نمایندگان مجلس در کشورهای دیگر چقدر غیبت می‌کنند؟!

اخبار سیاسی - نمایندگان مجلس در کشورهای دیگر چقدر غیبت می‌کنند؟!

پیشرفت فن‌آوری و خواست عمومی مردم در کشورهای گوناگون، این فرصت را فراهم کرده که کوچک‌ترین کار نمایندگان به وسیله دانشی به نام انفورماتیک پارلمانی ‌نظارت و بررسی می‌شود. گشت و گذاری در منابع موجود در فضای مجازی، می‌تواند چشم‌انداز جالبی از عملکرد فردی و عمومی نمایندگان پارلمان‌های مختلف جهان را ارائه کند.

به گزارش «تابناک»، اصل‏ ۶۹ قانون اساسی که بنا بر آن، ‎‎مذاکرات‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ باید علنی‏ باشد و گزارش‏ کامل‏ آن‏ از ‌رادیو و روزنامه‏ رسمی‏ برای‏ اطلاع‏ عموم‏ منتشر شود، ابزار بسیاری مناسبی متناسب با شرایط تدوین قانون اساسی برای اطلاع افکار عمومی از چگونگی کار مجلس شورای اسلامی را فراهم کرده است.

هرچند نظام سیاسی جمهوری اسلامی، یک نظام کامل ریاستی‌ یا پارلمانی نیست، هر دو قوه مجریه و مقننه، مجموعه گسترده‌ای از اختیارات را دارند که در نتیجه مسئولیت‌های ناشی از آن، مردم در هنگام برگزاری انتخابات به کیفیت و کارکرد هر قوه واکنش نشان می‌دهند.

پارلمانی کامل نبودن نظام سیاسی در ایران، البته باعث می‌شود ‌حساسیت فوری مردم به مصوبات مجلس شورای اسلامی تا اندازه‌ای کاهش یابد و‌‌‌ همان قدری که تصمیمات مجلس در رسانه‌ها بازخورد دارند، اقدامات دولت در قالب‌های گوناگون نیز مورد توجه عموم مردم است.

بنا بر این گزارش، در بسیاری از کشورهای دیگر که نظام‌های حزبی جاافتاده دارند و نوع نگاه هر حزب به هر جنبه مختلف از مسائل کشور شناخته شده است، احزاب می‌توانند با وعده‌های روشن‌تری وارد پارلمان شوند. در کنار این، افکار عمومی و جامعه مدنی و هواداران هر حزب نیز ابزارهای رو به تکاملی ‌برای نظارت بر نمایندگان خود در پارلمان ایجاد کرده‌اند.

همین روند باعث شده که مفهومی به نام «انفورماتیک پارلمانی» پدید آید که بر پایه آن، اطلاعات مفصلی از شیوه عملکرد هر حزب و یا نمایندگان آن در پارلمان در اختیار افکار عمومی قرار می‌گیرد؛ افزون بر این، حتی راه‌هایی برای بازخورد ‌و مشورت دادن مردم به نمایندگان در مجلس نیز فراهم شده است.

البته در این باره باید گفت، فعلا در مجلس شورای اسلامی، مکانیزم‌های موجود اطلاعات چندانی در مورد رفتار هر نماینده ارائه نمی‌کنند. رسمیت یافتن جلسات مجلس شورای اسلامی، نیازمند حضور دو‌سوم نمایندگان در مجلس است و از مجلس ششم به این سو‌، بار‌ها شده ‌که روزنامه‌ها و دیگر رسانه‌ها به غیبت زیاد نمایندگان، حضور نداشتن آن‌ها در نشست‌های مجلس و شرکت نکردن آن‌ها در رأی‌گیری اعتراض کنند.

هم‌اکنون مجلس شورای اسلامی، ‌باید ۲۹۰ نماینده می‌داشت که با توجه به استعفا و فوت دو تن از آن‌ها، شمار نمایندگان به ۲۸۸ تن کاهش یافته و بنابراین، رسمیت یافتن جلسات مجلس به حضور بیش از ۱۹۲ نماینده نیاز دارد. این در حالی است که در بسیاری از جلسات مجلس، شمار نمایندگان حاضر در جلسه، تنها چند تن بیشتر از حد نصاب است و غیبت هفتاد یا هشتاد نماینده کاملا عادی شده است.

