توافق هسته‌ای تجارت با ایران را شکوفا می‌کند؟

 

اخبار سیاست خارجی - فارن پالسی بررسی کرد
توافق هسته‌ای تجارت با ایران را شکوفا می‌کند؟

به گزارش فرارو به نقل از فارن پالسی، مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی سعی دارند پیش از ضرب الاجل اواخر نوامبر مسیر دستیابی به توافق هسته ای را هموار کنند و هر دو طرف ابراز امیدواری می کنند که توافق بالاخره قابل رویت است. حتی اگر دولت اوباما این توافق را مهر کند، بسیاری از شرکت ها پیش از بازگشت به ایران، منتظر می مانند که ببینند آیا قانونگذاران تلاشی برای منحرف کردن این توافقنامه از مسیر اصلی خواهند داشت یا خیر.

دستیابی به توافقی که برنامه هسته ای ایران را تعدیل می کند و در ازای آن برداشتن بخشی از تحریم ها علیه این کشور، اولویت کاخ سفید خواهد بود. اما کنگره نیز با اعمال بخشی از تحریم ها علیه ایران، دستی در این ماجرا دارد و دید انتقادی نسبت به مذاکرات دولت اوباما داشته است. کاخ سفید می تواند تحریم ها را به طور موقت تعلیق کند اما برخی اقدامات نیازمند تصویب کنگره است تا منجر به لغو دایمی تحریم ها شود. دولت اوباما به این نتیجه رسیده که می تواند بخشی از تحریم ها را بدون ورود بخش قانونگذاری تعلیق کند و نیازی به تصویب اکثریت مطلق سناتورها ندارد چراکه در قالب یک پیمان قرار نمی گیرد.

اما شرکت هایی که به دنبال انجام تجارت با ایران هستند، نخست می خواهند بدانند که دست کم قانونگذاران تابع این توافق هستند یا خیر. الیزابت روزنبرگ، مشاور سابق وزارت خزانه داری در امور تحریم ها می گوید: «کنگره باید نشان دهد که در آینده، این توافق را تضعیف نخواهد کرد.»

اگر تعداد کافی از قانونگذار مخالف باشند، می توانند قانونی برای اعمال تحریم های جدید ارائه کنند که در این صورت باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا مجبور می شود با وتو کردن این اقدامات جدید، سرمایه سیاسی بیشتری صرف کند. روزنبرگ در ادامه افزود: «بنابراین واکنش تند کنگره دقیقا پس از توافق باعث می شود برخی شرکت ها  تا زمان روشن شدن نتیجه این اختلاف، دست نگه دارند.»

وی گفت: «ابهام در مورد آینده تحریم ها تاثیر نامطلوبی بر ورود تجار به ایران خواهد داشت.» روزنبرگ در انتظار یک منازعه است چراکه منتقدان کلیدی کنگره از اینکه ممکن است توافقی بدون اعمال نظر آنها نهایی شود، ابراز نارضایتی کرده اند.

باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا طی هفته گذشته در بیانیه ای گفت: «اگر توافقی به دست آید، کنگره باید آن را به طور دقیق بررسی کند. اگر یک توافق بالقوه نتواند برنامه هسته ای ایران را به طور موثر موقت کند، فکر می کنم که کنگره واکنش نشان دهد.»

این در حالی است که ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هفته گذشته گفت که دولت اوباما با قانونگذاران مشورت می کند اما برای تعلیق تحریم ها نیازی به رای آنها ندارد.

این قبیل اختلافات باعث دور شدن شرکت ها از ایران می شود، حتی اگر آنها به میدان های نفتی ایران و بازار پرسود این کشور نظر داشته باشند.

ژوان زارات، یکی از مقامات سابق وزارت خزانه داری آمریکا که مسئول نظارت بر برنامه تحریم های دولت جورج دابلیو بوش بود می گوید: «اگر آینده تحریم ها و شکل استعمال آنها مشخص نباشد، اکثر شرکت ها و موسسات غربی در مورد ورود به ایران محتاط خواهند بود.»

