حسین راغفر : پرداخت یارانه نقدی "خیانتی بزرگ" بود

حسین راغفر : پرداخت یارانه نقدی "خیانتی بزرگ" بود

به گفته یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه، دولت و مجلس بر سر جایگزینی روش توزیع "بن کالا" با "یارانه نقدی" تفاهم کردند و بدین ترتیب سال آینده پرداخت یارانه به‌ صورت غیرنقدی خواهد بود. جعفرزاده گفته "بن کالا" با "کوپن" که در گذشته ارائه می شد متفاوت است.

از سوی دیگر معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت نیز با بیان اینکه ماهانه وزارت نفت 2500 میلیارد تومان منابع یارانه های نقدی را تامین می کند، گفت: پرداخت یارانه‌ها با سبک و روش کنونی در سال آینده امکان پذیر نیست و سبب فروپاشی بیشتر ساختارهای اقتصادی کشور می‌شود.

دکتر حسین راغفر استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «به نظر من اینکه چه کسانی مشمول دریافت یارانه می شوند موضوع مهم تری نسبت به شیوه پرداخت یارانه است و ابتدا باید تکلیف این مسئله روشن شود.»

وی ادامه داد: «متاسفانه علی رغم فضایی که برای حذف بخشی از یارانه بگیران ایجاد شده بود، از این اقدام عقب نشینی شد؛ هرچند به نظر من روشی که برای حذف سه دهک جمعیتی بالای جامعه در پی گرفته شده بود روش صحیحی نبود. به این معنا که روش مدنظر (شناسایی و حذف ثروتمندان) قابل شناسایی و اجرا نبود؛ چون دهک ها مجموعه های متغیر هستند و نمی توان به سادگی آنها را مشخص کرد.»

وی افزود: «اما دولت می توانست افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند را شناسایی کند و به جای شناسایی گروههای بالا، به شناسایی گروههای پایین اقدام کند.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «اکنون حدود 6 میلیون نفر از این گروهها تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند و همین مقدار نیز شناسایی شده و در لیست فهرست قرار دارند و به نظر من حدود 15 میلیون نفر دیگر که قابل شناسایی هستند را نیز می توان به این 12 میلیون نفر اضافه کرد.»

راغفر گفت: «البته نفس قضیه و اینکه کسانی که توانایی مالی دارند نباید یارانه دریافت کنند کاملا درست است و حداقل می توانستند آن مقداری که بر اساس آمارهای موجود قابل شناسایی هستند و حدود 700 هزار نفر را شامل می شوند از دریافت یارانه کنار بگذارند.»

وی ادامه داد: «به طور مثال از میان نمایندگان مجلس حدود 155 نفر یارانه دریافت می کنند. یا از حدود ده هزار پزشک متخصص در کشور حدود 9600 نفر و از پنج هزار وکیل پایه یک دادگستری حدود 4700 نفر یارانه دریافت می کنند. لذا این افراد قابل شناسایی هستند و می توانستند آنها از دریافت یارانه حذف کنند که متاسفانه نکردند.»

وی افزود: «لذا به نظر من آمادگی برای حل مسئله یا حداقل صرفه جویی وجود ندارد و به عبارت دیگر عزم لازم برای اصلاح مسائل به صورت ریشه ای وجود ندارد.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «پرداخت یارانه های نقدی خیانتی بزرگ به کشور بود که تا امروز حدود 140 هزار میلیارد تومان پرداخت و بخش عمده ای از آن اتلاف شده که می توانست میلیون ها شغل ایجاد کند.»

راغفر گفت: «به نظر من طرح جایگزینی "بن کالا" به جای پرداخت "یارانه نقدی" خیلی خام است؛ چون ابتدا باید به خیلی از مسائل پاسخ داد و سپس این موضوع را پیش برد.»

وی ادامه داد: «در ابتدا باید سوال کرد به چه دلیل باید کالا داده شود؟ چه کالاهایی قرار است داده شود؟ آیا این کالاها قابل انتقال خواهد بود یا خیر؟ چون بعضا می تواند یک بازار سیاه ایجاد شود و برخی که به این بن کالاها نیاز ندارند کالای خود را به دیگران منتقل کنند و بازار سیاه در کشور شکل بگیرد.»

