ایران از مذاكرات سوریه حذف‌ناپذیر است

جنگ میان سردمداران قدرت و اقناع ناپذیری بشر پیوسته نه تنها آنها بلكه همه جهان پیرامونش را با مخاطرات جدی و پیچیدگی‌های دشواری روبه‌رو ساخته است، از این رو انسان‌های خواهان صلح، دوستی و ثبات همواره با یك پرسش مبهم روبه‌رو بوده‌اند که آیا می‌توان روزی را در منطقه و جهان كنونی تصور کرد كه تفاهم، صلح و دوستی جایگزین تقابل، خصومت و كینه‌ورزی شود؟ بنابر همین امر امروز بیش از هر چیز منطقه تشنه صلح و دوستی بوده و ملت‌ها جهانی عاری از خشونت و كینه‌ورزی را جست‌وجو می‌كنند.

 

برای رسیدن به این مهم راهی جز تعامل و مذاكره درباره سوریه درگیر بحران و منطقه عاری از ثبات و آرامش وجود ندارد. جواد اطاعت می‌گوید: رقابت آثار منفی برای مردم منطقه در پی خواهد داشت؛ رقابت‌های منطقه‌ای قطعا مشكلات و تبعاتی را متوجه سوریه، یمن، عراق و در نهایت منطقه خواهند ساخت. در نتیجه هر قدر بتوان تفاهم را جایگزین تقابل در مسائل منطقه‌ای كرد قطعا به سود منطقه و جهان خواهد بود.

 

همه آنچه از نظر می‌گذرانید گفت‌وگوی «آرمان» با جواد اطاعت سیاستمدار و استاد دانشگاه شهید بهشتی پیرامون پیش‌شرط‌های عربستان در مقابل ایران، بیانیه مشترك وین 2 و عدم اشاره به حكومت انتقالی در سوریه، نقش كشورهای منطقه برای نزدیك‌سازی دیدگاه‌های منطقه‌ای میان تهران و ر یاض، كاهش تنش‌ها میان ایران و عربستان و در نهایت افق مذاكرات بعدی وین است.
 
  پس از نشست وین 2 پیش شرط‌های ریاض برای مشاركت در فرایند سیاسی سوریه در مقابل تهران قرار گرفت. نخست تعیین تاریخی جهت خروج اسد از حكومت و سپس اینکه ایران باید نیروهای خود را از سوریه خارج سازد در حالی كه ایران زیر بار این دو شرط نخواهد رفت؛ این مساله می‌تواند منجر به ترك یكی از طرفین تهران و ریاض از میز مذاكرات شود؟
تنش‌ها میان تهران و ریاض بسیار بالا بوده و مسلما مذاكراتی كه ایران و عربستان در آن حضور پیدا كنند به برخوردها و درگیری‌های تند هم منجر خواهد شد. این مساله امری كاملا طبیعی محسوب خواهد شد. به نظر نباید هیچ پیش‌شرطی از سوی طرفین برای مساله سوریه در نظر گرفته شود.

 

انتخابات آزاد باید به عنوان یك راه‌حل معقول مورد پذیرش همه طرف‌ها قرار بگیرد و در نهایت جامعه ملل باید برای برگزاری انتخاباتی مردمی و مشاركت‌جویانه همه زمینه‌های لازم را فراهم سازند. نتیجه انتخابات در سوریه می‌تواند اعلام كند كه ایران در سوریه حضور داشته باشد یا كمك مستشاری بدهد. همه این مسائل را باید سوری‌ها و انتخابات حاصل از مشاركت مردمی تعیین كند. در حقیقت عربستان در جایگاهی نیست كه برای ایران پیش‌شرط تعیین كند؛ تعیین پیش شرط برای تهران ممكن است مذاكرات را با بن‌بست روبه‌رو كند.

