چگونگی ثبت اولین ركورد سبقت صادرات از واردات

روزنامه ایران در شماره یكشنبه خود با استناد به داده های گمركی، چگونگی ثبت اولین ركورد سبقت صادرات از واردات را بررسی كرد.

در این بررسی به قلم سید صاحب صادقی آمده است: تراز بازرگانی خارجی ایران در سال 94، برای اولین بار پس از انقلاب و پس از 37 سال، مثبت شد و با مازاد 916 میلیون دلاری روبه‌رو بوده است.

در سال 94 مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران با افزایش 11/16 درصدی نسبت به سال قبل از آن به 42 میلیارد و 415 میلیون دلار بالغ شد و در مقابل ارزش كل كالای وارد شده به ایران با كاهش 53/22 درصدی به رقم 41 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید.

بررسی بانك مركزی ایران از آمارهای واردات و صادرات گمركی ایران از زمان انقلاب بهمن 57 به این‌سو، نشان می‌دهد كه این برای نخستین بار در 37 سال گذشته است كه تراز تجارت خارجی ایران مثبت می‌شود.

مثبت شدن تراز تجاری ایران واكنش‌های متفاوتی را در پی داشته است. در حالی كه عمده كارشناسان و فعالین اقتصادی از این موضوع استقبال كرده و آن را شاخص مهمی در بهبود عملكرد تجاری ایران ‌دانستند، برخی نیز با تردید در نتایج حاصل شده تراز مثبت را در همه اوقات مناسب ارزیابی نكردند.

در این زمینه اسدالله عسكراولادی، عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: «مثبت شدن تراز تجاری خبر چندان خوبی نیست. اگر واردات كاهش یابد نمی‌توانیم نیازهای كشور را تأمین كنیم.»

با این حال رضی میری، رئیس كمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران تأكید كرده است كه «تراز تجاری مثبت به هر شكل، امری مبارك است؛ تراز تجاری منفی به این معنی است كه ما در جیب‌مان پول‌نداریم اما داریم خرج می‌كنیم.»

اگر چه هنوز گمرك ایران عملكرد تفكیكی تجارت خارجی را در سال 94 منتشر نكرده است اما بررسی آمار ارائه شده از سوی سازمان توسعه تجارت در خصوص آمار عملكرد 10 ماهه تجارت خارجی نشان می‌دهد كه به دلیل كاهش كم‌سابقه قیمت نفت در سال گذشته، جایگاه میعانات گازی در میان كالاهای صادراتی «بشدت» افت داشته و نسبت به سال قبل از آن، با كاهشی 5/42 درصدی همراه بوده است. همچنین عمده كالاهای صادراتی ایران همچنان شامل گازهای نفتی و هیدروكربورهای گازی شكل مایع‌شده بوده است كه سهمی بیش از چهار درصد از كل ارزش صادرات غیرنفتی ایران را شامل می‌شد.پس‌ از این قلم، پروپان مایع‌شده و قیر دیگر اقلام عمده صادراتی ایران در سال 94 بودند. برخی كارشناسان از اساس معتقدند كه این اقلام و كالاها نباید در سرجمع صادرات غیرنفتی محاسبه شوند.

همچنین در كارنامه تجارت خارجی ایران در سال 94 عمده قلم واردات به ایران، ذرت دامی با سهم حدوداً چهار درصدی بود. پس‌ از این قلم كالایی، گندم با سهم نزدیك به سه درصدی از كل واردات، در رتبه دوم واردات و پس‌ از آن لوبیای سویا، برنج و كنجاله سویا قرار داشتند. در سال 94، عمده خریداران كالاهای صادراتی ایران كشورهای چین، عراق، امارات عربی متحده و افغانستان بودند و مهم‌ترین مبدأ واردات كالاها به ایران طی سال 94، كشورهای چین، امارات عربی متحده، كره جنوبی، تركیه و سوئیس بودند.

