سود حراجی های شب عید در جیب مشتری یا فروشنده؟

 هر ساله با گذر ماه بهمن از نیمه و نزدیک شدن به پایان سال، حراج انواع و اقسام کالاها در بازار رونق می‌گیرد و تولیدکنندگان کالاهای اساسی همزمان با آغاز خریدهای نوروزی مردم از هیجانات فروش به دور نمی‌مانند و تلاش می‌کنند تا از این رهگذر، رکود چندین ماهه خود را جبران کنند.

با وجود اینکه هنوز یک ماه و چند روز تا فرارسیدن سال جدید باقی مانده و هنوز خریدهای نوروزی مردم وارد فاز جدی نشده، اما صنوف مختلف اعم از تامین کنندگان کالاهای اساسی و معیشتی مردم و حتی برندهای مختلف داخلی به برگزاری جشنواره‌های ویژه فروش رو آورده‌اند تا شاید با تحریک تقاضا بتوانند رکود چندین ماهه خود را جبران کنند. هرچند تولید کنندگان و کاسبان با برپایی حراجی ها به دنبال رونقی در بازار هستند اما آنچه که بازار را رونق می بخشد تنها کاهش قیمت ها نیست بلکه این قدرت خرید مردم است که سبب رونق بازار می شود و رکود را خنثی می‌کند.

آغاز حراج شب عید برندها و فروشگاه ها
بررسی های میدانی «ابتکار» حکایت از آغاز حراج‌های تولیدکنندگان کالاهای اساسی دارد تا بلکه این تولیدکنندگان بتوانند در سایه هیجانات نوروزی مردم برای خرید، بخشی از کالاهای در انبار مانده خود را بفروشند و با فروش بیشتر، سود معقولی را نصیب خود کنند. گشت و گذارها در بازار و فروشگاه‌های زنجیره ای حکایت از آن دارد که تولیدکنندگان تخفیف‌های ۵ تا ۴۰ درصدی را بر روی کالاهای خود لحاظ کرده و سبدهایی مملو از کالا را در ورودی‌های فروشگاه‌ها چیده‌اند که با شکستن قیمت، مردم را تشویق به خرید می‌کنند، البته این تخفیف‌ها مشمول تمامی کالاها یا کلیه برندها نمی‌شود بلکه برخی برندها آنقدر اسم و رسم خود را مهم می‌دانند که به اعتقادشان مصرف کننده خود را همواره دارند و نیازی به شکستن قیمت ندارند. با این وجود اما برندهای معروف داخلی با نزدیک شدن به فصل بهار و پایان فصل سرما دست به حراج ویژه ای با تخفیف 40 درصدی زده اند.

خریداران بی انگیزه، فروشندگان ناراضی
هر چند سال 94 با خوشبینی کارشناسان اقتصادی در زمینه رونق و کاهش رکود در بازار مسکن و خودرو آغاز شد اما با رسیدن سال به نیمه مشخص شد که این پیش‌بینی نه تنها در بازار مسکن و خودرو بلکه در سایر بازارها نیز محقق نشد. طی ماه‌های گذشته نیز رکود در بخش‌های مختلف بازار و تولید کشور به اندازه ای عمیق بوده که شاید تنها با خریدهای نوروزی مردم برطرف نشود اما آنچه مسلم است، این است که خروج از رکود تنها به واسطه مردم صورت می گیرد و هر چقدر که سیاستگذاران و برنامه نویسان نسخه های بلندبالایی برای خروج از رکود بنویسند، به اندازه ای که مردم در خروج از رکود موثر هستند، تاثیرگذار نخواهد بود.

با این وجود بررسی های میدانی «ابتکار» از بازار شب عید در تهران حکایت از این دارد که هرچند عید به بازار پوشاک و خوراکی‌ها تب و تاب بخشیده است اما تقاضای مردم نسبت به سالهای گذشته افت داشته و قدرت خرید مردم آنقدرها نبوده است که بتواند به رونق بازار کمک ویژه ای کند. آن طور که فروشندگان می‌گویند: بازار عید از سال قبل بهتر نبوده و فروش شب عید نسبت به سال قبل کمتر است. هرچند به گفته فروشندگان قیمت کالاها و اجناس در بازار در مقایسه با سال گذشته در شب عید کاهش بیشتری داشته است اما رکود و کاهش قدرت خرید مردم بر روی کاهش تقاضا تاثیر مستقیم داشته است. به این حال بازار تهران همچنان شلوغی خود را دارد و عید با تب و تاب همیشگی اش برای رسیدن گام بر می دارد.