  در بیانیه مشترك وین به حكومت انتقالی به صورت مستقیم اشاره نشده است. این مساله می‌تواند امتیازی برای تهران و مسكو محسوب شود؟
تشكیل دولت انتقالی هم در حقیقت یك نوع پیش‌شرط شمرده می‌شود، به عبارتی مخالفان اسد معتقدند كه اسد باید از حكومت كنار رفته و همه گروه‌های مخالف سیاسی حكومت را در سوریه بدون حضور اسد به عهده بگیرند. قطعا تشكیل حكومت انتقالی مورد قبول حامیان اجتماعی اسد و نظام سوریه نخواهد بود. از این‌روی درگیری و كشمش میان گروه‌های مخالف سوری و موافقان اجتماعی و دولتی حكومت اسد بیشتر شده و این مساله شرایط را در سوریه پیچیده‌تر خواهد كرد. راه مطلوب آن است با نظارت نهادهای بین‌المللی، كشورهای منطقه و دولت سوریه انتخابات آزاد برگزار شود.

 

در این صورت اصلا نیازی به دولت انتقالی نخواهد بود تا در یك انتخابات آزاد همه گروه‌های مخالف سیاسی سوری مشاركت كرده و بر اساس آرای به دست آمده نماینده‌های مخالفان دولت كنونی سوریه وارد كابینه شوند. تنها از طریق گزینه دیپلماسی می‌توان به مشكلات سیاسی سوریه پایان داد. برای ایجاد وحدت نظر میان سوری‌های موافق و مخالف دولت اسد لازم است همه طرف‌های درگیر در كنار هم گرد آمده و درباره مسائل مورد اختلاف به گفت‌وگو بپردازند. امید می‌رود از طریق راه‌حل سیاسی بتوان به بحران سوریه خاتمه داد.

  با توجه به تحولات پیش رو، آیا این امكان وجود دارد كه تركیه و عربستان موضع خود را نسبت به مساله سوریه تعدیل ببخشند؟
مذاكرات در حقیقت یك نوع چانه‌زنی است. حتی این احتمال وجود دارد كه گروه‌بندی‌های مختلفی هم در مقابل جریانی ایجاد شود. برخی‌ها نیز از مساله‌ای به‌طور متحد دفاع كرده و ائتلاف‌هایی هم در جهت حمایت و مخالفت با آن مساله ایجاد شود، مانند ائتلافی كه درباره مساله سوریه از سوی آمریكا، متحدان غربی و عربی‌اش در منطقه قبلا صورت گرفته بود و حتی ائتلاف منطقه‌ای تركیه، قطر و عربستان در حمایت از معارضان سوری كه از مدت‌ها پیش در منطقه تشكیل شده است.

 

اما در نهایت هر راهكاری كه در جهت منافع امنیت و آرامش منطقه باشد می‌تواند مفید واقع شود حال اگر این پیشنهاد در صورت تغییر سیاست و تعدیل موضع درباره بحران سوریه از سوی تركیه یا عربستان باشد باز هم می‌تواند به عنوان یك راهكار مورد توجه قرار بگیرد. اعتقاد من بر این است اگر ایران، تركیه و عربستان با گفت‌وگو مسائل منطقه را حل و فصل کنند بهتر خواهند توانست به یك نتیجه مشترك برسند، زیرا رقابت‌ها آثار منفی برای مردم منطقه در پی خواهد داشت. رقابت‌های منطقه‌ای قطعا مشكلات و تبعاتی برای سوریه، یمن، عراق و در نهایت منطقه خواهد داشت و در نتیجه هر قدر تفاهم را جایگزین تقابل در مسائل منطقه‌ای كنیم به سود منطقه و جهان خواهد بود. همان‌گونه كه در عرصه نظام بین‌الملل نیز این اعتقاد وجود دارد كه باید تفاهم و گفت‌وگو جایگزین تفاهم شود.

