چه کسانی خواستار جلوگیری از بهبود روابط ایران و عربستان هستند؟

 
اخبار سیاست خارجی - چه کسانی خواستار جلوگیری از بهبود روابط ایران و عربستان هستند؟

به گزارش «تابناک»، موضوع نتایج و دستاوردهای دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، از جمله موضوعاتی است که مورد توجه شمار زیادی از مطبوعات و رسانه های بین المللی قرار گرفته است. خبرگزاری «رویترز» ضمن پرداختن به این موضوع می نویسد تهران با پاسخ دادن به سوالات موجود درباره چاشنی های انفجاری و دیگر فعالیت های هسته ای خود که غرب نسبت به آن ها مشکوک است موافقت کرده و به این ترتیب، گام بزرگی در راستای تحقیقات آژانس از برنامه هسته ای ایران برداشته شده است. این خبرگزاری اشاره می کند که پیشرفت در مذاکرات ایران و آژانس، می تواند به موفقیت مذاکرات ایران و گروه 1+5 برای رسیدن به توافق جامع نیز یاری برساند.

در همین حال، خبرگزاری «ریانووستی» با انتشار مطلبی در ستون دیدگاه های خود، چنین استدلال کرده که ایالات متحده تاکنون حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 را به تأخیر انداخته است. به نوشته این خبرگزاری، «رجب صفراف»، رئیس مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه اظهار داشته این آمریکاست که تاکنون جلوی توافق جامع هسته ای ایران را گرفته است. به گفته وی، این موضوع به نفع آمریکاست، زیرا به منزله تلاشی برای افزایش فشارها بر ایران به شمار می رود. از سوی دیگر، ایالات متحده تلاش دارد فعالیت های ایران در زمینه فناوری هسته ای و همکاری های هسته ای، از جمله با روسیه را محدود کند.

اما در مطلبی در حوزه روابط منطقه ای ایران، سایت خبری «میدل ایست آنلاین» به بررسی چشم انداز بهبود روابط ایران و عربستان سعودی پرداخته است. در مطلب این سایت که توسط پل پیلار، تحلیلگر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نوشته شده، تأثیر عوامل خارجی بر روابط تهران و ریاض بیش از هر موضوع دیگری مهم ارزیابی شده است. بر این اساس، پیلار بیان می کند که نومحافظه کاران آمریکایی و دیگر عناصر تندرو، همچنان بر آتش تقابل میان ایران و عربستان می دمند، اما روند اخیر شکل گرفته در زمینه بهبود روابط ایران و عربستان، شرایط را برای جنگ طلبان آمریکایی دشوار ساخته است.

در مطلبی اقتصادی، روزنامه «گالف نیوز» به موضوع افزایش صادرات نفت ایران به چین پرداخته است. این روزنامه می نویسد صادرات نفت ایران به چیم در ماه آوریل نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از دو برابر شده و به 800 هزار بشکه در روز رسیده است و به این ترتیب، مجموع واردات نفت ماهانه کشورهای آسیایی از ایران، بار دیگر بالاتر از میزانی قرار گرفته که در توافق مقدماتی هسته ای ژنو پیش بینی شده بود. پس از چین، هند با واردات 225 هزار بشکه در روز و کره جنوبی با 135 هزار بشکه در روز در جایگاه های بعدی قرار دارند. ژاپن نیز هنوز اطلاعات مربوط به واردات نفت خود در ماه آوریل را منتشر نکرده است.