عملكرد تجاری در سال 94
به گزارش گمرك ایران، پارسال در مجموع به میزان 42 میلیارد و 415 میلیون دلار انواع كالا صادر و 41 میلیارد و 499 میلیون دلار كالا وارد كشور شد. این ارقام نشان دهنده آن است كه ارزش صادرات كشور 11/16 درصد و واردات 53/22 درصد نسبت به سال 1393 كاهش داشت. این آمار حاكی از آن است كه در سال 1394 به میزان 12 میلیارد و 70 میلیون دلار ارز كمتری نسبت به سال1393 صرف واردات شد. همچنین در این مدت حجم صادرات كشور به 93 میلیون و 520 هزار تن و حجم واردات به 35 میلیون و 70 هزار تن رسید كه در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن به ترتیب 18/7 و 47/18 درصد كاهش یافت.

همچنین افزایش میانگین قیمت كالاهای صادراتی كشور در سال 1394، از كاهش خام فروشی حكایت دارد؛ به طوری كه متوسط قیمت هر تن كالای صادراتی به 461 دلار رسید و 22/1 درصد افزایش یافت. همچنین متوسط قیمت هر تن كالای وارداتی به یك هزار و 183 دلار رسید كه پنج درصد كاهش داشت و نشان می‌دهد سهم مواد اولیه از واردات كشورمان در سال 1394 افزایش یافت.

مهم‌ترین كالاهای صادراتی و وارداتی
بررسی كالاهای صادراتی كشور در سال 1394 نشان می‌دهد، جایگاه میعانات گازی میان كالاهای صادراتی بشدت افت كرد. پارسال 42/52 درصد صادرات این مواد كاهش داشت و تأثیر قابل توجهی بر افت صادرات غیرنفتی كشور گذاشت كه خود، تحت تأثیر نوسان شدید قیمت نفت صورت گرفت. با وجود این، صادرات انواع محصولات پتروشیمی و سایر كالاها با روند كاهشی بسیار كمتری روبه‌رو شد و فقط دو درصد كاهش یافت.

مهم‌ترین كالاهای صادراتی به ترتیب شامل گازهای نفتی و هیدروكربورهای گازی شكل مایع شده با سهم 4/4 درصد، پروپان مایع شده با سهم 98/3 درصد و قیر با سهم 47/3 درصد از كل ارزش صادرات بود. مهم‌ترین كالاهای وارداتی كشور نیز به ترتیب شامل ذرت دامی با سهم 39/3 درصد، گندم با سهم 09/2 درصد، لوبیای سویا با سهم 75/1 درصد، برنج با سهم 67/1 درصد و كنجاله سویا با سهم 62/1 درصد از كل ارزش واردات می‌شد.

مهم‌ترین كشورهای واردكننده و صادركننده
بر پایه این گزارش، پارسال به ترتیب چین، عراق، امارات عربی متحده، افغانستان و هند مهم‌ترین خریداران كالاهای ایرانی بوده‌اند كه سهم امارات عربی متحده و افغانستان از كالاهای صادراتی ایران در مقایسه با سال 1393 افزایش یافت و سهم هند نیز ثابت ماند اما سهم چین از كالاهای صادراتی ایران بیش از 23 درصد كاهش داشت.

مهم‌ترین كشورهای صادركننده كالا به ایران در سال 1394 نیز به ترتیب چین، امارات عربی متحده، كره جنوبی، تركیه و سوئیس بودند كه مهم‌ترین نكته در این زمینه كاهش 18 درصدی واردات كالای چینی به كشورمان در سال 1394 بود. آمارها نشان می‌دهد سهم سوئیس به عنوان یكی از مكان‌های انجام معاملات كالاهای سایر كشورها، از تجارت خارجی كشورمان به میزان پنج درصد افزایش و سهم امارات عربی متحده در انجام معاملات كالاهای وارداتی به ایران 36 درصد كاهش یافت.