  طی روز‌های گذشته عربستان لابی‌هایی با ایالات متحده و روسیه انجام داده مبنی بر اینكه ایران باید از مذاكرا ت خارج شود. آیا این احتمال وجود دارد كه ایالات متحده تن به لابی‌های سعودی‌ها داده و در نتیجه ایران از مذاكرات خارج شود؟
اگر هدف مذاكره‌كنندگان حل و فصل مساله سوریه است باید تاكید كرد كه حضور ایران در مذاكرا ت سوریه الزامی است و اگر قرار بر این باشد كه مذاكراه برای مذاكره باشد مسلما عربستان در صورت موفقیت نتیجه‌ای هم عایدش نخواهد شد. باید این پرسش مطرح شود كه علت اصلی این مذاكرات چیست؟ آیا در راستای حل و فصل مسائل منطقه است؟ ایران بزرگ‌ترین قدرت منطقه شمرده می‌شود، از این رو نمی‌توان با حذف ایران مسائل منطقه از جمله سوریه را مورد حل و فصل قرار داد. در حقیقت با حذف ایران به آن نتیجه مطلوب جهت خروج سوریه از بحران نخواهند رسید. بنابراین مذاكره‌كنندگان راهی جز پذیرش ایران در مذاكرات ندارند.

  آیا برخی از كشورهای منطقه می‌توانند در روابط میان تهران و ریاض جهت كاهش اختلافات و نزدیك‌سازی مواضع منطقه‌ای این دو كشور نقشی داشته باشند؟
از منظر حقوق و روابط بین‌الملل هر كشوری یك واحد سیاسی ارزیابی می‌شود اما از نظر مولفه‌های قدرت، طبیعتا كشورهایی مانند قطر كه در روزهای گذشته سخن از تحركات پنهانی این كشور در منطقه جهت نزدیك‌سازی دیدگاه‌های منطقه‌ای این كشور می‌رفت از آن جایگاه اثرگذار و با نفوذی كه كشورهایی مانند ایران، عربستان و تركیه از آن برخوردارند قطعا از آن بهره‌مند نیست اما به هر روی پادرمیانی دوحه هم ایرادی نخواهد داشت و تلاش‌ها اگر منجر به كاهش تنش‌ها شود، قطعا مفید واقع خواهد شد. قطر یا حتی پیشگامی سلطان قابوس هم می‌تواند اثرگذار باشد.

  می‌توان امیدوار بود كه در سایه مشاركت منطقه‌ای و جهانی به یك راه‌حل مطلوب درباره سوریه درگیر بحران و تروریسم دست یافت؟
ایران استراتژی خوبی را درباره سوریه اتخاذ كرده و آن‌هم اینكه سرنوشت سوریه توسط مردم این كشور رقم بخورد و همچنین باید انتخابات آزاد صورت بگیرد. در صورتی كه برگزاری انتخابات آزاد مورد پذیرش همه طرف‌های درگیر باشد خروجی آن می‌تواند به نفع بازیگران منطقه‌‌ای و بیش از هر چیز سوریه باشد. اصل و بنا را باید در سوریه بر انتخابات آزاد و همچنین حقوق مردم این كشور گذاشت. این دو نكته و تاكید بر روی آنها بسیار مهم است چرا كه حتی جهان هم نمی‌تواند آن را نادیده  بگیرد.

  در سایه پیروزی اردوغان، دولت تركیه ممكن است سیاست و مواضع منطقه‌ای خود را نسبت به كشورهای درگیر جنگ به‌ویژه سوریه تعدیل ببخشد؟ تعدیل مواضع منطقه‌ای می‌تواند تهران و آنكارا را  به یكدیگر نزدیكتر کند؟
روابط تهران با تركیه روابط استراتژیك‌تری است و نمی‌توان این روابط را تنها به مسائل سوریه منحصر دانست، گرچه ممكن است ایران درباره بحران سوریه با تركیه اختلاف نظرهایی هم داشته باشد. تهران و آنكارا هر كدام دیدگاه‌های خودشان را نسبت به منطقه و به‌ویژه سوریه دارند، از این رو گمان نمی‌رود كه اختلافات تهران و آنكارا بر سر سوریه پایان بپذیرد. اما روابط تهران و آنكارا فراتر از مساله سوریه است.

