احتمال درگیری «شاه» و «خلیفه» بر سر آینده عربستان سعودی

اخبار بین الملل - احتمال درگیری «شاه» و «خلیفه» بر سر آینده عربستان سعودی

به گزارش «تابناک»، صبح روز دوشنبه، تعدادی عناصر مسلح به یک ایستگاه مرزی سعودی در مرز عربستان با عراق حمله کردند. بر اساس گزارش منابع رسمی سعودی، این حمله به کشته شدن سه سرباز سعودی و چهار تن از عناصر مسلح منجر شد. با این حال، ندکی بعد فاش شد که یکی از تلفات عربستان، فرمانده نیروهای مرزبانی شمال این کشور بوده، نه یک سرباز عادی.

روزنامه «گاردین» با اشاره به همین موضوع، به تحلیل چشم انداز تهدید عربستان از سوی گروه داعش پرداخته و می نویسد کشته شدن فرمانده مذکور، بیانگر آن است که حمله روز گذشته اتفاقی نبوده، بلکه کاملاً برنامه ریزی شده و احتمالاً بر مبنای اطلاعاتی از داخل خاک عربستان مبنی بر محل حضور این فرمانده انجام گرفته است.

به هر حال، حمله مذکور به گروه داعش نسبت داده شد و برخی گزارش ها نیز از پذیرش مسئولیت آن از سوی گروه مذکور خبر دادند. این امر ممکن است در نظر اول، به عنوان انتقام داعش از عربستان به دلیل حضور این کشور در ائتلاف بین المللی تحت رهبری آمریکا در نظر گرفته شود، اما در حقیقت، می توان گفت که داعش تلاش دارد عرضه فعالیت خود را از عراق و سوریه به داخل خاک عربستان گسترش دهد.

گاردین اشاره می کند تردیدی نیست که داعش در داخل خاک عربستان هواداران و همچنین حامیان فعالی دارد؛ اما اینکه این گروه بتواند جای پای خود را از نظر نظامی نیز در این کشور محکم کند، مسئله ای دیگر است. این امر به ویژه از آن جهت برای این گروه دشوار به نظر می رسد که داعش عموماً پایگاه های خود را در کشورهایی قرار می دهد که دولت مرکزی در آن ها ضعیف است.

نکته مهم اینجاست که از جنبه نظامی، دستگاه امنیتی سعودی احتمالاً قادر به سرکوب کردن داعش در داخل خاک عربستان می باشد؛ اما در جایگاهی نیست که بتواند در سطح ایدئولوژیک نیز به مبارزه با این گروه بپردازد. مسئله این است که داعش و پادشاهی سعودی، از نظر ایدئولوژیک شبیه به هم هستند. بنابراین، هرگونه تلاشی برای به چالش کشیدن داعش از جنبه ایدئولوژیک می تواند سبب ضربه خوردن خود دولت سعودی نیز بشود.

به بیان واضح تر، برخی از جنبه های ایدئولوژی داعش، از جمله نفرت از شیعیان و اعمال مجازات های بسیار شدیدف در تفکر سلفی ریشه دارد که مبنای وهابیت عربستان نیز هست. داعش در توجیه اقدامات خود در زمینه تخریب اماکن مقدس شیعیان، به طور مستقیم به دیدگاه های سران وهابیت، از جمله محمد بن عبدالوهاب اشاره می کند. افزون بر این، صدها نفر تبعه سعودی نیز در میان اعضای داعش حضور دارند.

در نتیجه، مسئله محوری، ادعاهای پادشاه و خلیفه (خلیفه خودخوانده داعش) بر سر مسائل ایدئولوژیک و سیاسی است. برخی نزدیکان به آل سعود بر این باورند که داعش برای تحقق ایده خود مبنی بر احیای خلافت، در نهایت نیاز خواهد داشت خود را به عنوان مرجع حیات اسلامی و حاکم مکه و مدینه معرفی کند. در نتیجه، راه داعش برای رسیدن به خلافت، از عربستان سعودی می گذرد.

اما چالش غیرمنتظره برای خاندان آل سعود این است که این منازعه بر سر خلافت، در زمانی اتفاق می افتد که عربستان دچار مسائل مربوط به جانشینی است. ملک عبدالله اکنون در بیمارستان بستری است و شاهزاده سلمان، ولیعهد وی نیز از نظر جسمانی وضعیت چندان مناسبی ندارد.

تاکنون تلاش های سعودی برای مقابله با داعش از جنبه ایدئولوژیک، به شکل محکوم کردن این گروه از سوی مفتی های وابسته به حکومت انجام گرفته است. افرادی که توانی برای تأثیرگذاری بر طرفداران و حامیان داعش ندارند. اما مشخص نیست که آل سعود چه اقدام دیگری می تواند علیه داعش انجام دهد که سبب زیر سوال رفتن سیستم حکومتی خودش نشود.

