دکتر شهریار عدل درگذشت

ایسنا: دکتر "شهریار عدل" صبح امروز در فرانسه درگذشت."کامران عدل"، برادر وی با اعلام این خبر، گفت: وی صبح امروز پس از احساس درد در قفسه سینه و به طور ناگهانی دار فانی را وداع گفت.

به گفته وی پس از انتقال پیکر دکتر عدل به ایران، زمان برگزاری مراسم تشییع وی اعلام می‌شود.

شهریار عدل متولد 14 بهمن 1322 شمسی در تهران بود. او تحصیلات ابتدایی و سه سال نخست دبیرستان خود را در تهران گذراند و از سال 1338 شمسی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت.

وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مدرسه عالی علوم تاریخی در سوربن ادامه داد و همزمان تاریخ عمومی هنر، باستان‌شناسی مشرق‌زمین و تاریخ هنرهای دوره اسلامی را در مدرسه موزه لوور ادامه داد.

او به مدرسه معماری پاریس- بوزوار نیز رفت. پس از آن دکترای خود را در رشته تاریخ ایران و آسیای میانه گرفت. موضوع رساله وی «فتوحات همایون» بود که تاریخ جنگ‌های شاه عباس در سال 1707 هجری در خراسان و فتح هرات است.

پروفسور شهریار عدل، عضو موسسه ملی تحقیقات علمی فرانسه بود. او بخش عمده‌ای از جوانانی‌اش را صرف میراث فرهنگی کرد و رویکردش نگاه به ایران بود. از مهم‌ترین اقدامات وی می‌توان راه‌انداختن ثبت جهانی در ایران را مثال زد. وی مدیر تحقیقات در موسسه ملی پژوهش علمی فرانسه بود.

شهریار عدل در سال 1966 در یونسکو طرحی را تصویب کرد مبنی بر اینکه مطالعات و پژوهش در آسیای میانه مدنظر قرار گیرد. ده سال بعد در سال 1976 مجمع عمومی یونسکو طرحی را به نام «طرح تدوین تاریخ تمدن‌های آسیای میانه» تصویب کرد. در آن زمان شش کشور افغانستان، هند، ایران، پاکستان، مغولستان و اتحاد جماهیر شوروی عضو تمام عیار این طرح بودند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دکتر ورجاوند، دکتر عدل را به عنوان نماینده ایران و نه متخصص بین‌المللی دعوت شده از سوی یونسکو، بار دیگر به این مجمع فرستاد. بنابراین او نه تنها برای دومین بار نماینده ایران شد بلکه از طرف همه کشورهای آسیای میانه، اروپا و آمریکا به ریاست کمیته بین‌المللی تدوین این تاریخ نیز انتخاب شد.

شهریار عدل در طول سال‌های گذشته ریاست این کمیته بین‌المللی را بر عهده داشت. او همچنین یکی از ارزیابان کمیته ملی یونسکو بود.

شهریار عدل به هزینه خود برای ثبت جهانی تخت جمشید، چغا زنبیل و میدان نقش جهان اصفهان وارد عمل شد و موفق هم بود. او اوایل انقلاب به هزینه شخصی خود به دنبال میراث به تاراج رفته ایران رفت و برخی را با ارائه سند و مدارک کافی و به یاری سازمان میراث فرهنگی به ایران برگرداند.

دکتر عدل در سال 1361 توانست سه قطعه فیلم کوتاه از مظفرالدین شاه در آرشیو عکس‌های کاخ گلستان پیدا کند.

در 13 مهر 1388 (5 اکتبر 2009 میلادی) در مقر سازمان یونسکو در پاریس و همزمان با آغاز تشکیل مجمع عمومی سالانه کشورهای عضو یونسکو دبیرکل یونسکو مدال فرهنگ جهانی این سازمان با نام «پنج قاره» را به پروفسور شهریار عدل اهدا کرد. از دکتر عدل تا به حال مقالاتی در مورد تاریخ و جغرافیای تاریخی و آثار کومس (سمنان کنونی)، نقاشان و صورتگران دوره صفوی، آثار تاریخی خراسان و شهر زوزن، تاریخ عکاسی و سینما در ایران منتشر شده است.

خبرگزاری مهر: مدیرکل یونسکو به سفیر ایران در یونسکو درگذشت پروفسور شهریار عدل را در نامه ای تسلیت گفت.

نامه تسلیت خانم ایرینا بوکووا مدیرکل یونسکو به سفیر ایران در یونسکو به مناسبت درگذشت پرفسور شهریار عدل به شرح زیر است:

جناب آقای احمد جلالی

سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو

با دریافت خبر سنگین و ناگوار درگذشت پرفسور شهریار عدل، تسلیت قلبی خود را به خانواده، دوستان و همکارانش ابرازمی دارم.

مقام حرفه­ ای بین­ المللی پرفسور عدل به راستی بسیار برجسته و ممتاز بود؛ باستان شناسی مشهور و عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) که ریاست کمیته بین­المللی علمی ایکوموس ICOMOS   (شورای بین المللی بناها و اماکن تاریخی) را نیز در سابقه کاری­ خود دارد. در همگی این فعالیتها و موقعیتها، نگاه پرفسور عدل به ارزش­ها و اولویت­ هایی معطوف بود که در قلب یونسکو جای دارند.

یادِ پرفسور عدل، با خوش ­مشربی اش، با شور و شوق خردمندانه و روشنفکرانه اش، و به ویژه با نقش بی­ بدیلش در پروژۀ «تاریخ تمدن­های آسیای میانه» در سلسله انتشارات یونسکو، در خاطر همه همکارانش در یونسکو باقی خواهد ماند. او ریاست کمیته علمی بین ­المللی برای تمهید و تدوین این مجموعه چند جلدی را بر عهده داشت و با این کار به آرزوی خود رسید زیرا می خواست در تحقق آرمان مندرج در قانون اساسی یونسکو سهیم باشد، یعنی در «توسعه و ارتقاء راه­ های ارتباط میان مردمان و استفاده از این ارتباط برای درک متقابل و آگاهی بهتر و کامل­ تر از زندگی جوامع بشری از یکدیگر».

فقدان پرفسور عدل و جای خالی او برای یونسکو سنگین و عمیق خواهد بود.

با اظهار عمیق­ترین تسلیت ها و هم­دردی مجدد.