تفاوت دولت روحانی با دولتهای سازندگی و اصلاحات، در برخورد با طبقات فرودست

اخبار سیاسی - تفاوت دولت روحانی با دولتهای سازندگی و اصلاحات، در برخورد با طبقات فرودست

برای مثال دولت سازندگی ممكن است در توجیه این نارسایی بگوید به لحاظ تاریخی در دورانی واقع شده بود كه چاره‌یی جز توجه به برخورداران نداشته است یعنی برای بازسازی اقتصادی كشور پس از جنگ و در شرایط تداوم تحریم‌ها ناگزیر از آزادسازی اقتصادی و اتكا به توان گران بوده است. گو اینكه دوران سازندگی در سطح بین‌المللی با عصری همراه می‌شود كه گفتار غالب در عرصه اقتصادی مبتنی بر لیبرالیسم اقتصادی و خصوصی‌سازی است. روشن است كه در این گفتمان مسلط حرفی از طبقات فرودست، عدالت اجتماعی، رفاه اقتصادی و... نیست.

مدافعان عصر اصلاحات نیز می‌گویند كه در این دوران طبقات فرودست فراموش نشدند، بلكه تنها نقطه تاكید رویكرد سیاسی و اقتصادی دولت بر ایشان نبود. از نظر ایشان تاكید دولت اصلاحات بر طبقات میانی از یك ضرورت بر می‌آمد، گروه‌های كلان اجتماعی از این طبقات در سال‌های میانی دهه 70 جان گرفته بودند و اساسا دولت خاتمی نتیجه جنبشی بود كه در میان این گروه‌ها شكل گرفته بود. طبیعی است دولتی كه از دل یك جنبش بر می‌آید، در وهله اول باید به مطالبات ایشان بپردازد.

اما نكته اساسی‌تر آن است كه اصولا تا چه حد یك دولت می‌تواند به طبقات فرودست و نابرخوردار جامعه تكیه كند؟ این اقشار، از چه سطحی از توسعه‌یافتگی سیاسی برخوردارند كه بتوان رفتارشان را پیش‌بینی و احیانا هدایت كرد؟ آیا می‌توان در یك برنامه‌ریزی سیاسی حزبی روی گروه‌هایی كه همچنان درگیر نیازهای اولیه خود هستند، حساب كرد؟ پاسخ پرسش اخیر اگر نگوییم منفی است، باید بگوییم مبهم و نامعلوم است. به عبارت دیگر تخم مرغ‌ها را در سبد نابرخورداران گذاشتن، نقش بر باد زدن و آب در هاون كوبیدن است.

دلیل آن نیز روشن است. اقشاری كه درگیر نیازهای كوتاه‌مدت‌ هستند، ناگزیرند به امروز و نهایتا فردا فكر كنند و حتی اگر بخواهند نیز نمی‌توانند به منافع جمعی و میان مدت و بلندمدت بیندیشند. مساله فقط آگاهی سیاسی و حس تعلق به یك كل انتزاعی مثل ملت یا كشور نیست.

اتفاقا تا جایی كه به هوش شخصی و منفعلت طلبی فردی باز می‌گردد، تفاوتی میان اقشار فرودست و سایر گروه‌های اجتماعی وجود ندارد. این مساله را به ویژه اگر در نسبت با تحولات تاریخی و فرهنگ ایرانی مد نظر قرار دهیم، ممكن است این نتیجه را بگیریم كه به دلایلی چون كوتاه‌مدتی فرآیندهای اجتماعی و سیاسی در ایران و ناپایداری و فقدان ثبات، منفعت طلبی فردی و تاكید بر منافع فردی و كوتاه‌مدت هوشمندانه‌ترین و عقلانی‌ترین شیوه تصمیم‌گیری است، اگرچه ممكن است این شیوه تصمیم‌گیری اخلاقی‌ترین روش نباشد.

اینجاست كه معضل اصلی این تامل كوتاه رخ نمون می‌شود: از یكسو به دلایل ساختاری و عقلانی نمی‌توان بر حمایت اجتماعی طبقات فرودست حساب كرد و از سوی دیگر غفلت از ایشان می‌تواند گروه‌های كثیر اجتماعی را به سمت پوپولیست‌هایی سوق دهد كه با شعارهای عامه پسند می‌كوشند حمایت ایشان را جلب كنند و از آن برای منافع خویش سر بر آورند. بگذریم كه حمایت این گروه‌ها موقتی و كوتاه‌مدت است. نزدیك‌ترین مثال نیز حمایت گسترده طبقات پایین از دولت احمدی‌نژاد و سپس رو گردانی سریع ایشان بود.

