فارین پالیسی: اوباما اگر بخواهد می‌تواند همین فردا تحریم‌های ایران را لغو کند

قانونی که اوباما را از مجوز کنگره بی‌نیاز می‌کند
فارین پالیسی: اوباما اگر بخواهد می‌تواند همین فردا تحریم‌های ایران را لغو کند

به گزارش خبرگزاری فارس، مذاکرات ایران و گروه 1+5 هفته گذشته در فضایی نسبتا مثبت برگزار شد. طرح ارائه‌شده از سوی ایران و موضع‌گیری مثبت مقامات غربی در مورد آن، گمانه‌زنی‌هایی را در مورد احتمال کاهش برخی تحریم‌های ایران، به وجود آورده است

 

. همین امر اعتراض اسرائیل و نمایندگان جنگ‌طلب از هر دو حزب آمریکا را به همراه داشته است. نمایندگان کنگره اعلام کرده‌اند اجازه کاهش تحریم‌های ایران را به «باراک اوباما» رئیس‌جمهور این کشور نمی‌دهند. پایگاه «فارین پالیسی» امروز با انتشار گزارشی به بررسی قانون تحریم‌های ایران پرداخته و نوشته بر اساس بندی در این قانون، اوباما بدون نیاز به تائید کنگره و تنها با یک امضا می‌تواند تحریم‌های ضدایرانی را لغو کند.

فارین پالیسی در این مورد نوشته است: کنگره در سه سال گذشته تلاش کرد با تصویب تحریم‌های شدید، و فلج کردن اقتصاد ایران، این کشور را وادار کند از جاه‌طلبی هسته‌ای دست بردارد. در هفته‌های اخیر گروهی از سناتورها و نمایندگان کنگره درخواست کرده‌اند که این تحریم‌ها بی‌توجه به روند مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن، همچنان به قوت خود باقی باشد. اما حقیقتی که در این همهمه نادیده گرفته شده، این است که رئیس‌جمهور «باراک اوباما» می‌تواند تنها با یک حرکت قلم خود، تحریم‌های ایران را بردارد.

این پایگاه با اشاره به اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، نوشته است: سوال اینجاست که آیا این تحریم‌ها همچنان پابرجا می‌مانند یا نه. کنگره می‌تواند تحریم‌ها را هر طور که می‌خواهد وضع کند، اما دست کاخ سفید برای نحوه اجرا و میزان سختگیری این تحریم‌ها به طرز قابل ملاحظه‌ای باز است. لایحه‌ای که این تحریم‌های سخت را بر ایران تحمیل کرده، بندی موسوم به «چشم‌پوشی به واسطه امنیت ملی» دارد که اوباما با استناد به آن می‌تواند به طور موقت تحریم‌ها را کاهش داده یا لغو کند.

 

تحریم‌هایی که خریداران نفت ایران را مجازات می‌کند، این امکان را فراهم کرده که وزارت خارجه برای کشورهایی که میزان خرید خود را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش داده‌اند، استثناء قائل شده و از تنبیه آن‌ها چشم‌پوشی کند. هم‌پیمانان کلیدی آمریکا از جمله ژاپن و 10 کشور عضو اتحادیه اروپا از چند سال قبل که این تحریم‌ها اعمال شد، به واسطه همین بند، از گزند تحریم‌ها مصون مانده‌اند.

البته کنگره تمام تلاش خود را کرده تا دولت را از به کارگیری این اختیار منع کند. به عنوان نمونه، دولت برای برداشتن و کاهش تحریم بانک مرکزی ایران، باید به صورت مکتوب به کنگره اعلام کند که اجرای کامل لایحه تحریم، به منافع امنیت ملی آمریکا ضربه می‌زند. کنگره همچنین دولت را ملزم کرده که هر 120 روز در این چشم‌پوشی بازنگری کند. هدف از این کار این است که دولت برای لغو هر تحریم، هر چهار ماه یکبار، با یک چالش سیاسی روبرو شود.

البته دولت تاکنون در این مسیر با چالشی روبرو نشده که از پس آن بر نیاید. ماه گذشته وزارت خارجه استثنایی 6 ماهه برای ژاپن قائل شد، چراکه آمارها نشان می‌داد توکیو در مقایسه با پارسال، 38درصد کمتر از ایرانی‌ها نفت خریده. این استثنا پیش از این هم سه بار شامل حال ژاپن شده بود. دولت احتمالا در ماه دسامبر هم استثنایی مشابه را برای هند، چین و کره جنوبی قائل می‌شود.

