تومان بفروشد و او فاکتوری ارائه کرده است مبنی بر اینکه برنج هندی را به قیمت ۳۴۰۰ تومان خریداری کرده و به قیمت ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تومان عرضه می‌کند اما ماموران تعزیرات پافشاری کرده‌اند که یا باید به این قیمت بفروشد و یا نباید چنین کالایی را عرضه کند.

بازار سیاه روغن نباتی حلب ۵ کیلویی

از او در خصوص افزایش قیمت روغن‌نباتی سوال می‌کنم، پاسخ می‌دهد: روغن ۵ کیلویی در بازار نایاب است و نمی‌توان با قیمت مصوب آن را تهیه کرد. او همچنین می‌گوید که قیمت تهیه شده برای روغن ۵ کیلویی ۱۷ هزار تومان است اما بین ۲۲ تا ۲۵ هزار تومان فروخته می‌شود. یکی دیگر از کسبه خرده فروش در خیابان طالقانی در پاسخ به سؤالی در خصوص روغن ۵ کیلویی اعلام می‌کند این کالا را ندارد و به دلیل مشخص نبودن قیمت آن و همچنین کمبود توزیع آن نمی‌تواند آن را عرضه کند. او قیمت روغن یک لیتری لادن را ۳۸۰۰ تومان اعلام می‌کند.  تولید‌کنندگان روغن‌نباتی قیمت این کالای استراتژیک را نسبت به یک سال و نیم گذشته به صورت قانونی ۸۰ درصد افزایش داده‌اند اما گویا شرکت‌های پخش این کارخانجات و همچنین شبکه مویرگی توزیع علاقه به افزایش قیمت بیشتر این کالاها داشته و دارند.

برنج ایرانی درجه یک کیلویی ۶ هزار تومان

بنابراین گزارش قیمت هر کیلوگرم برنج هندی در بهمن ماه سال گذشته ۲۲۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان بود، اما این کالا در حال حاضر به قیمت ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. افزایش قیمت برنج وارداتی بر روی قیمت برنج‌های داخلی نیز تأثیر مستقیم گذاشته است،به طوری که در حال حاضر برنج درجه یک هاشمی در سطح شهر تهران بین ۵۲۰۰ تا ۶۲۰۰ تومان بسته به گونه‌های مختلف آن عرضه می‌شود و برنج درجه یک گلستان در بسته‌بندی یک کیلوگرمی ۶۳۵۰ تومان عرضه می‌شود. یکی از فروشندگان خیابان فردوسی تهران می‌گوید: قیمت کالاهای خارجی باثبات و رکود مواجه است و با کاهش قیمت دلار شاهد کاهش قیمت کالاهای خارجی در گروه مواد غذایی و خوراکی است اما این‌بار نوبت به تولید‌کنندگان داخلی رسیده است که قیمت‌ها را به صورت روزانه افزایش می‌دهند.

لوبیا سفید گران شد؛ کیلویی ۶ هزار تومان

از او در خصوص قیمت حبوبات سؤال می‌کنم و جواب می‌دهد: قیمت عدس بین ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان، قیمت نخود بین ۴۶۰۰ تا ۵۰۰۰ تومان است. وی همچنین اعلام می‌کند که این روزها قیمت لوبیا چیتی افزایش خارج از قاعده‌ای داشته است و به هر کیلوگرم بیش از ۶ هزار تومان رسیده است.

افزایش ۴ هزار تومانی چای خشک نیم کیلویی

او قیمت چای خشک نیم کیلویی را ۱۵ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌گوید که همین چای سه هفته پیش ۱۱‌هزار تومان بود. او همچنین می‌گوید که چای ۱۰۰ گرمی گلستان نیز ۳۰۰۰ تومان عرضه می‌شود در حالی که کمتر از یک ماه پیش قیمت آن ۲۲۰۰ تومان بود.به یک واحد صنفی دیگر مراجعه می‌کنم و از او در خصوص قیمت رب سوال می‌کنم.پاسخ می‌دهد ربی که ۶ ماه پیش کیلویی ۲۲۰۰ تومان بود امروز ۳۲۰۰ تومان عرضه می‌کنیم. او همچنین می‌گوید ربی که با برندهای متفرقه به قیمت هر کیلوگرم ۱۵۰۰ تومان عرضه می‌شد امروز ۲۵۰۰ تومان می‌فروشیم.