هر روز فهرست افرادی که در جلسه آن روز دیرکرد داشته‌اند، اعلام می‌شود، ولی یافتن فهرست هفتاد یا هشتاد نفره غایبین کاری سخت است. در یک مورد، خبرنگار تابناک ساعت‌ها منتظر پاسخ آقای تسلی‌بخش از مسئولان مجلس در این باره بود، ولی به پاسخی دست نیافت!

این گزارش می‌افزاید، نشست روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی با ۸۴ صندلی خالی آغاز شد؛ این به معنای حضور نداشتن نزدیک به ۳۰ درصد نمایندگان در آغاز جلسه مجلس است. در ادامه نیز شمار نمایندگان حاضر در مجلس تغییراتی داشت و دو عدد ۲۱۵ و ۲۰۵ از تعداد نمایندگان حاضر در مجلس در موقعیت رأی‌گیری راجع به موضوعات مورد بحث مجلس منتشر شده است. در این دو موقعیت ۱۹۹ و ۱۷۱ نماینده رأی مثبت، منفی و یا ممتنع داده‌اند و باقی حضار حتی رأی ممتنع هم نداده‌اند. این نشان می‌دهد که درصد مشارکت نمایندگان در رأی‌گیری در یک روز خوب مانند امروز، ‌ حوالی ۶۰ درصد در نوسان بوده است.

گفتنی است، متأسفانه اطلاعات بیشتری از عملکرد نمایندگان منتشر نمی‌شود. این در حالی است که برای نمونه، یک وب‌سایت مرتبط با کنگره آمریکا، ریز اطلاعات رأی مثبت یا منفی هر یک از نمایندگان به هر طرح یا لایحه را منتشر می‌کند. پارلمان کشورهای دیگر نیز سازوکارهای مشابهی دارند.

جدول زیر آمار کلی ده طرحی که به تازگی در مجلس نمایندگان آمریکا ـ که ۴۳۵ نماینده دارد ـ ‌بررسی شده است، نشان می‌دهد (مجلس نمایندگان اکنون دو صندلی خالی و ۴۳۳ نماینده دارد).

 اخبار سیاسی - تابناک

نمایندگان کنونی چقدر شانس حضور دوباره در مجلس را دارند؟/ مردم به افراد تکراری اقبال چندانی ندارند

 از 290 نماینده مجلس نهم تنها پنج نماینده برای انتخابات دور دهم ثبت نام نکردند بنابراین اکثریت قاطع نمایندگان مجلس تصمیم دارند چهار سال بعد را شبیه به چهار سال قبل بگذرانند، اما شواهد می‌گوید نباید چندان به تحقق آرزوی اکثریت مجلس امیدوار بود که حتی اگر ردصلاحیت 50 نماینده کنونی را هم در نظر نگیریم، مروری بر انتخابات از دوره دوم تا نهم موید این واقعیت است که در هر دوره ذائقه مردم تغییر می‌کند. به عنوان مثال پس از انتخابات نهمین دوره مجلس مشخص شد که 189 نفر از نمایندگانی که در مجلس هشتم حضور داشتند، موفق به حضور مجدد در خانه ملت نشده‌اند و به این معناست که تنها 35درصد نمایندگان مجلس هشتم توانستند به مجلس نهم راه یابند.

اگر به کتاب معرفی نمایندگان ادوار مختلف مجلس چاپ روابط عمومی خانه ملت نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که در انتخابات مجلس نهم اتفاق تازه‌ای نیفتاده و تا بوده، همین بوده است. جدول زیر که در این کتاب چاپ شده، روند انتخابات دوره‌های مختلف را روشن می‌کند، با این توضیح که تعداد کل نمایندگان از مجلس اول تا پنجم، 270 نفر بوده و از آن زمان تاکنون به 290 نفر افزایش یافته است.

این روند را محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس برای انتخابات دوره‌های هشتم و نهم پیش بینی کرده و در هر دو دوره پیش‌بینی‌اش درست از کار درآمده است.  او در گفت‌وگو با خبرآنلاین در مورد پیش بینی‌اش از نتیجه انتخابات مجلس نهم گفته بود: «من پیش از انتخابات مجلس هشتم پیش‌بینی کردم که دوسوم نمایندگان مجلس هفتم در مجلس هشتم حضور نخواهند داشت و دیدید که اینگونه هم شد و مردم دوسوم نمایندگان قبلی خود را فاقد صلاحیت نمایندگی مجدد دانستند».

