همسریابی مجازی رسمی می شود!

مردها در تجرد پیشی می گیرند
براساس آمارهایی که نهادهای رسمی از میزان تجرد دختران و پسران در کشور ارائه کرده اند نه تنها سن تجرد در میان دختران و پسران افزایش یافته بلکه آمار شمار پسران مجرد نیز افزایش یافته است. به گفته علی اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور تعداد دختران مجرد در سن ازدواج تا سال های قبل از سال ۹۰ بیشتر از پسران بوده، اما در سال های اخیر این موضوع در حال معکوس شدن است و تعداد پسران مجرد در سن ازدواج در حال افزایش است.

به استناد همین آمار ۱۱ میلیون و ۲۴۰ هزار دختر و پسر مجرد در کشور وجود دارد که ۵ میلیون و ۵۷۰ نفر از آنها پسر و ۵ میلیون و ۶۷۰ نفر نیز دختر در سن ازدواج هستند. آمار دختران و پسران ازدواج نکرده و در سن متعارف یا همان قبل از تجرد قطعی نشان دهنده آن است که در این آمار دختران از پسران پیشی گرفته اند و در مجموع یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر دختر و پسر قبل از تجرد قطعی در کشور وجود دارد که ۹۸۰ هزار نفر آن را خانم ها و ۳۲۰ هزار نفر را آقایان تشکیل می دهند.

الگوی سنی ازدواج در کشور به این صورت است که بخش عمده ای از ازدواج آقایان یعنی معادل ۸۰ تا ۸۵ درصد در سنین ۲۰ تا ۳۴ سالگی و ازدواج بانوان نیز در بازه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال صورت می گیرد. آمار دختران و پسران قبل از تجرد قطعی نشان می دهد که شمار دختران در این زمینه سه برابر بیشتر از مردان است و سن قطعی تجرد در ایران به سن 50 سال رسیده است و در مجموع ۱۵۲ هزار خانم و آقا در سن تجرد قطعی در کشور وجود دارد که ۶۲ هزار نفر آقا و ۹۰ هزار نفر را خانم تشکیل می‌دهند.

تغییر سبک آشنایی از سنتی به مجازی
همین آمار نشان می‌دهد که ازدواج در ایران در حال قدم نهادن به مرحله بحرانی تر است و کارشناسان و مسئولین در پی دستیابی به راه حلی برای درمان این درد عمیق دست به دامان تکنولوژی‌های جدید ارتباطی شده اند. شیوه آشنایی به سبک مجازی که شاید پیش‌ترها در انحصار زنان گیس سفید فامیل و وصلت جور کن بود. حالا اما این کار به دست سایت های همسریابی یا به قولی همسان گزینی افتاده تا دردی از دردهای جامعه بکاهد. امروزه انواع دوستی‌های قبل از ازدواج و پیدایش فضای مجازی روز به روزعامل پوست اندازی نسل قبلی و پیدایش نسلی شده که به دنبال همسر آینده خود در کوچه پس کوچه‌های سایت‌های همسریابی، تاس بخت و اقبال خود را به بالا پرتاب می‌کنند تا شاید هنگامی که بر زمین می‌نشیند جفت شش بیاید.

همسریابی مجازی قانونی مجازی می شود
آشنایی به سبک مجازی شیوه‌ای است که شاید کم کم در حال مرسوم شدن در جامعه باشد. اتفاقی که علیرغم نظرات منفی جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی باز هم از سوی نهادهای رسمی در کشور مورد استقابل قرار می‌گیرد تا آنجایی که خبرها از تبادل پیش‌نویس تفاهم نامه سامانه همسان‌گزینی با وزارت ورزش و جوانان حکایت دارند. این خبر را سید حیدر مرتضوی، قائم مقام مدیرعامل موسسه تبیان روز گذشته در نشسست خبری خود با اصحاب رسانه اعلام کرده و از ازدواج ۲۷۵ زوج از طریق سامانه همسان گزینی تبیان خبر داده است.

هرچند سامانه همسان گزینی تبیان سال‌هاست که فعالیت دارد اما گویا قائم مقام موسسه تبیان بر این امر مصر است که این سامانه به تایید وزارت ورزش و جوانان برسد. او در این رابطه بیان کرده است: ما معتقد به هماهنگی با وزارت ورزش و جوانان هستیم زیرا این وزارتخانه متولی اصلی مسئله ازدواج است، بنابراین سیاست ما افزایش اعتبار با این وزارتخانه در تمام زمینه ها به ویژه در توسعه شبکه مشاورین و شبکه امنا است. بزودی تفاهم نامه موسسه تبیان با معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان به صورت کتبی به امضا می رسد و مصمم هستیم این پیش‌نویس با کمی تغییرات به نتیجه برسد.

