رمزگشایی از دست‌های پنهان در خرید «دکل» از چین

اخبار اقتصادی - سود سرشار این صنعت کجا رفت؟
رمزگشایی از دست‌های پنهان در خرید «دکل» از چین

بررسی‌های «شرق» نشان می‌دهد تاکنون در ایران حدود 70درصد بخش‌های دکل حفاری طراحی‌شده و حدود 47درصد آن حداقل یک‌بار ساخته شده است.

 

در حال حاضر، شرکت‌های توانمندی در ایران حضور دارند که در این بخش فعالند اما همچنان برخی از مسوولان نفتی با تاکید بر عدم توانمندی داخلی سعی بر خرید دکل از چین دارند، اگرچه برخی از کارشناسان معتقدند خرید دکل از چین در راستای توافقات یکی از مقامات ارشد وزارت نفت در دولت احمدی‌نژاد با مسوولان بالارتبه نفتی چین صورت گرفته بود و حتی در اواخر دولت احمدی‌نژاد کار به جایی رسیده بود که یکی از مدیران باسابقه نفتی به دلیل عدم خرید دکل مورد نیاز شرکت خود از چین از سمت خود برکنار شده است.

 

با این‌حال در حال حاضر با وجود تلاش برخی مبنی بر عدم توانمندی داخلی در این بخش به نظر می‌رسد این توانمندی وجود دارد و تنها باید به سازندگان داخلی توجه بیشتری کرد تا شاید بتوانیم روزی به رقیب دکل‌های آمریکایی در دنیا بدل شویم. گویی انگار دست‌های پنهانی از بازار دلالی این صنعت آنچنان منتفع شده‌اند که عزمی برای ساخت دکل در ایران وجود ندارد. بنابراین مسوولان وزارت نفت باید بررسی این صنعت و تلاش در جهت حمایت از سازندگان آن را در برنامه‌های اولویت‌دار خود جای دهند.

بر اساس این گزارش، دکل حفاری مجموع پیچیده‌ای از تجهیزات مختلف است که به طور کلی به شش بخش تقسیم می‌شود:
1- سازه فلزی (Substructure & Mast)
2- مجموعه کشش و تعلیق (Hoisting system)
3- مجموعه دوران و چرخش (Rotation system)
4- مجموعه برق و کنترل
 (MCC & SCR system)
5- مجموعه کنترل گل (Solid control system)
6- مجموعه کنترل فوران (BOP system)

هر یک از مجموعه‌ها شامل قطعات و تجهیزات متنوعی است. اگر سهم این بخش‌ها، مساوی در نظر گرفته شود، هر بخش 66/16درصد را به خود اختصاص می‌دهد.

 

این در حالی است که سازندگان و تولیدکنندگان داخل کشور بسیاری از این مجموعه‌ها را طراحی کرده و مواردی را که مورد تقاضای مصرف‌کننده بوده است، ساخته‌اند. 

 

بنابراین بر اساس آمارهای موجود، تاکنون در ایران حدود 70درصد بخش‌های دکل حفاری طراحی ‌شده و حدود 47درصد آن حداقل یک‌بار ساخته شده است.  این میزان طراحی درصد کمی نیست و به‌راحتی با مدیریت ساخت آن می‌توان ساخت داخل را کاملا بومی کرد؛ اما نکته مهم این است که ما به بومی‌سازی اعتقاد داشته باشیم و از برون‌سپاری منتفع نباشیم. 

 

در حالی این امکان در کشور وجود دارد که توجه جدی به آن از سوی مسوولان کشور نمی‌شود تا جایی که امروز سازندگان دکل در ایران با مشکلات زیادی دست به گریبانند تا جایی‌که برخی از ورشکستگی و گذر از بومی‌سازی این صنعت آمریکایی در کشور می‌گویند.

 

  در حال حاضر شرایط مناقصه برای تولیدکننده داخلی و خارجی متفاوت است؛ این تفاوت به‌گونه‌ای است که تولیدکننده داخلی همواره تمایلی برای شرکت در مناقصه نداشته باشد.

 

اولین تمایز، نوع قرارداد است که برای داخلی، ریالی و برای خارجی ارزی محاسبه می‌شود. نرخ تبدیل ارز به ریال با حداقل قیمت لحاظ‌شده و هزینه ریالی آن فیکس می‌شود. این در شرکت‌های ملی حفاری که فاصله تصمیم‌گیری تا ابلاغ قراردادها خیلی طولانی است، مشمول چندین دوره تورم شده و عملا اگر تولیدکننده داخلی قیمت رقابتی اعلام کرده باشد متضرر و اگر طول زمان و تورم را لحاظ کرده باشد، کنار زده می‌شود. 