واردات خودروسواری
بر پایه این گزارش، پارسال یكی از موفق ترین سیاست‌های دولت در جلوگیری از واردات خودروهای بالای 2500 سی سی یا لوكس پیاده شد. در سال 1394 به دلیل ممنوعیت واردات خودروهای بالای 2500 سی سی و چشم پوشی دولت از درآمدهای حاصل از این محل، واردات خودرو بیش از 50 درصد كاهش یافت و شمار51 هزار و 522 دستگاه انواع خودرو وارد كشور شد. میزان واردات خودرو در سال 1393، 103 هزار و 918 دستگاه بود. ارزش واردات خودرو نیز در این سال كاهش قابل توجهی داشت و با 8/42 درصد كاهش به یك میلیارد و 230 میلیون دلار رسید. در سال 1393 به میزان دو میلیارد و 151 میلیون دلار صرف واردات انواع خودرو شده بود.

كاهش واردات كدام كالاها تراز تجاری ایران را مثبت كرد؟
برخی تحلیلگران معتقدند كه تراز تجاری مثبت صرفاً به خاطر كاهش واردات ایجاد شده است و به همین دلیل چندان حائز اهمیت نیست، در این بین كاهش واردات شش گروه كالایی از قبیل غلات، برنج، كنجاله و... تأثیر بسزایی در مثبت كردن تراز تجاری كشور داشته‌اند. برخی تحلیل‌ها این مثبت شدن تراز تجاری را به عنوان یك عامل مثبت ارزیابی نمی‌كنند، چنانكه حتی بعضاً به عنوان نشانه ركود در تولید هم از آن نام برده می‌شود.

 

با این حال بررسی آماری و مقایسه‌ای واردات كالا در دو سال گذشته نشان می‌دهد واردات در سال گذشته با اینكه به‌اندازه بیش از 100 قلم كالا تنوع بیشتری نسبت به سال قبل خود داشته است، نزدیك به 12 میلیارد و 80 میلیون دلار كاهش را نسبت به سال 1393 تجربه كرده است.در این میان شش گروه كالایی كاهش واردات داشته‌اند كه غلات به صورت دانه به جز گندم با 56/1 میلیارد دلار كاهش واردات یكی از این محصولات بوده است. همچنین واردات وسایل نقلیه موتوری با حجم موتور 1500 تا 2500 سی سی نیز با 5/1 میلیارد دلار كاهش یافته است.

ذرت دامی نیز با 400 میلیون دلار كاهش واردات همراه بوده و برنج 751 میلیون دلار وارداتش كم شده است. كنجاله و سایر آخالك‌های جامد 590 میلیون دلار كاهش واردات داشته است. نمایشگرهای LED یا LCD هم با كاهش 231 میلیون دلاری واردات مواجه بوده‌اند. كاهش واردات این كالاها در مجموع پنج میلیارد و 32 میلیون دلار كاهش واردات در سال 1394 را نسبت به سال قبلش رقم زد.

كنترل واردات عامل تراز تجاری مثبت
ولی الله افخمی راد رئیس سازمان توسعه تجارت كه درباره مثبت شدن تراز تجاری و اینكه منتقدان معتقدند ركود حاكم بر تولید باعث شده واردات به كشور كاهش چشمگیری پیدا كند و بواسطه این امر صادرات از واردات پیشی گرفته است، پیش از این در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران گفته بود: درست است كه سال گذشته میزان تولید برخی از واحدهای صنعتی روند كاهشی داشت ولی در كنار این موضوع سعی كردیم واردات را كنترل كنیم و اجازه ندهیم كالاهای غیر ضرور وارد كشور شود.

از سویی سال گذشته واردات كالاهای اساسی مانند گندم كاهش یافت و امسال نیز محدودیت‌ها بیشتر شده است.البته هدف از این امر استفاده از پتانسیل داخلی است.

