نیکلاس برنز: وضعیت خاورمیانه شکسپیری است/منافع آمریکا و ایران در دفاع از عراق به هم می رسد

 اخبار سیاست خارجی - نیکلاس برنز: وضعیت خاورمیانه شکسپیری است/منافع آمریکا و ایران در دفاع از عراق به هم می رسد

نیکلاس برنز دیپلمات پیشین و استاد دانشگاه هاروارد، در نشریه آمریکایی بوستن گلوب نوشت: وضعیتی شکسپیری است. از وقتی باراک اوباما به واشنگتن آمد، همه آرزویش در سیاست خارجی آن بود که پای آمریکا را از عراق بیرون کشد. به عنوان رئیس جمهوری،  در این کار موفق شد. درست یک ماه پیش بود که در وست پوینت  اعلام کرد «دهه جنگ»  را پشت سر گذاشته ایم.

اما پس از حمله سنی های افراط گرای داعش که شمال عراق را درهم نوشتند، موصل را تصرف کردند، بغداد را به خطر انداختند، و کشور را تا لبه پرتگاه جنگ داخلی و تجزیه بردند، اوباما بناگزیر جریان را معکوس کرد. ۶۰۰ مشاور آمریکایی و نیروی امنیتی رابه بغداد اعزام کرد و همراه با آنان هواپیماهای بی سرنشین و یک ناو هواپیمابر نیز گسیل داشت.

به گزارش «تیک»، باید برای اوباما تصمیم دردناکی بوده باشد. اما چاره دیگری ندارد وقتی منافع آمریکا، در خاورمیانه ای که با انقلاب، خشونت، پناهندگان،  و جنگ به تحلیل می رود، در خطر افتاده است.

این لحظه ای حیاتی در تاریخ خاورمیانه مدرن است. درست سه سال و نیم پس از وقوع انقلاب در تونس، مصر، سوریه، لیبی، و همه جا، تقریبا همه ۲۲ کشورعربی  وضعشان بدتر شده است.

تونس و مراکش شاید اندکی دمکراتیک تر و باثبات تر باشند. اما کار مصر، دولت کلیدی منطقه، از سرنگونی حسنی مبارک به ساقط کردن دولت اخوان المسلمین - که از طریق انتخاباتی دمکراتیک روی کار آمد- کشیده،  و به چرخشی ۳۶۰ درجه ای به سوی حکومتی نظامی و اقتدارگرا بازگشته است. در سوریه، جنگ داخلی به چنان حدی رسیده که نزدیک به نیمی از جمعیت ۲۲ میلیونی این کشور را آواره و دربه در کرده است.

این رویدادها، نیروهایی آفریده که با خود بار معانی شوم و نامیمون دراز مدتی را در سراسر خاورمیانه حمل می کنند. پیشاپیش همه آنها داعش است با اعلام برقراری خلافتی افراط گرا، که از شمال سوریه تا غرب عراق را دربر دارد.

اگر کنترل داعش بر این مناطق ادامه یابد، خاورمیانه در سال های آینده دستخوش بی ثباتی خواهد شد. کردها، که نیروهای پیشمرگه شان شهر استراتژیک کرکوک را به دست گرفته اند، امکان دارد که اکنون آرزوی سرکوب شده خود را برای برخورداری از دولتی مستقل برآورند. در بدترین سناریو، فشارهای  از همه سو بر عراق می تواند به انفجار عراق منجر شود و نظام دولت مدرن را در خاورمیانه به خطر اندازد.

آمریکا در برابر این رویدادها با بسا چالش های دشوار و خطرناک روبروست. اوباما در تلاش برای از سرگیری  بازی اعمال نفوذ در عراق است که پس از بیرون آوردن نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۱ به آن پشت کرد. او و جان کری، وزیر امور خارجه، هشیارانه می کوشند نخست، به جای زور،  از راه دیپلماسی وارد شوند به این امید که نوری المالکی، نخست وزیر غرقه در مشکلات عراق،  ناگزیر ازاستعفا شود.

کری نیز به کردها، برای آن که در درون دولت واحد عراق بمانند و به حکومت جدید اتحاد ملی بپیوندند، اتکای زیادی دارد. اوباما در خودداری از اعزام نیروی زمینی به عراق کاملاً محق است. اما اگر داعش به پیشروی ادامه دهد، شاید برای نجات دولت ضعیف و بی اعتبار بغداد ناگزیر از حمله هوایی شود.