هنوز مشخص نیست که چه فرصت هایی در ایران ایجاد خواهد شد و برخی تحلیل گران تردید دارند که مذاکره کنندگان بتوانند پیش از ضرب الاجل به توافق برسند. حتی اگر این توافق نهایی شود، احتمالا منجر به لغو تمامی تحریم ها نمی شود و این یعنی شرکت های خواهان تجارت با ایران هنوز برای یافتن بانک ها به منظور تسهیل تجارت با مشکل روبرو خواهند بود.

تا زمانیکه تحریم ها ادامه داشته باشند، موسسات مالی انگیزه اندکی برای داد و ستد با شرکت ها و بانک های ایرانی خواهند داشت چراکه نقض تحریم ها منجر به جریمه های میلیارد دلاری می شود. با وجود آنکه برخی شرکت ها از جمله، رنو به طور علنی از تمایلش برای بازگشت به ایران می گوید، اما بسیاری از دیگر شرکت ها نمی خواهند تا لغو تحریم ها، در مورد دورنمای برنامه هایشان صحبت کنند. به همین دلیل است که برآورد میزان ورود مراودات تجاری به ایران پس از دستیابی به توافق برای مقامات دشوار است.

روزنبرگ گفت: «با این حال شرکت های مشخصی وجود دارند که سود پیشتازی برای بازگشت به بازار ایران برایشان آنقدر با ارزش است که حاضرند ریسک مبادلات را بپذیرند.»

حتی یک توافق کوتاه مدت مانند آنچه پائیز گذشته صورت گرفت می تواند فرصت خوبی را برای برخی شرکت ها فراهم کند. اما به عقیده بسیاری، سرمایه گذاری لازم برای ساخت کارخانه و استخدام نیرو نیازمند اطمینان خاطر پیش از هرگونه اقدامی است.

اخبار سیاست خارجی - فرارو

 

ویدیو مرتبط :
توافق نهایی هسته ای ایران و 1+5

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

دستورالعمل سفیر اسبق انگلیس برای توافق هسته‌ای با ایران

دستورالعمل سفیر اسبق انگلیس برای توافق هسته‌ای با ایران

در شرایطی که اعلام شده دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ در ماه جاری میلادی برگزار خواهد شد، گمانه‌زنی درباره نحوه حصول توافق میان طرفین و پیشنهاد‌های هر طرف، بار دیگر شدت یافته است.

در این راستا، یکی از سفرای سابق انگلیس در ایران، از شروطی سخن گفته که می‌تواند به نتیجه بخش بودن مذاکرات کمک کند.

 

به گزارش «تابناک»، هرچند هنوز زمان و مکان دقیق دور جدید مذاکرات میان ایران و ۱+۵ اعلام نشده، مشخص است که این مذاکرات در ماه جاری میلادی برگزار شد؛ بنابراین، «ریچارد دالتون»، سفیر اسبق انگلیس در ایران که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ این سمت را بر عهده داشته، با انتشار مطلبی در روزنامه «گاردین»، به بررسی شرایطی پرداخته که با حصول آن، می‌توان به توافق میان ایران و غرب امیدوار بود.

بنا بر این گزارش، دالتون در مقدمه مطلب خود به تحولاتی اشاره می‌کند که در ماه‌های اخیر، درباره برنامه هسته‌ای ایران حاصل شده؛ به ویژه کاسته شدن از نگرانی‌ها به واسطه تبدیل بخش اعظمی از اورانیوم ایران به سوخت رآکتور و نیز ابراز تمایل مقامات آمریکایی به مذاکره مستقیم با ایران و حل و فصل مسائل موجود.

بنابراین، وی نتیجه می‌گیرد که چشم انداز حل و فصل مسأله هسته‌ای ایران از طریق سیاسی و دیپلماتیک، روشن‌تر از گذشته شده است. تهدیدهای رژیم اسرائیل مبنی بر احتمال انجام حمله‌ای پیشگیرانه علیه ایران، اذهان را متوجه هزینه‌های جنگ احتمالی کرده و همه طرف‌ها اکنون بر سر پیگیری یک روند دیپلماتیک مبتنی بر اقدام متقابل و گام و به گام، توافق دارند.