وی ادامه داد:سال گذشته واردات خودرو 50 درصد، لوازم خانگی حدود 20 درصد و سایر كالاهای مصرفی هم كاهش قابل توجهی یافته است.كاهش صادراتی هم كه سال گذشته رخ داد به علت كاهش قیمت نفت بود. بر این اساس آمار واردات رسمی 22 درصد و صادرات 16 درصد كاهش داشته است و در واقع رقم واردات 6 درصد با صادرات فاصله دارد.

افخمی راد با بیان اینكه مثبت شدن تراز تجاری با توجه به شرایط منطقه (بخصوص كشورهای تركیه، عربستان و روسیه)، تحریم، محدودیت‌ها و ركودی كه بر بازار وجود دارد نكته بسیار مثبتی در اقتصاد ایران است، اظهار داشت:یكی از علت‌‌های كاهش صادرات غیرنفتی كاهش 5/52 درصدی صادرات میعانات گازی و محصولات پتروشیمی است كه همین امر در میانگین رقم صادرات تأثیر گذاشته و اگر میعانات را كم كنیم صادرات نفتی ما 2 درصد نسبت به صادرات قبلی آن كاهش یافته است. وی تأكید كرد:برای سال 95 سعی خواهیم كرد كه تراز مثبت تجاری حفظ شود و این امر با افزایش صادرات غیر نفتی دنبال خواهد شد.

  ایران

ویدیو مرتبط :
صادرات و واردات از چین

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

چگونگی واردات و صادرات كالا از طریق پست

سقف میزان كالای خارجی قابل ارسال از طریق پست حداكثر 80 دلار برای هرنفر خواهد بود. ایسنا : ارسال كالا از طریق پست با حفظ جنبه غیرتجاری به استثنای كالاهایی كه شرعاً یا قانوناً ممنوع الصدور هستند بدون مطالبه كارت بازرگانی و مجوز صدور به هر میزان از لحاظ قیمت با رعایت سایر مقررات مجاز است.چنانچه خروجی برخی كالاها از این طریق به صورت یك جریان تجاری درآید وزارت بازرگانی می‌تواند فهرست كالاهای مذكور را برای جلوگیری از خروج آن‌ها به گمرك اعلام كند.

تبصره - سقف میزان كالای خارجی قابل ارسال از طریق پست حداكثر 80 دلار برای هرنفر خواهد بود.

ورود كالا از طریق پست

ترخیص كالاهایی كه از طریق پست وارد می‌شود به‌ استثنای اقلامی كه ورود آنها از نظر شرعی یا قانونی ممنوع است مشروط برآنكه جنبه تجاری پیدا نكند تا ارزش حداكثر پنجاه (50) دلار به نام هر نفر بدون پرداخت حقوق گمركی و سود بازرگانی، بدون مطالبه كارت بازرگانی و مجوزهای مقرر در جدول مقررات صادرات و واردات، بلامانع است.

درصورتی كه ورود كالا از این طریق به صورت یك جریان تجاری درآید یا مشكلات دیگری را برای كشور ایجاد كند، وزارت بازرگانی می‌تواند با هماهنگی وزارت پست و تلگراف و تلفن فهرست كالاهای مذكور را برای جلوگیری از ترخیص به گمرك اعلام كند.

تبصره - ورود كالاهای موضوع ماده (38) مقررات صادرات و واردات (بدون انتقال ارز) از طریق پست نیز امكان‌پذیر است.

ماده 38 مقررات صادرات و واردات: (واردات قطعی كالا به صورت بدون انتقال ارز) مجوزهای مقرر در جدول ضمیمه این آئین نامه قابل ترخیص است.