 

همچنین شرایط پرداخت‌ها برای تولیدکننده داخلی و خارجی متفاوت است. برای شرکت‌های خارجی، دقیق و معمولا به‌موقع انجام می‌شود درحالی‌که برای تولیدکننده داخلی با تاخیرهای بلندمدت انجام می‌شود. از طرفی تولیدکنندگان داخلی دارای بنیه مالی محدودی هستند.  از سوی دیگر، درخواست متقاضی از شرکت‌های داخلی بسیار فراتر از شرکت‌های خارجی است.

 

به‌عنوان مثال، ارایه نقشه‌های Basic در شرکت‌های خارجی حد کفایت است اما همین مورد برای شرکت‌های داخلی ارایه کلیه نقشه‌های اجرایی و ساخت و تایید آن توسط بازرس شخص ثالثی که عموما خارجی است حد کفایت به شمار می‌آید.

 

این خواسته علاوه بر تحمیل هزینه‌های اضافی برای تولیدکننده داخلی بسیار سنگین است چراکه دانش فنی خود را که هزینه زیادی بابت دسترسی به آن متحمل شده است، در دسترس عموم قرار می‌دهد. 

 

از سوی دیگر، برای یک شرکت خارجی ارایه گواهینامه و ضمانتنامه و دستورالعمل‌ها کافی است، درحالی‌که برای تولیدکننده داخلی علاوه بر موارد فوق، کلیه شرایط ساخت، اعم از گزارشات قبل از ساخت، حین ساخت، بعد از ساخت، کلیه تست‌های انجام‌شده اعم از محاسبات اولیه تا بارگیری‌ها که به صورت سیستمی مستند می‌شود، تحت نظارت بازرس شخص ثالث، باید در اختیار آنها قرار گیرد. ضمن آنکه در هیچ نقطه از دنیا مرسوم نیست که یک شرکت دکل‌ساز، تمام اجزای یک دکل را بسازد و هر ماشین سازنده خاص خود را دارد.

 

شرکت‌های سازنده دکل در ایران نیز مستثنا از این موضوع نیستند اگر در قراردادهای خود مانند شرکت‌های خارجی در تامین ماشین آزاد باشند چراکه حدود 30درصد تامین کالا از طریق تولیدکنندگان و سازندگان خارجی ضروری است چرا که مابقی در ایران قابل ساخت است.

 

متاسفانه مدیران تصمیم‌گیرنده به این نکته توجهی ندارند و به همین دلیل بی‌محابا از عدم توانایی ساخت در ایران گفته و واردات دکل را افتخار خود می‌دانند. غافل از اینکه مدیریت تامین دکل می‌تواند به گونه‌ای انجام گیرد تا هم پای واردات آن قطع شود هم تولیدکننده داخلی را فعال سازد.

 

سازندگان ایرانی مدعی هستند که در حال حاضر توانایی طراحی هر نوع دکل جدید با تمام محاسبات استاتیکی و دینامیکی در کمتر از 45روز در ایران وجود دارد؛ بنابراین شاید بد نباشد بدون توجه به برخی از دست‌های دلالی در این صنعت کمی فرصت به داخلی‌ها داد تا شاید بتوانیم در سال جهاد اقتصادی خودکفایی در ساخت دکل‌های حفاری را جشن بگیریم و به محلی برای خرید دکل در منطقه بدل شویم.

اخبار اقتصادی - شرق

 

ویدیو مرتبط :
تور چین بلیط هواپیما چین هتل چین مراکز گردشگری و خرید

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

توافق چین و ایران برای تهاتر نفت با دکل/ خرید دکل چینی؛ اقتصادی یا غیراقتصادی

توافق چین و ایران برای تهاتر نفت با دکل/ خرید دکل چینی؛ اقتصادی یا غیراقتصادی

به گزارش  مهر، همزمان با خیز جدید کاخ سفید برای تحریم نفت و احتمال توقف کامل صادرات نفت ایران، تهران – پکن به منظور تسویه بخشی از بدهی‌های نفتی به یک توافق جدید دست یافته‌اند.

سال گذشته رستم قاسمی وزیر نفت در جمع سازندگان تجهیزات نفتی با تاکید بر اینکه سازندگان و پیمانکاران برای واردات مواد اولیه هر میزان ارز نیاز داشته باشند به ویژه در برخی از کشورهای آسیایی خریدار نفت امکان پرداخت این منابع در آن کشور وجود دارد.

بر این اساس اخیرا شرکت حفاری شمال با استفاده از تسهیلات منابع صندوق توسعه ملی و درآمدهای ذخیره نفتی در این صندوق مجوزی از وزارت نفت به منظور امضای قرارداد 14 دستگاه دکل حفاری با سازندگان چینی به ارزش تقریبی 800 میلیون تا یک میلیارد دلار امضا کرده است.

