شورای نگهبان؛ ناظر یا مجری انتخابات؟

 در نشست مشترک هیات دولت و استانداران سراسر کشور که چهارشنبه ی هفته ی گذشته برگزار شد، «حسن روحانی» رییس جمهوری با اشاره به حساسیت برنامه ریزی و آینده نگری در شرایط پس از توافق هسته یی، سخنان مهمی را درباره ی مسایل مهم پیش روی کشور بیان کرد.

انگشت نهادن بر ضرورت حضور پرشور و مشارکت بیشینه ی مردم و گروه های سیاسی در رخدادهای سیاسی مهم پیش رو یعنی انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و تاکید بر جدا بودن نظارت و اجرا در فرایند انتخابات از برجسته ترین سخنان رییس جمهوری در این نشست بود.

در ارتباط با این سخنان باید گفت، انتخابات نمودی از جامعه ی مدنی و حرکت یک کشور به سوی توسعه ی سیاسیِ پایدار است و همچنین در مسیر استیفای حق مردم در تعیین سرنوشت و شکل گیری یک حکمرانی خوب گامی مهم به شمار می رود.

جدا از معیارهای عمومی و پذیرفته شده در زمینه ی برگزاری انتخابات های مردمسالارانه، هر کشور و جامعه یی قوانین و چارچوب های حقوقی خود را دارد و برگزاری انتخابات نیز در آن ممکن است دارای تفاوت هایی با دیگر نظام های مردمسالار باشد.

در همین پیوند، یکی از ویژگی های نظام انتخاباتی ایران تعریف نقش برای شورای نگهبان به عنوان ناظر و وزارت کشور در قامت برگزار کننده ی انتخابات است. البته با وجود جدا بودن حوزه ی مسوولیت دست اندرکارانِ نظارت و اجرا، گاه در برگزاری انتخابات، این 2 حوزه در هم آمیخته و امر نظارت در اجرا نیز وارد می شود که همین موضوع می تواند چالش هایی در فرایند انتخابات به وجود آورد.

با نظر به این موضوع و همچنین سخنان رییس جمهوری درباره ی جدایی 2 حوزه ی نظارت و اجرا در امر انتخابات، به بیان نکته هایی در این باره می پردازیم:
1- همچنان که اشاره شد، انتخابات شاخصی از جامعه پذیری نوین در هر کشور است و وجود آن در هر جامعه یی نشانه ی رعایت و احترام به حقِ مردم در تعیین سرنوشت خویش است. در جامعه ی مدنی، همه ی افراد از حقوق شهروندی برخوردار هستند و با داشتن حق رای می توانند در تعیین سرنوشتِ خود و مدیریت جامعه یی که در آن زندگی می کنند دخالت داشته باشند.

در انتخابات ایران نیز همه قشرهای جامعه می توانند با هویت واقعی خود در انتخابات شرکت کنند و رای دهند و این امر نمودِ واقعی مشارکت شهروندان در اداره ی جامعه و سرنوشت کشور است. البته مشارکت به عنوان بُعدی از سرمایه ی اجتماعی یک کشور زمانی رنگ واقعی به خود می گیرد که اعتماد کامل نیز وجود داشته باشد یعنی مردم بتوانند به محفوظ ماندن رای خود اطمینان خاطر داشته باشند و به سلامت انتخابات در جامعه اعتماد کنند. همبستگی جامعه نیز در گروی وجود این 2 مولفه است و با تحقق آن می توان ادعا کرد که کشور دارای جامعه ی مدنی وسرمایه اجتماعی است.

2- رییس جمهوری در تشبیهی شورای نگهبان را «چشم» و دولت را در برگزاری انتخابات «دست» معرفی و تاکید کرده که چشم نمی تواند کار دست را بکند و از این رو نظارت و اجرا نباید مخلوط شود. با توجه به این دیدگاه و نیز روشن بودن امر نظارتِ شورای نگهبان در اصل 99 قانون اساسی و وظایف و شاخص های تعریف شده برای این نهاد، جدا سازی امر نظارت و اجرا در فرآیند انتخابات یک بایسته است.

