روحانی تاج جواهر نشان را بر سر اوباما می گذارد؟

رئیس جمهور آمریکا و دغدغه ای به نام میراث سیاست خارجی
روحانی تاج جواهر نشان را بر سر اوباما می گذارد؟

دیپلماسی ایرانی: ریچارد نیکسون، در دور دوم ریاست جمهوری خود ماجرای واترگیت را به نام خود ثبت کرد. رونالد ریگان نیز در چهار سال دوم ریاست جمهوری اش، ایران کنترا را در کارنامه خود دارد و بیل کلینتون نیز تا در دور دوم، تا آستان پیمان صلح بین ایهود باراک و یاسر عرفات پیش رفت. اما در 8 ماهی که از آغاز دور دوم ریاست جمهوری اوباما می گذرد، او هنوز موضوع تاریخ سازی را در سیاست خارجی به نام خود ثبت نکرده است.

این در حالی است که اوباما نیز باید مانند نیکسون، ریگان و کلینتون، میراثی در مقوله سیاست خارجی از خود به یادگار بگذارد.

اکنون دو فرصت برای اوباما وجود دارد. نخست صلح در خاورمیانه که با توافق اسرائیل و فلسطین معنی پیدا می کند. اما به نظر نمی رسد بنیامین نتانیاهو به سادگی با طرح دو کشوری مورد نظر اوباما کنار بیاید و تحقق این هدف بسیار دشوار خواهد بود.

به این ترتیب تنها یک فرصت دیگر باقی می ماند و آن ایران است و آنچه که با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در این کشور اتفاق می افتد. روحانی با 51 درصد آرا در انتخابات 24 خرداد پیروز شد و توانست حمایت علی اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی را به دست آورد. وی از دوستان مقام معظم رهبری به شمار می رود که با وعده بهبود شرایط اقتصادی، لغو تحریم ها و تعامل با غرب روی کار آمده است. او می گوید دوران بهتری را برای ایرانیان به ارمغان می آورد و به ایزوله بین المللی کشورش پایان می دهد.

به نظر می رسد تنها راهی که از طریق آن روحانی می تواند به اهداف اش جامعه عمل بپوشاند، دست یافتن به توافقی با اوباما بر سر برنامه های هسته ای تهران است. روحانی که زمانی ریاست مذاکرات هسته ای را بر عهده داشته، می داند دقیقا چه می خواهد و باوجود دهه ها روابط خصمانه تهران – واشینگتن، اکنون مفاد توافق دوجانبه با روی کار آمدن روحانی شفاف تر شده است.

ایران به دنبال حقوق هسته ای خود طبق معاهده منع اشاعه هسته ای است . تهران خواستار لغو تحریم هاست. در مقابل ایالات متحده نیز از ایران می خواهد تضمین دهد که در جهت تولید تسلیحات هسته ای گام بر نمی دارد. همچنین نظارت های گسترده بین المللی بر تاسیسات هسته ای ایران نیز دیگر خواسته واشینگتن است.

اما این انتظارها تا حدودی غیر واقع بینانه به نظر می رسد. باوجود تمامی گمانه زنی هایی که در خصوص ماهیت نظامی برنامه های هسته ای ایران مطرح می شود، تا کنون این گمانه زنی ها به اثبات نرسیده و تهران همواره بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تاکید داشته است. از سوی دیگر تل آویو نیز یک دهه است که می گوید ایران 6 ماه تا یک سال با ساخت بمب هسته ای فاصله دارد اما هر سال این پیش بینی های خود را به تعویق می اندازد.
 اکنون آینده سیاستی روحانی و عملی شدن ابتکارهای او  برای تعامل با جامعه بین المللی به توافق هسته ای و لغو تحریم ها بستگی دارد. روحانی به خوبی به این مساله اشراف دارد.

آنچه روحانی نمی تواند انجام دهد دست کشیدن از انرژی هسته ای است . در این مساله کشور ایران متحد است. اما آنچه که روحانی می تواند انجام دهد موافقت با بازرسی های گسترده تر و اثبات ماهیت صلح آمیز برنامه های هسته ای ایران است.