از این رو مطابق با اظهارات هدایت الله خادمی با نشریه رسمی وزارت نفت با قرارداد شرکت حفاری شمال و چینی‌ها قرار است پیش پرداخت خرید این 14 دستگاه دکل حفاری خشکی و دریایی به طور کامل از محل صندوق توسعه ملی و درآمدهای نفتی ذخیره شده در این صندوق تامین شود.

امیرعباس سلطانی نماینده مردم بروجن در مجلس هم اخیرا در گفتگو با سایت مجلس در تشریح دلایل امضای خرید دکل‌های حفاری چینی، با بیان اینکه چین یکی از بزرگترین خریدارن نفت ایران بوده اما در شرایط کنونی این کشور در پرداخت بدهی‌های خود بابت خرید نفت با مشکلاتی مواجه شده، از این رو واردات دکل‌های حفاری از چین، یکی از راه‌های پرداخت پول‌های نفت کشور عنوان شده است.

همزمان با رونق بازار سازندگان چینی در امضای خرید ساخت دکل‌های حفاری برای شرکت‌های نفتی ایرانی همچون شرکت حفاری شمال، عملیات اکتشاف نفت و چند شرکت خصوصی، بزرگترین قرارداد ساخت دکل‌های حفاری بین وزارت نفت و سازندگان ایرانی به حالت تعلیق درآمده است.

مطابق با این قرارداد که تیر ماه سال گذشته امضا شده بود، توافقی حاصل شد که کنسرسیومی از سازندگان ایرانی مراحل طراحی و ساخت 14 دستگاه دکل حفاری را انجام دهند اما همزمان با تعلیق این توافق، قراردادی با حمایت وزارت نفت برای خرید 14 دستگاه دکل حفاری از چین امضا شده است.

هشدارهای ترکان درباره واردات دکل چینی
اکبر ترکان اخیرا با هشدار نسبت به واردات دکل‌های بی کیفیت و فاقد استاندارد از چین و هوشمندی مسئولان و مدیران صنعت نفت نسبت به واردات دکل چینی، گفته است: اگر نظارت و هوشیاری کافی نباشد علاوه بر افزایش فعالیت‌های دلالی و سودآوری‌های کاذب، تجهیزات درچه چندم و غیراستاندارد هم وارد صنعت نفت می‌شود.

مشاور ارشد رئیس جمهور دولت یازدهم با یادآوری اینکه نگاهی به بازار خرید و فروش دکل حفاری نشان می‌دهد نقش پررنگ واسطه‌ها موجب شده دکلی که درحال عادی 120 میلیون دلار ارزش دارد، در شرایط مطلوب به خریداران ایرانی با قیمت‌های حدود 140 میلیون دلار فروخته می‌شود، تاکید کرده بود: این درحالی است که به‌تازگی به مدد فعال‌تر شدن دلالان این رقم تا حدود 170 میلیون دلار افزایش یافته است.

این کارشناس اقتصاد انرژی بیان کرده بود: در چنین شرایطی تنها راه حل مشکل کمبود دکل حفاری روی آوردن به مسیر ساخت دکل حفاری است و نه خرید آن، زیرا برآوردها نشان می‌دهد هزینه ساخت بهترین دکل‌های دریایی همچون سوپر ریگ M2 کمتر از 100 میلیون دلار است، بنابراین باید با قاطعیت دلال‌ها را خارج کرده و به ساخت دکل روی آوریم.

معاون اسبق برنامه‌ریزی وزارت نفت با اشاره به پیشنهادهای اخیر برخی از سازندگان چینی مبنی بر ساخت و تامین فاینانس دکل‌های حفاری خشکی و دریایی، تصریح کرده بود: در این مسیر حواسمان جمع باشد فریب فاینانس چینی را هم نخوریم، زیرا هر زمان موضوع ساخت دکل پیش آمده همان دلال‌ها برای فاینانس 85 درصدی روند ساخت تلاش‌های خود را آغاز کرده‌اند.

وی افزوده بود: در واقع قصد آن فاینانس 85 درصدی هزینه دکل با احتساب قیمت 170 میلیون دلار است و درنهایت هزینه نهایی ساخت دکل را هم ناخواسته تا 150 میلیون دلار افزایش می‌دهند.

افزایش تعرفه واردات دکل چینی توسط دولت
حمیدرضا طیبی رئیس کنسرسیوم ساخت دکل انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت هم اخیرا در گفتگو با مهر با اشاره به توانمندی کشور در زمینه ساخت دکل‌های حفاری نفت، واردات دکل چینی را فاقد توجیه اقتصادی عنوان کرد و گفته است: وزارت صنعت و دولت به‌منظور حمایت از سازندگان ایرانی تعرفه واردات دکل حفاری از چین و سایر کشورها را افزایش دهد.

