هشدار درباره تب و تاب بازار ارز

كارشناسان اقتصادی مطرح كردند

هشدار درباره تب و تاب بازار ارز

*قیمت دلار پس از 9ماه در معاملات روز یكشنبه برای ساعاتی 2950 تومان شد و به زیر 3 هزار تومان آمد

9 روز پس از اعلام نتایج انتخابات یازدهم، 9 ماه حاکمیت دلار سه‌هزار تومانی برای ساعاتی در چهارراه استانبول شکست. 9 ماه بود که قیمت دلار زیر سه‌هزار تومان نیامده بود، حتی از ابتدای سال 92 تا 25 خرداد، نرخ دلار تنها یک روز، آن هم فردای روزی که هاشمی‌رفسنجانی برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری قدم به وزارت کشور گذاشته بود، به زیر 3500 تومان آمد و خیلی زود به بالای 3500 تومان بازگشت تا خیال کاهش قیمت دلار به خیالی باطل تبدیل شود. این خیال چندان طولانی نشد، 

9 روز پس از اعلام نتایج انتخابات یازدهم و پیروزی حسن روحانی، قیمت هر دلار در چهارراه استانبول برای ساعاتی کمتر از سه‌هزار تومان، هر یورو پایین‌تر از چهار‌هزار تومان و هر پوند نیز کمتر از پنج‌هزار تومان روی تابلوها رفت.

روز یکشنبه، هر دلار ایالات متحده 2950 تومانی شد، هر یورو 3950 تومان بود و هر پوند نیز 4800 تومان قیمت داشت، تا روند نزولی بازار ارز یا همان چهارراه استانبول داغ‌تر از روزهای گذشته دنبال شود، خبر رسیدن دلار به زیر سه‌هزار تومان خیلی زود دهان به دهان چرخید تا جایی که وقتی قیمت هر دلار در معاملات بعد‌ازظهر یکشنبه به بالای سه‌هزار تومان بازگشت و 3100 تومان قیمت خورد، هنوز صحبت از ارزانی دلار و بازگشت آن به زیر سه‌هزار تومان بود. 

این روند نزولی در بازار ارز با قیمت‌های جهانی طلا همزمان شده است و کاهش ارزش فلز زرد در بازارهای جهانی و کاهش قیمت دلار در بازار داخلی، قیمت طلای خام و سکه را در بازار طلافروشان پایتخت به شدت کاهش داد، هر قطعه سکه تمام طرح جدید را به آستانه شکستن مرز هفت رقمی یا یک‌میلیون تومان نزدیک کرد و هر قطعه سکه طرح جدید یک‌میلیون و 40‌هزار تومان قیمت‌گذاری شد، طرح قدیم این مرز را شکست و از سوی طلافروشان 980‌هزار تومان قیمت داده می‌شد. 

این در حالی است که برخلاف قیمت دلار که تنها چند ساعت پس از رسیدن به زیر سه‌هزار تومان باز هم به بالای این مرز بازگشت، در بازار طلافروشان خبری از پیش‌بینی افزایش قیمت نیست. نگاه‌ها به سمت بازار جهانی است و ریزش‌های آن، به همین دلیل تمام پیش‌بینی‌ها حول کاهش قیمتی بیش از این ارقام می‌چرخد.

همچنین همگان دلیل کاهش قیمت‌ها را ریزش هر اونس طلا در بازارهای جهانی و ارزانی دلار در بازار داخلی می‌دانند، اما در بازار ارز، همگان از بازگشت امید و احتمال بهبود اوضاع صحبت می‌کنند که بار روانی مثبت ایجاد کرده و باعث کاهش قیمت شده است.

 

امید در کنار نگرانی از تلاش سیاسی برای کاهش قیمت

اما زیر این نگاه امیدوارانه به آینده اقتصاد ایران و روی‌کارآمدن دولتی که بازگشت عقلانیت به عرصه تصمیم‌گیری را نوید می‌دهد، بعضی این روند نزولی قیمت ارز را که بر بازارهای دیگر تاثیر‌گذار نبوده و کاهش قیمت و ارزانی، حداقل در بازار اقلام مصرفی را با خود همراه نکرده است واقعی نمی‌دانند، کمی با دیده نگرانی به این وضعیت نگاه می‌کنند و از تبدیل شدن دلار به یک شاخص ارزیابی فعالیت دولتمردان خبر می‌دهند که جای نگرانی دارد. 

