یارانه نقدی چند نفر باید قطع شود؟

روزنامه ابتکار: یک استاد دانشگاه گفت: «بیشترین آسیب از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها متوجه طبقه متوسط شد و به همین دلیل خیلی از آنها به طبقه فقیر جامعه سقوط کردند.»

رئیس کمیته اقتصادی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، از تصویب حذف یارانه 3دهک بالای جامعه در کمیته متبوعش خبر داد و گفت: با این تصویب، قطعا موضوع در صحن کمیسیون نیز ‌بررسی می‌شود.جعفر قادری تصریح کرد: دولت با این پیشنهاد مخالفت کرده و خواستار ارائه زمان برای بررسی کار‌شناسی موضوع شده؛ اما بیشتر نمایندگانی که عضو کمیسیون بودجه هستند با این پیشنهاد موافقند.

پیشتر احمد توکلی دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه احتمالا مجلس پیشنهاد حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی را قبول می‌کند گفته بود شناسایی این دهک‌ها امکان پذیر است. چه ضرورتی برای حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی وجود دارد؟ دکتر حسین راغفر استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با فرارو گفت: «معنای هدفمندی یارانه این است که بایستی یارانه‌ها به صورت هدفمند و میان کسانی که استحقاق دریافت آن را دارند توزیع شود.»

قانونی که سیاسی به آن نگاه شد

وی ادامه داد: «متاسفانه چون از ابتدا به این قانون به صورت سیاسی نگاه شد طبیعتا این جنبه از طرح مغفول ماند و هزینه خیلی بزرگی روی دست دولت قبلی و فعلی گذاشت. هدف نیز این بود که اگر دولت‌های بعدی بخواهند از میزان یارانه یا تعداد مشمولان آن بکاهند در انتظارات مردم از دولت تاثیر منفی بگذارد.»وی افزود: «به همین دلیل دولت‌ها هم نگران حذف بخشی از دریافت کنندگان یارانه هستند و شاید در این باره مقاومت کنند.»این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اما واقعیت این است که اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به صورت فعلی موجب اتلاف منابع بزرگی از کشور می‌شود که می‌تواند به شکل‌های خیلی بهتری برای گروههای محروم جامعه استفاده شود.»

45 میلیون نفر باید از دریافت یارانه حذف شوند

وی ادامه داد: «دولت مدعی است که به 75 میلیون نفر یارانه می‌دهد. بنده از رقم واقعی مطلع نیستم؛ هرچند به نظرم این رقم کمی عجیب به نظر می‌رسد. اما در صورت صحت این رقم قطعا تعداد قابل توجه ای از اینها می‌توانند از دریافت یارانه حذف شوند.»راغفر گفت: «ارزیابی‌های بنده نشان می‌دهد حداکثر 30 میلیون نفر در کشور استحقاق دریافت یارانه دارند. به عبارت دیگر 45 میلیون نفر باید از دریافت یارانه حذف شوند.»

می توان 5 میلیون شغل ایجاد می‌شود

وی ادامه داد: «دولت با یارانه هر 7 نفر از این 45 میلیون نفر می‌تواند یک شغل ایجاد کند. یعنی این مبلغ را مشوق یارانه‌های اشتغال در تولید قرار دهد و اعلام کند هر کس یک فرد را شاغل کند در مقابل یارانه 7 نفر را خواهد گرفت که در این شرایط 5 میلیون شغل در کشور ایجاد خواهد شد.»راغفر در پاسخ به این سوال که حذف 45 میلیون نفر از دریافت یارانه چه تبعاتی در بر دارد؟، گفت: «واقعیت این است که طبیعتا هر کس پولی را از دست بدهد ناراضی خواهد شد. اما دولت، رسانه‌ها و به خصوص رسانه ملی باید با آگاهی رسانی عنوان کنند آثار سوءپرداخت یارانه به شیوه کنونی دامان خود آنها را خواهد گرفت.»وی ادامه داد: «امروز مردم کاملا درک می‌کنند که پرداخت یارانه به زیان آنها شده است. اگر پرداخت یارانه نبود و تورم اینگونه لجام گسیخته افزایش پیدا نمی‌کرد قدرت خرید مردم بهتر می‌بود.»

یارانه ی مخصوص گروههای پایین درآمدی است

راغفر در پاسخ به این سوال که 30 میلیون نفر مشمول دریافت یارانه شامل چه طبقاتی از جامعه هستند؟، گفت: «این 30 میلیون نفر فقط طبقه فقیر جامعه را شامل می‌شود. چراکه اکنون بالغ بر 40 درصد جمعیت کشور زیر خط فقر مطلق هستند.»این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا طبقه متوسط نباید مشمول دریافت یارانه شوند؟، گفت: «خیر، طبقه متوسط نباید یارانه بگیرند. این یارانه فقط مخصوص گروههای پایین درآمدی است.»