مردم چقدر به حراجی‌ها اعتماد دارند؟
با وجود اینکه واژه حراج به تنهایی بسیار هوس برانگیز و مخاطب جذب کن است اما حراج برای ایرانیان چندین معنی و مفهوم دارد. برای بسیاری از مردم که توان خرید کالا و پوشاک برند و مارک دار را ندارند، خرید از دستفروشان به نوعی حراج به حساب می‌آید و از این رو حراج برای آنها برابر با خرید اجناس بنجل است اما برای گروهی دیگر که علاقه به خرید کالاهای برند دارند حراج نوعی فرصت استثنایی برای خرید آن چیزی است که در طول یک سال چشمشان به دنبال آن بوده است. جمعه سیاه یکی از همین حراجی های ویژه است.

جمعه سیاه در واقع روز بعد از روز شکرگزاری یا آخرین جمعه ماه نوامبر است و آغاز آیین خرید برای کریسمس به حساب می‌آید. این روز، شلوغترین روز برای فروشنده‌ها است. این روز به قدری اهمیت دارد که فروشگاه‌ها قبل از ساعت ۴ صبح باز می شوند و مردم از همان زمان برای خرید به فروشگاه هجوم می‌آورند و باید تا قبل از آغاز شب خرید کرده باشند. در این روز بسیاری از برندهای معروف اجناس از مد افتاده خود را با تخفیف های ویژه به حراج می گذارند و مردم برای خرید آنها سر و دست می شکنند.

حراجی ها چه سودی به حال فروشندگان دارند؟
گاهی در حراج های بزرگ که کالاهای گران قیمت با قیمت‌های بسیار ارزان به فروش می رسد این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که آیا حراجی ها سودی به حال فروشندگان خود نیز دارند یا خیر؟ رزاقی، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با «ابتکار» به این سوال پاسخ داده است. او در این باره گفت: قیمت کالاهای موجود در بازار که توسط فروشندگان به مشتریان عرضه می شود بین 35 تا 45 درصد نسبت به قیمتی که تولید کنندگان به فروشندگان عرضه می کنند بیشتر است. در واقع تولید کنندگان اصلی در هنگام فروش کالا به فروشندگان بین 35 تا 45 درصد به هنگام فروش به آنها تخفیف می دهند. بنابراین وقتی که فروشندگان کالای خود را با تخفیف 40درصدی به مشتریان عرضه می کنند باز هم سود می برند. ضمن اینکه از شر کالاهای قدیمی خود نیز خلاص می شوند.

اما آنچه که اهمیت دارد این است که آیا خریداران به طور منطقی عمل خواهند کرد یا خیر؟ منطقی به‌ این معنا که متناسب با نیاز خود خریداری کنند، نه این که وقتی با تخفیف و کاهش قیمت مواجه می شوند خرید بیشتری انجام دهند و بالاتر از نیاز خود خرید کنند و به اقتصاد خانواده در شب عید لطمه وارد کنند. نکته ای که مطرح است این است که ایران هنوز به این مرحله نرسیده است. در کشورهای صنعتی در برابر هر هزار مصرف کننده یک واسطه وجود دارد. در ایران در برابر هر واسطه یا مغازه دار 30 نفر وجود دارد. بنابراین قیمت کالاها افزایش بسیاری پیدا می کند. به کرار دیده اید که یک نفر کالایی را می خرد و چندین برابر قیمت تمام شده کالا را به فروشندگان می فروشد و 40 تا 45 درصد از فروش خود سود می برد. اما در کشورهای صنعتی دیگر چون تمرکز وجود دارد و رقابت وجود دارد و هر شرکت در رقابت با دیگری و جذب مشتری بیشتر، نصیب سود می شوند، هزینه واسطه گری نسبت به آن چه که در کشور ما وجود دارد کمتر است. حاشیه قیمت تمام شده و قیمت فروش در کشور ما آنقدر زیاد است که همین سبب می شود تا اجناس گران قیمت نیز به فروش گذاشته شود.