 

تهران در عرصه‌های مختلف تجاری و سیاسی با ترکیه روابط خوبی دارد. بنابراین تصور می‌رود به جای اینكه دیدگاه هر كشوری را درباره سوریه به آن كشور تحمیل كنیم یا تعدیل ببخشیم باید اجازه داد كه مذاكره‌كنندگان و كنشگران سیاسی در یك فرایند جمعی و تصمیم‌گیری‌های سیاسی به نتیجه قابل قبولی برسند. به عبارتی طی یك نشست مشترك یا فرایند سیاسی با حضور كشورهای منطقه، برخی از قدرت‌های جهانی و در نهایت دولت سوریه و مخالفان سوری به یك راه‌حل منطقی و معقول برسند. این اقدام تفاوت دیدگاه‌هایی كه میان تهران و ریاض، همچنین تركیه و ایران وجود دارد به‌شدت كاهش می‌بخشد.

  در پایان افق مذاكرات آتی وین را با حضور مخالفان سوری و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای چگونه  می‌بینید؟
با هر نوع مذاكراه موافقم و معتقدم كه با توجه به تحولات پیش رو در خاورمیانه و همچنین عرصه جهان باید از طریق دیپلماسی تعامل مسائل را رو به جلو برد. اكنون وضعیت به گونه‌ای است كه درباره سوریه تنها مذاكره و تعامل از سوی همه مذاكره‌‌كننده‌های عرصه منطقه‌ای و جهانی مطلوب واقع خواهد شد. كشورهایی كه از مذاكره به نوعی شانه خالی می‌كنند تنها به دشوار شدن شرایط در منطقه و سوریه دامن می‌زنند.

 اخبار سیاست  خارجی  -  آرمان 

ویدیو مرتبط :
احتمال شدید حمله اسرائیل به ایران با حذف سوریه

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

مذاكرات خصوصی روسای جمهور ایران و سوریه آغاز شد

 

 

بشار اسد رییس جمهوری سوریه كه صبح امروز در راس یك هیات عالیرتبه سیاسی و اقتصادی به تهران سفر كرده است، لحظاتی پیش و پس از استقبال رسمی توسط رییس جمهوری اسلامی ایران، وارد مذاكرات خصوصی با آقای احمدی نژاد شد.

بشار اسد صبح امروز شنبه وارد تهران شد و در فرودگاه مهرآباد مورد استقبال منوچهر متكی وزیر امور خارجه، علی نیكزاد وزیر مسكن و شهرسازی و جمعی از سفرای كشورهای عربی مقیم تهران قرار گرفت.

در مراسم استقبال رسمی احمدی نژاد از بشار اسد، فارق الشرع معاون رییس جمهوری، ولید معلم وزیر خارجه و جمعی از مقامات سوری و همچنین منوچهر متكی وزیر امور خارجه، مسعود میركاظمی وزیر نفت، علی نیكزاد وزیر مسكن و شهرسازی و مجبتی ثمره هاشمی دستیار ارشد رییس جمهوری ایران حضور داشتند.

هدف از سفر رییس جمهوری 45 ساله سوریه به تهران، توسعه مناسبات و روابط اقتصادی و تبادل نظر در خصوص مسایل منطقه ای و بین المللی است.

در این سفر، نشان عالی جمهوری اسلامی ایران توسط دكتر محمود احمدی نژاد برای نخستین بار به رییس جمهوری سوریه به خاطر حمایت وی از ' مقاومت ' در منطقه به ویژه حزب الله لبنان و فلسطین اعطا می شود.

سفر اسد به تهران در پاسخ به سفر رسمی هشتم اسفند ماه سال 1388 محمود احمدی نژاد رییس جمهوری كشورمان به سوریه انجام می شود كه در آن توافقنامه لغو روادید میان دو كشور به امضا رسید.

از زمان آغاز ریاست جمهوری اسد در خرداد ماه 1379 (2000 میلادی) این هشتمین سفر وی به جمهوری اسلامی ایران و پنجمین سفر در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد است.

اسد آخرین بار در تاریخ 28 مرداد 1388 از جمهوری اسلامی ایران دیدار كرده بود.

احمدی نژاد نیز بیست و هفتم شهریورماه در مسیر سفر به نیویورك توقفی دو ساعته در فرودگاه دمشق داشت و با همتای سوری خود دیدار و تبادل نظر كرد.

سفر رییس جمهوری سوریه به ایران به دلیل اهمیت روابط راهبردی دو كشور و نقش آنها در تحولات منطقه ای و بین المللی در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفته است.