نایب رئیس مجلس که دیگر سودای کرسی‌های سبز پارلمان را ندارد در مهر ماه سال 92 پیش بینی مشابهی برای مجلس دهم نیز داشته است. او به خبرنگار خانه ملت گفته است: «دوسوم نمایندگان مجلس نهم به دوره بعد راه پیدا نمی‌کنند. مگر اینکه یک اتفاق غیرمترقبه بیفتد». اتفاقی که حالا علی مطهری برای محقق شدنش ابراز امیدواری می کند.

نماینده مجالس هشتم و نهم به خبرآنلاین می‌گوید: «امیدوارم نهایتا مجلسی شبیه مجلس نهم نداشته باشیم كه توجهی به فصل سوم قانون اساسی درباره حقوق ملت نداشته است. البته به مجالس هشتم و نهم انتقادهای دیگری هم وارد است. از جمله اینكه در بعد نظارتی، ضعیف بوده‌اند و بسیاری از تخلفات دولت همدوره خودشان را نتوانستند احراز كنند».

تعداد بالای نماینده اولی‌ها

همچنین در هر دوره بخش عمده نمایندگان انتخاب شده فاقد سابقه نمایندگی هستند. یعنی حدود 65 تا 75 درصد نمایندگان جدیدالورودند به این معنا که 160 تا 180 نماینده برای نخستین بار انتخاب شده‌اند. به عنوان مثال، در دوره ششم از مجموع 290نماینده بیش از 170 نفر سابقه نمایندگی نداشته‌اند و حدود 70 نفر نمایندگان دوره پنجم و بقیه مربوط به دوره‌های قبل بوده‌اند. در دوره هفتم نیز تنها 68نماینده دوره ششم، حضور دارند و بیش از 160 نماینده هم در هیچ دوره‌ای نماینده نبوده‌اند. این قاعده در مجلس هشتم هم وجود داشته است بیش از 190 نماینده جدیدالورود بوده‌اند.

آمارها از اقبال محدود مردم به نمایندگان پیشین نیز حکایت دارد. به عنوان نمونه، نمایندگان دوره هفتم که در دوره اول هم نماینده بوده‌اند تنها 8 نفرند، دوره دوم 9 نفر، دوره سوم 18نفر، دوره چهارم 48نفر و دوره پنجم 58 نفرند.

چرا مردم در هر دوره نمایندگان جدید را ترجیح می‌دهند؟

 اما چرا مردم در هر دوره به دنبال نمایندگان جدید می‌روند؟ محمدعلی پورمختار رئیس کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی در گفتگو با ایسنا در این باره توضیح داده است: ذائقه سیاسی مردم در انتخابات مجلس و دولت در دوره‌های مختلف متفاوت بوده و به همین علت است که در هر دوره مجلس دوسوم نمایندگان توسط رای دهندگان تغییر می‌کنند؛ عمده این تغییرات نیز ضعف نمایندگان در برآورده کردن خواسته‌های موکلانشان است. در بررسی‌های ما در کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی مشخص شده است دلایل «غیرسیاسی» در تغییر دوسومی نمایندگان در هر دوره مجلس موثر است.

نماینده مردم بهار و کبودراهنگ در مجلس معیار انتخاب مردم در روستاها و شهرهای کوچک را متفاوت از تهران می‌داند و می‌افزاید: دلایل سیاسی در روستاها و شهرهای کوچک در حد ۳۰درصد در انتخاب مردم تأثیرگذار است اما ۷۰درصد مردم در این مناطق خواهان راه یافتن نمایندگانی به قوه مقننه هستند که صدای آنان را در رفع مشکلات و نیازهای شان به سایر قوا به درستی منعکس کنند و حتی بتوانند نیازهای روزمره را پاسخ دهند. با همین معیار است که عملکرد نمایندگان شان در دوره‌های مختلف مجلس را رصد کرده و تشخیص می‌دهند در دوره بعد کدام نمایندگان را به مجلس نفرستند.

وی با رد نگاه سیاسی مردم در روستاها و شهرهای کوچک، اظهار می‌دارد: مردم در این مناطق به عملکرد و سابقه کاندیداها در پست‌های قبل از کاندیداتوری و نگاهی که نسبت به آنان در این مناطق وجود دارند، می نگرند و پس از انتخاب و فرستادن نمایندگان‌شان به قوه مقننه متوجه گرایش اصولگرایی یا اصلاح‌طلبی آنان می‌شوند.

اخبار انتخابات - خبرآنلاین