عباس هشی، حسابرس معتمد بورس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در این‌باره به بهار می‌گوید: «قیمت دلار تابع انتخابات، تب‌وتاب و جو روانی است که بر آن حاکم می‌شود، روز یکشنبه 27 خرداد، روزنامه‌ها نوشتند «دلار در سراشیبی سقوط»؛ فردای آن روز یعنی روز دوشنبه بسیاری وارد بازار شدند و دلار و طلاهای خریداری‌شده خود را از ترس کاهش قیمت فروختند و این عده همان کسانی هستند که فردا وقتی قیمت‌ها صعودی می‌شود، نیمه‌شب در صف می‌ایستند تا دلار بخرند.

این تاثیر روانی، واقعیتی است در بازار که بخشی از کاهش قیمت هم ناشی از آن است.» وی ادامه می‌دهد: «اما عامل دوم، متاسفانه دلار در حال تبدیل شدن به یک شاخص ارزیابی برای فعالیت دولتمردان است، دولتمردان ما به این نگاه می‌کنند که زمان تحویل دولت، دلار چه نرخی داشته است و روزی که دولت را تحویل داده‌اند، چه نرخی.

مثلا دولت آقای خاتمی دلار حدود 450 تومانی را 900 تومان تحویل داد و دولت آقای احمدی‌نژاد قرار است بیش از سه‌هزار تومان تحویل بدهد. این نگاه نگران‌کننده است و شائبه ایجاد می‌کند، مثلا حالا که قرار است دولت بعدی بیاید، نرخ دلار را پایین کشیده‌اند تا دولت را با دلار زیر سه‌هزار تومان تحویل دهند و دو ماه بعد از مستقر شدن دولت یازدهم دوباره فتیله بالا کشیده می‌شود تا گفته شود دولت تدبیر هم نتوانست بازار را آرام کند.»

هشی با اشاره به این‌که دلارهای مملکت دست صرافی‌ها، صرافی‌های بانک‌ها و واسطه‌های زیرزمینی است، تصریح می‌کند: «تب ارزانی در یک هفته گذشته کاملا روانی بود ولی روز یکشنبه با آمدن قیمت دلار به پایین‌تر از سه‌هزار تومان، گردانندگان بازار فتیله را بالا کشیدند و دلار 3100 تومانی شد، این نشان می‌دهد که گردش بازار دست عده‌ای خاص است و جو روانی تنها سهمی از روند بازار دارد.»

حسابرس معتمد بورس، با ابراز تاسف از این‌که دولتمردان نمی‌آیند هنر خود را در حفظ ارزش پول ملی به نمایش بگذارند، خاطرنشان می‌کند: «در گذشته شعارهایی داده می‌شد که قیمت دلار 300 تومان است و بعضی آن را 700 تومان کرده‌اند، یا همین آقای احمدی‌نژاد دلار را کاغذ‌پاره خواند که ‌هزار تومان هم نمی‌ارزد.این شعارها در شرایطی داده می‌شود که به راهکارهایی که به حفظ ارزش پول ملی منتهی می‌شود توجه نمی‌شود، اگر این روند کاهشی واقعی است، ارزش پول ملی افزایش یافته است، باید قیمت کالاها نیز با افزایش قدرت خرید کاهش می‌یافت، در حالی که قیمت کالاهای اساسی قرانی پایین نیامده است.»

 

وی در ادامه می‌گوید: «به نظر می‌رسد دولت این جو را ایجاد کرده است تا مردم را سرگرم کند، با این وضعیت دولت یازدهم باید یک اصل اساسی را در راس امور قرار دهد و آن هم بازگرداندن ارزش پول ملی است، این امر منجر به ارزانی می‌شود. 

اقدام دوم دولت آتی باید بازگرداندن شفافیت به اقتصاد باشد و اقدام سوم کاهش اقتصاد دولتی و تصدی‌گری.»عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، در پاسخ به این‌که این روند نزولی ارزش دلار چه تبعاتی به دنبال خواهد داشت، زیرا بعضی معتقدند ارزش دلار با توجه به شرایطی که اقتصاد ایران دارد خیلی کمتر از سه‌هزار تومان نیست، 

از دلایل افزایش قیمت دلار می‌گوید و یادآور می‌شود: «اگر تحریم بانک مرکزی، تحریم فروش نفت، تحریم اعتبارات اسنادی و ال‌سی نبود، قیمت دلار 3500 تومان نمی‌شد.

پذیرفتنی نیست که ریال با پشتوانه نفتی و معدنی که دارد ارزشی کمتر از پول افغانستان داشته باشد. قطعا اگر تحریم‌ها برداشته و شرایط عادی شود، نرخ دلار از این ارقام پایین‌تر خواهد بود، ‌همان‌طوری که امیدواری به خروج از بحران قیمت‌ها را تا حدودی کاهش داده، قرار گرفتن در مسیر خروج قیمت‌ها را بیش از پیش کاهش می‌دهد.»