اكنون نیز این پرسش در برابر دولت یازدهم مفتوح است كه رویكرد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این دولت در مواجهه با اقشار فرودست جامعه چیست؟ در ابتدا به نظر می‌رسد كه دولت روحانی دست كم از منظر اقتصادی مشابه دولت سازندگی است، به ویژه كه از منظر شرایط تاریخی (تحریم‌های شدید و ركود و نزول شاخص‌های اقتصادی) مشابه همان دوره است. اما با توجه به تاكیدهایی كه برخی مردان اقتصادی این دولت دارند، مثل جلوگیری از بالا رفتن تورم، توجه به اقشار ضعیف، طرح بیمه عمومی، طرح سبد كالا، مسكن اجتماعی و... به نظر می‌رسد كه دولت می‌كوشد لااقل كم‌درآمدهای جامعه را فراموش نكند.

هرچه باشد، دولت از پس از سرگذراندن چندین دوره متفاوت با رویكردهای مختلف باید به این آگاهی رسیده باشد كه بی‌توجهی به فرودستان اجتماعی و اقتصادی می‌تواند پیامدهای ناگواری برایش داشته باشد، اگرچه سرمایه‌گذاری بر ایشان نیز چنان كه آمد چندان منطقی نیست. شاید در كنار اقداماتی كه از آن ذكر شد، كوشش در پیوند زدن منافع طبقات میانی به طبقات متوسط، درگیر كردن طبقات و در نهایت ایجاد فضاها و كانالا‌هایی برای ایشان برای بیان مطالبات‌شان راه‌های مناسبی برای حفظ رویكردی متعادل نسبت به این گروه‌ها باشد. جان كلام اینكه طبقات فرودست یا  اكثریت خاموش را نباید فراموش كرد.

 اخبار سیاسی - اعتماد
 

هاشمی ظرفیت پیروزی ندارد / دولت اصلاحات ‌‌ادامه دولت سازندگی بود

هاشمی ظرفیت پیروزی ندارد / دولت اصلاحات ‌‌ادامه دولت سازندگی بود

به گزارش خبرگزاری فارس از قم، علیرضا زاکانی در نشست گفتمان یازدهم و در جمع دانشجویان دانشگاه قم اظهار کرد: امروز جمهوری اسلامی دارای توانمندی‌‌ها و آسیب‌هایی است که در مجموع فرصت‌ها و تهدیداتی را پیش روی ما قرار داده است؛ انتخابات ریاست جمهوری هم در این میان واقعه‌ای است که تاثیر خود را در همه سطوح بر جای می‌گذارد و اگر مردم انتخاب صحیحی داشته باشند اثرات آن را طی چهار سال آینده خواهند دید.

وی افزود: معتقد هستم طی 34 سال گذشته ملت ایران تجربه خوبی را کسب کرده که می‌تواند از آن برای انتخاب راه آینده خود بهره ببرد؛ داشتن یک نقشه صحیح برای رسیدن به اهداف پیش‌بینی شده انقلاب نخستین ضرورت حال حاضر ایران محسوب می‌شود.

کاندیدای جبهه حماسه‌سازان در انتخابات یازدهم با اشاره به تحقق یافتن تمدن اسلامی عنوان داشت: ایران اسلامی باید در حوزه معنویات و رفاه مادی به جایگاهی برسد که انسان‌ها بتوانند با تلاش خود به کمال برسند.

وی ادامه داد: نتیجه الگوی پیشرفت غربی، تحول همه ملل به سمت غربی شدن است اما ملت ایران هدف خود را رسیدن به جامعه‌ای اسلامی می‌داند زیرا نگاهی متفاوت به انسان دارد؛ طی 34 سال گذشته خلأ وجود چنین الگویی کاملا مشهود است و شاهد آن برنامه‌های مختلف توسعه هستند که اقتصاد آزاد را که توسط صندوق بین‌المللی پول توصیه شده ملاک قرار دادند.

زاکانی با بیان اینکه این فرمول عدالت و توزیع عادلانه ثروت را مورد توجه قرار نمی‌دهد گفت: در این الگو تنها خلق ثروت مورد تاکید قرار می‌گیرد؛ آسیب‌های عمل به الگوهای غربی در اقتصاد در بخش‌های فرهنگی و اجتماعی هم گریبان ملت ایران را گرفت.

کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه در ابتدای دولت سازندگی تورم حدود 9 درصد بود عنوان داشت: در سال 74 تورم به 49.7 درصد رسید که مشکلاتی را در برخی شهرها در پی داشت و دولت هم سیاست تعدیل را به سیاست تثبیت تبدیل کرد.

وی افزود: در آن زمان به دانشجویان حق کار سیاسی نمی‌دادند تا جایی که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی سال 72 فرمودند خداوند لعنت کند کسانی که می‌خواهند دانشگاه را غیرسیاسی کنند؛ علاوه بر تنگ نظری در حوزه سیاست به دنبال زمینه‌سازی فرهنگی خاصی بودند که با فرهنگ انقلاب در تضاد بود.

زاکانی با اشاره به شعار تغییر دولت اصلاحات بیان داشت: در سال 84 آقای هاشمی در یک مصاحبه مطبوعاتی عنوان کرد اگر می‌خواستم ادامه بدهم علی‌القاعده به جایی می‌رسیدم که آقای خاتمی رسید و به این ترتیب دولت اصلاحات را در ادامه دولت سازندگی دانست.

کاندیدای جبهه حماسه‌سازان خاطرنشان کرد: در دوره آقای احمدی‌نژاد شعار عدالت‌گرایی، عدالت‌خواهی و مبارزه با فقر و فساد و تبعیض در دستور کار قرار گرفت؛ هر کجا به این شعار عمل شد برکات آن هم دیده شد اما چند صباحی نگذشت که آن شعارها به دست فراموشی سپرده شد و به نوعی به عنوان یک ابزار مورد استفاده قرار گرفتند بنابراین برای ساختن صحیح کشور باید الگویی اسلامی و بومی داشته باشیم تا به جامعه‌ای از جنس انقلاب اسلامی برسیم.

وی کم رنگ شدن تفکر انقلابی را یکی از آسیب‌های موجود دانست و افزود: نوع نگاه صاحبان این تفکر در ادوار گذشته نسبت به رهبری و مردم و نیز قبول مسئولیت‌ها متفاوت بود؛ این جوهر انقلابی کم رنگ شده است به طوری که فرمایشات رهبری را در هر سه دوره نوعی توصیه اخلاقی دانستند در حالی که این امر بر خلاف نص صریح قانون اساسی است.

زاکانی با بیان اینکه برخی عناصر موجود در قدرت نگاه ابزاری به مردم دارند گفت: در دولت‌های اصلاحات و سازندگی هم همین رویه وجود داشت و امروز هم برخی تلاش می‌کنند همچنان در قدرت بمانند اما به نظر ما مردم باید خود میدان‌داری تحول را بر عهده بگیرند.

کاندیدای انتخابات یازدهم افزود: باید به سمتی برویم که همه شعارهای انقلاب را جامه عمل بپوشانیم، معتقد هستم شعار توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی و عدالت‌ورزی همه شعارهای انقلاب هستند که در دولت‌های قبلی هم مطرح شدند.

وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌هایش زمینه‌سازی برای امر به معروف و نهی از منکر از سوی مردم نسبت به مسئولان است گفت: جامعه زنده جامعه‌ای است که مردم بتوانند انتقادات و پیشنهادات خود را به مدیران کشور بگویند.

بخش بعدی این جلسه به پرسش و پاسخ اختصاص داشت.

زاکانی در پاسخ به پرسشی مبنی بر برنامه‌اش برای اصلاح اقتصادی اظهار کرد: بومی کردن اقتصاد و احیای اصل 44 قانون اساسی راهکارهایی است که برای کوچک کردن دولت و تصدی‌گری مردم در اقتصاد در نظر دارم.

وی افزود: در حال حاضر 450 هزار میلیارد تومان نقدینگی و 18 میلیارد دلار پول نقد در دست مردم است؛ با اعتمادسازی و ایجاد زمینه مساعد حضور مردم می‌توان اقتصاد کشور را متحول کرد؛ گام نخست در این میان مهار تورم، تثبیت قیمت‌ها و شفاف‌سازی فضای رقابت و مبارزه جدی با مفاسد اقتصادی است که ظرف 12 تا 15 ماه می‌تواند تلاطم موجود را به ثبات تبدیل کند و در گام دوم هم توجه به تولید داخلی مورد توجه قرار می‌گیرد؛ در گام سوم هم دولت باید نیاز خود را از تولید اخذ کرده و رابطه‌اش با نفت را کاهش دهد و به این ترتیب از اقصی نقاط کشور فقرزدایی صورت می‌گیرد.

