عقب ماندن از قافله توسعه تقصیر مردم نیست

فریبرز رئیس دانا، اقتصاد دان در گفت‌وگو با «آرمان» با تشریح مفهوم توسعه یافتگی می‌گوید: « كم توسعه یافتگی ایران، به دلیل قرار گرفتن در مدار توسعه سرمایه داری است، چراكه توسعه سرمایه دارانه در جهان به‌طور ناموزون رشد می‌كند. » این اقتصاددان صاحب نظر در گفت‌وگو با«آرمان» البته راهكارهایی هم ارائه می‌دهد که در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانید:

با وجود اینكه قریب به یك سده از ایجاد دولت مدرن در ایران می‌گذرد، اما اقتصاد ایران هنوز به یك توسعه همه‌جانبه و پایدار دست پیدا نكرده است. آیا اقتصاد ایران از ابتدا در برابر مفهوم توسعه غافلگیر شد؟
توجه داشته باشیم كه همه كشورهای جهان كم توسعه، كشورهای پیرامونی و كشورهای جهان سوم در مقابل توسعه - مفهوم توسعه - غافلگیر شدند؛ برای اینكه توسعه سرمایه دارانه از اروپای غربی شروع شد و به همه جهان تهاجم كرد. سرمایه با ملایمت، با زمینه‌سازی و با آرامش به جهان راه پیدا نكرد، بلكه از لحظه‌ای كه انباشت اولیه سرمایه شكل می‌گرفت در قالب استعمار، به صورت بهره‌برداری غارتی و حتی در قالب دستكاری سیاسی به كشورهای مختلف و از جمله ایران تهاجم كرد.

از یكسو، موضوع به تهاجم سرمایه داری مربوط می‌شود، اما متاثر از چه عواملی كشورهای مختلف، این هجوم را پذیرا شدند؟
بخشی از این موضوع متاثر از مسائل فرهنگی كشورها بود كه موجب می‌شد آن تهاجم سرمایه شكل بگیرد و بخشی هم به دلیل رقابت‌های بین‌المللی بود كه سردمداران نظام سرمایه داری با یكدیگر و در سطح جهانی داشتند. برای مثال در ایران بین بریتانیا و فرانسه از یك سو و روسیه از سوی دیگر این رقابت بسیار زیاد و تنگاتنگ بود. در این رقابت سرمایه داری برخی از كشورها و از جمله هند، صنایع خود را از دست داد. آفریقا منابع و ده‌ها میلیون نفر از جمعیت خود را از دست داد یا اینكه فرصت‌ها و منابع زیرزمینی ایران از دست رفت.

اما ایران هرگز به‌طور مستقیم، مستعمره هیچ دولتی در جهان نبوده است.
گرچه ایران هیچ‌گاه مستعمره مستقیم نبوده، استعمار به گونه دیگری در ایران عمل كرد. با وجود این، باز هم نمی‌شود گفت كه ایران خیلی غافلگیر شده باشد. این‌طور هم نیست.

چرا اینگونه تاكید دارید كه ایران غافلگیر نشده است؟
توجه داشته باشید كه انقلاب مشروطه ایران در سال ۱۹۰۶ رخ داد، یعنی ۱۱۰ سال از انقلاب مشروطه می‌گذرد. هر چند بهره‌برداری از منابع نفتی ایران در همان دوره شروع شده، اما ۱۱۰ سال تجربه نوآوری، توسعه، سرمایه‌گذاری تجربه كمی نیست. در دوره رضا شاه نخستین برنامه‌های اقتصادی جدید و نوین شكل گرفت و ادامه‌دار شد تا آنجا كه بعد از برنامه اصلاحات ارضی، تغییر ماهیت داد و در واقع به گونه‌ای دیگر رو به سمت توسعه گذارد. بنابراین، هر چند هجوم سرمایه داری به ایران در وجهی می‌توانست موجبات فروپاشی اقتصادی را فراهم آورد، اما در بطن این اتفاق هم اشكال گوناگونی از توسعه تجربه شد. این روند حتی بعد از انقلاب شكل دیگری به خود گرفت و بعد از جنگ هم با شكل دیگری دنبال شد. اما در مجموع، تمامی این اشكال توسعه، تغییرات اساسی نكردند.