در نهایت، در میان دیگر مطالب، روزنامه «تایمز عمان» با انتشار مطلبی از عزم ایران و عمان برای ارتقای روابط در حوزه علمی سخن گفته است. به نوشته این روزنامه، یک کارگاه آموزشی دو روزه مشترک میان دانشگاه سلطان قابوس عمان و نیز ایران برگزار شده که هدف از آن، تقویت همکاری های علمی و فناوری و بحث درباره موضوعات مختلف مرتبط با بیوتکنولوژی، پالایش پیشرفته نفت، نانوتکنولوژی و داروسازی بوده است. یکی از مقامات مسئول عمانی در حوزه علم و فناوری، جهانی شدن را جنبه مهمی از آموزش عالی در جهان امروز توصیف و همکاری های علمی ایران و عمان را در همین راستا ارزیابی کرده است.
 اخبار سیاست خارجی - تابناک

روابط ایران و عربستان سعودی چگونه بهبود خواهد یافت؟

اخبار سیاست خارجی - تحلیل یک روزنامه لبنانی؛
روابط ایران و عربستان سعودی چگونه بهبود خواهد یافت؟

بهبود روابط ایران و عربستان سعودی اجتناب‌ناپذیر استاز سال‌ها پیش تاکنون، همواره این نکته مورد اشاره تحلیلگران اوضاع خاورمیانه بوده که ماهیت روابط ایران و عربستان سعودی به عنوان دو کشور مهم و تأثیرگذار، یکی از مهم‌ترین عناصر تعیین‌کننده ساختار سیاسی و امنیتی این منطقه به شمار می‌رود. در همین راستا، یک روزنامه لبنانی به تحلیل وضعیت جاری روابط این دو کشور پرداخته و بهبود روابط میان آن‌ها را روندی اجتناب‌ناپذیر دانسته است.

به گزارش «تابناک»، روزنامه لبنانی «السفیر» در مطلبی به بررسی روابط ایران و عربستان پرداخته و اشاره می‌کند، در بیش از یک دهه اخیر، تقابل این دو کشور، مهم‌ترین درگیری منطقه‌ای در خاورمیانه بوده است؛ درگیری که دامنه آن از گستره سرزمینی این دو کشور فرا‌تر رفته و دیگر مناطق، از عراق گرفته تا یمن و از بحرین تا لبنان را درگیر کرده است.

در این مطلب ‌خلاصه‌وار آمده است: در بیشتر کشورهای خاورمیانه، منبع اصلی درگیری‌های داخلی ریشه در یک عامل اصلی دارد و آن، تضاد منابع ایران و عربستان سعودی در این کشورهاست؛ بنابراین، تقابل ایران و عربستان و یا ـ آن گونه که برخی ‌می‌‌گویند ـ تقابل شیعه و سنی، به مشخصه اصلی درگیری‌های منطقه‌ای تبدیل شده است.

هم‌اکنون نیز این تقابل خود را در قالب چند روند عمده نشان داده است: انتخابات پارلمانی عراق، انتخابات ریاست جمهوری لبنان، آشتی فتح و حماس و سوریه، که خود مهم‌ترین نمود منطقه‌ای منازعه ایران و عربستان سعودی به شمار می‌رود.

از دید عربستان سعودی، توافق ایران و آمریکا بر سر موضوع هسته‌ای، راه را برای برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی موجود علیه ایران هموار کرده و دست ایران را در منطقه باز خواهد کرد.

از سوی دیگر، این توافق راه را برای قدرت گرفتن «میانه‌رو»‌ها در ایران هموار خواهد کرد.
البته ایران مشکلی با تقویت میانه‌رو‌ها در ایران ندارد، به ویژه به این علت که پیش از این، بسیاری از مشکلات عربستان سعودی با ایران، در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی حل و فصل شد و در دوره ریاست جمهوری خاتمی نیز دو طرف توانستند در مجموعه‌ای از موضوعات به تفاهم برسند. درست است که در آن زمان، توازن قوای منطقه‌ای با امروز متفاوت بود، ولی به هر حال، رفسنجانی و خاتمی از دید سعودی‌ها به عنوان شرکایی ‌پذیرفته به شمار می‌رفتند.