سوال بعدی از زاکانی در مورد ضرورت استفاده از یک فرد باتجربه یا جوان در منصب ریاست جمهوری بود که وی در پاسخ گفت: کشور نیاز به عقلانیت تدبیر دارد و کسی باید رئیس جمهور شود که مدبر باشد و از ظرفیت‌های موجود برای توسعه بهره ببرد؛ کشور نیازمند کسانی نیست که پایشان در مقابل دشمنان می‌لرزد.

کاندیدای جبهه حماسه‌سازان در انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: معرفی کردن دولت آینده خطاست زیرا این کار خلاف اصل شایسته‌سالاری و نوعی خیانت است؛ این کار در ادوار گذشته اتفاق افتاده و حق نداریم بگوییم کسی که تاکنون همراه ما نبوده نباید به کار گرفته شود؛ برخی افراد زمانی که جوان‌تر بودند و اهل اداره جامعه بودند تورم 49 درصدی را به وجود آوردند و امروز هم سنشان گذشته و صحنه هم طوری است که افراد را اداره می‌کنند؛ نقد منطقی در این زمینه را در فرصت دیگری بیان می‌کنم.

وی در خصوص سوال بعدی که در مورد صلاحیت هاشمی و سخنان وزیر اطلاعات در مورد او بود گفت: در مورد تایید صلاحیت نظری ندارم زیرا این کار بر عهده شورای نگهبان است؛ نقد برنامه‌ها و افکار هاشمی را خواهم داشت اما نقد شخصیت موجب آسیب‌هایی می‌شود که در سال 88 شاهد آن بودیم؛ در مورد فتنه هم خود دیدم که آقای هاشمی مسئولیت‌های خود را در قبال انقلاب اسلامی انجام نداد.

زاکانی با بیان اینکه 27 خرداد 88 با هاشمی دیدار کرده است عنوان داشت: در تیرماه هم دیداری با او داشتیم؛ تحلیل هاشمی از صحنه بسیار نادرست بود و دلایلی که برای تقلب مطرح کرد بی‌پایه بود؛ نخست اینکه گفت برخی می‌گویند 8 میلیون رای تقلبی است و در دلیل دوم بیان کرد که یکی از مسئولان گفته است پدرش یک هفته قبل از انتخابات در قبال 50 هزار تومان به احمدی‌نژاد رای داده است که البته هر دو این ادعاها نادرست از آب درآمد.

کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سوال دیگری با موضوع نحوه برخورد دولت آینده با آزادی بیان و مخالفان خاطرنشان کرد: نگاهی به گذشته من نشان می‌دهد معتقد بوده‌ام هر جا مخالف وجود نداشته باشد آن موقعیت و جایگاه می‌میرد؛ هیچ گاه مخالف خود را محکوم نکرده‌ام بلکه همواره به آنها میدان داده و سپس پاسخشان را داده‌ام.

وی ادامه داد: همواره یکی از کسانی بوده‌ام که حتی برای حرف‌های نزده به دادگاه فراخوانده شده‌ام؛ در قضیه آقای مرتضوی توهین‌های زیادی از او شنیدم و حتی اجازه چاپ آن را خودم دادم و پس از آن تهدید کرده بود که پاسخ مرا چاپ نکنند.

زاکانی در خصوص ائتلاف با گروه‌های دیگر گفت: معتقد هستم با حضور آقای هاشمی اصولگرایان نیازمند همگرایی هستند و کسانی که قرابت بیشتری با هم دارند باید آن را شروع کنند و به جامعه اطمینان بدهند در نهایت یک نفر از میان آنها به صحنه خواهد آمد؛ آقای هاشمی و تمام کسانی که به او کمک می‌کنند ظرفیت پیروزی ندارند و تنها در صورت تفرقه اصول‌گرایان موفق می‌شوند.

کاندیدای جبهه حماسه‌سازان در انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: موفقیت زیر چتر گفتمان ولایت فقیه حاصل می‌شود؛ دعوت ما هم همواره به اصول و ارزش‌ها بوده است. اگر گفته‌ام تا آخر هستم به این سخن پایبندم اما قیدی را هم آورده‌ام که همه ما برای تقویت جهت‌گیری اصولگرایی آمده‌ایم و اگر ببینیم آسیبی به آن وارد می‌شود و تفرقه سبب پیروزی دیگران شود باید به سمت وحدت پیش رفت.

سوال بعدی از زاکانی در مورد اقدام احمدی‌نژاد در ستاد انتخابات بود که وی بیان داشت: این کار خلاف قانون و عامل ابهام بود./خبرگزاری فارس