یعنی مفهوم توسعه در این سیر تاریخی هیچ‌گونه تغییری نداشته است؟
شاید تغییر اساسی را بتوانیم در رشد بخش خصوصی در بعد از اصلاحات ارضی بدانیم. یك تغییر اساسی دیگر هم شاید، بعد از انقلاب بوده است برای تغییر ساخت مالكیت كه در سرمایه‌ها به وجود آمد. اما به‌طور كلی مناسبات، مناسبات سرمایه داری ضعیف، وابسته و گاهی هم در تقابل با مدارهای سرمایه داری جهان است. البته این تقابل هم كامل نبوده است، یعنی در تمام دوران مدرن، هیچ‌گاه یك شكل گسسته از توسعه در ایران شكل نگرفت، به گونه‌ای كه مستقل از نظام سرمایه داری جهان و در قالب مولفه‌های بومی و ملی باشد.

به عبارت دیگر این نوع از توسعه یافتگی در ایران، همیشه به واسطه نفت، به لحاظ كالاهای وارداتی و به لحاظ حضور طبقه متوسط مرفه وابسته به مصرف، با نظام سرمایه داری جهانی در پیوند بوده است. از سوی دیگر نیازهای تسلیحاتی و تكنولوژیكی باعث شده تا شكل توسعه یافتگی در ایران همواره با اعوجاج همراه باشد. بنابراین وجود وابستگی تاریخی به نظام سرمایه داری جهانی، اجازه نداده قالب‌های بومی در مفهوم توسعه مد نظر قرار گیرد. این عدم توجه همواره باعث شده، توسعه یافتگی در كشور گسسته، نامتوازن و ناموفق باشد.

به گفته شما، الگوهای توسعه در اغلب موارد بر مبنای شیوه‌های غربی بوده است. چرا این اتفاق رخ داده است؟
چهره‌های زیادی از طبقه متوسط و از طبقات متمكن در خارج تحصیل می‌كرده‌اند كه وقتی در ایران مصدر امور می‌شدند همیشه گوشه چشمی به روش توسعه‌ای غربی داشتند. روش توسعه غرب گرایانه در ایران، در واقع همواره بی‌كم و كاست در حال اجرا بوده است. البته بعد از انقلاب سال ۵۷ این نوع نگاه به مفهوم توسعه، طی یك دوره متوقف شد، كما اینكه در زمان رضاه شاه هم دوره‌ای به شكل دولتی آن ادامه پیدا كرد. به عبارت دیگر بعد از انقلاب، از سال ۵۷ تا سال ۶۹، حدود ۱۲ سال و در دوره پهلوی اول هم حدود ۱۷ سال، نقش دولت در اقتصاد پر رنگ بود كه در واقع نوعی از سرمایه داری دولتی را شكل داد. در بقیه موارد نقش بخش خصوصی زیاد بوده است. در حال حاضر برخلاف ادعا، بخش خصوصی در اقتصاد ایران دست بالا را دارد، تا آنجا كه حتی سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران از خیلی از كشورها، حتی لیبرالیستی، بیشتر است.

با وجود این، میل دست یابی به توسعه همواره وجود داشته است. پس چرا تاكنون نتوانسته‌ایم به توسعه یافتگی متوازن و پایدار دست یابیم؟
دقت كنید كه این كم توسعه یافتگی، به دلیل قرار گرفتن در مدار توسعه سرمایه داری است، چرا كه توسعه سرمایه دارانه در جهان به‌طور ناموزون رشد می‌كند. نكته اساسی این است كه سرمایه به جاهایی علاقه دارد كه سود بیشتری ببرد. بنابراین علاقه‌ای به توسعه همگانی ندارد. اساسا سرمایه به لحاظ تاریخی به توسعه همگانی متعهد نیست. بنابراین از آنجا كه مدار توسعه سرمایه داری مدار سلطه است و چون ایران نتوانست از آن مدار خارج شود، به این ترتیب توسعه ناكامل ماند.