وی افزود: «به نظر من ما باید به جای پرداخت صرف کالا، کالا و خدمات به مردم بدهیم. کالا نیز فقط باید غذا و دارو باشد و هیچ دلیلی ندارد که کالایی جز غذا و دارو در سبد حمایتی قرار بگیرد.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «باقی اقلام خدمات است که می تواند خدمات سلامت مانند خدمات پزشکی و معالجات درمانی، خدمات آموزشی همچون آموزش و پرورش و آموزش عالی و خدمات حمل و نقل عمومی باشد.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر بخشی از جامعه مستاجرنشین کشور که حدود 30 درصد خانوارهای شهری را شامل می شوند ممکن است نیازمند حمایت های خدمات مسکن باشند که دولت می تواند به شکلی آنها را حمایت کند.»

راغفر گفت: «نکته مهم این است که با این شیوه پرداخت یارانه (سبد حمایت کالا و خدمات) دولت می تواند حمایت ها و سیاست های خود را معطوف تولید کالاهای غذایی در کشور کند و از بخش های کشاورزی و صنایع غذایی در کشور حمایت نماید و به این شکل عملا نوعی حمایت از صنعت و تولید در کشور نیز صورت گرفته باشد.»

وی در پایان تصریح کرد: «این برنامه شدنی است، منتهی باید یک برنامه جامع وجود داشته باشد؛ در حالی که متاسفانه تقریبا همه تصمیمات مجلس و اغلب برنامه های دولت ها خلق الساعه و فوری - فوتی است، بدون اینکه به جوانب مختلف آن توجه شده باشد.»

/فرارو

حقوق بگیران؛ قربانی پرداخت نقدی یارانه ها

کلاف سر درگم هدفمندی یارانه ها این روزها همچنان در پیچ و تاب است، به گونه ای که تقریباً تمام ذهن مردم و مسؤولان را پر کرده است.

طی هفته اخیر، اظهارنظر رئیس مرکز آمار ایران در مورد تخصیص یارانه نقدی به دو خوشه از سه خوشه و براساس میزان درآمد خانوارها از سوی سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی و برخی از نمایندگان مجلس اصلاح شد.

محمدرضا فرزین، سخنگوی این کارگروه اعلام کرد: طرح هدفمند کردن یارانه ها تمام خانوارهای ایرانی را متناسب با درآمد آنها تحت پوشش قرار می دهد و آنچه که از سوی رئیس مرکز آمار ایران اعلام شده به نیمه اول سال گذشته مربوط می شود که این ارقام هنوز به تصویب کارگروه تحولات اقتصادی نرسیده است.

در هر حال فارغ از اختلاف نظرهای ابراز شده، یک نکته مشترک وجود دارد - که البته از ابتدای بحث هدفمندی یارانه ها مطرح بوده است- آن هم اینکه ملاک در پرداخت یارانه نقدی میزان درآمد خانوار است.این در حالی است که اطلاعات موجود در فرمهای اقتصادی همچنان محل شک و تردید است و این احتمال که بسیاری از شهروندان رقم واقعی درآمد و میزان دقیق مایملک خود را ذکر نکرده باشند، وجود دارد.

● ابهام در تأمین مرکز جامع اطلاعات ایرانیان

عضو کمیسیون برنامه و بودجه به خبرنگار ما گفت: ماده ۸ قانون هدفمند کردن یارانه ها تأکید کرده که همه آحاد مردم مورد نظر مجلس هستند.

او اضافه کرد: پیشنهاد مجلس این بوده که همه دهکها متناسب با درآمد و دیگر شاخصهای ذکر شده در فرم اقتصادی خانوار یارانه بگیرند، اما دولت اصرار بر پرداخت یارانه به ۷ دهک دارد. آنچه که مهم است نحوه شناسایی این دهکهاست. دولت، مرکز جامع اطلاعات ایرانیان را به این منظور راه اندازی کرده تا تمام موجودی و مایملک مردم به درستی شناسایی شود، ولی در عمل فقط فاز یک این مرکز در دولت نهم افتتاح شد!

ثروتی تصریح کرد: بسیاری از افراد زمینها و خانه های متعدد دارند و از محلهای مختلف درآمد کسب می کنند، اما این موارد را در فرم اقتصادی ذکر نکرده اند.