250 هزار تومان برای 3 دیدار
هرچند سایت‌های همسریابی می تواند راهی برای گذر ازدواج از مرحله بحران باشد اما معدود مواردی از این آشنایی‌ها به ازدواج‌ ختم شده است چرا که شاید ایرادات بسیاری در این شیوه آشنایی باشد. سارا دختری 30 ساله است که برای پیدا کردن شریکی برای زندگی‌اش به سایت‌های همسریابی پناه برده اما به جز 250 هزار تومان پولی که از دست داده چیزی عایدش نشده است. او می‌گوید بر طبق قانون سایت‌های همسریابی 250 هزار تومان تنها می تواند سه فرد را به شما معرفی کند و این در حالی است که اگر این آشنایی به خواستگاری بکشد دیگر سایت همسریابی فرد دیگری را به شما معرفی نخواهد کرد.

هرچند سارا می‌گوید که 250هزار تومان پول آن چنان کلانی نیست که برای از دست دادن آن تاسف بخورد اما او معتقد است که سایت های همسریابی شیوه مناسبی را برای انتخاب و آشنایی افراد ندارند. او می‌گوید: سایت‌های همسریابی تنها براساس اطلاعات شخصی فرد مانند سن، قد و وزن افراد را به یکدیگر معرفی می ‌کنند در صورتی که ملاک آشنایی باید تفکرات، نوع نگرش به زندگی باشد. سارا می‌گوید: سایت همسریابی سه فرد را به من معرفی کرد که هیچ کدام از آنها هیچ سنخیتی از نظر فکری با من نداشتند و همین باعث دل زدگی من از مردان شد.

هرچند سایت همسان گزینی تبیان بدون هزینه باب آشنایی را برای دختران و پسران دم بخت مهیا باز می‌کند اما آنچه که در ثبت نام اولیه این سایت دیده می شود حکایت از آن دارد که این سایت هم تنها به مشخصات فردی افراد بسنده می کند. با این حال قائم مقام موسسه تبیان در صحبت‌های خود با اشاره به لزوم استمرار شبکه مشاوران در طرح همسان گزینی بیان کرده است: شبکه مشاوران متشکل از مشاوران مورد تایید وزارت ورزش و جوانان است که در زمینه ازدواج خدمات مشاوره ای را در مراحل مختلف اجرای طرح ارائه می دهند؛ زیرا در فرآیند ازدواج ارجاعاتی به مشاوره داریم و همچنین واسطین ما در صورت نیاز از شبکه مشاورین استفاده می کنند. او ادامه داده است: شبکه راستی آزمایان در طرح تبیان نیز وظیفه احراز صلاحیت و راستی آزمایی ثبت‌نام‌کنندگان را برعهده دارد و از طریق مصاحبه، کنترل مدارک و... و همچنین انجام مصاحبه روانشناسی مراحل اجرای طرح را راستی آزمایی می کند.

اما در این میان این سوال مطرح است که آشنایی‌هایی که در محیط‌ های مجازی مانند چت روم‌ها، فیس بوک و سایت‌های همسریابی صورت می‌پذیرد تا چه میزان می‌تواند بنیان‌های یک ارتباط درست و زمینه‌های تشکیل یک زندگی مستحکم را رقم بزند؟ این سوالی است که هر چند همواره به آن پاسخ های ترسناک داده می شود و کارشناسان همواره از شکست این نوع دوستی ها و ازدواج ها خبر می دهند اما همچنان پاسخ قانع کننده ای برای آن در دست نیست چرا که همواره جوانان به این نوع دوستی ها و ازدواج ها متمایل می شوند هر چند که نگرش کلی جامعه نسبت به این نوع ازدواج در هر حال منفی است.

منتقدان ازدواج‌های اینترنتی معتقدند که بی‌اعتمادی یکی از عمده‌ترین آسیب‌هایی است که زندگی زوجینی را که به‌ واسطه آشنایی در فضای مجازی با یکدیگر ازدواج می‌کنند، تهدید می‌کند چرا که همواره این دغدغه با آنهاست که آیا همسرشان با افراد دیگری هم چت می‌کند؟ از طرفی آشنایی در فضای چت‌روم‌ها بعدها در روابط زوج‌ها تاثیرات عمیقی می‌گذارد چراکه آنها در مرحله نخست برای برقراری ارتباط با یکدیگر ناگزیرند در برخی از موارد خود را بسیار ایده‌آل معرفی کنند اما این مساله زمان زیادی طول نمی کشد.

