وضعیت بیکاری در 16 استان مرزی

اخبار اقتصادی - وضعیت بیکاری در 16 استان مرزی

به گزارش مهر، توزیع نامتوازن فرصت‌ها و سرمایه گذاری های صورت گرفته در دهه های اخیر برای ایجاد صنایع و اشتغال در استان ها نه تنها باعث مهاجرت اجباری صدها هزارنفر از استان های مختلف به کلانشهرهایی مانند تهران شده است، بلکه باعث شده تا جمعیت باقی مانده در استان های کمتر برخوردار از فرصت سرمایه گذاری های موثر نیز اغلب با بیکاری بالا و نبود فرصت های شغلی مواجه باشند.

این مسئله در دهه های گذشته در مورد بیشتر استان های کشور وجود داشته اما در مورد استان های واقع در مرزهای کشور، وضعیت بدتر است. در حال حاضر، طبق آخرین تقسیمات کشوری، 12 استان کشور در مرزها قرار گرفته که دارای مرز خشکی با کشورهای همجوار است.

36 میلیون نفر در استان های مرزی
علاوه بر آن، 4 استان مازندران و گیلان در شمال و بوشهر و هرمزگان در جنوب دارای مرز آبی با سایر کشورها هستند که می توان آنها را نیز جزو استان های مرزی محسوب کرد. طبق آخرین سرشماری صورت گرفته در سال 90، جمعیت استان های مرزی ایران 36 میلیون و 583 هزار و 828 نفر است که بیش از نیمی از کل جمعیت کشور را تشکیل می دهد.

هرچند هر یکی از استان های واقع در نوار مرزی ایران دارای شرایط جغرافیایی خاصی بوده و از اینرو دسترسی به امکانات، ایجاد صنایع اشتغال زا، سرمایه گذاری ها و همچنین مراودات با کشورهای همسایه نیز متفاوت است؛ اما در عین حال، وضعیت اشتغال در برخی استان ها مانند استان های واقع در غرب کشور مانند کرمانشاه و ایلام و خراسان جنوبی و شمالی در شرق و شمال شرق قطعا با وضعیتی که در گیلان و مازندران و یا هرمزگان وجود دارد، متفاوت است.

اما نقطه اشتراک در همه استان های مرزی کشور و مناطقی که به دلایل گوناگون از سرمایه گذاری های صورت گرفته، سهم چندانی نبرده اند؛ وضعیت نامناسب بازار کار، نبود فرصت های شغلی متناسب با نیازهای امروز جوانان و همچنین مهاجرت اجباری هزاران کارجوی جوان به مراکز کشور مانند پایتخت به امید یافتن شغلی مناسب است.

طبق آخرین اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در استان آذربایجان شرقی 10 درصد، آذربایجان غربی 8.5 درصد، اردبیل 9.1 درصد، ایلام 11 درصد، بوشهر 10.1 درصد، خراسان جنوبی 8.4 درصد، خراسان رضوی 10 درصد، خراسان شمالی 13 درصد، سیستان و بلوچستان 12.2 درصد، کردستان 10.4 درصد، کرمانشاه 14.7 درصد، گلستان 13.7 درصد، گیلان 13.6 درصد، مازندران 10.4 درصد و هرمزگان نیز 13.8 درصد بوده است.

نرخ بیکاری در استان های حاشیه کشور
حمید حاج اسماعیلی درباره وضعیت بیکاری در استان های مرزی کشور و مناطقی که در آنها جوانان مجبور می شوند در جستجوی شغل به مناطق دیگر کشور و حتی خارج از ایران مهاجرت کنند، گفت: احساس می شود از گذشته سیاست گذاران درباره سرمایه گذاری در مناطق گوناگون کشور با دیدگاه های خاصی عمل کرده اند.

این کارشناس بازار کار اظهار داشت: اینکه در سرمایه گذاری ها باید میزان ریسک آن هم در نظر گرفته شود تردیدی نیست، اما به نظر می رسد نزدیک بودن استان های مرزی با کشورهای همسایه به ویژه استان های دارای مرز خشکی و وجود برخی ناامنی ها در گذشته در میزان سرمایه گذاری ها تاثیر مستقیمی داشته است.

حاج اسماعیلی ادامه داد: اینکه کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان دارای بی ثباتی و درگیری های داخلی باشند، می تواند به صورت بالقوه در سرمایه گذاری های صورت گرفته در استان های مرزی همجوار با این کشورها مانند سیستان و بلوچستان، کردستان، ایلام و کرمانشاه تاثیرگذار باشد.

وی خاطرنشان کرد: به صورت کلی در دهه های اخیر سرمایه گذاری های مناسبی که بتواند منجر به انصراف مردم از مهاجرت به سایر استان ها به ویژه تهران شود، صورت نگرفته است. از سویی این مسئله باعث شده تا نرخ بیکاری در مناطق مرزی کشور بالا باشد.

