فیلترینگ مردم را حریص می‌كند

استفاده روزافزون از شبكه‌های اجتماعی جدید و رسانه‌های نوین در جامعه ایران، نگاه‌ها و برخوردهای دوگانه‌ای را شكل داده است.

 

در یك سو طیف موافقان این شرایط جدید قرار دارند كه معتقدند باید نگاهی مثبت به این پدیده داشت و از فرصت‌های آن استفاده كرد و به مرور از تهدیدهای آن كاست و در سوی دیگر، مخالفان آن قرار دارند كه معتقدند باید تا حد ممكن جلوی استفاده مردم از این رسانه‌ها را گرفت، زیرا تهدیدهای استفاده از این شبكه‌ها از فواید آن بیشتر است.

اما نكته‌ای كه در این زمینه واضح و مبرهن است این است كه قبل از هر اظهارنظر و برخوردی باید به خوبی این شبكه‌ها و شرایط جامعه را شناخت. این شناخت قطعا ما را به ارزیابی درستی از شرایط هدایت می‌كند.

محمد سلطانی‌فر می‌گوید: «ورود شبكه‌های اجتماعی به جامعه ما باعث شده است كه فضای درونی مردم به بیرون كشیده شود. امروزه مردم ایران می‌توانند با استفاده از این شبكه‌های اجتماعی حرف‌ها و نگاه‌های زیرپوستی خود را اعمال كنند. این فضا و این بستر كمك كرده است كه بتوان این مسأله را كشف كرد كه حرف دل مردم چیست.»
 
 استفاده از رسانه‌های نوین و شبكه‌های اجتماعی و موبایلی جدید چه تغییرات عمده‌ای در جامعه ایران به وجود آورده است؟
ورود شبكه‌های اجتماعی به جامعه ما باعث شده است كه فضای درونی مردم به بیرون كشیده شود. این موضوع با ساختار فكری مردم كه همیشه در خفا یك سری از حرف‌ها را می‌زدند و در بیرون یك سری دیگر از حرف‌ها را می‌زدند، خیلی انطباق پیدا كرده است.

 

دلیل این مساله این است كه امروزه مردم ایران می‌توانند با استفاده از این شبكه‌های اجتماعی حرف‌ها و نگاه‌های زیرپوستی خود را اعمال كنند.

 

این فضا و این بستر كمك كرده است كه بتوان این مسأله را كشف كرد كه حرف دل مردم چیست، چه چیزی در جامعه در حال شكل‌گیری است و چه مسائلی برای آنها دارای اهمیت هستند. به وجود آمدن شبكه‌های اجتماعی در دنیا هم تغییرات زیادی را ایجاد كرده است. استفاده از این شبكه‌ها فواصل را از بین برده و واسطه‌های خبری را تغییر داده است.

 

علاوه بر تمامی‌ تأثیراتی كه این شبكه‌ها در سطح جهانی داشته‌اند در كشور ما هم باعث بیرون آوردن درونیات مردم شده‌اند كه یكی از مهم‌ترین تأثیراتی است كه بر جای گذاشته‌اند.

 معمولا در اظهارنظرهای مختلف از اینكه این رسانه‌ها تبدیل به تهدید شده‌اند سخن گفته می‌شود، به نظر شما چگونه می‌توان از تهدیدات این رسانه‌ها كاست و آنها را تبدیل به فرصت كرد؟
من اصلا با این اینكه از این رسانه‌ها به عنوان یك تهدید یاد می‌شود، موافق نیستم. از هر چیزی اگر استفاده درستی نداشته باشیم تهدید است. حتی اگر از آب كه منشأ حیات است هم استفاده درستی نشود بعد از مدتی كه در یك مكان ماند تبدیل به مرداب می‌شود و كپك می‌زند.

 

نباید عدم استفاده درست در جامعه و بی‌كفایتی خودمان را به گردن تكنولوژی بیندازیم. اگر از تكنولوژی استفاده نكنیم یا از آن استفاده درستی نكنیم، یك تهدید است؛ مانند استفاده‌ای كه ما از یك ماشین می‌كنیم.