1- قطعات یدكی، ابزار برشی، قالب نو یا مستعمل و نمونه كالا (برای تحقیق و كپی‌برداری) برای واحدهای تولیدی، آموزشی یا تحقیقاتی همچنین نمونه دارو (فرآورده‌های دارویی، مواد اولیه و مواد جانبی) و مواد مورد نیاز برای بسته‌بندی آن، تجهیزات و ملزومات پزشكی، آزمایشگاهی و بهداشتی، شیر و غذای كودك، كتب و نشریات و تجهیزات آزمایشگاهی و ملزومات تحقیقات علمی برای دانشگاه‌های علوم پزشكی درصورتی كه جنبه تجاری نداشته باشد، رأساً به نام واحد تولیدی یا مؤسسه آموزشی یا تحقیقاتی یا درمانی مربوط قابل ورود و ترخیص است.

2- در صورت كسر تخلیه، ضایعات كالای وارداتی و مغایرت كالای وارداتی با كالای سفارش شده كه فروشنده خارجی ملزم به ارسال كالای مجانی برای جبران خسارت می‌گردد كالای ارسالی با تشخیص گمرك ایران و موافقت وزارت بازرگانی قابل ورود و ترخیص است.

تبصره 1- كسری محتویات محموله‌های (C.K.D) كارخانجات مونتاژ كه پس از ترخیص كالا از گمرك معلوم می‌گردد، تنها با تشخیص وزارتخانه تولیدی ذی‌ربط و موافقت وزارت بازرگانی قابل ترخیص خواهد بود.

تبصره 2- اقلام وارداتی مورد نیاز واحدهای تولیدی كه پس از ترخیص از گمرك مشخص شود فاقد كیفیت مورد سفارش بوده، با تأیید وزارتخانه تولیدی ذی‌ربط و تأیید وزارت بازرگانی قابل ترخیص است.

3- در مواردی كه خریدار موفق به اخذ تخفیف از فروشنده شود با مشخص نمودن ارتباط مورد با واردات قبلی خود، واردات و ترخیص كالای ارسالی بابت تخفیف با تشخیص گمرك ایران و موافقت وزارت بازرگانی بلامانع است.

4- كاتالوگ، بروشور، تقویم، كتابچه، CD، دیسكت، نوار و میكروفیلم حاوی مشخصات فنی و تجاری كالا، اسناد مربوط به حمل كالا، نقشه‌های فنی و نمونه‌های فاقد بهای ذاتی ( نظیر تابلو منسوجات و غیره) بدون پرداخت سود بازرگانی و بدون كسب مجوزهای مقرر در جدول ضمیمه این آئین نامه قابل ترخیص است.

5- كالاهای مورد نیاز پیمانكاران و مشاوران، با تشخیص و موافقت سازمان دولتی ذی ربط و موافقت وزارت بازرگانی قابل ورود و ترخیص است.

6- ورود و ترخیص موقت یا قطعی كتب و نشریات، CD، دیسكت، نوار و میكرو فیلم حاوی مطالب علمی و فرهنگی و سایر محصولات صنعت چاپ، تكثیر و كپی‌برداری در زمینه‌های علمی و فنی با موافقت وزارتخانه‌های "علوم، تحقیقات و فناوری” و "بهداشت، درمان و آموزش پزشكی” حسب مورد و در سایر زمینه‌ها با موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدون ارایه هیچگونه مجوز دیگری قابل انجام است.

7- اجزاء قطعات، تجهیزات و لوازم مورد نیاز خط تولید واحدهای تولیدی داخلی كه براساس قرارداد فروش از طرف فروشندگان خارجی به صورت رایگان به نام واحد تولیدی ارسال می‌گردد، به تشخیص وزارتخانه تولیدی ذی‌ربط و موافقت وزارت بازرگانی قابل ترخیص خواهد بود.

8- اجزاء قطعات و لوازم مورد نیاز برای تعمیر و نگهداری و خدمات پس از فروش دستگاه‌های خارجی موجود در داخل كشور توسط نمایندگی‌های مجاز، با كسب مجوزهای لازم قابل ترخیص می‌باشد.