در هر حال نکته اینجاست که بیشتر جامعه شناسان و آسیب شناسان خانواده معتقدند ازدواج اینترنتی در ایران بیشتر ضرر دارد تا منفعت. هرچند که متولیان سایت های همسریابی که این روزها زیاد شده اند و زمینه ازدواج اینترنتی را فراهم می کنند، می گویند هدفشان تسهیل ازدواج جوانان است.

 اخبار  اجتماعی   -  ابتکار  

راه‌اندازی سایت رسمی همسریابی

 اخباراجتماعی  -  راه‌اندازی سایت رسمی همسریابی

در شرایطی که در سال‌های اخیر و با اوج‌گیری فعالیت اینترنتی ایرانیان، همواره هشدارهایی درباره فعالیت غیرقانونی سایت‌های همسریابی داده می‌شد، یک مقام مسئول در وزارت ورزش و جوانان اعلام کرد: «این سایت‌ها در پاسخ به نیاز همسریابی راه‌اندازی شده و حال برای رهایی از عواقب گرفتار شدن جوانان در دام‌های این سایت‌ها، وزارت ورزش و جوانان با کمک موسسه تبیان سازمان تبلیغات اسلامی درحال راه‌اندازی سایت جدیدی با هدف همسریابی است که با روشی جدید در ثبت اطلاعات راه‌اندازی می‌شود».  آنطور که محمود گلزاری وعده داده است این سایت از اوایل بهمن در دسترس قرار می‌گیرد.
 
ازدواج به‌عنوان یکی از نقاط عطف در زندگی انسان‌ها همواره حساسیت‌هایی داشته است. اینکه ازدواج، عشق، تشکیل خانواده و مواردی از این قبیل همواره ماده خام بسیاری از آثار هنری و ادبی در طول تاریخ بوده است نشان می‌دهد این مساله همواره در کانون توجه بشر قرار داشته است.

شیوه‌های سنتی همسریابی که با فراگیری مدرنیته، روزبه‌روز، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، در گذشته پاسخگوی بسیاری از مشکلات در این حوزه بود. با ورود انسان به عصر جدید و تغییر شکل خانواده و همچنین تغییر رویکرد‌ها به مساله همسریابی و ازدواج، این مسئله نیز با تنش‌هایی روبه‌رو شد. ازدواج اکنون در جوامعی که به هر شکل از دوران سنتی فاصله گرفته‌اند، کم و کیف دیگری پیدا کرده است.

در این میان با رشد فزاینده طلاق در جوامع مختلف و فوبیای ازدواج ناموفق، ازدواج بیش از پیش با حساسیت‌هایی روبه‌رو می‌شود. اوضاع در برخی جوامع آنقدر وخیم شده است که کارشناسان مسائل اجتماعی نسبت به از بین رفتن خانواده که اساس جامعه بشری است، هشدار می‌دهند. در این میان برخی جوامع که با پدیده توسعه نامتوازن و ناهمگون روبه‌رو بوده‌اند حتی مشکلات دوچندانی دارند.

در این جوامع ممکن است به‌دلیل اتخاذ برخی سیاست‌ها و همچنین بالا رفتن سطح بهداشت، جمعیت به یکباره رشدی چشمگیر داشته باشد. این رشد چشمگیر باعث شده است دردوره‌ای تعداد قابل توجهی از شهروندان در آستانه ازدواج قرار گیرند. این درحالی است که به لحاظ اقتصادی توانایی برای تشکیل خانواده وجود ندارد یا توقعات در این زمینه به‌گونه‌ای است که جوانان نمی‌توانند دل به دریا بزنند و وارد مرحله جدیدی از زندگی شوند.

 10 میلیون جوان مجرد در ایران
هرچند عنوان می‌شود نرخ رشد جمعیت در ایران در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته است و جامعه ایران به‌زودی جامعه‌ای سالمند خواهد بود اما، تا اطلاع ثانوی ایران کشوری جوان محسوب می‌شود. رشد فزاینده جمعیت در دهه‌های 60 و 70 باعث شده است، متولدان این دهه‌ها اکنون در آستانه ازدواج قرار گیرند.

