عدم اجرای برجام هزینه‌های‌ سنگینی برای آمریکا دارد

  بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید حجت‌الاسلام حسن روحانی در شعارهای انتخاباتی خود حل و فصل مناقشه هسته‌ای جمهوری اسلامی و برداشته شدن کلیه تحریم‌ها را به ملت ایران وعده داده بود. بنابراین بعد از آنکه دولت روحانی توسط رهبر معظم انقلاب و مجلس شورای اسلامی به ترتیب مراحل تنفیذ و تحلیف را سپری کرد روحانی، تیم مذاکره کننده‌ای را با رهبری محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران مامور حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران که بیش از 12 سال به بحران ملی و جهانی تبدیل شده بود، کرد.

بعد از مذاکرات پی در پی ابتدا در آذر ماه سال 92 توافق ژنو، در فروردین سال 94 توافق لوزان و در نهایت در تیرماه سال 94 توافق وین یا همان برجام شکل گرفت و این گره 12 ساله به دست دولت روحانی باز شد. بعد از قضیه برجام برخی از کارشناسان سیاسی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از بدقولی و بدعهدی طرف مقابل ابراز نگرانی کردند، اما برای توافقی که ایران و گروه 1+5 برای رسیدن به آن ماه‌ها تلاش و مذاکره بی وقفه انجام دادند، ممکن است برای اجرای دقیق برجام توسط یکی از طرفین بدقولی‌هایی شکل بگیرد اگر چنین اتفاقی رخ دهد این بدقولی به ضرر کدامیک از کشورها خواهد شد؟ مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و کارشناس سیاسی درباره اجرای برجام و تاثیر آن در فضای سیاسی و امنیتی ایران و آمریکا همچنین بدقولی طرف مقابل با «ابتکار» به گفت‌وگو پرداخت.

آقای مطهرنیا، در آستانه اجرایی شدن برنامه برجام آن هم در آذرماه قرار داریم، اما برخی در حال القا کردن بد قولی طرف مقابل نسبت به برجام هستند و معتقدند قضیه برجام با شکست مواجه خواهد شد، شما این نظرات را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا احتمال بدعهدی و بد قولی طرف مقابل درباره اجرایی شدن دقیق برجام وجود دارد یا خیر؟
برهم زدن برجام نه تنها به نفع ایران بلکه به نفع ایالات متحده آمریکا هم نیست. اگر کنشگران مرکزی در برجام را ایران و ایالات متحده آمریکا و کنشگران پیرامونی را 5 عضو دیگر، از گروه 1+5 بدانیم ایران و آمریکا هستند تا به عنوان کنشگران مرکزی و سیاسی اجرای دقیق برجام را در میدان عمل تضمین کنند به دلیل اینکه پذیرش برجام برای ایران یک اجبار و برای ایالات متحده آمریکا یک الزام بود.

بنابراین برای اجرای برجام به ترتیب ایران و آمریکا اجبار و الزام وجود دارد در غیر این صورت باید به فرجامی بد بیاندیشند، برجامی که هزینه‌های تهران و واشنگتن را بسیار بالا خواهد برد. اگر طرفی از گروه 1+5 اجرای برجام را نپذیرند هزینه‌های بسیاری برای دو پایتخت به دنبال خواهد داشت. من تاکید کنم، در آینده ایالات متحده آمریکا تحرکات و باز تعریف شرکای استراتژیک خود به دنبال ایجاد فضایی منطقی برای رسیدن به ایرانی است که در کنار کره جنوبی از طرف شرق و از طرف جنوب شرقی استرالیا و انتقاد آن‌ها به ژاپن و کانادا، استراتژی‌های جدید ایالات متحده آمریکا قرار دارد. بنابراین باید بپذیریم که به نفع آمریکا و حتی احیانا روی کار آمدن دولتی جمهوری خواه در سال 2016 به بعد نیست که نخواهد برجام را اجرایی کند.

تبلیغات برخی از کاندایداهای جمهوری خواه مبنی بر این است که برنامه برجام را رد خواهند کرد به نظر شما ممکن است چنین اتفاقی بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا از ناحیه جمهوری خواهان رخ دهد؟
در سال 2016، انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که هنوز جمهوری خواهان برگ برنده‌ای را در دست نخواهند داشت و اگر موفقیت باراک اوباما و تیم او در سوریه نیز به موفقیت برسد برگ برنده دیگری نصیب دموکرات‌ها یا همان باراک اوباما خواهد شد.