سقوط خانوارهای طبقه متوسط به طبقه فقیر

راغفر در پاسخ به این سوال که جنابعالی همیشه معتقد بودید با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، طبقه متوسط بیشترین آسیب را متحمل شد و اکنون معتقدید اینها نباید یارانه بگیرند، چرا؟، گفت: «بله، بیشترین آسیب از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها متوجه طبقه متوسط شد و به همین دلیل خیلی از آنها به طبقه فقیر جامعه سقوط کردند.»وی ادامه داد: «به عبارت دیگر قبل از اجرای قانون هدفمندی، تعداد خانوارهای طبقه متوسط بیشتر بود و اکنون با توجه به آسیب‌های وارده و سقوط آنها به طبقه فقیر جامعه، تعداد خانوارهای طبقه متوسط کم و تعداد خانوارهای طبقه فقیر افزایش یافته است.»

احمدی نژاد سالی دو درصد به طبقه فقیر کشور اضافه کرد

وی افزود: «آقای احمدی نژاد ظرف هشت سال اخیر حداقل سالی دو درصد به طبقه فقیر کشور اضافه کرد. یعنی قبل از سال 84 طبقه فقیر جامعه حدود 22 تا 23 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌داد، در حالی که اکنون بالای 40 درصد است.»راغفر در پاسخ به این سوال که آیا 45 میلیون نفری که مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند جزو طبقه بالای درآمدی هستند؟، گفت: «اینها کسانی هستند که استحقاق دریافت یارانه را ندارند و این استحقاق از میزان محرومیت خانوارها بدست می‌آید.»

دهک درآمدی قابل تشخیص نیست

این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا افراد مشمول دریافت یارانه از افراد غیرمشمول قابل شناسایی هستند؟، گفت: «بله، با داده‌های موجود این موضوع قابل شناسایی است، منتهی عزم سیاسی برای این اقدام وجود ندارد.»راغفر در پاسخ به این سوال که اگر طبق گفته مسئولین سه دهک بالای درآمدی از دریافت یارانه حذف شوند، تعداد آنها چند میلیون نفر است؟، گفت: «اگر بخواهند سه دهک”درآمدی" را حذف کنند رقم آن خیلی خیلی ناچیز است.»وی ادامه داد: «البته دهک درآمدی قابل تشخیص نیست. اما مشخصه‌های دیگری وجود دارد که به ویژگی‌های خانوار برمی گردد، هرچند اطلاعات آن یکجا وجود ندارد و پراکنده است اما اگر عزم سیاسی وجود داشته باشد می‌توان آنها را با احتمال 95 درصد شناسایی کرد.»وی افزود: «در این روش می‌توان گروههای مختلف را درجه بندی کرد و گروههایی که خیلی محروم هستند یارانه بیشتری دریافت کنند و آنها که کمتر محروم هستند یارانه کمتری دریافت کنند.»

ترکیب کالا و خدمات بهتر از پرداخت نقدی یارانه است

راغفر در پاسخ به این سوال که آیا به جای پرداخت نقدی یارانه بهتر نیست بسته‌های کالایی داده شود؟، گفت: «قطعا این روش بهتر است و نه تنها کالا بلکه اگر کالا و خدمات داده شود بهتر از پرداخت نقدی است.»وی ادامه داد: «حتی در قانون هدفمندی یارانه‌ها دیده شده که بخشی از یارانه به صورت خدمات حمل و نقل، آموزشی و بهداشتی باشد. به طور مثال اگر خانواری فرزندی بیمار دارد، ترجیح آن خانوار این است که فرزندشان رایگان مداوا شود اما یارانه نگیرد.»این استاد دانشگاه اظهار کرد: «می توان سبدهایی را بر حسب ترجیحات خانوارها و کالاها تنظیم کرد و سپس خانواراها خود انتخاب کنند که کدام یک از سبدها را می‌خواهند.

این سبدها عمدتا یا کالایی است که اصلی ترین آن غذا می‌باشد یا سبد خدماتی مانند خدمات آموزشی، سلامت و حمل و نقل می‌باشد و یا ترکیبی از کالا و خدمات است.»وی تصریح کرد: «لذا می‌توان 4 تا 5 سبد کالا و خدمات را تعریف کرد و افرادی که مشمول دریافت یارانه می‌شوند (30 میلیون نفر) خود انتخاب کنند که کدام سبد را می‌خواهند. در این صورت تبعات تورمی این روش پرداخت یارانه (ترکیب کالا و خدمات) بسیار کمتر خواهد بود.»