تنش در روابط/ اصرار رباط بر قطع روابط با تهران!

مغرب دیپلماسی‌اش را با اعراب گره زده است

اصرار رباط بر قطع روابط با تهران

وزیر کشور مغرب درباره رابطه با ایران گفت: در تنش میان کشورهای عربی منطقه خلیج فارس با ایران ما در کنار دوستان عربمان ایستاده‌ایم برای همین در تنش‌های بحرین و امارات با ایران ما از آن دو حمایت کردیم.

دیپلماسی ایرانی: كشور پادشاهی مغرب یكی از كشورهای عربی شمال آفریقا است كه روابط ایران با آن پس از انقلاب اسلامی فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه كرده است. در دوران اصلاحات روابط دو كشور تا اندازه‌ای بهبود یافت اما اكنون چند سالی است كه تهران و كازابلانكا روابط خود را قطع كرده‌اند و سفارت‌خانه‌های خود را در پایتخت‌های یكدیگر به طور كامل بسته‌اند. مغرب به بهانه ترویج تشیع توسط ایران ابتدا به ساكن سفارت‌خانه خود را در تهران بست و همه دیپلمات‌های خود را از تهران خارج كرد تا بدین ترتیب روابط دو كشور به طور كامل قطع شود.

با روی كار آمدن دولت اسلام‌گرای عبدالله بن كیران كه در سایه وزیدن بهار عربی در دنیای عرب دولت این كشور را به دست گرفت، انتظار می‌رفت كه دو كشور به سمت تعدیل روابط پیش روند. بن كیران كه رهبر حزب اسلام گرای میانه رو عدالت و توسعه مراکش است، اسلام‌گرای معتدلی است كه تلاش می‌كند با الگو گرفتن از تركیه دولت خود را در مغرب اداره كند ولی در عین حال به تلاش‌های سیاسی كلان كشورش برای نزدیك شدن به شورای همكاری خلیج فارس نیز توجه دارد. برخی تحلیلگران معتقدند كه تنش موجود در روابط تهران با پایتخت‌های عربی كشورهای حاشیه خلیج فارس در تیرگی روابط تهران – كازابلانكا تاثیر مستقیم داشته است. محند العنصر، وزیر كشور مغرب در گفت‌وگو با روزنامه الحیات، چاپ لبنان به نوعی این اظهار نظر را تایید می‌كند و می‌گوید كه كشورش حاضر است برای نزدیك شدن به كشورهای عرب حاشیه خلیج فارس رابطه با ایران را فدا كند. وی در این باره گفت كه كشورش حاضر است هزینه هم‌پیمانی قدرتمندش با كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را به خصوص در برابر هر گونه تهدید ایرانی یا تهدید امنیتی در خلیج فارس بپردازد.

وی كه یكی از چهره‌های مهم دولت اسلام‌گرای مغرب محسوب می‌شود، همچنین درباره عضویت مغرب در جمع كشورهای شورای همكاری خلیج فارس گفت: «مغرب در قبول این دعوت لحظه‌ای تردید نمی‌كند اما می‌خواهد كه این درخواست را به طور تدریجی عملی سازد. این پیشنهاد امتیازهای ویژه و استثنائی برای مغرب و اردن دارد اما از لحاظ سیاسی باید این نكته را نیز در نظر گرفت كه مغرب در یك هم‌پیمانی منطقه‌ای دیگر نیز به سر می‌برد.»

العنصر درباره رابطه كشورش با سوریه نیز گفت: «سوریه كشور بزرگی است كه مغرب از قبل از تحولات جاری در آن روابط بسیار عمیقی با آن داشت. آن چه در سوریه رخ می دهد بی‌شك بر روابط كازابلانكا – دمشق تاثیر می‌گذارد اما این تاثیرگذاری ریشه‌ای نیست. چرا كه ما نمی‌خواهیم بی‌ثباتی و جنگ‌های منطقه‌ای كه رنگ و بوی طایفه‌ای و قومی و سیاسی دارند سراسر منطقه را در بر بگیرند و مانع پیشرفت و شكوفایی جوامع عربی شوند.»