بنابراین آینده سیاسی ایالات متحده آمریکا رئیس جمهوری را طلب می‌کند که سنتزی از هوش دوم باراک اوباما باشد و آنچه که هم اکنون در کاندیداهای ریاست جهموری آمریکا دیده می‌شود شخصی همچون هیلاری کیلینتون دارای این ویژگی است اگرچه در انتخابات ایالات متحده آمریکا همیشه شگفتی‌هایی رخ داده و باید منتظر دیدن برخی از این شگفتی‌ها در آینده باشیم، اما اگر جمهوری خواهان هم بر سر کار بیایند، زدن بر زیر میز برجام هزینه‌های گزافی را برای ایالات متحده آمریکا به همراه خواهد داشت. در نهایت ممکن است آمریکا بتواند ضررهایی را متوجه تهران کند، اما حیثیت این کشور در صحنه جهانی و به ویژه بین اعضای گروه 1+5 به فنا خواهد رفت و از طرفی امضاء کنندگان دیگر برجام یعنی کنشگران پیرامونی باید پاسخگوی بدقولی آمریکا باشند. بنابراین ایالات متحده آمریکا در دنیای چند قطبی آینده به مدیریت امنیت بین‌المللی جهان می‌پردازد و این مدیریت مبتنی و متکی بر اجرای تعهدات بین‌المللی است.

بنابراین این مسئولیت نه تنها ایالات متحده آمریکا را بلکه دیگر اعضای هیات مدیره امنیت جهانی یعنی سه کشور اروپایی به علاوه روسیه و چین که پای آن را امضا کرده‌اند، خواهد شد. بنابراین باید بپذیریم دنیای آینده با مدل 1+5 که حتی در سوریه هم اعمال می‌شود مدل چند قطبی است. آنچه که تحت عنوان 1+5 یعنی 5 عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان یک نگرش حقوقی است در حالی‌که من بر این باورم در یک نگرش سیاسی آنچه که اهمیت دارد 5 عضو دائمی شورای امنیت نیست بلکه 5 قدرت بزرگ جهانی به علاوه یک ابر قدرت یعنی ایالات متحده آمریکاست. بنابراین با توجه به نکاتی که پیشتر گفتم اگر برجام به هم بخورد یا بدقولی از طرف آمریکا صورت بگیرد بقیه کشورها باید به آن پاسخگو باشند.

دولت تدبیر و امید در سال 94، سال بسیار سختی را گذراند و از طرفی هم منتظر نهایی شدن برنامه برجام بود تا شرایط تغییر کند باتوجه به شرایطی که کشور از آن عبور کرده وضعیت ایران را در سال آینده و با اجرایی شدن برجام چطور ارزیابی می‌کنید؟ و این موضوع چه تاثیری برای دولت روحانی و تیم وی خواهد داشت؟
مروز در فضای سیاسی ایران و در ارتباط با برجام گفته می‌شود مربوط به فضای نقد دلسوزانه و تحرکات سیاست مآبانه‌ست. از یک سو برخی از عناصر که به دلواپسان مشهورند نگران امنیت ملی و منافع ایران در آینده هستند، به نظر من، این نگرانی شایسته احترام و تکریم است، اما باید بپذیریم که در حاشیه دلواپسان بعضی از جناح‌ها و گروه‌ها یافت می‌شوند که به دنبال اجرایی نشدن برنامه برجام حداقل تا زمان انتخابات هستند. به نظر من، دولت باید احترام دلواپسان حقیقی و واقعی را حفظ و از طرفی دیگر دلواپس‌نمایان را مدیریت نماید و اجرای برجام را به دور از هیاهوهای دیگران مد نظر خود قرار دهد.

 اخبارسیاسی  -  ابتکار 

آغاز رسمی اجرای «برجام» از سوی آمریکا/ دیدگاه جان کری درباره تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران

 در پی شکست سومین تلاش جمهوری خواهان برای جلوگیری از تأیید توافق هسته ای ایران در سنا، بخشی از مطالب امروز مطبوعات جهان به موضوعات مرتبط با برجام اختصاص یافته است. خبرگزاری فرانسه در این زمینه می نویسد بعد از بر طرف شدن موانع قانونی کنگره، دولت آمریکا روز پنجشنبه اجرای توافق هسته ای با ایران را به صورت رسمی شروع کرد. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در بیانیه ای استیون مول را به عنوان هماهنگ کننده ارشد برای اجرای این توافقنامه منصوب کرد. کاخ سفید اعلام کرد باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا نیز پنجشنبه شب در وزارت امور خارجه حاضر شد و برای تجلیل از تیم مذاکره کننده آمریکایی، با کری دیدار کرد. کنگره تا دیروز، یعنی 17 سپتامبر مهلت داشت تا درباره توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 اعلام نظر کند.