در صورتی که توافقی حاصل شود و آمریکا تحریم ها را لغو کند، این اهداف محقق خواهد شد. این معامله به منزله تاجی جواهر نشان برای اوباما در دور دوم ریاست جمهوری اش است.

چه کسی مخالف این توافق است؟ بی بی و حزب جنگ طلب اش که خواستار نابودی ایرانند، همانگونه که آمریکا عراق را نابود کرد و هزاران میلیارد هزینه غیر ضروری به کشور تحمیل کرد.

اما اوباما می تواند در مقابل جنگ طلبان مقاومت کند. او باید در پیامی رسمی در مراسم تحلیف روحانی، ریاست جمهوری او را تبریک گفته و از آمادگی برای گفت و گوی مستقیم با تهران سخن بگوید. اوباما نباید تیم مذاکره کنندگان امنیت ملی را چهره هایی تشکیل دهد که نه به دنبال جنگ با ایران هستند و نه ایران هسته ای را می خواهند. تاریخ خود را تکرار می کند و اوباما باید از فرصت ایجاد شده استفاده کند./دیپلماسی ایرانی

اکونومیست: ایران ظرف یک دهه می تواند دبی را پشت سر گذارد / روحانی به دنبال تبدیل ایران به یکی از بزرگترین مراکز بین المللی هوایی جهان

اکونومیست نوشت: در پی برداشته شدن تحریم های بخش هواپیمایی، ایران هدفی فراتر از نوسازی ناوگان [هوایی] خود دارد.

به گزارش «انتخاب»، شیفتگان صنعت هوانوردی، عاشق "ایران ایر" هستند. چند دهه تحریم موجب شده است هواپیمایی ایران یکی از قدیمی ترین ناوگان های جهان را داشته باشد که از هواپیماهایی همچون "بویینگ ٧٤٧ اس پی" که ٣٩ سال ازعمر آن می گذرد و به درد موزه می خورد، استفاده می کند؛ این هواپیما تنها نمونه باقیمانده از نوع خود است که هنوز پرواز می کند. "ایران ایر" و ١٥ شرکت هواپیمایی دیگر ایران که سه دهه بود نمی توانستند هواپیما های ساخت غرب خریداری کنند، عمر هواپیماهای قدیمی خود را با زد و بند در بازار سیاه و خرید هواپیما های دست دوم افزایش می دادند. نتیجه قابل پیش بینی است: ٣٧ سانحه هوایی در ایران از ابتدای این قرن [میلادی] و بیش از ٩٠٠ کشته.

در چنین فضای سنگینی، تهران میزبان "نشت هوانوردی کاپا" در ژانویه بود؛ این نخستین همایش بین المللی بود که پس از برداشته شدن تحریم ها، در این کشور برگزار می شد. عباس آخوندی، وزیر راه [و شهرسازی] ایران، در سخنرانی افتتاحیه این همایش از شرکت های خارجی همه کشور های جهان خواست در بازسازی بخش هوانوردی ایران همکاری کنند. ظرف چند روز، "ایرباس" خبر سفارش خرید ١١٨ هواپیمای جدید را از سوی "ایران ایر" اعلام کرد (قراردادی احتمالی که با پیشنهاد مطلوب هواپیما ساز اروپایی برای کمک به آموزش، نگه داری، ناوبری هوایی و تحول قانونی همراه بود). در این قرارداد تعهد تهیه ١٢ "ای ٣٨٠ اس" نیز گنجانده شده است؛ هواپیمای دو طبقه ای که تنها بزرگترین شرکت های هواپیمایی شبکه ای می توانند آن را پر کنند. "ایران ایر" همچنین با خرید ٢٠ هواپیمای توربو جت از "ای تی آر" (شرکت هواپیما سازی فرانسوی – ایتالیایی) موافقت کرد. "بویینگ" آمریکا هنوز هیچ سفارشی دریافت نکرده است؛ اما با توجه به ادعای ایران درباره نیاز این کشور به ٥٠٠ هواپیما در ١٠ سال آینده، هنوز فرصت بهره برداری برای این شرکت وجود دارد.