به گفته این کارشناس بازار کار، برای ایجاد تعادل در بازارهای کار کشور علاوه بر لزوم توجه به پتانسیل ها و مزیت های منطقه ای، باید سرمایه گذاری های مناسبی بر اساس میزان جمعیت در استان صورت پذیرد.

حاج اسماعیلی تاکید کرد: هیچگاه در ایران تحقیقی صورت نگرفته که مشخص کند هزینه مهاجرت از استان های مرزی به داخل کشور برای جستجوی کار و دستیابی به امکانات بیشتر چقدر بوده و آیا می شد برای جلوگیری از مهاجرت های بی رویه، سرمایه گذاری با هزینه های کمتر از مهاجرت انجام داد؟

این کارشناس بازار کار معتقد است: همچنین عدم انتخاب مدیران بومی در استان های مرزی نیز در دهه های اخیر در تصمیم گیری ها و میزان سرمایه گذاری های صورت گرفته در نقاط مرزی کشور، تاثیرگذار بوده است.
اخبار اقتصادی - مهر

بیکاری در مناطق مرزی وخیم شد/ موج بیکاری 1.7 میلیونی در 16 استان مرزی

بیکاری در مناطق مرزی وخیم شد/ موج بیکاری 1.7 میلیونی در 16 استان مرزی

با این حال، هم‌اکنون 16 استان کشور با جمعیتی بالغ بر 36 میلیون نفر در مناطق مرزی کشور واقع شده که طبق آخرین سرشماری رسمی کشور، یک میلیون و 730 هزار بیکار را در خود جای داده است.

حسن طایی معاون اقتصاددان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای گذشته وضعیت بیکاری در مناطق مرزی کشور را وخیم دانست و گفت: مخدوش بودن داده ها و اطلاعات در بازار کار، وجود جمعیت میلیونی بیکار، وخامت نرخ های بیکاری در مناطق مرزی و نبود تناسب لازم بین بهره وری، دستمزد، تامین معیشت و تورم را از چالش های اساسی در بازار کار است.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه خاطر نشان کرد: ناپایداری وضعیت شاغلان موجود در بنگاه های اقتصادی، بیکاری دانش آموختگان و 4.5 میلیون نفر دانشجو و کارایی پائین سرمایه گذاری و سرمایه سرانه بالا برای ایجاد یک شغل مولد از موارد دیگر این چالش است.

معضلات روز بازار کار
وی مسائل بازار کار آینده کشور را از منظر جمعیتی بررسی کرد و افزود: وجود جمعیت 36 میلیونی زیر 25 سال و وجود تفاوت ها و تعارضات آشکار در تابع مطلوبیت خانوارها و تابع رفاه اجتماعی که از سوی حکومت تعریف شده، از جمله این مسائل است.

طائی همچنین مسائل بازار کار آینده کشور را از منظر تقاضا نیز بررسی کرد و خاطرنشان کرد: ایجاد سالانه حداقل یک میلیون شغل، پائین بودن مقیاس عمومی تولید، نیل به اهداف کار شایسته، تحول بازار کار به بازار مبادله دانش و اطلاع رسانی نوین در بازار کار از مسائل مهم دیگر در این بازار است.

با وجود تاکید طائی بر وخامت بیکاری در مناطق مرزی کشور، اما وی به صورت کلی به این موضوع پرداخته و آدرس دقیقی از مناطق مرزی دارای وخامت بیکاری وجود ندارد. در حال حاضر 13 استان کشور در مناطق مرز خشکی کشور واقع شده است که با 3 استان دارای مرز آبی مازندران، هرمزگان و بوشهر تعداد استان های مرزی کشور به 16 استان می رسد.

هم اکنون مرز خشکی ایران در شمال با آذربایجان، ارمنستان، ترکمستان و در شرق با افغانستان و پاکستان و در غرب با ترکیه و عراق است که مجموعا 13 استان را شامل می شود. اگر مرزهای آبی را هم در نظر بگیریم مازندران در شمال و هرمزگان و بوشهر در جنوب هم به این آمار افزوده می شود.

تمرکز 36 میلیون نفر در 16 استان مرزی
طبق گفته معاون وزیر کار، وضعیت اشتغال در 13 تا 16 استان کشور از مجموع 31 استان هم اکنون وخیم است. البته قطعا منظور تمام نقاط و شهرهای استان های مرزی نیست و اشاره طائی به برخی مناطق واقع در استان های مرزی و به ویژه مناطق محروم کشور است که در اینصورت نیز وخامت بیکاری، قابل تامل است.

ادامه روند بیکاری در مناطق وسیعی از مناطق مرزی کشور باعث گسترش مهاجرت اجباری به استان های برخوردار برای کار و در نتیجه خالی شدن مناطقی از کشور از جمعیت و زندگی و در نقطه مقابل تمرکز شدید در دیگر مناطق مانند تهران خواهد بود.