ساخت داخل ممنوع، واردات آزاد شد
سیروس تالاری عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت درباره تامین منابع مالی واردات دکل چینی توسط وزارت نفت، می گوید: اگر وزارت نفت برای پیش پرداخت به سازندگان داخلی با مشکل مالی مواجه است چگونه و با چه بودجه‌ای مبادرت به وارد کردن دکل‌های چینی و تامین اعتبار از صندوق توسعه ملی می‌کند و اگر مشکل مالی وجود ندارد چرا با وجود امضای قرارداد ساخت با سازندگان داخلی از پرداخت بودجه به آنها برای شروع کار امتناع می‌کند و برای واردات مجوز صادر می‌کند.

دولت یازدهم واردات دکل چینی را متوقف کند
رضا پدیدار رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت هم در گفتگو با مهر خواستار رسیدگی دکتر حسن روحانی رئیس جمهور منتخب به موضوع واردات دکل‌های حفاری چینی و بعضا با استاندارد پائین به صنعت نفت ایران شد و تبیین کرد: رئیس جمهور توقف واردات دکل‌های چینی را در دستور کار دولت یازدهم قرار بدهد.

نمایندگان مجلس: سازندگان ورشکسته می‌شوند
امیرعباس سلطانی عضو کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه واردات دکل حفاری از چین هیچگونه منفعت اقتصادی ندارد و این واردات فقط منافع ملی را به خطر انداخته و بیشتر سازندگان و تولیدکنندگان داخلی صنعت نفت را با ورشکستگی مواجه کرده است به سایت مجلس، بیان کرد: ورود دکل‌های حفاری از چین، زیان‌های هنگفتی را به صنعت نفت و گاز ایران وارد کرده، چراکه این دکل‌ها بسیار گران قیمت بوده و از کیفیت لازم نیز برخوردار نیست.

عبدالله تمیمی عضو کمیسیون انرژی مجلس هم در واکنش به واردات دکل‌های حفاری از چین، با بیان اینکه برداشت سریع‌تر از مخازن مشترک نباید بهانه واردات دکل های چینی شود، معتقد است: این موضوع به طور حتم در کمیسیون انرژی مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

موسی احمدی عضو کمیسیون انرژی مجلس هم درباره اولتیماتوم وزیر نفت به پیمانکاران نسبت به واردات تجهیزات نفتی به سایت مجلس گفته است: توان تولید تجهیزات صنعت نفت به‌جایی رسیده که می توانیم روی پای خود بایستیم و به جای واردات از چین، از محصولات داخلی استفاده کنیم.

علی مروی نائب رئیس کمیسیون انؤژی مجلس با اشاره به اینکه واردات دکل‌های حفاری از چین از صرفه و منفعت اقتصادی برخوردار نیست، اظهارکرد: واردات دکل‌های حفاری از چین به هیچ عنوان از صرفه اقتصادی برخوردار نیست، از این رو در این مورد وزارت نفت تلاش‌های بسیاری برای خودکفایی در ساخت و تولید دکل‌های حفاری انجام داده، اما این موضوع به سرمایه و منابع مالی سنگینی نیاز دارد.

میرکاظمی تنها حامی واردات دکل چینی
به گزارش مهر، با وجود مخالفت سازندگان داخلی، کارشناسان و برخی از نمایندگان مجلس اما سیدمسعود میرکاظمی وزیر سابق نفت و رئیس کمیسیون انرژی مجلس تنها حامی واردات دکل حفاری از چین بوده و واردات این نوع کالاها را دارای توجیه اقتصادی عنوان می‌کند.

وی در گفتگو با سایت مجلس با اشاره به اینکه کشور در تولید دکل‌های حفاری در دریا با مشکلاتی مواجه است، گفته است: دکل‌های حفاری وارداتی هم با کیفیت هستند و هم از طریق فاینانس در اختیار وزارت نفت قرار گرفتند

رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه دکل‌های حفاری وارداتی به ایران هم از کیفیت لازم برخوردار است و هم از طریق فاینانس در اختیار وزارت نفت قرار گرفته است، تصریح کرد: در صورتی که استفاده از قطعات تولیدی داخلی نیاز به پول نقد داشته که این موضوع به هیچ عنوان برای صنعت نفت ایران از صرفه اقتصادی برخوردار نیست.

میرکاظمی با اعلام اینکه در شرایط کنونی واردات دکل‌های حفاری از چین دارای صرفه اقتصادی است، خاطرنشان کرد: هرچند واردات دکل‌های حفاری از کشور چین برای سرمایه گذاران صنعت نفت صرفه اقتصادی در بر خواهد داشت، اما این امر نباید مانع حمایت از صنایع و تولیدات داخلی باشد./مهر