به این ترتیب، می توان گفت پادشاه و شاهزادگان سعودی، با مبنا قرار دادن وهابیت برای تحکیم قدرت، با دست خود چاهی برای خویش کنده اند. ادعاهای ایدئولوژیک تاکنون سبب توجیه یافتن ادعاهای مشروعیت آن ها شده و به تثبیت اقتدارشان کمک کرده است. اما هرچند این ادعاها برای مدت زمان زیادی به نفع آن ها عمل کرده، اکنون به چالشی برایشان تبدیل شده و دیگر برای رهایی از آن دیر است. 
اخبار بین الملل - تابناک

نگاهی به احتمال جنگ های آینده بر سر کمبود" منابع آب"

اخبار اجتماعی - نگاهی به احتمال جنگ های آینده بر سر کمبود" منابع آب"

 با اوج گیری و افزایش پدیده گرمایش زمین ، مساله کمبود آب یکی از نگرانی های جدی است.

"آب" مهم ترین ماده حیاتی است که به همراه اکسیژن برای زیست بشر بر پهنه زمین الزامی و حیاتی است و تصور زندگی بدون آب و هوا اساسا ممکن نیست.

پروفسور " تیموتی راندهیر" از دانشگاه ماساچوست آمریکا در تحقیقی مساله آب را مهم ترین موضوع مناقشه های احتمالی جوامع بشری در سال ها و دهه های آینده دانسته و پیشنهاد داده برای جلوگیری از این مساله مدیریت حوزه آبخیز داری و جلوگیری از آلودگی آب به عنوان مهم ترین راهکارهای کاهش نزاع احتمالی بشر بر سر آب مورد توجه قرار گیرد.

 
طبق اعلام سازمان هواشناسی جهانی تا سال 2025 میلادی 66 درصد جمعیت جهان یعنی دو سوم مردم ساکن روی کره زمین با معضل یا بحران کمبود منابع آب مواجه خواهند بود.

در تحقیق پروفسور راندهیر منطقه خاورمیانه به عنوان یکی از کم آب ترین مناطق دنیا مورد توجه قرار گرفته و بر این نکته تاکید شده که این منطقه بیشتر از دیگر نقاط دنیا مستعد نزاع و جنگ بر سر منابع آب است.

خاورمیانه با وجودی که 5 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده تنها صاحب یک درصد از منابع آب است و این مساله در کنار منابع مشترک آبی بین کشورهای این منطقه ، این منطقه از جهان را مستعد جنگ بر سر آب ساخته است.

برای مثال دو رود مهم دجله و فرات بین سه کشور ترکیه، عراق و سوریه و رود اردن بین فلسطین، لبنان ، اردن و اسراییل می تواند محل نزاع باشد. از سوی دیگر رود نیل که بر خلاف بسیاری از جنوب به شمال جاری است می تواند باعث درگیری بین سودان و مصر و اتیوپی شود.

در منطقه آسیای مرکزی نیز رود اورال که بین کشورهای قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان جاری است ، بالقوه به عنوان یک کانون جدی بحران مورد توجه است.

در منطقه جنوب آسیا نیز سد " وورال" می تواند منشا تنش های آتی بین هند و پاکستان و سد " فاراکا" منبع بالقوه ای برای تنش بین هند و بنگلادش باشد. از سوی دیگر رود " ماهاکالی" نیز می تواند همانند یک بمب دستی بین نپال و هند عمل کند.

با این حال مناطقی از جهان نیز هستند که کمتر با مشکل کم آبی مواجه اند . برای مثال تنها رود آمازون وشعبات مختلف آن در آمریکای جنوبی، 15 درصد از آب شیرین جهان را شامل می شود ولی در همین مناطق نیز تنش بر سر منابع آب با افزایش روند گرمایش زمین به هیچ وجه دور از انتظار نیست.

برای مثال رود کلرادو می تواند منشا تنش بین آمریکا و مکزیک باشد. در جنوب آمریکا نیز میزان سهم آبی از رود مشترک " لا پلاتا" بین برزیل، آرژانتین، اروگوئه و پاراگوئه مطرح است.

در قاره آفریقا نیز وضعیت به مراتب بدتر است . این قاره علاوه بر مساله داشتن منابع آبی مشترک و کمبود آب ، با معضل دسترسی شهروندان به آب سالم نیز روبرو است. در جنوب آفریقا دو کشور بوتسوانا و نامیبیا تا کنون بارها بر سر مالکیت منابع آبی مشترک و مورد اختلاف جنگیده اند.

 
به طور کلی قاره آسیا به نسبت جمعیت خود کم آب ترین قاره جهان محسوب می شود. آسیا با وجودی که 60 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده تنها صاحب 36 درصد از منابع آب جهان است و این در حالی است که همین درصد به طور مساوی در بین کشورهای آسیایی تقسیم نشده و منطقه خاورمیانه خشک ترین و کم آب ترین منطقه قاره آسیا محسوب می شود که تنها 1 درصد از منابع آب شیرین دنیا را داراست.

 اخبار اجتماعی - عصر ایران