● درآمد ملاک خوبی نیست

ثروتی خاطر نشان کرد: براساس آنچه که رئیس مرکز آمار اعلام کرده، ما بیش از پیش با ابهام رو به رو می شویم، حتی اگر اظهارات وی به تصویب کارگروه نرسد و نهایی نشود، باز هم نگرانی ها از بروز «گدایان میلیونر» در جامعه وجود دارد! چون تاکنون هیچ نوع اطلاعات دقیقی برای این منظور تأمین نشده است.خبرنگار ما از عضو کمیسیون برنامه و بودجه پرسید، با توجه به نزدیک شدن به پایان سال و اینکه هدفمندی یارانه ها برای سال آینده قطعی شده، آیا طی این مدت کم، دولت می تواند مرکز جامع اطلاعات ایرانیان را سامان دهد؟ ثروتی گفت: به هر حال دولت موظف است اطلاعات را یکسان سازی کند، ما به دولت گفتیم این مرکز چهار سال است که بودجه گرفته و باید روی شکل گیری آن حساسیت وجود داشته باشد، اما تا این لحظه فقط در زمینه بیمه ها توانسته اند ۶ میلیون دفترچه بیمه دوبله را شناسایی کنند، این اطلاعات به درد ما نمی خورد.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه بروز اشکالهای عمده در پرداخت یارانه ها را در صورت شکل نگرفتن مرکز جامع اطلاعات ایرانیان قطعی دانست و گفت: ملاک قرار دادن درآمد به هیچ وجه متضمن اجرای عادلانه قانون هدفمندی یارانه ها نیست.

● درآمد آسان ترین راه است

یک کارشناس مسائل اقتصادی نیز به خبرنگار ما گفت: آنچه که دولت به عنوان ملاک هدفمند کردن یارانه ها مد نظر دارد، آسان ترین راه ممکن است، یعنی اینکه گفته شود، درآمد مردم ملاک تخصیص یارانه باشد. هم مسؤولیت دولت را کم می کند و هم بسیار مشکل زاست؛ چون افراد چند شغله، اقشار مرفه و آنهایی که احساس خطر می کنند، به هیچ وجه اطلاعات واقعی خود را بروز نمی دهند. به اعتقاد من بهتر بود هزینه های واقعی زندگی مردم ملاک قرار می گرفت.

دکتر ابراهیم رزاقی خاطر نشان کرد: دولت قادر نخواهد بود قربانیان هدفمند کردن یارانه ها را به درستی شناسایی کند، با اینکه در فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها از داشتن یا نداشتن مسکن پرسیده شده بود، ولی این پرسش نمی تواند اطلاعات دولت را واقعی کند.

این کارشناس اذعان داشت: متأسفانه دولت بی توجه است و در واقع فقط دو گروه را در طبقات اجتماعی لحاظ می کند. گروهی که خدمات و تولید را در اختیار دارند و گروهی که به این خدمات و تولیدات نیازمندند. حال آنکه با هدفمندی یارانه ها و در صورت نابسامانی اوضاع گروه اول هر چقدر که بخواهند قیمت داشته های خود را افزایش می دهند و گروه دوم هم ناگزیرند این افزایش قیمت را بپذیرند. حقوق بگیران و کشاورزان جزء قادرنخواهند بود متناسب با افزایش قیمت عمل کنند. متعاقب این بی توجهی فشار اقتصادی به طبقات کم درآمد مضاعف می شود.

این اقتصاددان لازمه برقراری عدالت اجتماعی را تعیین دقیق درآمدها و هزینه ها براساس اطلاعات شفاف و واقعی و مدیریت بهینه از سوی مدیران کشورهای صنعتی را مرهون وجود این اطلاعات دانست.

وی از تنزل اخلاقی در میان مردم انتقاد کرد و گفت: اغلب هموطنان براحتی دروغ می گویند تا یارانه بگیرند، مثلاً درآمد بالا دارند اما صف شیر یارانه ای مملو از این افراد است، به مدارس دولتی کوچکترین کمک مالی نمی کنند، اینها همه از مصادیق تنزل اخلاقی است، در بحث فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها هم هنوز اعتماد مردم جلب نشده است.