وی در ادامه افزود: «ما نمی‌خواهیم همانند كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در امور سوریه درگیر شویم. حتی اگر یك ارتش مبارز از سوی اتحادیه عرب یا شورای همكاری خلیج فارس برای اعزام به سوریه تشكیل شود، بعید می‌دانم كه مغرب در آن مشاركتی داشته باشد. ما به روشنی می‌بینیم كه اوضاع در لیبی و تونس بعد از انقلاب مردمی‌شان هنوز به ثبات نرسیده است. این درست است كه متاسفانه امور در سوریه به مرحله‌ای رسیده كه قابل بازگشت نیست و مخالفان و حكومت دیگر جایی برای مذاكره با یكدیگر نگذاشته‌اند اما باید راه حلی برای پایان دادن به بحران یافت شود. همه ما از آن‌چه در سوریه می‌گذرد احساس خطر می‌كنیم، نباید اجازه دهیم كه بی‌ثباتی به كل منطقه تسری یابد. برای همین معتقدیم كه باید همه موضع واحدی بگیریم و اجازه ندهیم كه بی‌ثباتی و مخاطرات آن سراسر منطقه را در بگیرد.»

وی همچنین به مشكلات كشورهای عربی خلیج فارس با ایران اشاره كرد و گفت: «در تنش میان كشورهای عربی منطقه خلیج فارس با ایران ما در كنار دوستان عربمان ایستاده‌ایم برای همین در تنش‌های بحرین و امارات با ایران ما از آن دو حمایت كردیم.»

وی در ادامه درباره رابطه مغرب با ایران مدعی شد: «مساله ما با ایران مساله‌ای خارج از این مسائل است. ما همچنان با تهران مشكل داریم. ایران با برخی كارهایش از شیعیان مغرب حمایت می‌كند و آنها را برای تبلیغ دینشان ترغیب می‌كند. ما همواره با تندروی مخالف بوده‌ایم، چه با دوستانمان و چه با دشمنانمان سر این مساله مشكل داشته‌ایم. خدا را شكر تا كنون در مغرب بحث طایفه‌ای مطرح نبوده است، اكنون نیز نمی‌خواهیم كه این مساله به دغدغه‌ای برای ما تبدیل شود اما برخی كشورها مثل ایران نمی‌خواهند این نگرانی ما را درك كنند.»

بازتاب قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان/ جایگاه آنکارا در تنش میان ریاض و تهران

 اعلام قطع روابط سیاسی عربستان سعودی با ایران، از جمله مهمترین موضوعاتی است که امروز مورد توجه مطبوعات و رسانه های بین المللی قرار گرفته است. پایگاه اینترنتی «ان پی آر» از جمله رسانه هایی است که به این موضوع پرداخته، اما مطابق رویه غالب رسانه های غربی، از «تنش فرقه ای» میان ایران و عربستان سخن گفته که اکنون در پی اعدام شیخ نمر، روحانی برجسته شیعه، اوج گرفته است. این سایت می نویسد، جنگ سرد عربستان و ایران در 48 ساعت گذشته و پس از اعدام یک روحانی شیعه در عربستان، گرم تر شده است. در همین راستا، روز یکشنبه عربستان با قطع روابط دیپلماتیک خود با تهران، اقدام به افزایش تنش های موجود کرد. این قطع روابط دیپلماتیک، سبب تشدید رقابت های موجود میان تهران و ریاض برای نفوذ منطقه ای خواهد شد.