می گویید توسعه سرمایه دارانه حتی در جهان ناموزون است. چه قیاس تاریخی در این رابطه می‌توان ذكر كرد؟
اروپای غربی بعد از جنگ جهانی دوم، یكدفعه در فاصله كوتاهی توسعه پیدا می‌كند، ولی ۱۱۰ سال عقب ماندگی نسبی در ایران پابرجا می‌ماند. حتی در داخل كشور هم وضعیت توسعه اینگونه است. تهران در طول این سده، رشد‌های بسیار زیادی را تجربه كرده است. برج‌سازی‌ها، صنایع متمركز در اطراف شهر، مصرف زیاد كالاهای تجملاتی را در مركز و مناطق مرفه شهر شاهد هستیم، در حالی كه در كنار همین شهر، ۵/۳ میلیون نفر در بافت‌های فرسوده زندگی می‌كنند. غیر از آن بیشترین فقرا را هم در شهر تهران داریم. این شكل توسعه ایران بوده است. همه جوامع كم توسعه هم این ناموزونی و این عدم یكنواختی در توسعه را داشته‌اند.

درعین حال، اقتصاد ایران به تناوب در دوره‌های مختلف، نرخ رشد‌های بالایی را هم تجربه كرده است. این موضوع آیا بخشی از توسعه یافتگی نیست؟
دقت داشته باشید كه توسعه با رشد فرق دارد، كما اینكه رشد هم با نرخ رشد‌های ویژه فرق دارد. نرخ رشد ویژه یعنی اینكه، سالی ۸، ۹ یا ۱۰ درصد اقتصاد در تولید ناخالص داخلی رشد داشته باشد. هر چند این نرخ نشان از رشد دارد، اما این رشد در واقع یك رشد ویژه است، یعنی با یك شاخص معین است. اما این نوع رشد با رشد اقتصاد همگانی فرق دارد، كه ماندگار باشد. حالا البته ماندگار بودن رشد اقتصادی هم حتی با پایدار بودن رشد اقتصادی متفاوت است. اما به هر روی، این رشدها، در اساس ضمن اینكه باید پایدار باشد، بی‌تردید باید عادلانه هم باشد، یعنی بیكاری نداشته باشیم و درآمد مردم هم رشد كند. ولی می‌بینیم كه این طور نیست: یعنی نرخ‌های رشد ۱۰ درصد و ۱۲ درصدی داشته‌ایم، اما یكی از بدترین بیكاری‌ها هم داشته‌ایم. فقر هم داشته‌ایم. این از موضوع رشد. اما موضوع توسعه كه اساسا متفاوت از این مقولات است.

یعنی توسعه را باید با شاخص‌های دیگری سنجید. آن شاخص‌ها چیست؟
توسعه باید توانمندی همگانی در اداره جامعه، در اداره اقتصاد و در استفاده از وسایل و امكانات تولیدی را بالا ببرد تا بتوان از این ظرفیت‌ها و امكانات در خدمت ارتقای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و نیز افزایش رفاه عمومی استفاده كرد. در این فرایند البته لازم است تا یك نظارت دائم بر منابع وجود داشته باشد. تفاوت عمده توسعه با رشد این است كه رشد دارای جنبه‌های كمی است، در حالی كه توسعه دارای جنبه‌های كیفی است. ایران نتوانسته به توسعه دست یابد، زیرا تاكنون دولت‌ها -پیش و بعد از انقلاب- در نگه داشتن سرمایه‌ها و ثروت‌هایی كه توسط مردم و داخل اقتصاد تولید شده به سمت برآوردن شاخص‌های توسعه همگانی، همه‌جانبه و موزون اقدام نكرده‌اند.

اگر بخواهیم زاویه نگاه را عوض كنیم، آیا می‌شود عدم توسعه یافتگی، دست كم در حوزه تولید و بهره وری، را نوعی مساله فرهنگی هم بدانیم؟ یعنی آیا ممكن است این موضوع مطرح شود كه ایرانیان هم خیلی تلاش‌گر نیستند؟
نه اصلا با شما موافق نیستم. عمده كردن فرهنگ در قالب یك پدیده انتزاعی كه پایه‌های مادی هم نداشته باشد به عنوان عامل عقب ماندگی، یك‌سویه‌اش به ما غیرمولدها برمی‌خورد.