از آنجا که در نظام سیاسی هر نظام مردمسالار، انتخابات اهمیتی اساسی دارد، ضرورت های نظارت و اجرای درست و قانونمند در آن بر کسی پوشیده نیست. با توجه به مراحل گوناگون انتخابات از ثبت نام نامزدها، گزینش و تایید شایستگی آن ها، تبلیغات، رای گیری، رسیدگی به تخلفات و ... نظارت امری مهم در همه ی این مرحله ها است و توانی مضاعف را می طلبد که رعایت امانت در حفظ رای شهروندان در فرایندی شفاف صورت گیرد. وظیفه ی شورای نگهبان در این زمینه چنان که در قانون اساسی نیز تعریف شده، نظارت در راستای دستیابی به این هدف ها در چارچوب های تعیین شده، بدون دخالت و وارد شدن در حوزه ی اجرایی است که خود ماموریتی جدا و توانبر به شمار می رود.

3- موفقیت در یک مجموعه و نظام زمانی به دست می آید که هر عضوی با توجه به اهداف و وظایف تعیین شده، کار خود را به درستی انجام داده و در حوزه ی فعالیت و عمل دیگر اعضا وارد نشود. در این صورت می توان انتظار داشت عملکرد هر نهاد برکنار از اختلال در دیگر بخش ها به پویایی و کارکرد درست نظام بیانجامد.

با توجه به اینکه در انتخابات، فرایندهای نظارت و اجرا در راستای حفظ سلامت و صداقت به عنوان یک هدف مهم، کارویژه های خود را دارد، دخالت یکی در دیگری ممکن است مردم و گروه های گوناگون جامعه را در مورد سلامت و صداقت انتخابات به شک اندازد و این امر در بلند مدت زمینه های از بین رفتن اعتماد، پایین آمدن مشارکت، از میان رفتن همبستگی جامعه و به خطر افتادن موجودیت نظام سیاسی کشور را فراهم می کند.

4- با توجه به اینکه انتخابات مجلس شورای اسلامی و نیز خبرگان رهبری در اسفندماه امسال بر گزار می شود، همچنین افزایش امیدواری جامعه در پی لغو تحریم ها، در احزاب و جناح های سیاسی کشور نیز اعتماد و امیدواری بیش از پیش افزایش یافته و همین امر موجب شده که آنان برای شرکت و نامزدی در انتخابات پیش رو، اعلام آمادگی کنند.

تاکید رییس جمهوری بر جدا بودن امر نظارت و اجرا و بیطرفی در انتخابات، برخی تردیدها و شبهه ها نسبت به سلامت انتخابات و سوگیری های سیاسی، حزبی و جناحی را که ممکن است در روند تداخل وظایف این 2 حوزه شکل گرفته باشد، تا اندازه زیادی از میان می برد و همین امر تضمینی در مشارکت سیاسی همه ی افراد جامعه و تاییدی در سلامت و شفافیت انتخاباتی خواهد بود.
 
 اخبار  سیاسی -  آفتاب 

ویدیو مرتبط :
انتخابات هیئت رئیسه شورای نگهبان، عصر دیروز

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

احمدی‌نژاد:برخی در ایران نمی‌خواهند مساله هسته‌یی حل شود/ناظر انتخابات، شورای نگهبان است نه مجلس

احمدی‌نژاد در حاشیه جلسه هیات دولت:

تغییرات دولت انتخاباتی نیست/برخی در ایران نمی‌خواهند مساله هسته‌یی حل شود

رییس‌جمهور با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده، تاکید کرد که دولت هیچ برنامه‌ای برای تاثیرگذاری در انتخاب مردم ندارد و فرهنگ و اندیشه دولت این نیست.