ثبات قیمت ماکارونی در سه ماه گذشته

او قیمت ماکارونی شکلی ۵۰۰ گرمی را ۱۱۰۰ تومان و ماکارونی ساده ۷۰۰ گرمی را ۱۲۵۰ تومان اعلام می‌کند و معتقد است که نسبت به سه ماه گذشته ماکارونی ثبات قیمت داشته است. یک فروشنده دیگر قیمت مایع‌ظرفشویی در بسته‌بندی‌های یک لیتری را ۲۰۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌گوید همین مایع ظرفشویی ماه پیش ۱۴۵۰ تومان بود.

پودر قیمت ندارد؛ افزایش قیمت هزار تومانی

از او درخصوص پودر شوینده سؤال می‌کنیم، می‌گوید این روزها پودر قیمت ندارد و برای پودر شوینده هم قیمت تعزیراتی گذاشته‌اند و پودر دستی باید به قیمت ۹۰۰ تومان فروخته شود. وی در خصوص قیمت پودر ماشین می‌گوید پودر ماشین در بازار خیلی کم است و اگر پیدا کنید بین ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰ تومان عرضه می‌شود. او معتقد است که پودر شوینده قیمت واقعی ندارد به زغم این فروشنده قیمت پودر دستی از ۷۵۰ تومان به ۹۰۰ رسیده است و پودر ماشین هم که پیش‌تر به قیمت ۱۰۰۰ تومان فروخته می‌شد باید ۱۸۰۰ تومان فروخته شود.

قیمت کالاهای اساسی در فروشگاه های زنجیره ای

به یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مراجعه می‌کنیم تا قیمت کالاها را با خرده فروشی‌های سطح شهر مقایسه کنیم، آنچه جلب نظر می‌کند هجوم مردم برای خرید روغن نباتی ۵‌کیلویی در سبد کالاهای آنهاست به‌طوری که شاهد خرید یک تا ۲ حلب ۵ کیلویی از سوی مراجعه کنندگان به این فروشگاه‌ها هستم، تعجب کرده و قیمت آن را جویا می‌شوم و می‌بینم که در این فروشگاه زنجیره‌ای روغن حلب ۵‌کیلویی به قیمت ۱۷۷۵۰ تومان عرضه می‌شود.

به سایر قیمت‌ها نگاهی می‌اندازیم روغن مایع فامیلا ۳۷۵۰، برنج ۵ کیلویی گلستان ۲۸۱۰۰، رب یک و یک یک کیلویی ۳۲۲۵ تومان، رب چین‌چین یک کیلویی ۲۸۷۵ تومان، لپه ۴۸۰۰ تومان، عدس ۳۳۰۰ تومان، لوبیای چینی ۵۹۵۰ تومان، لوبیای سفید ۴۶۰۰ تومان، نخود ۴۶۰۰ تومان است. بنابراین گزارش در این فروشگاه زنجیره‌ای پودر ماشین سافتلن ۱۴۰۰ تومان، پودر ماشین پوش ۱۶۵۰ تومان و پودر دستی به قیمت ۹۰۰ تومان عرضه می‌شود همچنین روغن سرخ‌کردنی در بسته‌بندی ۲.۷۰۰ کیلوگرم به قیمت ۱۰۵۰۰ تومان عرضه می‌شود و همچنین قیمت ماکارونی ۵۰۰ گرمی ۷۵۰ تومان و ماکارونی ۷۰۰ گرمی ۱۲۵۰‌تومان عرضه می‌شود.

تاوان سختگیری های تعزیراتی را مردم می دهند

اختلاف قیمت‌ها در واحدهای خرده فروشی و سایر فروشگاه‌ها باعث سردرگمی مردم در خرید می‌شود و به نظر می‌رسد باید مسئولان در شبکه پخش و توزیع خود و همچنین اصلاح نظام توزیع ساماندهی لازم را داشته باشند.

استفاده از سیستم‌های تعزیرات و سختگیری‌های بازرسی نمی‌‌تواند روش مناسبی برای کنترل بازار در شرایط فعلی باشد،؛ چرا که هر چه سختگیری در نظام توزیع بیشتر باشد کالا در شبکه زیرزمینی توزیع شده و تاوان گران فروشی‌ها و افزایش قیمت‌ها را فقط مصرف‌کننده نهایی می‌دهد. لذا می‌توان گفت: بازرسی و سیستم‌های تعزیراتی در کنار تقویت طرف عرضه و همچنین مدیریت طرف تقاضا می‌تواند تاثیرگذار باشد./اقتصادایران آنلاین