علاوه بر این، دولت پیش از این هم نشان داده حاضر است برای جلوگیری از زیاده‌روی در اعمال تحریم‌ها، رو در روی کنگره قرار گیرد. دولت در ابتدا علیه تحریم‌هایی که بانک مرکزی ایران را هدف گرفته بود، لابی کرد، چراکه معتقد بود این تحریم‌ها ثبات اقتصاد بین‌الملل را تهدید می‌کند. هفته قبل هم، «وندی شرمن» نماینده ارشد وزارت خارجه در مذاکرات هسته‌ای، از کنگره خواست برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران حداقل تا زمانی که مذاکرات با تهران در جریان است، دست نگه دارد. این لایحه در صورت تصویب در کنگره، شرکت‌هایی را که با بخش کشتی‌رانی، ساخت‌وساز و پتروشیمی ایران همکاری دارند، شامل جریمه می‌کند.

فارین پالیسی در ادامه با اشاره به خوش‌بینی محتاطانه مقامات آمریکایی بعد از مذاکرات اخیر در ژنو، نوشته است دولت اکنون در حال بررسی راه‌های پاسخ دادن به جدیت ایران در مذاکرات و برداشتن گام‌های اعتمادساز است. اقداماتی نظیر «آزادسازی همه یا بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایرانی‌ها و دادن مجوز خرید قطعات برای نوسازی ناوگان هواپیماهای مسافربری» از جمله مواردی است که یک مقام ارشد در دولت آمریکا به آن‌ها اشاره کرده است.

هرچند که مقامات دولت آمریکا اعلام کرده‌اند که فعلا برای صحبت در مورد کاهش تحریم‌های ایران زود است، اما همین زمزمه‌ها نیز موجب خشم اسرائیل و نمایندگانی از هر دو حزب آمریکا شده است.

فارین پالیسی، ادامه می‌دهد: عصر جمعه سناتور «کلی آیوت»، «لیندزی گراهام» و «مارک کرک» طی نامه‌ای به اوباما توصیه کردند که «تا وقتی ایران فعالیت‌های غنی‌سازی خود را تعلیق نکرده، نه باید اعمال تحریم‌های جدید را تعلیق کرد و نه آزادسازی بخشی از دارایی‌های ایران را بررسی کرد».

چندین نماینده ستیزه‌جوی دموکرات نیز سخت معتقدند که تحریم‌های کنونی علیه ایران باید همچنان پابرجا باشد و با همان شدتی اجرا شود که مد نظر طراحان آن بوده است.

«استیو یسرائیل» رئیس کمیته کارزار کنگره‌ای دموکرات‌ها هفته قبل گفته است: اگر رئیس‌جمهور برداشته شدن تحریم‌ها را از کنگره خواستار شود، حمایت نمایندگان مجلس و سنا از آن بسیار کم خواهد بود. من می‌خواهم به این درخواست گوش دهم، اما فکر می‌کنم کنگره پذیرای درخواست تضیعف یا لغو تحریم‌های کنونی، نباشد.

اما، رئیس‌جمهور برای کاهش یا برداشتن تحریم‌ها هیچ نیازی به مجوز نمایندگانی مثل استیو یسرائیل ندارد. حداقل، فعلا این کاخ سفید است که سرنوشت تحریم‌ها را تعیین می‌کند، نه کنگره.

ویدیو مرتبط :
افشاگری نشریه ی فارین پالیسی علیه دولت آمریکا

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

علائم مثبت در ایران:از سخنان ولایتی در مناظره ها تا انتخاب روحانی/ اوباما به مسیر لغو تحریم ها برود

تحلیل مشاور سابق کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا

علائم مثبت در ایران:از سخنان ولایتی در مناظره ها تا انتخاب روحانی/ اوباما به مسیر لغو تحریم ها برود

رابرت آینهورن* مشاور ویژه سابق کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا که در فاصله سالهای 2009 تا 2013 در جریان مذاکرات 1+5 با تهران هم نقش داشته در تازه ترین نوشتار خود در فارن پالیسی به بررسی امکان مذاکره با تهران در سایه دولت حسن روحانی پرداخته است :

 

هنوز نمی توان پیش بینی کرد که آیا حسن روحانی در قامت رئیس جمهور ایران در مسیر توسعه مذاکرات هسته ای با غرب قدم برخواهد داشت یا خیر؟ اما اگر ایالات متحده و شرکای اروپایی اش به فکر بهره برداری از فرصتی هستند که احتمالا پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران پدیدار شده باید هرچه سریع تر دست به اقدامات فوری بزنند.