 

محمود احمدی‌نژاد پیش از ظهر امروز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران گفت: دولت هیچ تصمیمی و تغییری در راستای تاثیرگذاری در انتخاب مردم و انتخابات انجام نمی‌دهد و قبلا نیز انجام نداده است.

وی در پاسخ به این مطلب که "برخی استدلال می‌کنند که تغییرات اخیر در دولت در راستای امر انتخابات بوده و انتقاداتی را نیز در ارتباط با ادغام برخی از وزارتخانه‌ها و جابجایی‌ها وارد کرده‌اند و آیا دولت از این موضوع هدف خاصی را دنبال می‌کرده است؟" گفت:‌ شما هر تغییری را که می‌دهید برای هدف خاصی است و در واقع بدون هدف این تغییرات انجام نمی‌شود.

رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه "این تغییرات در راستای بهتر اداره شدن امور انجام شده است"، گفت: با توجه به شرایط امروز منطقه و بین‌الملل، ما باید از تمام ظرفیت‌های بین‌المللی کشورمان در جهت پیشبرد اهداف کشورمان در عرصه منطقه و جهان استفاده کنیم و امکانات موجود در کشور را در این راستا بسیج کنیم و تحقق این هدف نیازمند برنامه‌ریزی گسترده و قوی‌تری است.

وی با اشاره به عملکرد وزارت امور خارجه در عرصه بین‌المللی اظهار کرد: وزارت خارجه با هوشمندی مشغول به کار است و از طرف دیگر با توجه به اینکه ایران ریاست جنبش غیرمتعهدها را به مدت سه سال بر عهده گرفته، ظرفیت جدیدی در کشور ایجاد شده است و ما باید از این فرصت تاریخی که برای ایران ایجاد شده استفاده کنیم و این امر مستلزم تمرکز و پیگیری کارها در این زمینه بود و در این راستا همانطور که مشاهده کردیم، اقداماتی انجام شد.

احمدی‌نژاد به تصمیم دولت مبنی بر ادغام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در وزارت راه و شهرسازی و ایجاد وزارتخانه امور زیربنایی اشاره کرد و گفت: وزارت ارتباطات از سال گذشته در فهرست وزارتخانه‌هایی بود که قرار بود ادغام شود و به دو دلیل این موضوع قرار بود انجام شود؛ اول اینکه دولت کوچکتر شود چراکه هرچه دولت کوچکتر شود بهتر است. از طرف دیگر در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری چیزی نبود. شرکت پست که قرار است واگذار شود و شرکت زیرساخت و کمیسیون مقررات رادیویی می‌ماند و آن نیز با توجه به اینکه مقام معظم رهبری که چندی پیش فرمان ایجاد مرکز فضای مجازی را داده‌اند قسمتی از تنظیم مقررات رادیویی زیر نظر این مرکز قرار می‌گرفت. بنابراین عملا چیزی در زیرمجموعه این وزارتخانه قرار نمی‌گرفت به جز یک شرکت و کمیسیون که ما دو راهکار داشتیم؛ اینکه این وزارتخانه تبدیل بشود به سازمانی زیر نظر رییس‌جمهور یا اینکه زیر نظر یکی دیگر از وزارتخانه‌ها باشد.

رییس‌جمهور با بیان اینکه "این ادغام در راستای مصالح کشور انجام می‌شود"، گفت:‌ هدف از این ادغام چیز خاصی جز این نبوده است و همانطور که گفتم دولت باید کوچکتر شود و وزارت ارتباطات نیز دیگر در حد وزارتخانه نبود.

وی با بیان اینکه "حتما برای ادغام، مصوبه مجلس را لازم داریم و با نظر مجلس این کار را انجام می‌دهیم"، گفت:‌ متاسفانه در کشور برخی از سیاست و انقلاب، فقط انتخابات را می‌فهمند و آن هم اینکه خودشان به قدرتی برسند در حالی که کشور فقط انتخابات نیست؛ البته انتخابات نقطه تجلی اراده مردم است و مهم است.