 

ماشین یك فرصت است كه می‌تواند ما را با سرعت به مقصد برساند، اما اگر نحوه استفاده از آن را بلد نباشیم در همان قدم اول كه از در پاركینگ بیرون آمدیم تصادف می‌كنیم و همین باعث می‌شود كه ماشین تبدیل به یك تهدید شود.

‌ با توجه به فراگیر شدن استفاده از شبكه‌های جدید موبایلی مانند تلگرام و وایبر، و استفاده زیاد قشرهایی مانند زنان خانه‌دار و جوانان از این رسانه‌ها، ارزیابی شما از این شرایط چیست؟
استفاده زیاد زنان خانه‌دار یا سایر اقشار از شبكه‌های اجتماعی نشان‌دهنده این مطلب است كه یك خلأیی وجود داشته است كه به آن جواب داده نشده بود.

 

چون نیازهای این افراد پوشش داده نشده بود، آنها به استفاده از شبكه‌های جدید روی آوردند. الان برای توصیف شرایط از تئوری صندلی خالی استفاده می‌شود.

 

تئوری صندلی خالی همان بازی‌ای است كه در آن چهار صندلی وجود دارند و پنج نفر دور آنها هستند. هنگام شروع بازی چهار نفر از آنها سر جای خود می‌نشینند و كسی كه نتواند بنشیند بیرون می‌ماند. در كشور ما این صندلی‌های خالی وجود دارد و برای پوشش آنها تلاش نشده است.

 

در این زمینه در جامعه بعضا به حدی ضعیف عمل شده است كه مردم ما مجبور به استفاده از این شبكه‌ها شده‌اند. اگر قبل از روی دادن این اتفاق، برای گذران اوقات مردم فكری می‌شد و برای آنها تفریح و سرگرمی‌ ایجاد می‌شد، الان اوضاع به صورت دیگری بود.

آموزش می‌تواند به استفاده از رسانه‌ها در جامعه كمك كند؟ وضعیت سواد رسانه‌ای را در جامعه ما چگونه ارزیابی می‌كنید؟
سواد رسانه‌ای بر روند آموزش دادن نحوه استفاده مردم از شبكه‌های اجتماعی اشاره دارد. سواد رسانه‌ای فواید زیادی هم می‌تواند داشته باشد كه متأسفانه در این زمینه هم عملكرد ضعیفی داشته‌ایم.

 چه راه‌‌هایی برای بالا بردن سواد رسانه‌ای جامعه پیشنهاد می‌كنید؟
همه مراكز آموزشی در كشور ما مانند دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، كودكستان‌ها و صدا و سیما نقش زیادی در بالا بردن سواد رسانه‌ای افراد جامعه دارند. اما در این زمینه به جز چند دانشگاه معدود تاكنون كسی به مسأله سواد رسانه‌ای در جامعه ما نپرداخته است.

 به نظر شما برخوردهای سلبی مانند فیلتر كردن می‌توانند در مواجهه با شرایط جدید رسانه‌ای كارساز باشند یا باید از شیوه‌های دیگری استفاده كرد؟
برخوردهای سلبی در این زمینه‌ها نه تنها جواب نمی‌دهد، بلكه زمینه را برای حرص و ولع بیشتر مردم برای استفاده از رسانه‌های جدید فراهم می‌كند. در همه جای دنیا ثابت شده است كه فیلتر كردن نمی‌تواند تأثیر داشته باشد.

 شیوه‌های مواجهه و برخورد با رسانه‌های جدید را در دولت یازدهم چگونه ارزیابی می‌كنید؟
دولت یازدهم در شعار و تا حدودی در عمل ثابت كرده است كه با فیلتر كردن مخالف است. عضویت وزرا در شبكه‌های اجتماعی این معنا را می‌رساند كه آنها مخالف روندی هستند كه بر اساس فیلتر كردن در حال شكل گیری است، اما فیلترها دست دولت نیست.