مردم ایران مردمی زحمتكش هستند و در آفتاب و در حرارت بیش از ۵۰ درجه تا سرمای زیر ۲۰ درجه، كوه كندند، نهر كندند، قنات ساختند، مزارع را درست كردند، شهرها را بنا كردند و هرگاه كه زندگی‌شان با یورش امپراتوری‌های صحرانورد نابود شده، باز هم فرهنگ این مردم بوده كه مغولان یا تاتارها را رام كرده و تحت تاثیر قرار داده است. مردم این سرزمین، طی همه قرون، با وجود فشارها و تنگناها، كار كرده‌اند و وطن را ساخته‌اند. یادمان نرود كه همین مردم بودند كه در اوج خفقان و ستم قاجار، انقلاب مشروطه را به وجود آوردند. به اعتقاد بنده اگر منابع ملی در خدمت رفاه همین مردم هزینه شود، خواهید دید كه چگونه كشور شكوفا می‌شود.

به انقلاب مشروطه اشاره كردید. اما مگر انقلاب مشروطه از بالا شكل نگرفت؟
نه! در انقلاب مشروطه این توده‌های مردم بودند كه شركت كردند. حیدر خان عمو اوغلی، هیچ ربطی به اركان بالا دستی قدرت نداشت. ستارخان در بازار مال فروش‌ها كار می‌كرد. كارگران گیلان و آذربایجان كه از ظلم و جور اربابان و دولت مركزی به باكو فرار كرده بودند، در حوزه‌های نفتی آنجا مشغول به كار شدند. وقتی كه كارگری آموختند و با صنعت آشنا شدند به میهن آمدند و دست به انقلاب زدند، زیرا فهمیدند كه آن نظام به هیچ‌وجه نصیحت بردار نیست. نمی‌خواهم حماسه‌سازی و اسطوره‌سازی كنم، ولی این ملت خیلی زحمت كشیده است. نظام سلطه همواره تلاش می‌كند. الان در قلب اروپا، مگر با یونانیان اینگونه رفتار نمی‌شود؟ دیدید صدر اعظم آلمان درباره یونانیان چه می‌گفت؟ می‌گفت اینها تنبل‌اند و می‌خواهند وام بگیرند و بخورند و كار نكنند. اما آمارها نشان می‌داد كه یونانیان به‌طور متوسط ۷/۱ برابر آلمانی‌ها كار می‌كنند. بنابراین می‌بینید كه این سلطه سرمایه داری مالی اروپا است كه یونانیان را به آن روز انداخته است.

مگر شیوه سرمایه‌داری‌ای كه در ترکیه و حتی در كره جنوبی به مورد اجرا گذارده شد، باعث موفقیت‌های اقتصادی این دو كشور نشده است؟
برخی فكر می‌كنند موضوع سر رقابت است و چون برخی خوب رقابت می‌كنند خوب تلاش می‌كنند به همه جا هم می‌رسند. برخلاف تصور عمومی، كره جنوبی روی زانوی آمریكا نشسته است. پس چرا كره شمالی این طور نمی‌شود؟ آیا مردم كره شمالی تنبل هستند؟ اگر قرار است هر سرمایه داری‌ای به جایی برسد چرا كشورهای سرمایه داری آفریقا به هیچ جا نمی‌رسند؟ پس این طور نیست. اگر قرار بر تلاش باشد كه مردم كره شمالی هم دارند كار می‌كنند، اما حتی مواد غذایی كافی هم ندارند.

بعد هم تصاویری كه از پیونگ یانگ منتشر می‌شود ساختمان‌های بزرگ، كارخانه و بمب هیدروژنی دارند. حالا اینكه منحرف می‌شوند كاری نداریم! ولی منظور این است كه دارند كار می‌كنند! پس چرا به آن رشد یا توسعه‌ای كه كره جنوبی به آن رسیده است و اگر قبول كنیم كه اینچنین است و نتوانسته برسد؟ جواب ساده است. چون نظام سرمایه داری جهانی می‌خواهد تا كره جنوبی به چنان رشدی برسد. كره جنوبی بخشی از سرمایه جهانی است.

با وجود این، آن نظام سرمایه داری جهانی هم با هدف رسیدن به منافع خود به كره جنوبی رفته است. چون سود را در آنجا دیده و هدف‌گذاری كرده است. چرا آمریكا در كره جنوبی سرمایه‌گذاری می‌كند؟ به دلیل نیروی كار ارزانی است كه كره جنوبی دارد و آمریكا هم بخشی از تولید كالاهای مصرفی مورد نیاز خود را به كره جنوبی می‌دهد. در این معادله سرمایه دارانه، هیچ یك از كشورهای جنوب شرق آسیا، به خوبی كره‌جنوبی در خدمت منافع آمریكا و سرمایه‌داری جهانی نبوده‌اند. اما از سوی دیگر، بسیاری از كشورهای سرمایه داری، كه عرض كردم، به دلیل اینكه برای نظام سرمایه داری جهانی سودآور نبوده‌اند، از قافله رشد بازمانده‌اند. اینها مصادیق است.