دالتون با این مقدمه به بیان ویژگی‌هایی می‌پردازد که برای رسیدن به چنین توافق متقابل و گام به گامی لازم است.

در چنین توافقی، آنچه ایران به دست می‌آورد، عبارت است از:

۱ ـ به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم.

۲ ـ همکاری هسته‌ای با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای دیگر.

۳ ـ برداشته شدن تصاعدی تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای و دیگر تحریم‌های تجاری.

۴ ـ مصونیت در صورت تصدیق انجام تحقیقات نظامی هسته‌ای در گذشته.

۵ ـ ایجاد راهی برای کاستن از تنش‌های منطقه‌ای؛ از جمله پایان یافتن این نگرانی که آمریکا قصد تغییر نظام را در ایران دارد.

اما آنچه ایران باید در ازای این موارد انجام دهد، از این قرار است:

۱ ـ محدود کردن غنی سازی اورانیوم ـ از نظر درصد و حجم ـ و پذیرش بازرسی‌های سرزده آژانس از برنامه هسته ایش.۲ ـ فراهم کردن زمینه‌ای برای اینکه آژانس اعلام کند اظهارات ایران درباره مواد هسته ایش صحیح است و اثبات اینکه ایران به مقررات عدم استفاده نظامی از انرژی هسته‌ای پایبند است.۳ ـ شفافیت در قبال آژانس درباره تحقیقات نظامی انجام شده در گذشته.۴ ـ موافقت با نشستن پای میز مذاکره با آمریکا و پذیرش گفت‌وگو، از جمله درباره درگیری‌های منطقه‌ای.

با این حال، این دیپلمات انگلیسی بر این باور است، برای حصول پیشرفت واقعی، عادات بدی که در هر دو طرف شکل گرفته، باید کنار گذاشته شود. نخستین عادت بد، «عدم اطمینان» است. این بی‌اطمینانی سبب ایجاد مواضع سفت و سخت در مذاکره کنندگان شده است. با رد هر پیشنهاد کوچک، این باور پدید می‌آید که طرف مقابل جدی نیست.

دومین مورد، «پیشنهادهای بیش از اندازه» است. این مورد عبارت است از پیشنهاد راه حل‌های ایده آل و غایی، در حالی که راهکارهای مورد پذیرش، به سبب عدم تلاش، از بین می‌رود. سیاست‌های مبهم غرب و اسرائیل، اعتبار آن‌ها را در چشم ایرانی‌ها خدشه دار کرده است؛ برای نمونه، غرب می‌گوید هیچ دشمنی با مردم ایران ندارد؛ اما سپس از طریق تحریم‌های نفتی و مالی، به اقتصاد ایران ضربه زده و آن را به رکود می‌کشاند و از سوی دیگر، اعلام می‌کند فعالیت‌هایش در زمینه جنگ سایبری، خرابکاری و آدمکشی موفقیت‌آمیز بوده است.

ناکامی کشورهای ۱+۵ در متحد شدن حول یک مجموعه از اهداف مذاکراتی دقیق نیز به نوبه خود مشکلاتی را ایجاد کرده است. در این راستا، چین و روسیه از یک توافق گام به گام حمایت می‌کنند که بر پایه آن، ایران بتواند یک برنامه هسته‌ای صلح آمیز عادی، اما به شدت تحت کنترل را داشته باشد. غرب موافقت خود را با این ایده اعلام کرده، ولی در عین حال در پی تعلیق غنی‌سازی است و اسرائیل هم که خواهان پایان دادن به غنی سازی ایران برای همیشه است.

در پایان، آخرین عادت بد این است که هیچ یک از دو طرف، اهمیت لازم را برای دغدغه‌های امنیتی طرف دیگر قایل نیست.

به این ترتیب، ریچارد دالتون نتیجه می‌گیرد که برای رسیدن به توافقی قابل اعتنا با ایران که بتواند خواسته‌ها و دغدغه‌های هر دو طرف را به نحو مقتضی تأمین کند، این عادات نادرست باید کنار گذاشته شوند و رویکرد هر دو طرف در راستای مثبت تغییر پیدا کند./تابناک