روند و سرعت برنامه ریزی [برای تحویل] هواپیما های "ایرباس" از حجم قراردادی که با این شرکت بسته شد، جالب تر است. اصغر فخریه کاشان، معاون وزیر راه، گفت هواپیما های سفارش داده شده به این شرکت تا سال ٢٠٢٢ میلادی، به طور کامل تحویل [ایران] داده می شود. اگر این خبر درست باشد، به این معنا است که "ایران ایر" اندازه ناوگان قابل بهره برداری خود را در کمتر از یک دهه به چهار برابر می رساند (تقریبا نیمی از هواپیما های این شرکت هم اکنون در انبار ها نگهداری می شوند). این تعهد از باز گرداندن هواپیماهای داخلی به ناوگان پروازی بسیار فراتر است. در این قرارداد نقشه راه بلند پروازانه ای نیز برای رقابت "ایران ایر" با شرکت های بزرگ هواپیمایی کشور های خلیج [فارس] که در این سال هایی که از دست رفت، در امارات متحده عربی و قطر توسعه یافتند، تنظیم شده است.

شاید خبر هایی برای مدیریت خود "ایران ایر" نیز در راه باشد. مدیریتی که می گوید می خواهد در کنار تمرکز بر نوسازی سامانه های خود، «برنامه های کنونی را» تا سه سال «ادامه دهد». مدیران دیگر شرکت های هواپیمایی ایران نیز به همین اندازه محتاط هستند و بر نیاز به آموزش دوباره خلبانان و مهندسان خود برای نسل جدید هواپیما ها تأکید دارند. "شرکت هواپیمایی آسمان" (بزرگترین اپراتور داخلی کشور) اجاره هواپیما و در اختیار گرفتن واحد های دست دوم را راه حلی عملی تر برای کوتاه مدت می داند.

در اینجا نیز مشکلاتی وجود دارد: در ایران، هنوز چارچوب قانونی که از طریق آن شرکت های لیزینگ مالکیت دوباره هواپیما های آنها را به دست آورند، امتحان نشده است و دست کم یکی از تأمین کننده های مستقر در کشورهای خلیج [فارس] را به دوری از این بازار واداشته است. زیر ساخت های فرودگاهی یکی دیگر از این دغدغه ها است. افزایش سریع مسافران به بالا رفتن فشار بر "فرودگاه بین المللی امام خمینی " که کمتر از یک دهم ترافیک "فرودگاه بین المللی دبی" در آنجا انجام می شود، افزایش خواهد داد. محدودیت های شدید برای دریافت روادید باید کنار گذاشته شود. در فضای سیاسی، خطر بازگشت تحریم ها در صورتی که ایران (و حتی دولت احتمالاً متخاصم آمریکا، پس از انتخابات ریاست جمهوری امسال این کشور) تعهدات خود در توافق هسته ای را نقض کند، ممکن است همه چیز را بر هم زند.

با وجود این چالش ها، تمل کوتیل، رئیس "شرکت هواپیمایی ترکیه" (یکی دیگر از غول های منطقه) گفت «اگر بخواهند» ظرف یک دهه شمار مسافران در تهران ممکن است بیشتر از دبی شود. وی گفت برای برخی توقفگاه های بین قاره ای (برای نمونه، اروپا به آسیای جنوب شرق) موقعیت جغرافیایی تهران بهتر از دبی است و برخلاف دبی تهران جمعیت زیادی دارد. پس از سال ها تحریم که موجب شده است شرکت های هواپیمایی ایران به شدت از هزینه های خود بکاهند و برای مشکلات غیر متعارف خود، راه حل هایی خلاقانه بیابند، این شرکت ها نحیف شده اند. یا ابن وجود، حرکت جهشی به سوی تبدیل شدن به یکی از بزرگترین مراکز بین المللی جهان هدف بسیار بزرگی است و رئیس جمهوری ایران به دنبال آن است. "ایران ایر" و دیگر شرکت های هواپیمایی باید پیش از چنین جهشی، آمادگی کسب کنند.

 اخباراقتصادی  -  انتخاب