 

دخالت‌های پایانی در بازار روشن خواهد شد

این دو عامل یعنی بار روانی و ایجاد سم‌پاشی برای دولت بعدی که از سوی عباس هشی درباره دلایل کاهش قیمت ارز در بازار شمرده می‌شود، از سوی هادی حق‌شناس عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم نیز مطرح می‌شود و وی درباره دلایل کاهش نرخ ارز در روزهای بعد از اعلام نتایج انتخابات به بهار می‌گوید: «در اقتصاد ایران در سال 91 به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و کاهش فروش نفت، در ورود ارز به داخل کشور اخلال ایجاد شد و این امر به برهم خوردن توازن عرضه و تقاضا منجر شد و نرخ ارز را بالا برد.

در این دوران دولت با تزریق مصنوعی ارز، قیمت‌ها را پایین نگه داشت و کالای وارداتی ارزان به دست مصرف‌کننده رسید و نتیجه آن دادن یارانه به تولیدکننده چینی بود. اما بعد تولید کاهش یافت، بیکاری ایجاد شد و تورم بالا رفت. این اتفاق ناشی از عملکرد نادرست دولت و بانک مرکزی بود.»

وی ادامه می‌دهد: «همواره سوالی که مطرح بوده این است که قیمت واقعی ارز چه میزان است و چگونه محاسبه می‌شود؟ در اقتصادهای توسعه‌یافته و همچنین اقتصادهایی که با نظام بازار مدیریت می‌شوند، قیمت ارز با فرمول مابه‌التفاوت تورم داخلی و تورم خارجی یعنی کشورهایی که با آن‌ها مراوده تجاری وجود دارد، تعیین می‌شود. مثلا اگر قیمت ارز در سال 83 نزدیک به 900 تومان بوده است و تورم کشور تا سال 92 به‌طور میانگین 18‌درصد، میانگین تورم اقتصاد کشور را از کشورهایی که با آن‌ها مراوده تجاری داریم که معمولا پنج تا شش‌درصد تورم دارند، کم می‌کنیم می‌شود حدود 13‌درصد؛ این میزان اگر ضرب در قیمت ارز سال 83 شود، میانگین قیمت ارز در سال 92 حاصل خواهد شد که رقمی در حدود سه‌هزار تومان است.»

حق‌شناس تصریح می‌کند که «هر قیمتی بیش از این رقم بیانگر نوعی دخالت در بازار ارز است. ممکن است دخالتی عمدی از سوی بانک مرکزی باشد یا نهادهای پولی سیاست‌گذار، یا ممکن است عاملی خارجی در میان باشد همچون تحریم که به آن حباب می‌گوییم. حباب بازار ارز پس از 24‌خرداد تخلیه شد و به نظر می‌رسد بازار به انتخاب آقای روحانی پاسخ مثبت نشان داده است.»

 

وی یادآور می‌شود: «با این وجود با توجه به این‌که بر طبق فرمول نرخ واقعی ارز حدود سه‌هزار تومان است، اگر قیمت دلار کمتر از سه‌هزار تومان شود، نشان می‌دهد که اغراض غیر‌اقتصادی در قیمت‌گذاری دخیل بوده و شاید قرار است قیمت‌ها با رقم‌هایی که در ماه‌های گذشته دست به دست می‌شده تفاوت داشته باشد، البته نباید به این نرخ‌ها توجه کرد زیرا با توجه به درآمد ارزی که دولت آقای احمدی‌نژاد داشت و عرضه ارزی که در این دولت وجود داشت چندین برابر دولت‌های قبل بود، اگر نرخ ارز را 900 تومان هم می‌کرد، باز هم کار فوق‌العاده‌ای انجام نداده بود.» 

 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم درباره این‌که محمود بهمنی اعلام کرده سیاست کاهش نرخ ارز را ادامه می‌دهد و این گفته‌ها در حالی که دولت در یک‌سال‌و‌نیم گذشته توفیقی در کنترل بازار ارز نداشته، چه معنایی می‌تواند داشته باشد، اظهار می‌کند: «هر اقدامی که تا 12 مرداد انجام شود، به پای این دولت نوشته می‌شود؛ حالا که قیمت‌ها روندی نزولی گرفته‌اند دولتی‌ها هم با این روند همراه شده‌اند و می‌خواهند جو روانی را تشدید کنند، حتی می‌توانند برای پایین آوردن نرخ دلار و تحویل دادن دولت با نرخی پایین‌تر از سه‌هزار تومان از خزانه استفاده کنند که تمام این مسائل پس از روی کار آمدن دولت آینده شفاف خواهد شد.»

به این ترتیب هرچند که این روزها همه از امید می‌گویند و تاثیر مثبتی که بر بازار گذاشته است اما در پس این امید نگرانی‌هایی نیز وجود دارد که کارشناسان اقتصادی از آن یاد می‌کنند و در کنار آن نیم‌نگاهی به بازار در روزهای آینده دارند تا مسیر آتی را روشن کند.

