استفاده از زهر به عنوان حشره کش

zoomit.ir - بابک قهرمانی: آفت‌کش‌های شیمیایی که امروزه استفاده می‌شود به همه‌ی حشرات آسیب می‌رسانند که در این میان برخی حشرات مفید همانند زنبورعسل نیز آسیب زیادی می‌بینند. جمعیت زنبورعسل به مقدار زیادی کاهش یافته است. در این گزارش به بررسی یک حشره‌کش جدید ساخته شده از زهر نوعی عنکبوت می‌پردازیم که گفته می‌شود به طور خاص فقط حشرات مضر را هدف قرار خواهد داد.


زنبورهای عسل در حال حاضر در وضعیت واقعا بدی به سر می‌برند. بر پایه‌ی گزارشی که اخیرا منتشر شده گفته می‌شود که ۴۴.۱ درصد از تمام مستعمرات زنبورعسل در ایالات متحده در سال گذشته از بین رفته‌اند. همچنین در طی چند سال اخیر در حدود ۳۰ تا ۹۰ درصد کاهش تعداد گزیدگی زنبورعسل در سراسر جهان وجود داشته است. در حالی که عوامل بسیاری در این کاهش‌ها دخالت دارند، اما تصور می شود که یکی از بزرگ‌ترین علل این اتفاق، استفاده از سموم شیمیایی دارای ماده‌ای موسوم به نئونیکوتینوید (neonicotinoid) باشد. این ماده ماده‌ای است که منجر به اختلال فروپاشی کلنی زنبورعسل یا (CCD) می‌شوند.

از آنجایی که زنبورعسل با حدود ۸۰ درصد از محصولات گل‌ها گرده افشانی می‌کند، بنابراین بقای آنها به طور مستقیم با بقای ما مرتبط است. از این رو، محققان برای جلوگیری از این کاهش سریع، به یک منبع دور از ذهن برای ساخت آفت‌کش‌هایی متوسل شده‌اند که به زنبورعسل آسیبی نرساند. این منبع نادر در واقع نوعی عنکبوت استرالیایی موسوم به عنکبوت فانل‌وب (funnel-web) است و یکی از کشنده‌ترین عنکبوت‌های جهان است. تعجب نکنید. شاید بپرسید که کلید نجات زنبورعسل با یک عنکبوت کشنده‌ی استرالیایی چه ارتباطی دارد؟ اما خب بهتر است در ادامه به بررسی طرز کار این روش بپردازیم.

 در واقع، فرمول دقیق هنوز به طور عمومی منتشر نشده است. اما بر اساس گزارش‌های رسیده از وستوران کورپ  (Vestaron Corp) که یک استارتاپ حمایت‌کننده از این حشره‌کش جدید در میشیگان است، گفته می‌شود که این امکان وجود دارد تا با استخراج پپتیدهای خاصی از زهر عنکبوت کشنده بتوانیم این کار را انجام دهیم. زهر این عنکبوت به طور فعال برای کشتن آفات مضر استفاده می‌شود؛ بدون اینکه تاثیری روی پستانداران و یا حشرات داشته باشد که در باغ‌ها و مزارع به فعالیت‌های کشاورزی ما کمک می‌کنند که طبیعتا زنبورعسل نیز یکی از این حشرات است.

 این کار در عمل ممکن است، زیرا سم عنکبوت دارای میلیون‌ها پپتید از سم‌های مختلف است و می‌توانند برخی مسیرهای خاص داخل بدن حیوانات خاص را قرار دهند. این تیم پژوهشی توانسته‌اند به این نکته پی ببرند که کدام پپتیدها می‌توانند آفات خاص را تحت تاثیر قرار دهند و به این ترتیب در ادامه هم آنها را جدا کنند. بخشی از گزارش این گروه پژوهشی را در سایت خود مرور می‌کنیم:

به جای اینکه با مواد شیمیایی مضر به مبارزه با آفات محصولات خود بروید از فناوری ما استفاده کنید. فناوری محصول ما از زهر عنکبوت سرچشمه می‌گیرد و با خیال راحت و به طور موثر، مسیرهای متابولیکی جدید در آفات را هدف قرار می‌دهد. این سم به پستانداران (از جمله انسان)، پرندگان، ماهی، زنبور عسل، و دیگر حشرات مفید آسیبی نمی‌رساند.

 یکی از جالبترین نکات در مورد آفت کش جدید علاوه بر قدرت حفظ زنبورعسل، این است که تیم پژوهشی تنها به یک نمونه از زهر عنکبوت نیاز داشتند و آن نمونه را هم از یک شرکت استرالیایی تهیه‌ کننده‌ی سموم عنکبوت خریداری کردند. به گزارش مت هیکمن (Matt Hickman) برای شبکه‌ی مادر نیچر، آنها با استفاده از این نمونه‌ی زهر واقعی توانستند تا پپتید خاص را جداسازی کنند. پس از آن با ایجاد یک فرایند تخمیر در آزمایشگاه می‌توانند به نسخه‌ی سنتزی ماده‌ی مذکور نیست دست یابند. بنابراین هیچگاه شاهد مزرعه‌های جهنمی از عنکبوت‌های فانل‌وبی نخواهیم بود که به منظور تولید حشره‌کش‌های محافظ زنبورعسل، سم‌گیری و سپس کشته شده باشند. مدیر اجرایی این مجموعه، جان سورنسون (John Sorenson) توضیح می‌دهد که:

ما مواردی را انتخاب کردیم که هیچ گونه عوارضی برای پستانداران نداشته باشند. در ادامه نیز آن دسته از اجزای انتخاب شده را جدا کردیم، ژن‌ها را برای آنها سنتز کردیم و سپس آنها را در مخمر قرار دادیم و با استفاده از فرایند تخمیر توانستیم محصول مورد نظرمان را تولید کنیم. بنابراین این روش بسیار مسالمت‌آمیز است و نیازی نیست که به دنبال سم‌گیری عنکبوت‌ها برویم.

وزارت کشاورزی ایالات متحده اخیرا این حشره‌کش به دست آمده از زهر عنکبوت را برای فروش مورد تایید قرار داده است. این امر به آن معنی است که به زودی شاید شاهد رونق این محصول و فروش آن در فروشگاه‌های سفارش آنلاین نیز باشیم. اما در حال حاضر تاریخ دقیقی برای آغاز فروش آن اعلام نشده است.