 با توجه به شرایط جدید به وجود آمده، به نظر شما وضعیت مطبوعات در شرایط جدید به چه صورت است؟
مطبوعات عمومی ‌در حال پشت سر گذاشتن دوران تلخی هستند. مطبوعات هم به لحاظ تیراژ، هم به لحاظ اقبال عمومی ‌و برخی عوامل دیگر دوران سختی را پشت سر می‌گذارند.

 

در حال حاضر در جامعه ما تیراژ كل مطبوعات سراسری از یك میلیون هم پایین‌تر است كه این نشان‌دهنده كاهش اقبال عمومی‌از مطبوعات است و همین باعث شده كه فضا برای مطبوعات بسیار تنگ شود.

 

زمانی فقط فشارهای دولتی بود كه مطبوعات را تحت تأثیر قرار می‌داد، هر چند این فشارها هم تأثیرگذار نبودند و نتیجه عكس می‌دادند و باعث می‌شدند كه مردم اقبال بیشتری از مطبوعات داشته باشند.

 

اما در حال حاضر فشارهای دیگری هم بر بی‌اقبالی مطبوعات تأثیرگذار هستند. یكی از این فشارها، فشار اقتصادی است كه بر مردم وارد می‌شود و باعث می‌شود كه مطبوعات در سبد خانوار جایگاه خود را از دست دهند. فشار دیگری كه وجود دارد حضور شبكه های اجتماعی است.

 

شبكه‌های اجتماعی در بسیاری از زمینه‌ها مانند تفریح و سرگرمی‌و اطلاع‌رسانی جایگاه مطبوعات را گرفته‌اند. حضور ماهواره‌ها دسترسی مردم به اخبار زنده و متحرك را آسان‌تر كرده و همین باعث شده است كه اقبال از مطبوعات كم شود.

 

امروزه فشارهای متعددی به مطبوعات وارد می‌شود و همین باعث می‌شود كه مطبوعات نتوانند در انجام وظایف خود در جامعه موفق باشند.

 با توجه به شرایط مطرح شده، به نظر شما آیا راه‌حلی برای احیای نقش مطبوعات در جامعه وجود دارد؟
راه‌حل‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. قبل از هر چیزی باید مطبوعات از هر نظر حمایت شوند تا فضای رقابتی بین آنها تشدید شود.

 

از نظر محتوایی باید رقابت بین مطبوعات افزایش پیدا كند. مطبوعات باید به سمت حركت‌های مولتی‌مدیایی بروند.

 

اینكه امروز محتوای كاغذی مطبوعات را روی سایت می‌گذارند و ادعا می‌كنند روزنامه‌نگاری الكترونیك تولید كرده‌اند، دورانش به سر رسیده است.

 

مطبوعات باید دامنه فعالیت‌های خود را گسترده‌تر كنند و به بنگاه‌های اقتصادی تبدیل شوند تا بتوانند مشكلاتی اقتصادی‌ای را كه با آنها مواجه هستند از جاهای دیگری حل كنند. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و نقش مطبوعات را در جامعه احیا می‌كنند.

 در سال‌های اخیر صحبت از تنزل فرهنگی جامعه ایران می‌شود. آیا شما با این مساله موافق هستید؟
خیر، زمانی كه چیزی مخالف با خواسته‌های ما در جامعه شكل می‌گیرد نباید اسم آن را تنزل فرهنگی بگذاریم. این نه تنها تنزل فرهنگی نیست، بلكه در حوزه‌های دیگر اجتماعی باعث رشد مردم ما شده است. همین استفاده از رسانه‌ها و شبكه‌های اجتماعی نشان‌دهنده رشد فرهنگی مردم جامعه ماست.

 

متأسفانه در جامعه ما هر چیزی كه به میل ما نیست اسمش را نزول فرهنگی می‌گذاریم و با همین پیش‌فرض با آن مقابله می‌كنیم. امروزه محتوایی كه مردم در شبكه‌های اجتماعی تولید می‌كنند شاید مغایر با چیزی باشد كه دولت می‌خواهد ولی این نشانه نزول فرهنگی نیست.