آشوب در عراق باید برای دولت اوباما و برای همه ما، هشدار مهمی باشد. ما به عنوان قوی ترین قدرت خارجی در خاورمیانه، نمی توانیم از زیر بار کار دشوار و یأس آمیز استفاده از دیپلماسی در عراق با پشتیبانی قدرت نظامی، شانه خالی کنیم. چنان که در سال های اخیر غالباً چنین کرده ایم.

و این همه زمانی روی می دهد که در آستانه صدسالگی جنگ جهانی اول هستیم. بریتانیا و فرانسه، در پی آن کشتار سبعانه، امپراتوری منهزم عثمانی را به چهار دولت جدید: عراق، اردن، لبنان، و سوریه تجزیه کردند. یک صد سال بعد، تمامیت ارضی، امنیت، و آینده هر چهار دولت با تهدیدی خوفناک روبروست.

بناگهان، به نظر می رسد که همه چیز رو به تغییر دارد. اسرائیل آشکارا از کردستانی مستقل حمایت می کند. منافع آمریکا و ایران در دفاع از عراق به هم می رسد. پیکارجویان واپس گرای داعش به پیشروی ادامه می دهند. مرزها درهم  می ریزند.

خاورمیانه زیر و رو شده است.
  اخبار سیاست خارجی - تیک

منافع مشترک ایران و آمریکا زمینه همکاری در عراق داعش، ایران و آمریکا را متحد می‌کند؟

اخبار سیاست خارجی - منافع مشترک ایران و آمریکا زمینه همکاری در عراق

داعش، ایران و آمریکا را متحد می‌کند؟

 به گزارش فرارو، بحران امنیتی در عراق وارد پنجمین روز خود شده است. گروه تروریستی داعش موسوم به دولت اسلامی عراق و شام همچنان بخش های از مناطق عراق را تحت تصرف و کنترل خود دارد.

این گروه تروریستی در ابتدا با تصرف استان نینوا و شهر موصل٬ بزرگترین پیروزی خود را در عراق رقم زده بود.

منابع نزدیک به گروه داعش مدعی هستند که حملات اخیر این گروه به استان نینوا و تصرف شهر موصل مرحله اول طرح داعش برای تاسیس امارت اسلامی مورد نظر این گروه در عراق است.

داعش پس از تصرف این مناطق همچنان در عراق در حال پیشروی است و طبق گزارش‌های روز جمعه دو شهر استان دیاله واقع در شرق عراق و در مجاورت مرزهای ایران نیز به دست این افراد افتاده است که همین امر بسیاری را غافلگیر کرده است.

همین امر سبب شده است تا نام دو کشوری که بیشترین منافع را در عراق دارند برای کمک به این کشور و مقابله با گروه تروریستی داعش به منظور توقف پیشروی های آنها بر سر زبان ها بیفتد؛ایران و آمریکا. همانند دی ماه سال گذشته.

دی ماه سال گذشته نیز که داعش، بخش های از استان الانبار عراق را به تصرف خود درآورده بود چنین موضوعی مطرح شده بود که ایران و آمریکا برای مقابله با پیشروی های داعش با یکدیگر همکاری احتمالی داشته باشند.

آن زمان به دنبال درگیری های اخیر ارتش عراق با نیروهای القاعده در استان الانبار، دولت آمریکا از سرعت بخشیدن در فروش تسلیحات به دولت بغداد خبر داد.

تهران هم به سرعت اعلام آمادگی کرد برای کمک به دولت عراق در جنگ با القاعده، حاضر است به بغداد، مشاوره و تجهیزات ارائه کند.

پس از آن روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی با عنوان «داعش، ایران و آمریکا را متحد می کند» نوشت: مقامات آمریکا و ایران در حالی که مذاکرات مربوط به برنامه هسته ای تهران را پیگیری می کنند خود را در برابر موضع مشترک در مقابل برخی از مسائل منطقه ای و درگیری های موجود در خاورمیانه می بینند.

از این رو برخی تحلیل گران با یادآوری همکاری ایران و آمریکا در سال 2001 برای مقابله با طالبان در افغانستان اعلام کردند که این همکاری می تواند بار دیگر تکرار شود و سرآغاز همکاری های منطقه ای گسترده تری شود.

ایران و آمریکا آن زمان واکنش رسمی درباره همکاری احتمالی به منظور مقابله با داعش در استان الانبار نشان ندادند. درگیری های در استان الانبار در ظاهر بدون نیاز به کمک دو کشور خاتمه یافت.