آنطور که بررسی‌ها نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از 10 میلیون جوان ایرانی در آستانه ازدواج هستند اما، مجرد مانده‌اند. در تبیین این شرایط کارشناسان تحلیل‌های مختلفی ارائه می‌دهند. واقعیت این است که در سال‌های اخیر به‌رغم اینکه افراد بیشتری در سن ازدواج قرار گرفته‌اند، نرخ ازدواج کاهش چشمگیری از خود نشان داده است. آنطور که 14 دی امسال علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت‌احوال کشور عنوان کرد در 9 ماهه امسال در مجموع 538 هزار و 776 مورد ازدواج در کشور به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 7/2 درصد کاهش یافته است.

مجرد ماندن از طرفی می‌تواند ناشی از مشکلات اقتصادی باشد و از طرف دیگر، مسائل اجتماعی و فرهنگی در این زمینه دخیل هستند همانطور که برخی کارشناسان عنوان می‌کنند دلیل کاهش نرخ ازدواج در ایران تغییر در شیوه‌های همسریابی است. در گذشته خانواده‌ها نقش اصلی در انتخاب همسر برای فرزندانشان را ایفا می‌کردند اما، در عصر جدید و با تغییراتی که در سطح اجتماع به‌وجود آمده است، نقش خانواده‌ها کمرنگ شده است. درعین حال ابزارهایی که دنیای جدید در اختیار افراد قرار می‌دهد تا همسر مورد علاقه و قابل قبول را پیدا کنند یا در دسترس ایرانیان نیست، یا با محدودیت‌هایی مواجه است یا اینکه شهروندان شیوه استفاده درست از ابزار‌های جدید را نمی‌دانند.

 فعالیت 300 سایت همسریابی غیرقانونی
سایت‌های همسریابی که در یک دهه گذشته بیش از پیش در کشور ما رونق یافته‌اند، برای پرکردن خلایی راه‌اندازی شده‌اند که گذار از عصر قدیم به عصر جدید به‌وجود آورده است.

درحالی عنوان می‌شود اکنون 300 سایت همسریابی به‌صورت غیرقانونی در ایران فعالیت می‌کنند که سایت‌ها و مراکز همسریابی در ایران و جهان سابقه دیرینه‌ای دارند. پیش از آنکه جهان وارد عصر اینترنت شود، در جوامع مختلف بنگاه‌های همسریابی وجود داشتند همانطور که از ابتدای قرن بیستم بسیاری از روزنامه‌ها در نقاط مختلف جهان اقدام به درج آگهی افرادی می‌کردند که متقاضی همسر مناسب برای خود بودند. با فراگیرشدن اینترنت سازوکار‌ها تغییر کرد و اکنون هزاران سایت همسریابی در کشورهای مختلف وجود دارد. عنوان می‌شود بزرگ‌ترین سایت همسریابی در دنیا با بیش از 100 میلیون عضو در چین فعالیت می‌کند.

 گانگ‌هاویان صاحب این سایت می‌گوید: «کشور چین اکنون در بحران ازدواج به سر می‌برد  و تعداد افراد مجرد در این کشور به‌شدت رو به افزایش است». او اضافه می‌کند:«طبق آمار در آینده نزدیک حدود ۲۰ میلیون مرد چینی قادر نخواهند بود همسری پیدا کنند و این یک مشکل اجتماعی بزرگ است». فعالیت مراکز و سایت‌های همسریابی در ایران بعد از پیروزی انقلاب 57 بعضا با محدودیت‌هایی روبه‌رو بوده است. با وجود این، در سال‌های اخیر با فراگیرشدن استفاده اینترنت در کشور و با مشکلاتی که سر راه ازدواج جوانان به وجود آمده، افرادی اقدام به راه‌اندازی سایت‌های همسریابی کرده‌اند که به‌رغم غیرقانونی بودن، رونق و درآمد قابل توجهی دارند.

 300 میلیون برای یک ماه
یک جست‌وجوی ساده در گوگل ما را به انواع و اقسام سایت‌های همسریابی راهنمایی می‌کند. بسیاری از این سایت‌ها حتی فیلتر نیستند و صفحه اول آنها کمابیش شبیه به هم هستند. گردانندگان این سایت‌ها در سردر سایت خود جملات مذهبی درباره ازدواج قرار داده‌اند و بسیاری از آنها اطمینان داده‌اند که فعالیت‌شان قانونی است.