 

دلایلی برای خوش بینی به بهبود اوضاع وجود دارد. مهم ترین تحولی که در جریان این انتخابات رخ داد – جدا از ذات پیروزی روحانی – رای منفی ایرانی ها به تندروی در سیاست خارجی بود. درست است که بسیاری از کاندیداها اظهارات سعید جلیلی در خصوص مقاومت بدون مصالحه با غرب را رد کردند اما شاید به جرات بتوان ادعا کرد که صریح ترین انتقادها از زبان علی اکبر ولایتی به گوش رسید.

 

ولایتی که سابقه حضور در راس هرم وزارت خارجه ایران و مشاوره رهبری را در کارنامه خود دارد در هفتم ژوئن در مناظره ای انتخاباتی در این خصوص گفت:" زمانی که شما  در ازای سه گام برداشته شده خود خواهان 100 گام از سوی طرف مقابل هستید در حقیقت به دیگران سیگنال می دهید که خواهان پیشرفت در مذاکره نیستید. " ولایتی در ادامه سخنانش تاکید می کند که مشکلات امروز فرزند مشکلات موجود در مذاکرات هسته ای است.

 

این اظهارنظر از سوی ولایتی از دو منظر قابل توجه و اهمیت است:نخست آنکه ولایتی و دیگر منتقدان سیاست خارجی فعلی دولت ایران با این سخنان ارتباط مستقیمی میان اشتباه در مذاکرات و تحریم های اعمال شده بر مردم ایجاد کردند؛ این چهره های سیاسی با زبان بی زبانی تاکید کردند که اگر ایران خواهان پایان دادن به مشکلات اقتصادی داخلی و و بهبود وجه خود در سطح بین المللی است باید رویکرد معتدل تری در مذاکرات هسته ای اتخاذ می کرد.

دوم آنکه این اظهار نظر در حقیقت نفی این گزاره است که بحران اقتصاد داخلی را ناشی از اشتباهات محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران است و نه مولود تحریم های غرب.

 

اختلافی که بر سر نحوه رسیدگی به پرونده هسته ای ایران در میان چهره های حاضر در انتخابات به چشم خورد نشان داد که به باور بسیاری از دولتمردان ایرانی تنها راه برای عبور از بن بست به وجود امده سر و سامان دادن به پرونده هسته ای است.

 

این تحلیل گر امریکایی در ادامه نوشتار خود با طرح این ادعا که در ایران تصمیم گیرنده نهایی در خصوص مذاکرات هسته ای شخص رهبری است تاکید می کند که نباید نقش روحانی در این دایره را نادیده گرفت: روحانی این پنانسیل را دارد که بسیار بیشتر از محمود احمدی نژاد در پرونده هسته ای ایران نقش  ایفا کند. این پتانسیل نه تنها به دلیل سابقه حضور وی در رأس تیم مذاکره کننده هسته ای ایران بلکه به دلیل حمایت بخش قابل توجهی از دولتمردان و سیاستمداران ایرانی از استراتژی وی در تعامل زیرکانه با غرب ، در او وجود دارد.

 

آینهورن در ادامه این مطلب با اشاره به لزوم توجه دولت اوباما به برنامه هسته ای ایران درست در روزهایی که دولتمردان در تهران در حال بازبینی سیاست های هسته ای خود هستند، تاکید می کند که  در حال حاضر در امریکا چند دیدگاه در خصوص روی کارآمدن روحانی و تاثیر حضور او بر پرونده هسته ای ایران وجود دارد:

 

در داخل کابینه کسانی هستند که به استراتژی صبر بیشتر در برابر دولت جدید ایران اعتقاد دارند. آنها معتقد هستند که اوباما باید منتظر نشسته و ببیند که آیا ایرانی ها برای ادامه مذاکرات به شکل سازنده متمایل هستند یا خیر؟

برخی نیز اعتقاد دارند که امریکا نباید بر سر میز مذاکره با خودش مصالحه کند آنهم بدون آنکه از تغییر رویکرد ایران در سایه حسن روحانی مطمئن شده باشد.