رشد كشور چین را با كدام قیاس می‌توانیم تشریح كنیم؟
چین كه اساسا دارای یك اقتصاد سرمایه داری دولتی است، یعنی تنها تفاوت در شیوه اجرای سیاست‌های نظام سرمایه داری است، اما محتوا دقیقا همان است بلكه حتی غلیظ‌تر هم صورت‌بندی شده است. به اعتقاد بنده كه اساسا سرمایه داری دولتی بدترین نوع سرمایه داری است. در شكل خصوصی سرمایه داری، قدرت میلیتاریستی وجود ندارد یا دست كم كمرنگ‌تر است. بدون تردید ظلم در این‌گونه نظام‌ها بیداد می‌كند. ولی این طرف‌تر كه می‌آییم، كشورهایی چون ویتنام و تایلند این رشدها را نداشته‌اند. آیا بلافاصله می‌توانیم بگوییم كه تقصیر مردمانشان است؟ مردمی كه نه حكومت دستشان بوده، نه انتخابات و نه حتی امكان تغییر، داشته‌اند، چه می‌توانند بكنند؟ همیشه سركوب شده‌اند، همیشه ترسانده شده‌اند.

اگر قبول كنیم كه بخشی از دلایل عدم توسعه یافتگی، به نوع الگوها و شیوه‌ها مربوط می‌شده است، پس چرا در دوره احمدی‌نژاد كه به یكسره این الگوها و شیوه‌ها را نقد می‌كرد و حتی برخلاف آن الگوها هم عمل می‌كرد، كشور حتی به عقب ماندگی دچار شد؟
چون احمدی‌نژاد اساسا شكل دیگری از سرمایه‌داری جهانی را ارائه می‌داد. بوش با سیستم‌های جنگ طلبانه و اوباما با سیاست تعامل جهانی، هر دو نمایندگان سرمایه داری جهانی هستند. آیا می‌شود گفت، چون شیوه دولت بوش میلیتاریستی بود، پس او خارج از نظام سرمایه داری عمل می‌كرد؟ بدون تردید خیر. من به شما می‌گویم كه احمدی‌نژاد با شیوه‌های خاص برنامه‌های سرمایه داری جهانی را پیش می‌برد. احمدی‌نژاد به سرمایه داری دولتی و بوروكراتیك و نظام معتقد بود. اما شیوه پوپولیستی بود. ظاهر امر خدمت بود اما باطن عملكرد، مصادره منافع و منابع بود.

با تمام این توضیحات، به عقیده شما، دستیابی به توسعه همگانی، همه‌جانبه و پایدار، چگونه می‌تواند اتفاق بیفتد؟
این نوع از توسعه كه الگوی مطلوب و هدف غایی اقتصاد هم باید باشد، تنها با دموكراتیزه شدن ساختارها اقتصادی می‌تواند شروع شود. می‌گویم شروع شود، زیرا تداوم و به هدف رسیدن آن در گرو وفاداری به اصول و قواعد نظام دموكراتیك است. همه آحاد جامعه باید بتوانند در قدرت، در اقتصاد و در تصمیم‌سازی‌های كلان حضور یا لااقل نظارت واقعی داشته باشند. اینگونه اگر بشود، دیگر یك دولت نمی‌تواند به مدت هشت سال منابع و ثروت‌های ملی را خراب كند و پاسخگو هم نباشد. راه‌حل، دموكراتیزه شدن اقتصاد است.