ضعف اخلاق کاسبی، رواج سود پرستی
رزاقی در ادامه گفت: آن چه که در کشور مشاهده می شود از این حکایت دارد که در ایران به خصوص در چند سال گذشته اخلاق کاسبی و مغازه داری ضعیف شده و سود پرستی قوت گرفته است و دولت چون سیاست لیبرالی را در اقتصاد پیدا کرده است در این ماجرا دخالتی نمی کند. بنابراین فضای بازار به جای رقابت انحصاری شده است و همین سبب شده تا هر کسی که به دنبال سود می گردد به دلالی و واسطه گری روی آورد.

 اخبار اقتصادی  -  ابتکار 

خیز فروشنده‌های آپارتمان برای شب‌عید + جدول قیمت

اما از سوی دیگر عده اندکی از فعالان بازار مسکن براین باورند که همچنان در بازار معاملات مسکن قیمت‌های غیرواقعی که از ارزش حقیقی برخوردار نیستند به بازار عرضه، معرفی می‌شوند که البته ظاهرا این دسته از مالکان بی‌هدف قیمت‌های غیر واقعی اعلام نمی‌کنند.

یکی از بنگاهداران مسکن در حوالی میدان ولیعصر درباره فاصله قیمت پیشنهادی فروشنده‌ها و قیمت‌های معامله شده، به دنیای اقتصاد گفت: اگرچه رکودی که امسال بر بازار مسکن پابرجا بود بازار را تا حدودی به ثبات رساند، اما تاثیر چشمگیری بر تقویت قدرت خرید متقاضیان نداشته است. وی در ادامه افزود: ثبات قیمت‌های پیشنهادی فروش در بلندمدت تنها باعث شد آن دسته از خریدارانی که برای خرید در بازه زمانی مشخص دچار تردید بودند تصمیم خود را عملی کنند. در محدوده فاطمی یکی از دلالان بازار مسکن، هدف برخی از فروشنده‌هایی که واحدهای خود را با قیمت بالا و غیرواقعی به بازار عرضه می‌کنند، این چنین تشریح کرد: این دسته از فروشنده‌ها در واقع قصد فروش ملک خود را دارند، اما نه در شرایط فعلی بازار مسکن.

این بنگاهدار خاطر نشان کرد: عده‌ای از مالکان واحدهای خود را ابتدا با قیمت‌های بالا به بازار فروش عرضه می‌کنند و البته نباید فراموش کرد که این قیمت‌ها نرخ‌های درخواستی فروشنده‌ها است و با قدرت خرید متقاضیان مسکن فاصله دارد. آنها با این اقدام سعی دارند متوجه این موضوع شوند که بازار مسکن تا چه اندازه کشش قیمت‌های پیشنهادی فروش بالا را دارد.

این دلال فروش واحدهای مسکونی همچنین به این مساله اشاره کرد: در حال حاضر از نظر فروشنده‌ها با توجه به اینکه کمتر از 2 ماه به پایان سال جاری باقی مانده است، به تدریج خریدهای شب عید شروع خواهد شد به همین خاطر آن دسته از فروشنده‌هایی که در ماه‌های قبل واحد خود را به خریداران عرضه نمی‌کردند هم‌اکنون تصمیم گرفته‌اند ابتدا قیمت بالاتر اعلام کنند تا در صورت کشش خرید، آن را در معاملات قطعی کنند.

این درحالی است که بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد در شرایط کنونی، نه‌تنها هیچ امکانی برای افزایش قیمت از سمت فروشنده وجود ندارد که در مقابل، سمت تقاضا کماکان انتظار کاهش بیشتر قیمت را دارد. در جدول زیر، لیست آپارتمان‌های فروش‌رفته در مناطق مرکزی تهران به همراه «قیمت قطعی» آنها منتشر شده است. این لیست از سامانه بازار املاک ایران استخراج شده است. قیمت قطعی، سطح واقعی قیمت مسکن را نمایان می‌کند و حداقل 5 درصد کمتر از قیمت پیشنهادی است.

 اخبار اقتصادی - دنیای اقتصاد