بنابراین، نگاهی دقیق به اوضاع، می‌تواند سبب به دست آمدن این نتیجه شود که پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای ایران، سبب ایجاد فرصتی برای عربستان سعودی خواهد شد؛ به عبارت دیگر، هرچند مذاکرات ایران و آمریکا می‌تواند سبب ضربه خوردن منافع عربستان شود، ‌در صورتی که این روند به تقویت میانه‌رو‌ها در ایران منجر شود، این امر سرانجام به نفع سعودی‌ها نیز خواهد بود. حتی در صورت موفقیت آمیز بودن مذاکرات هسته‌ای، ایران برای نفع بردن کامل از این روند، به زمان نیاز دارد و در همین راستا، کاهش تنش‌های منطقه‌ای، یکی از راه‌هایی است که می‌تواند چنین زمینه‌ای ‌برای ایران فراهم کند. بر این اساس، کاهش تنش‌ها با عربستان، ‌امر مهم و مورد توجه ایران قرار خواهد گرفت.

از سوی دیگر، در اوضاع کنونی، عربستان سعودی با مسأله تحولات قدرت در داخل روبه‌روست؛ تحولاتی که شاید از زمان تأسیس پادشاهی سعودی در سال ۱۹۳۲ تاکنون بی‌سابقه باشد. همزمان با این تحولات داخلی، تهدیدات برآمده از اوضاع بین‌المللی و منطقه‌ای نیز عربستان را درگیر خود کرده است. در نتیجه، عربستان سعودی نیز نیازمند آن است که تا زمان بازگشت اوضاع به حالت عادی، تنش زدایی در روابط با رقبای منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار دهد.

در عرصه داخلی عربستان، ملک عبدالله، پادشاه این کشور، به تازگی در ‌فرمانی مقرن بن عبدالعزیز را ‌به جانشینی ولیعهد انتخاب کرد تا از بروز هرگونه تنش و درگیری در آینده بر سر مسأله جانشینی جلوگیری کند. در عرصه بین‌المللی، مسأله اصلی عربستان با آمریکاست. به طور کلی، عربستان سعودی همواره به عنوان متحد جمهوری خواهان شناخته شده، نه دموکرات‌ها. تلاش‌های دولت اوباما برای تنوع بخشیدن به سیاست خاورمیانه‌ای خود نیز سبب ناخرسندی عربستان شده است.
 
افزون بر این، عربستان سعودی در سطح منطقه نیز با چالش‌های مهمی روبه‌روست. تلاش عربستان برای منسجم نگه داشتن شورای همکاری خلیج فارس و همچنین درگیری‌های اخیر عربستان با قطر، از جمله مهم‌ترین این موارد است. تلاش برای محدود نگه داشتن اخوان المسلمین در سطح منطقه، به خطر افتادن منافع این کشور در عراق و لبنان و همچنین تحولات سوریه، از جمله دیگر چالش‌های عربستان در منطقه است. این مجموعه مسائل، همکاری عربستان با ایران را ضروری ساخته است.

البته باید اشاره کرد، ‌هیچ کس انتظار ندارد درگیری‌های موجود میان ایران و عربستان ‌یک‌شبه حل و فصل شده و روابط دو کشور حالی دوستانه پیدا کند؛ اما از آنجا که به دلایل گوناگون، هر دو کشور نیاز به آرام کردن فضای موجود دارند، گزینه بهبود روابط به عنوان گزینه‌ای جدی روی میز خواهد بود.

در این چهارچوب، به نظر می‌رسد که شیوه حل و فصل بحران سوریه، کلید تنش‌زدایی در روابط ایران و عربستان باشد، زیرا اهمیت ویژه سوریه در منطقه خاورمیانه، سبب شده که به طور تاریخی، این کشور همواره تعیین کننده ساختار موازنه قدرت در منطقه باشد. به توافق رسیدن دو کشور بر سر شیوه حل و فصل بحران سوریه، می‌تواند راه را برای حل اختلافات آن‌ها در دیگر بخش‌های منطقه نیز هموار کند.
اخبار سیاست خارجی - تابناک