سایت شبکه خبری «سی ان ان» نیز خط خبری مشابهی را در پیش گرفته و می نویسد ابتدا، اعدام یک مرد سبب بروز اعتراضات فرقه ای در خاورمیانه شد و اکنون، آشکار شده که این امر، سبب بروز یک انشقاق جدی دیپلماتیک نیز شده است. دو کشور ایران و عربستان از مدت ها پیش در تقابل با یکدیگر بودند، اما اعدام شبخ نمر، روحانی شیعه به دست عربستان، سبب بروز مرحله ای جدید از این تقابل شد و تحلیلگران بر این باورند که این امر می تواند سبب یک تغییر جهت خطرناک در منطقه ای شود که هم اکنون نیز بی ثبات است. یک منبع آگاه سعودی مدعی شده، قطع روابط دیپلماتیک، آخرین راهکاری بوده که عربستان به آن متوسل شده است، زیرا این کشور، رفتار ایران را غیر قابل قبول دانسته و احساس می کند، هیچ کشوری کاری برای مقابله با آن انجام نمی دهد.

در این میان، روزنامه «نیشن» از برنامه وزیر خارجه سعودی برای سفر به پاکستان خبر داده و می نویسد، احتمالاً محور این سفر و دیدارهای عادل الجبیر با مقامات پاکستانی، بحث و گفت و گو درباره ائتلاف به اصطلاح ضد تروریستی تحت رهبری عربستان خواهد بود. این روزنامه می نویسد، سفر الجبیر، که ابتدا قرار بود امروز انجام شود، به هفتم ژانویه موکول شده است. با این حال، در بیانیه ای که از سوی وزارت خارجه عربستان منتشر شده، هیچ گونه دلیل مشخصی برای این تعویق سفر ذکر نشده است. دیدار وزیر خارجه عربستان از پاکستان، در شرایط کنونی و در پی افزایش تنش ها میان عربستان و ایران، اهمیتی دوچندان یافته است. با توجه به اینکه پاکستان تاکنون استقبال جدی از طرح ائتلاف ضد تروریستی عربستان سعودی از خود نشان نداده، به نظر می رسد این سفر در راستای تلاش عربستان برای همسو کردن پاکستان با خود باشد.

اما روزنامه های ترکیه نیز از منظر خاص خود به موضوع افزایش تنش ها میان ایران و عربستان پرداخته اند. روزنامه «تودی زمان» با بیان اینکه تنش های اخیر ایران و عربستان، سبب بروز چالش هایی جدید برای ترکیه خواهد شد، می نویسد در سایه تنش های اخیر میان عربستان و ایران بر سر اعدام یک روحانی با نفوذ شیعه، شماری از تحلیلگران اوضاع خاورمیانه می گویند، ترکیه نیز از تشدید این منازعه متأثر خواهد شد، زیرا آنکارا تاکنون این نشانه را از خود بروز داده که در منطقه، با ریاض همسو است و به همین دلیل، اکنون باید با احتیاط رفتار کند تا سبب بروز منازعه ای میان شیعه و سنی در منطقه نشود. به عقیده کارشناسان، ترکیه باید در راستای کاهش تنش ها در منطقه حرکت کند، نه دامن زدن به آن.

روزنامه «حریت» نیز دقیقاً همین خط تحلیلی را مورد توجه قرار داده و می نویسد، ترکیه نباید در منازعه عربستان و ایران درگیر شود. این روزنامه می نویسد عربستان سعودی روز اول ژانویه پس از 25 سال اقدام به بازگشایی سفارتخانه خود در عراق کرد. سه روز پیش از آن، عربستان و ترکیه بر سر ایجاد یک شورای استراتژیک عالی رتبه به توافق رسیده بودند. در همین حال، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه درباره ائتلاف ضد تروریستی تشکیل شده توسط عربستان گفت که این گروه بندی، یک «ائتلاف اسلامی» است، نه یک «ائتلاف سنی». در این میان، در شرایطی که به نظر می رسید بازگشایی سفارت عربستان در بغداد اقدامی در راستای همکاری با کشورهای شیعه باشد، اتفاقات بعدی خلاف آن را ثابت کرد. ائتلاف سعودی ها بخشی از تلاش آن ها در زمینه فرقه گرایی در منطقه است و ترکیه نباید در این موضوع وارد شود.

 اخبار سیاست  خارجی  -  تابناک