*****

جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز آغاز روند اجرایی شدن توافق هسته ای را تأیید کرده و گفته از این پس، تمرکز آمریکا بر اجرای برجام خواهد بود. به نوشته «ای بی سی نیوز»، کربی با اشاره به پایان یافتن مهلت سنا برای اعلام نظر درباره برجام، اظهار داشته: «ما بسیار از بازنگری این توافق در کنگره خرسندیم و از بحث های مطرح شده در این خصوص نیز استقبال می کنیم. جان کری نیز هرگز از بحث کردن با نمایندگان که دیدگاه های مختلفی در این خصوص داشتند، عقب نشینی نکرد. البته دیدگاه های متفاوتی در این خصوص وجود داشت و هر کسی می تواند باور خود را داشته باشد. حال به بخش مهم اجرای برجام رسیده ایم و از این پس، تمرکز ما روی این مساله و پیشبرد آن خواهد بود».

*****

همزمان با این جریان، جان کری با ارسال نامه ای برای یکی از چهره های تندرو جمهوری خواه، تأکید کرده که دولت آمریکا از اعمال هرگونه تحریم جدید علیه ایران خودداری می کند. به نوشته پایگاه خبری «آروتز شوا»، جان کری در نامه ای به مارکو روبیو، سناتور جمهوری خواه ایالت فلوریدا و نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2016، اشاره کرده دولت از وضع هرگونه تحریم جدید درباره تروریسم و حقوق بشر که موجب شود ایران از توافق تبعیت نکند، جلوگیری خواهد کرد. وزیر امور خارجه آمریکا در این نامه همچنین اشاره کرده است که توافق هسته ای ایران، توانایی کنگره را برای اعمال تحریم های جدید علیه این کشور در موضوعات مذکور، محدود خواهد کرد.

*****

اما در مطلبی دیگر در موضوع توافق هسته ای ایران، خبرگزاری «رویترز» از درخواست چند کارشناس امنیت هسته ای از آژانس بین المللی انرژی اتمی برای انتشار جزئیات توافق این نهاد با ایران خبر داده است. به نوشته این خبرگزاری، کارشناسان مذکور از آژانس و همچنین قدرت های جهانی خواسته اند جزئیات نحوه بازرسی از یک مرکز نظامی حساس ایران را به عنوان بخشی از توافق هسته ای تاریخی که در ماه ژوئیه حاصل شد، منتشر نمایند. این افراد مدعی هستند کوتاهی در افشای جزئیات مربوط به بازرسی های از مرکز نظامی «پارچین»، به اعتبار آژانس آسیب می زند. این دیدگاهی است که خود آژانس، دولت امریکا و یک کارشناس ارشد دیگر عدم تولید و تکثیر سلاح های هسته ای، آن را رد می کنند.

*****

در نهایت، در میان دیگر موضوعات، خبرگزاری «اسپوتنیک» به اختلاف نظر روسیه و آمریکا بر سر سوریه پرداخته و اظهارات وزیر خارجه روسیه را بازتاب داده که اقدامات ائتلاف بین المللی تحت رهبری آمریکا را در سوریه غیرقانونی خوانده است. سرگئی لاوروف گفته اقدامات ائتلاف بین المللی ضد داعش در سوریه غیرقانونی است و دلیلی برای رد همکاری با دولت دمشق وجود ندارد. وی گفته: «طبیعتاً ما اصل مقابله با تروریسم را می پذیریم؛ اما نمی توان از طریق جنگ های غیرقانونی، با اشرار مقابله کرد... روش هایی که این ائتلاف از آن ها استفاده می کند، مغایر با حقوق بین الملل است و باید با همه دولت هایی که خاک آن ها مورد تهدید قرار دارد و همه از بین بردن آن را می خواهند، توافق کرد».

اخبار سیاست خارجی - تابناک