با این حال گسترش درگیری های اخیر در عراق که همراه با سلسله خیانت های فرمانده هان نظامی و انتظامی شهرهای همچون موصل رخ داده است این احتمال را افزایش داده است که این بار عراق ناچار خواهد شد که دست کمک به سوی ایران و آمریکا دراز کند این دو کشور هم به دلیل منافع مشترک ناچار به همکاری مشترک در این زمینه خواهند شد.

ایران به این دلیل خواستار پایان دادن به بحران اخیر در عراق است که دولت این کشور، تنها دولت شیعی مذهب در منطقه است که بر همین اساس دو کشور بیشترین نزدیکی و قرابت را با یکدیگر دارند.

دولت باراک اوباما هم که با دستور خود نیروهای نظامی آمریکایی مستقر در عراق را خارج کرد هم به این دلیل از صلح و ثبات در این کشور حمایت می کند که آمریکا در آستانه انتخابات پارلمانی قرار دارد و بی ثباتی در عراق می تواند به ضرر دموکرات ها که عراق را خالی از نیروهای آمریکایی کردند شود و موضع جمهوری خواهانی که همواره خواستار حضور نظامی آمریکا در عراق بودند را تقویت کند.

در چارچوب همین منافع مشترک خبرگزاری رویترز به نقل از منبع خود گمانه زنی هایی را درباره احتمال همکاری ایران و آمریکا در عراق مطرح کرد.

پس از انتشار این گزارش سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز گذشته طی سخنانی منکر هر گونه تماس تهران-واشنگتن در امور عراق شد و گفت: تماس ها بین دو کشور فقط در امور هسته ای است.

به گزارش فارس به نقل از رویترز، «ماری هارف»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز گذشته اظهار داشت که آمریکا درباره موضوع داعش هیچ گفت وگویی با ایران نداشته است و گفت وگوها بین دو کشور تنها متمرکز در امور هسته ای است.

خبرگزاری رویترز به نقل از جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که «دولت اوباما هنوز درباره دخالت احتمالی خود در عراق با ایران که همسایه شرقی عراق است، تصمیمی نگرفته است.»

سخنگوی کاخ سفید گفت: ما هیچ گفت وگویی با ایرانی ها درباره عراق نداشته ایم.

با وجود طرح موضوع احتمال همکاری ایران و آمریکا در عراق، رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که کشورش نیروهای نظامی خود را بار دیگر به عراق نمی‌فرستد. او در عین حال اعلام کرد که راه‌هایی را برای حمایت از نیروهای امنیتی عراق مد نظر دارد.

باراک اوباما تاکید کرد که از تیم امنیت ملی‌اش خواسته‌ است تا گزینه‌هایی را برای حمایت از نیروهای امنیتی عراق آماده کند و تاکید کرد که تصمیم بر سر حمایت نظامی ایالات متحده از عراق «چندین روز به طول می‌انجامد».

بر این اساس اوباما به طور کامل دخالت نظامی را رد نکرد.

نشریه انگلیسی گاردین به نقل از مقامات ارشد آمریکایی اعلام کرده است که بررسی انجام حملات هوایی علیه داعش نه تنها در عراق بلکه در سوریه به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است.

مقام های سابق نیروی هوایی آمریکا نیز تاکید کردند: در صورت صدور دستور و فرمان از سوی اوباما امکان حمله هوایی سریع به عراق وجود دارد. ژنرال دیوید دپوتلا معاون سابق اطلاعات نیروی هوایی آمریکا تاکید کرد: اگر اطلاعات مناسبی را در اختیار ما بگذارید می توانیم ظرف 24 ساعت حملات هوایی در عراق را آغاز کنیم.

امروز حسن روحانی رییس ‌جمهوری ایران در نشست خبری خود در پاسخ به این پرسش که اگر از ایران خواسته شود با آمریکا علیه داعش همکاری کند، آیا این کار را انجام می‌دهد، گفت: همه کشورها باید کمک کنند تا با داعش مقابله شود. در حال حاضر جز دولت و ملت عراق کسی علیه داعش وارد عمل نشده است.

وی درعین حال تاکید کرد که «آمریکا هم در این زمینه هنوز اقدامی نکرده است. هرگاه آمریکا علیه داعش اقدامی کرد، می‌شود درباره همکاری با این کشور فکر کرد.»

بر این اساس به نظر می رسد که این بار بر خلاف تحولات در استان الانبار در صورت تداوم درگیری ها و ناآرامی ها در عراق و ادامه پیشروی های داعش در شهرهای این کشور این احتمال وجود دارد که ایران و آمریکا برای حفظ منافع خود در عراق دست به دست هم دهند تا بار دیگر صلح و ثبات را به این کشور بازگردانند.

اخبار سیاست خارجی - فرارو