 

با اینهمه افرادی که به استراتژی " طرف مقابل گام نخست را بردارد " اعتقاد دارند نباید این نکته را فراموش کنند که دولت روحانی برای  اعمال تغییر در راهبرد هسته ای که در 8 سال گذشته توشه راه قرار گرفته با چه مشکلات و  مخالفت های داخلی روبه رو است.شاید در این فضا پاسخ مثبت دادن به درخواست های متفاوتی که از سوی اعضای گروه 1+5 مطرح می شود برای روحانی آسان تر از برداشتن گام نخست باشد.

 

اعضای گروه 1+5 در تمام این سالها تمرکز خود را بر بسته  مورد توافقی جمع کرده اند که اصلی ترین مفاد آن اعتماد سازی بوده است. مسائلی مانند غنی سازی 20 درصدی اورانیوم و تاسیسات هسته ای مخفی چون فردو.این در حالی است که طرف ایرانی تاکید دارد که میزان تحریم های اعمال شده علیه ایران به دلیل برنامه هسته ای آن بی حد و حصر است و بر همین اساس تضمینی وجود ندارد که ایران با برداشتن گام نخست شاهد تعدیل یا حذف تحریم ها باشد.

 

برخی ناظران روند پرونده هسته ای ایران از ابتدا تا به امروز اعتقاد دارند که اکنون زمان تغییر رویه در مفاد مذاکرات میان ایران و غرب فرارسیده و زمان آن است که دو طرف به توافقنامه ای جامع تر بیندیشند؛ توافقنامه ای که در آن مشخص شده باشد غربی ها با چه نوع از فعالیت های هسته ای ایران موافق هستند.طرفداران این تغییر رویه اعتقاد دارند که انتقاد ایران به روند سابق صحیح است چرا که تهران نمی تواند بر تمامی فعالیت های خود  در حالی که نمی داند انتهای این بازی چه برگه هایی در دست خواهد داشت ، مهر پایان بکوبد.بحث موجود دیگر این است که تمرکز بیش از اندازه بر داستان غنی سازی 20 درصد اورانیوم در فردو  در حالی که ایرانی ها دستگاه های جدید غنی سازی خود را در نظنر راه اندازی کرده اند بی معنا است.

 

اما مخالفان این راهکار ادعا می کنند که تغییر رویه در نهایت منجر به بسته شدن دست گروه 1+5 بر سر میز مذاکره با ایران خواهد شد. به باور این گروه ایرانی ها در این روند از اقدام های اعتمادساز اولیه معاف می شوند و در نهایت مشخص نیست که در پایان بازی به مطالبه های غرب در خصوص برنامه هسته ای خود پاسخ کامل دهند.

 

عضو سابق تیم مشاوره باراک اوباما در پرونده هسته ای ایران در ادامه تاکید می کند که شاید امکان تلفیق مناسب دو راهکار قدیمی و جدید در پرونده هسته ای ایران وجود داشته باشد.دو طرف می توانند تلاش خود را بر نقشه راهی متمرکز کنند که مولفه های کلی و یا اصول مورد نظر غرب را در برداشته و البته دورنمایی از پایان درخواست ها و انتهای جاده مذاکره را هم به ایرانی ها نشان می دهد.

 

بر اساس این نقشه راه ایران باید یک یا دو گام اعتماد ساز برداشته و در نهایت هم باید بندی در این توافقنامه گنجانده شود که بر اساس آن گزارش های آژانس بین المللی انرژی هسته ای و البته قطعنامه های سازمان ملل مورد عنایت و قبول دو طرف قرار گیرد. زمانی که دو طرف در مرحله نخست در خصوص کلیت های مذاکره در نقشه راه به توافق رسیدند ، هر دو می توانند به مقاد جزئی تر بسته های پیشنهادی در رویه فعلی مذاکره بازگشته و به نوعی مسائل مطرح شده در مذاکرات آلماتی را به روز کنند.

 

اما سخت ترین مساله مورد توافق غرب و ایران داستان غنی سازی اورانیوم است. مطالبه ایران از گروه 1+5 مشخص است: غرب باید به صراحت حق غنی سازی اورانیوم ایران را به رسمیت بشناسد.