در مواردی حتی شماره‌ای به‌عنوان شماره ثبت قانونی درج شده است. ورود به این سایت‌ها که بنابر اعلام خود آنها گاه تا 10هزار کاربر آنلاین دارد، نیازمند داشتن کد کاربری و رمز عبور است. با وجود این، صفحاتی که قواعد و مقررات سایت توضیح داده شده یا صفحاتی که جنبه تبلیغاتی دارند در دسترس همه افراد قرار دارند. اغلب سایت‌ها در قوانین خود عنوان کرده‌اند که فعالیت‌شان در راستای ترویج امر مقدس ازدواج است. آنها قید کرده‌اند در حوزه ازدواج دائم فعالیت می‌کنند و درصورتی که کاربری قصد دیگری داشته باشد از سایت اخراج می‌شود.

آنطور که گردانندگان این سایت‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند افراد نه‌تنها می‌توانند خود به‌عنوان متقاضی ازدواج ثبت‌نام کنند که می‌توانند برای دختر یا پسر خود، پدر یا مادرشان و حتی برای پدربزرگ و مادربزرگشان خواستگار پیدا کنند. پشت بزک این سایت‌ها آنطور که برخی مسئولان و همچنین کارشناسان مسائل اجتماعی می‌گویند اما مسائل دیگری وجود دارد. گردانندگان بسیاری از این سایت‌ها در بسیاری موارد به قواعدی که عنوان کرده‌اند پایبند نمی‌مانند یا کنترلی برای جلوگیری از سوءاستفاده برخی افراد وجود ندارد.

به گفته معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان تاکنون امکان توقف کامل فعالیت این سایت‌ها ممکن نشده است. گلزاری تصریح می‌کند: «در این سایت‌ها مسائل خلاف اخلاق و قانون و ازدواج‌های موقت یک‌ساعته راه افتاده است». آنطور که برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد سایت‌های همسریابی، درآمد هنگفتی از حضور کاربران، تبلیغات و ... به جیب می‌زنند.برخی برآوردها نشان می‌دهد درآمد سایت‌های همسریابی در روز گاهی تا 12 میلیون تومان نیز می‌رسد. این درآمد به معنای این است که در ماه یک سایت همسریابی حدود 300 میلیون تومان و سالانه بیش از سه میلیارد تومان درآمد دارد.

مجموعه مشکلاتی که سایت‌های غیرقانونی همسریابی به وجود آورده‌اند، مسئولان را بر آن داشته که به فکر راه‌اندازی یک سایت قانونی در این زمینه بیفتند. آنطور که معاون ساماندهی امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان وعده می‌دهد این سایت اوایل بهمن راه‌اندازی می‌شود. گلزاری خاطرنشان می‌کند: «ویژگی آن این است که به‌جای جوانان، معرف‌های آنها ویژگی و مشخصات جوانان را در آن ثبت می‌کنند و البته تعدادی روانشناس و مشاور ازدواج نیز با این سایت همکاری دارند».  به گفته او امید است با راه‌اندازی این سایت، سالانه 100هزار ازدواج به شیوه‌ای درست انجام و مشکل همسریابی جوانان تا حدودی حل شود.

 بستر سازی برای آموزش مهارت‌های زندگی
یک خانواده درمانگر در گفت‌وگو با «آرمان» درباره تصمیم جدید وزارت ورزش و جوانان درباره راه‌اندازی سایت همسریابی عنوان می‌کند: «درباره ازدواج در عصر جدید باید واقعیت‌هایی را پذیرفت. زندگی در دوران جدید باعث شده است شیوه‌های همسریابی سنتی در برخی موارد جواب ندهد. از طرف دیگر، رشد تکنولوژی افراد را به این فکر انداخته است که از ابزارهای جدید در این زمینه استفاده کنند».

آناهیتا خدابخش‌کولایی با استقبال از راه‌اندازی سایت همسریابی توسط وزارت ورزش و جوانان، تصریح می‌کند: «فعالیت‌های سایت‌های همسریابی در سال‌های اخیر مشکلاتی را به وجود آورده بود و کارشناسان معتقد بودند هرچه زودتر باید در این زمینه فعالیتی موثر انجام شود و فعالیت‌های سایت‌ها در کنترل دربیاید».

این روانشناس و مدرس دانشگاه شهید بهشتی معتقد است استفاده از ابزارهای جدید برای همسریابی کاری مفید است هرچند، این نوع همسریابی ملاحظاتی دارد و اگر می‌خواهیم زمینه‌های سوءاستفاده از بین برود و همچنین ازدواج‌های پایداری اتفاق بیفتد حتما باید در کنار فراهم‌کردن زمینه آشنایی، بستر آموزش مهارت‌های زندگی را نیز فراهم کنیم. 
 
اخباراجتماعی  - آرمان