16 استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، بوشهر و هرمزگان در حاشیه کشور واقع شده اند که هم اکنون میلیون ها نفر از جمعیت کشور را در خود جای داده اند.

طبق سرشماری سال 90 در 13 استان مرزی کشور که دارای مرز خشکی است 32 میلیون و 490 هزار و 541 نفر زندگی می کنند که به صورت بالقوه در خطر بحران بیکاری و به گفته معاون وزیر کار وخامت در ورود به بازار کار مواجه هستند. در صورت افزودن جمعیت استان های دارای مرز آبی مازندران، هرمزگان و بوشهر به این آمار، جمعیت کل استان های مرزی به 36 میلیون و 241 هزار و 855 نفر بالغ می شود.

با این وجود، دقیقا مشخص نیست چه تعداد از این جمعیت ساکن در استان های مرزی کشور، دارای بحران بیکاری هستند اما به صورت کلی استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، ایلام، کرمانشاه و کردستان قطعا با مسائل بیشتری در بیکاری جوانان جویای کار مواجه اند و اوضاع در برخی استان های مرزی مانند خراسان های شمالی، رضوی، جنوبی، آذربایجان های غربی و شرقی به گواه آمارهای مرکز آمار ایران چندان بد نیست و نمی توان این بخش ها را دارای وخامت بیکاری دانست.

هرچند معاون وزیر کار به صورت آماری درباره وخامت بیکاری در مناطق مرزی کشور سخن نگفت، اما توسعه نیافتن صنعت و تولید در مناطق مختلف کشور به صورت متوازن، در دسترس نبودن فرصت های شغلی مناسب برای کارجویان و همچنین تمرکز بازار کار و تولید در مناطقی از کشور مانند پایتخت و یا مناطق نفتی کشور؛ در یکی دهه های اخیر باعث مهاجرت های اجباری از حاشیه به مناطق مرکزی کشور شده است.

مهاجرت اجباری برای کسب درآمد
مرکز آمار ایران بر اساس آخرین سرشماری انجام شده اعلام کرد بیش از 1 میلیون و 730 هزار نفر در 16 استان مرزی کشور بیکار هستند که از این بین سهم استان هایی مانند خراسان رضوی، خوزستان، کرمانشاه، گیلان و سیستان و بلوچستان بیشتر است.

حسین اکبری در گفتگو با مهر با بیان اینکه وخامت بیکاری در مناطق مرزی کشور می تواند حد بحران را در این بخش از کشور به لحاظ اشتغال نشان دهد گفت: البته بهتر بود معاون وزیر کار بگوید که چه مناطقی از مرزها دارای وخامت است و چه تعداد بیکار را در حال حاضر در خود جای داده است.

این کارشناس بازار کار اظهارداشت: مرکز پژوهش های مجلس نیز قبلا درباره وضعیت کسب و کار در استان ها گزارشاتی ارائه کرده است. در هر صورت فرد بیکار مجبور می شود به جستجوی شغل بپردازد و این مسئله به دلیل نبود شغل مناسب در مناطق مرزی کشور در دهه های اخیر موج مهاجرت به شهرهای بزرگ را ایجاد کرده است.

اکبری خاطرنشان کرد: یکی از عوامل افزایش مشاغل غیررسمی و دستفروشی در شهرهای بزرگ، مهاجرت از مناطق کمتر برخوردار به کلانشهرها به امید کسب درآمد است. در حال حاضر اساسی ترین اقدامی که باید در بازار کار صورت گیرد، مدیریت صحیح و حکمرانی است.

سرنوشت زودبازده ها چه شد؟
وی بازگرداندن بنگاه های غیرفعال و نیمه تعطیل به چرخه تولید و کار و ارزیابی مداوم فعالیت این واحدها را از جمله برنامه های موثری دانست که دولت می تواند در دستور کار قرار دهد. همچنین شفاف سازی کارها و در دست بودن اطلاعات مربوط به تعداد بیکاران نیز می تواند در کنار دسته بندی بیکاران بر اساس نوع مهارت ها، تخصص و سطح تحصیلات می تواند منجر به برنامه ریزی های دقیق در بازار کار کشور شود.

این کارشناس روابط کار با تاکید بر لزوم مشارکت واقعی مردم در کارها و فراهم کردن این زمینه از سوی دولت اظهارداشت: در دولت سابق به عنوان زودبازده ها تسهیلات فراوانی پرداخت شد ولی واقعیت این است که به بنگاه های زودبازده واقعی تسهیلات پرداخت نشد و در حال حاضر نیز مشخص نیست این تسهیلات به کجا رفته و به چه نحو در حال بازگشت است.

به گفته اکبری، همچنین روشن نیست چه میزان شغل از طریق پرداخت وام به طرح های زودبازده در دولت های سابق در کشور ایجاد شده است.

جدول تفکیک جمعیت و نرخ بیکاری استان های مرزی

/ایسنا