 اخباراقتصادی  -  آرمان 

دعای توسعه رزق و روزی و ادای قرض

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل فرمودند : قسم به آن خدایی را که من را مبعوث فرموده هرکسی این دعا را همراه خود داشته باشد یا در دکان و یا در منزل خود گذارد فقر او به ثروت و وسعتِ رزق و روزی مبدل شود ( ان شاء الله )

یا اللهُ یا رَبِّ یا حَیُّ یا قَیّوم یا ذَالجَلالِ وَ الاکرام اَسئَلُکَ بِاسمِکَ اَلعَظیم  اَلاَعظَم اَن تَرزُقَنی  رَزقاً

حَلالاً طَیِّباً بِرَحمَتِکَ الواسِعَه  « یا اَرحَمَ الرّاحِمِین »

ای خدا ای پروردگار ای زنده ای پاینده ای دارای شکوه و بزرگواری از تو میخواهم به نام تو که بسیار بزرگ و بزرگترین است اینکه روزی کنی مرا ، رزقی حلال و پاک ، برحمت گسترده ات ای مهربان ترین مهربانان.

درمان فقر و دعای رزق و روزی

بسمه تعالی

درمان فقر:

هر کس سوره ی قارعه را بنویسد وبا خود همراه داشته باشد اگر معیشت وزندگی بر او تنگ وسخت باشد زندگی بر او اسان خواهد شد

دعای رزق و روزی:

هر کس سوره ی صافات را در هر روز جمعه بخواند خداوند در دنیا به او رزق وروزی زیاد ومخصوصی خواهد رسانید که نه شیطان ونه هیچ ظالمی در او تصرف نتوانند کرد.

خواص دنیوی سوره ذاریات

بسمه تعالی

سوره ذاریات

1- هر كس این سوره را تلاوت كند لااقل یكبار درهر روز بخواند، ثروت حلال برای او به هم رسد بطوری كه متحیر گردد.

2- از امام صادق (ع): هر كس این سوره را روز یا شبش بخواند خدا معیشت او را اصلاح فرماید واورا رزق وسیعی عنایت نماید.

3- مرحوم سید محمد خامنه ای تبریزی: كه قرائت سوره ذاریات در هر روز موجب ثروت فراوان می گردد همینطور كه قرائت این سوره بهمراه سوره های طلاق مزمل والم نشرح در هر روز برای توسعه امر معاش مجرب است بطوری كه من حیث لا یحتسب میرسد و موجب حیرت عقول می گردد.ودر اهمیت این ختم فرموده كه اگر در روز این ختم از شما فوت شد آنرا در شب بجای آرید.

اثر خواندن مخصوص سوره مباركه ذاریات

بسمه تعالی

شیخ صدوق از حضرت امام صادق (ع) نقل كرده است كه فرموده : هر كس سوره مباركه ذاریات را روز یا شبش بخئاند خدا معیشت اورا اصلاح فرمایدواورا رزق وسیعی عنایت نماید

مرحوم سید محمد خامنه ای تبریزی فرموده است كه قرائت سوره مباركه ذاریات در هر روز موجب ثروت فراوان می گردد همین طور كهكه قرائت این سوره همراه طلاق ،مزمل ،والم نشرح در هر روز برای توسعه امر معاش مجرب است بطوری كه من حیث لا یحتسب می رسد وموجب حیرت عقول می گردد . ودر اهمیت این ختم فرموده كه اگر در روز این ختم از شما فوت شد آن را در شب بجای آرید .

ادا قرض و دین

بسمه تعالی

دستوری از پیامبر بزرگوار اسلام صل الله علیه و اله و سلم اگر قرضی دارید و از پرداخت آن عاجز شدید این دعا را ورد خود قرار دهید بویژه بعد از هر نماز صد مرتبه بگوئید انشا الله موفق به ادای قرض خواهید شد

اَللّـهـُـمَّ اَغـنِـنـی بـِـحـَلا لـِکَ عَنْ  حـَرامـِکْ وَ بـِـفـَضـْـلـِکَ عَــمـَّـنْ سـِـواکْ

علاوه بر اینکه بعد از هر نماز میخوانید همواره بخوانید.

گشایش روزی و ادا قرض

بسمه تعالی

از حضرت امام صادق(علیه السلام) منقولست هرکس سوره کهف را بنویسد و در شیشه سر تنگ نهد و آنرا در منزل خود نگه دارد از درویشی و وام خلاص شود و او و اهل و عیالش محتاج نشوند و هیچ کس نتواند به او بدی برساند.

((ابوبصیر)) نقل مى كند: به حضرت صادق (علیه السلام) از حاجت خودم شكایت كردم و از آن حضرت خواستم كه به من دعایى جهت رزق بیآموزد.

((حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: در نماز شب ، وقت سجده (در روایت دیگر: در سجدهآخرِ ركعت هشتم نافله شب ) این دعا را بخوان :

یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ یا خَیْرَ مَسْئُولٍ وَ  یا اَوْسَعَ مَنْ اَعْطى وَ یا خَیْرَ  مُرْتَجىً اُرْزُقْنى وَ اَوْسِعْ  عَلَىَّ  مِنْ

رِزْقِكَ وَ سَبِّبْ لى رِزْقاً مِنْ قَبْلِكَ اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ.

حضرت این دعا را به من تعلیم فرمود، از وقتى كه من آن را خواندم ، دیگر محتاج نشدم .

شفاخانه قرآن

گشایش روزی و ادا قرض

بسمه تعالی

((حسین بن خالد)) مى گوید:

در بغداد هفصد هزار در هم مقروض شدم ، طلب كارها مرا امان نمى دادند و هر دفعه دنبالم مى فرستادند.

خلاصه از دست آنها پنهان شدم كه مرا نبینند و به همین خاطرهم نمى توانستم خدمت ((حضرت امیرعلیه السلام برسم ، در عین حال نامه اى براى حضرت نوشتم و در آن نامه ، احوالاتم را بیان كردم .

حضرت در جواب نوشته بودند كه :

بعد از هر نماز سه مرتبه این دعا را بخوان :

اَللّهُمَّ  اِنّى  اَسْئَلُكَ  یا لا اِلهَ  اِلاّ اَنْتَ بَحَقِّ لا  اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَنْ  تَرْحَمَنى بِلا  اِلهَ اِلاّ اَنْتَ  اَللّهُمَّ  اِنّى

اَسْئَلُكَ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ بِحَقِّ  لا اِلهَ  اِلاّ اَنْتَ اَنْ  تَرضِىَ  عَنّى بِلا  اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَللّهُمَّ اِنّى اسْئَلُكَ یا لا

اِلهَ اِلاّاَنْتَ بِحَقِّ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَغْفِرَلى بِلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ.

از وقتى كه آن را خواندم و بر آن دعا مداومت نمودم ، واللّه به چهار ماه نكشید كه تمام قرضهایم ادا شد و صد هزار در هم ، هم اضافه آمد.

ادا قرض و رفع ستم

بسمه تعالی

مردى خدمت به خدمت  حضرت صادق آل محمد (صلی الله علیه و آله  ) شرفیاب شد و از قرض و ستم سلطان به آن حضرت شكایت كرد و گفت :

اِى آقاى من ، اطرافم را قرض احاطه كرده و سلطانى هم هست كه به من ظلم مى كند، اگر دعایى دارید به من بیآموزید تا به وسیله آن دعا، غنیمتى ، گنجى ، زیرخاكى ، چیزى پیدا كنم و قرضهایم را اداء كنم و ستم سلطان را هم با آن باز دارم ؟!

حضرت فرمود:

وقتى كه شب شد، دو ركعت نماز بخوان ، كه در ركعت اول آن :

بعد از حمد ((آیة الكرسى )) باشد.

و در ركعت دوم : بعد از حمد، آخر سوره حشر را بخوان لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرآنَ عَلى جَبَلٍ...)را تا آخر سوره بجا آور.

چند ختم از کتاب آیت الکرسی طلسم عظیم القدر حاج نصر بروجردی

از برای توسعه رزق در امر معاش و غنی و توانگری در سحرگاه یعنی در نزدیکی صبح دو رکعت نماز بجای آورد.

در رکعت اول بعد از حمد 17 مرتبه سوره کافرون

و در رکعت دوم بعد از حمد 17 مرتبه سوره توحید

و در رکوع هر یک از این دو رکعت 17 مرتبه ذکر سبحان ربی العظیم و بحمده

و در هر یک از سجدتین دو رکعت 17 مرتبه سبحان ربی الاعلی و بحمده بگوید

و بعد از فراغ از نماز 17 مرتبه آیت الکرسی بخواند که مجرب است

و گفته اند این عمل از گنج های مخفی پروردگار است که بدست نااهل نباید داد

و خواندن سوره طه نزد طلوع فجر کمترین اثر او این است که روزی تازه به خواننده میرسد و نرمی دلها برای او حاصل می شود ( صفحه 137)چ