ایرانی ها امیدوار هستند که با گرفتن پاسخ مثبت از غرب در این خصوص در مراحل آتی مذاکره دست بالا را داشته باشند و در نهایت منجر به کاهش ذخیره اورانیومی خود نشوند.

در سوی دیگر این داستان ایالات متحده ای قرار دارد که نمی داند در خصوص حق غنی سازی باید چه موضع گیری مشخصی داشته باشد.

 

در معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته ای بر ضرورت حق اعضا برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای تاکید شده است. اما در خصوص حق غنی سازی در معاهده سخن خاصی به میان نیامده است. پروسه غنی سازی اورانیوم هم در مسائل صلح آمیز هسته ای وجود داشته و هم بخشی از مراحل تولید سلاح هسته ای است.در این مرحله حقوقدان ها می توانند در خصوص وجود بند مجاز بودن غنی سازی در ان پی تی تصمیم گیری کنند اما مساله ای که قابل تحقیق نیست این است که آیا ایران می تواند پیش از به یقین رسیدن غرب در خصوص پایبندی تهران به ان پی تی به غنی سازی خود ادامه دهد؟

 

غرب و ایران در مذاکرات خود نباید تمام تمرکز را بر واژه "حق" بگذارند. شاید بهترین راه بررسی راهکارهایی باشد که بر اساس آن ایران بتواند به جامعه بین المللی این اطمینان را بدهد که از مسیر صلح آمیز در برنامه هسته ای خود خارج نخواهد شد.

علاوه بر این غرب باید مطمئن باشد که ایران در نیمه راه در مسیر برنامه هسته ای خود تغییر جهت نخواهد داد. برای نیل به این هدف باید محدودیت هایی بر ظرفیت غنی سازی و  میزان اورانیوم غنی سازی شده اعمال شده و البته نظارت هایی نیز در این مسیر شکل بگیرد.

 

نویسنده این مطلب برای فارن پالیسی در نهایت تاکید می کند که اوباما باید برای نشان دادن حسن نیت خود رسما اعلام کند که مهیای حذف تمامی تحریم های یک جانبه و تحریم های اعمال شده از سوی  شورای امنیت سازمان ملل است.البته همزمان باید گوشزد کرد که حذف این تحریم ها به شکل گام به گام و در مقابل اقدام های مثبت ایرانی ها صورت خواهد گرفت.

از سوی دیگر اوباما باید این نگاه منفی در میان برخی سیاستمداران ایرانی را که پرونده هسته ای ابزاری برای تغییر نظام در ایران است از میان بردارد.

اختلاف ها میان واشنگتن و تهران بسیار است اما پرونده هسته ای باید از سایر موارد مورد اختلاف و انتقاد جدا شده و البته کاخ سفید نیز بپذیرد که ایرانی ها خود باید در خصوص ماهیت نظام و حکومت خود تصمیم بگیرند.

 

مذاکرات میان ایران و غرب احتمالا در پاییز از سر گرفته خواهد شد. در این بازه زمانی برنامه هسته ای ایران همچنان سیر پیشرفت را طی خواهد کرد و اوباما نیز بر همین اساس بود که بارها و بارها تاکید کرد پنجره مذاکره با تهران برای همیشه بازنخواهد ماند. هیچ کس در داخل دولت امریکا نمی داند که آیا نتیجه انتخابات در ایران و روی کار امدن حسن روحانی در نهایت دریچه ای نو در مذاکرات گشوده است یا خیر؟ اما حتی اگر دورنمای نیل به این توافق هم بسیار تار است باز هم واشنگتن باید از تمام ظرفیت های خود برای بهتر ظاهر شدن در مذاکرات آتی با ایران استفاده کند. شاید فرصت های آنچنانی دیگری وجود نداشته باشد.

 

*تحلیل گر ارشد در موسسه بروکینگز. وی در فاصله سالهای 2009 تا 2013 در مقام مشاور ویژه در دپارتمان کنترل تسلیحات وزارت امور خارجه امریکا حضور داشته است. در همین سالها بود که وی در دایره تیم مشاوره ای باراک اوباما در خصوص مصالحه با ایران در قالب گروه 1+5 هم فعالیت داشت.

عصرایران