پرداخت یارانه نقدی فقط به اقشار ضعیف؟

مجلس در حالی به اصلاح نحوه پرداخت یارانه‌های نقدی اصرار دارد که دولت سناریوهای مختلفی را در این زمینه تدوین کرده و از این پس تنها اقشار ضعیف یارانه بگیران جدید خواهند بود.

حقوق بگیران؛ قربانی پرداخت نقدی یارانه ها

کلاف سر درگم هدفمندی یارانه ها این روزها همچنان در پیچ و تاب است، به گونه ای که تقریباً تمام ذهن مردم و مسؤولان را پر کرده است.

طی هفته اخیر، اظهارنظر رئیس مرکز آمار ایران در مورد تخصیص یارانه نقدی به دو خوشه از سه خوشه و براساس میزان درآمد خانوارها از سوی سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی و برخی از نمایندگان مجلس اصلاح شد.

محمدرضا فرزین، سخنگوی این کارگروه اعلام کرد: طرح هدفمند کردن یارانه ها تمام خانوارهای ایرانی را متناسب با درآمد آنها تحت پوشش قرار می دهد و آنچه که از سوی رئیس مرکز آمار ایران اعلام شده به نیمه اول سال گذشته مربوط می شود که این ارقام هنوز به تصویب کارگروه تحولات اقتصادی نرسیده است.

در هر حال فارغ از اختلاف نظرهای ابراز شده، یک نکته مشترک وجود دارد - که البته از ابتدای بحث هدفمندی یارانه ها مطرح بوده است- آن هم اینکه ملاک در پرداخت یارانه نقدی میزان درآمد خانوار است.این در حالی است که اطلاعات موجود در فرمهای اقتصادی همچنان محل شک و تردید است و این احتمال که بسیاری از شهروندان رقم واقعی درآمد و میزان دقیق مایملک خود را ذکر نکرده باشند، وجود دارد.

● ابهام در تأمین مرکز جامع اطلاعات ایرانیان

عضو کمیسیون برنامه و بودجه به خبرنگار ما گفت: ماده ۸ قانون هدفمند کردن یارانه ها تأکید کرده که همه آحاد مردم مورد نظر مجلس هستند.

او اضافه کرد: پیشنهاد مجلس این بوده که همه دهکها متناسب با درآمد و دیگر شاخصهای ذکر شده در فرم اقتصادی خانوار یارانه بگیرند، اما دولت اصرار بر پرداخت یارانه به ۷ دهک دارد. آنچه که مهم است نحوه شناسایی این دهکهاست. دولت، مرکز جامع اطلاعات ایرانیان را به این منظور راه اندازی کرده تا تمام موجودی و مایملک مردم به درستی شناسایی شود، ولی در عمل فقط فاز یک این مرکز در دولت نهم افتتاح شد!

ثروتی تصریح کرد: بسیاری از افراد زمینها و خانه های متعدد دارند و از محلهای مختلف درآمد کسب می کنند، اما این موارد را در فرم اقتصادی ذکر نکرده اند.

● درآمد ملاک خوبی نیست

ثروتی خاطر نشان کرد: براساس آنچه که رئیس مرکز آمار اعلام کرده، ما بیش از پیش با ابهام رو به رو می شویم، حتی اگر اظهارات وی به تصویب کارگروه نرسد و نهایی نشود، باز هم نگرانی ها از بروز «گدایان میلیونر» در جامعه وجود دارد! چون تاکنون هیچ نوع اطلاعات دقیقی برای این منظور تأمین نشده است.خبرنگار ما از عضو کمیسیون برنامه و بودجه پرسید، با توجه به نزدیک شدن به پایان سال و اینکه هدفمندی یارانه ها برای سال آینده قطعی شده، آیا طی این مدت کم، دولت می تواند مرکز جامع اطلاعات ایرانیان را سامان دهد؟ ثروتی گفت: به هر حال دولت موظف است اطلاعات را یکسان سازی کند، ما به دولت گفتیم این مرکز چهار سال است که بودجه گرفته و باید روی شکل گیری آن حساسیت وجود داشته باشد، اما تا این لحظه فقط در زمینه بیمه ها توانسته اند ۶ میلیون دفترچه بیمه دوبله را شناسایی کنند، این اطلاعات به درد ما نمی خورد.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه بروز اشکالهای عمده در پرداخت یارانه ها را در صورت شکل نگرفتن مرکز جامع اطلاعات ایرانیان قطعی دانست و گفت: ملاک قرار دادن درآمد به هیچ وجه متضمن اجرای عادلانه قانون هدفمندی یارانه ها نیست.

● درآمد آسان ترین راه است

یک کارشناس مسائل اقتصادی نیز به خبرنگار ما گفت: آنچه که دولت به عنوان ملاک هدفمند کردن یارانه ها مد نظر دارد، آسان ترین راه ممکن است، یعنی اینکه گفته شود، درآمد مردم ملاک تخصیص یارانه باشد. هم مسؤولیت دولت را کم می کند و هم بسیار مشکل زاست؛ چون افراد چند شغله، اقشار مرفه و آنهایی که احساس خطر می کنند، به هیچ وجه اطلاعات واقعی خود را بروز نمی دهند. به اعتقاد من بهتر بود هزینه های واقعی زندگی مردم ملاک قرار می گرفت.

دکتر ابراهیم رزاقی خاطر نشان کرد: دولت قادر نخواهد بود قربانیان هدفمند کردن یارانه ها را به درستی شناسایی کند، با اینکه در فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها از داشتن یا نداشتن مسکن پرسیده شده بود، ولی این پرسش نمی تواند اطلاعات دولت را واقعی کند.

این کارشناس اذعان داشت: متأسفانه دولت بی توجه است و در واقع فقط دو گروه را در طبقات اجتماعی لحاظ می کند. گروهی که خدمات و تولید را در اختیار دارند و گروهی که به این خدمات و تولیدات نیازمندند. حال آنکه با هدفمندی یارانه ها و در صورت نابسامانی اوضاع گروه اول هر چقدر که بخواهند قیمت داشته های خود را افزایش می دهند و گروه دوم هم ناگزیرند این افزایش قیمت را بپذیرند. حقوق بگیران و کشاورزان جزء قادرنخواهند بود متناسب با افزایش قیمت عمل کنند. متعاقب این بی توجهی فشار اقتصادی به طبقات کم درآمد مضاعف می شود.

این اقتصاددان لازمه برقراری عدالت اجتماعی را تعیین دقیق درآمدها و هزینه ها براساس اطلاعات شفاف و واقعی و مدیریت بهینه از سوی مدیران کشورهای صنعتی را مرهون وجود این اطلاعات دانست.

وی از تنزل اخلاقی در میان مردم انتقاد کرد و گفت: اغلب هموطنان براحتی دروغ می گویند تا یارانه بگیرند، مثلاً درآمد بالا دارند اما صف شیر یارانه ای مملو از این افراد است، به مدارس دولتی کوچکترین کمک مالی نمی کنند، اینها همه از مصادیق تنزل اخلاقی است، در بحث فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها هم هنوز اعتماد مردم جلب نشده است.