در آخرین ساعات معاملات روز یکشنبه بار دیگر دلار به بالای سه‌هزار تومان بازگشت تا زمزمه دخیل بودن مسائلی به غیراز امید به آینده در قیمت‌گذاری ارز را به نمایش بگذارد و حالا باید دید بازار در روزهای آینده چگونه به جریانات سیاسی، پایان التهاب و بی‌ثباتی و امید به بهبود شرایط نگاه خواهد کرد./روزنامه بهار

 

 

ویدیو مرتبط :
علی طیب نیا: ثبات در بازار ارز مهمتر از نرخ ارز است

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

فروکش تب قیمتی در بازار ارز و سکه

 

اخبار اقتصادی - فروکش تب قیمتی در بازار ارز و سکه

به گزارش ایرنا، پس از گذشت چند هفته افزایش قیمت در بازار فلز طلایی، بهای هر اونس طلا از اواخر هفته گذشته با اعلام اخبار مثبت از اقتصاد آمریکا و تقویت احتمال تداوم کاهش محرک های پولی در این کشور و همچنین تمایل سرمایه گذاران برای فروش طلا روبه کاهش نهاد.

به این ترتیب قیمت طلا سرانجام سطوح حمایتی مختلف را شکست و بار دیگر در مسیر نزولی قرار گرفت به نحوی که بازارهای جهانی در اواخر هفته گذشته شاهد سقوط حدود 30 دلاری بهای جهانی طلا بود که این امر سبب شد تا قیمت این فلز زرد در بازار داخل نیز نزولی شود به نحوی که قیمت هر گرم طلا به کمتر از 100 هزار تومان کاهش یافت.

همزمان با افت قیمت جهانی طلا، بازار آزاد ارز نیز شاهد کاهشی شدن روند قیمت ها بود، هرچند این رخداد روند کاهش قیمت طلا در بازار داخل را تشدید کرد.

در حالی که بازار جهانی طلا در روزهای اخیر با افت مواجه شده ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی نیز در حاشیه جلسه هیأت دولت از افت بیشتر بهای دلار در آینده خبر داده و گفته بود: اثری که درباره ثبات در قیمت نرخ ارز وجود دارد به صورت تدریجی شکل می گیرد و در حال حاضر بازار ارز از ثبات روبه پایین برخوردار است و در یک دوره زمانی ثبات، به بازار ارز بر می گردد. پس با توجه به التهابات بازار وضعیت طبیعی طی خواهد شد.

سیف با اشاره به وجود عرضه و تقاضا در بازار ارز، تصریح کرد: فکر می کنم بزودی کاهش با ثباتی در قیمت ارز در بازار ایجاد شود.

انتشار این اخبار سبب شد که نرخ دلار در روز گذشته (یکشنبه)به 3280 تومان در بازار نزول کند ضمن آنکه هر سکه تمام بهار آزادی نیز با نرخ 960 هزار تومان به فروش برسد.

افت قیمت ها در حالی در بازار ارز و سکه رخ داد که در هفته های اخیر بازار ارز و در کنار آن بازار طلای کشور دچار نوسانات افزایشی شده بود که این امر بار دیگر نگرانی ها در خصوص افزایش نرخ ارز را تا بیش از 3500 تومان و تکرار تجربه سال 91 افزایش داده بود.

علاوه بر افزایش نرخ دلار بهای سکه تمام نیز در هفته های گذشته از مرز یک میلیون تومان گذشته و به یک میلیون و 3 هزار تومان رسیده بود.

کار شناسان اقتصادی معتقدند: افزایش سود سپرده بانک ها و جو روانی حاکم بر جامعه در خصوص تداوم افزایش قیمت ها در پی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها، موجب شده بود تا در روزهای گذشته، بخشی از نقدینگی مردم از بورس خارج و به سمت بازار ارز حرکت کند.

البته در همان زمان نیز سیف در واکنش به نوسانات بازار ارز این نوسانات را موقتی خوانده و اشاره کرد که بزودی قیمت ها به روال چند ماه پیش باز می گردد.

سیف گفته بود: نشانه های مثبت ناشی از عملکرد اقتصاد با نوسانات روزهای اخیر در بازار ارز سازگار نیست و همین می تواند برگرفته از تأثیر عوامل غیراقتصادی باشد.

با توجه به همزمانی کاهش بهای ارز در بازار داخل و کاهش بهای جهانی طلا به نظر می رسد که در روزهای آتی باید منتظر نزول بیشتر قیمتی در بازار فلزات زرد باشیم .

اخبار اقتصادی - ایرنا