 شكل‌گیری یك سری ستاره‌های نامتعارف و پیروی برخی از آنها را چگونه ارزیابی می‌كنید؟ آیا این تنزل فرهنگی نیست؟
شكل‌گیری این ستاره‌های نامتعارف یك اتفاق طبیعی است. در یك دوره 50 تا 60 ساله به نیازهای مردم آن‌گونه که باید توجه نشده و زمینه بروز و ظهور آن فراهم نشده است، شبكه‌های اجتماعی و رسانه‌های جدید زمینه پاسخگویی به نیازهای مردم را فراهم كرده‌اند و همین مسأله باعث شده كه مردم استقبال زیادی از آنها داشته باشند.

 

حدود 170 تا 180 سال است كه مطبوعات به نیازهای مردم پاسخ جدی نداده‌اند. در این 180 سال مردم خواسته‌های دولت را از طریق مطبوعات شنیده‌اند، اما خواسته‌های آنها نیز باید شنیده شود.

 

این 180 سال انتظار مردم برای جایی كه بتوانند حرف خود را بزنند، حدود دو سه سالی است كه از طریق رسانه‌های جدید زمینه تبلور، ظهور و بروز پیدا كرده است. كسی نمی‌تواند ادعا كند این بد است.

 

این فشار 180 ساله وقتی سوپاپ آن آزاد شده است در لحظات اول خیلی عمیق دارد بیرون می‌ریزد و خیلی افراد طاقت تحمل شوك آن را ندارند، اما باید فرصت داد تا این فشار بیرون ریزد و اوضاع به حالت تعادل برسد.

 نظر شما درباره شهروند خبرنگاری چیست؟ آیا در جامعه ما شكل گرفته است؟
به نظر من شهروند خبرنگاری در جامعه ما خیلی زیاد شكل گرفته است. برای نمونه می‌بینیم از لحظه‌ای كه پیكر مطهر شهید همدانی وارد كشور می‌شود رسانه‌های رسمی‌ ما عقب‌تر از مردم هستند.

 

از لحظه‌ای كه پیكر این شهید را از هواپیما بیرون آوردند مردم با موبایل‌هایشان عكس‌های مختلفی گرفتند و آن را روی شبكه‌های مختلف منتقل كردند و حتی رسانه‌های رسمی ‌ما مانند خبرگزاری‌ها مجبور شدند از این عكس‌ها استفاده كنند.

 

این پدیده‌ای است كه ما باید در كشورمان آن را هضم و جذب كنیم. نه تنها نباید با آن مقابله كنیم، بلكه باید بسترهایی را برای استفاده رسانه‌های بزرگ از قابلیت‌های آن فراهم كنیم.

اخبار اجتماعی - آرمان

ویدیو مرتبط :
چرا حریص نباشیم؟!!!

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

دسترسی به فیس بوك و یوتیوب در سوریه پس از 5 سال فیلترینگ

 

 

 

 

كاربران اینترنت در سوریه اظهار داشتند، برای اولین بار پس از 5 سال، فیلترینگ فیس بوك و یوتیوب در این كشور لغو شده است.

كاربران اینترنت در سوریه اظهار كردند، سایت‌های فیس بوك و یوتیوب در دسترس مردم سوریه قرار گرفته‌اند و دیگر برای بازدید از این سایت‌ها نیازی به فیلترشكن نیست.

مقامات مخابراتی سوریه در خصوص محدودیت‌های اینترنتی در این كشور اظهارنظر نمی‌كنند اما بسیاری از كاربران اینترنت در این كشور به خبرگزاری آسوشیدپرس گفتند سایت‌های فیس بوك و یوتیوب پس از 5 سال قابل دسترس شده‌اند و دیگر نیازی به سرورهای پراكسی برای دسترسی به آنها نیست.

رییس مركز رسانه و آزادی بیان سوریه اظهار كرد: یك تاییدیه نیمه رسمی به دست ما رسیده كه در آن لغو فیلترینگ فیس بوك و یوتیوب قید شده است.

از سوی دیگر گفته می‌شود مخابرات سوریه دستور داده فایروال‌هایی كه مانع دسترسی به فیس بوك و یوتیوب می‌شدند از میان برداشته شوند...../تحلیل:عصرایران