رییس‌جمهور تاکید کرد:‌ دولت به معنای دولت، نه در انتخابات مجلس و نه در دیگر انتخابات انجام شده و نه در انتخابات آینده به دنبال این نبوده که در انتخاب مردم تاثیرگذار باشد و دولت به این امور کاری نداشته است.

وی با اشاره به اهمیت انتخاب و نظر مردم برای دولت گفت: دولت همواره تلاش کرده و آرزو دارد که انتخابات با حضور حداکثری مردم برگزار شود و همه بیایند تا اگر مثلا در انتخابات قبلی مشارکت 85 درصد بوده، در انتخابات آتی صددرصد شود و یک رییس‌جمهور با بالاترین رای ممکن و با تشخیص مردم انتخاب شود و دولت دخالتی در این امور ندارد.

احمدی‌نژاد با بیان اینکه "ما آرزو داریم انتخاباتی با بالاترین میزان حضور مردم برگزار شود"، افزود:‌ وقتی مردم حضوری باشکوه در انتخابات داشته باشند همه معادلات منطقه و بین‌الملل به نفع مردم و ملت تغییر پیدا می‌کند و وقتی اراده مردم متمرکز شود بسیاری از نابسامانی‌ها به سمت حل شدن پیش می‌رود و مسائل به کمک مردم حل می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت انتخابات در کشور گفت: انتخابات در چارچوب حزب و گروه و من و تو نیست بلکه ملت تشخیص می‌دهند و باید از تشخیص ملت تبعیت کرد و کسانی که بخواهند جای مردم تصمیم بگیرند، مردم را محدود کنند یا خیال کنند که نظر مردم را هدایت کنند، اشتباه می‌کنند. مردم یک اقیانوس‌اند و اینها قطره‌هایی از این اقیانوس هستند.

رییس‌جمهور با بیان اینکه "تجربه ثابت کرده که ملت در هر موقعی بهترین تصمیم را گرفته و من از این جهت خیالم راحت است"، گفت:‌ ما در دولت در مورد اینکه چه کسی کاندیدا می‌شود یا بشود و چه کسی رای می‌آورد یا بیاورد حتی یک دقیقه هم فکر نمی‌کنیم چراکه در حیطه کاری ما نیست. وظیفه ما این است که کشور را خوب اداره کنیم. این ملت هستند که تصمیم می‌گیرند و مردم هرچه تصمیم بگیرند به نفع ملت خواهد بود.

احمدی‌نژاد ادامه داد: برخی فکر می‌کنند مردم را می‌توانند در گروه‌ها و دسته‌های سیاسی جای داد. این امر مثل این است که بخواهیم اقیانوس را در یک لیوان جای بدهیم و امکان‌پذیر نیست. این جناح‌بندی‌ها برای ایجاد نشاط در عرصه انتخابات است و هیچ ملتی در آنها جای نمی‌گیرند. برخی می‌گویند لازمه دموکراسی این است که مردم بروند و در احزاب عضو شوند. در آمریکا که مدعی هستند که آخر دموکراسی هستند مردم در دو تا سه حزب جای نشدند چقدر مردم در این احزاب عضو هستند و در آن جای شده‌اند.

وی با اشاره به اهمیت حاکمیت مردم اظهار کرد:‌ همه ما باید در راستای خدمت به مردم حرکت کنیم و شرایط اجرایی را طوری تهیه کنیم که مردم بتوانند رای بدهند و آزادانه انتخابات کنند و همانطور که دولت هیچ برنامه‌ای برای تاثیرگذاری بر مردم و انتخابات ندارد، مطلقا این فرهنگ و اندیشه دولت نیست که بخواهد این کار را انجام دهد. ما تلاش می‌کنیم کشور را جلو ببریم. قسمتی از مردم تحت فشار هستند و تلاش داریم که این فشار را از دوش مردم برداریم و مطلقا به این موضوعات اعتقادی نداریم.

رییس‌جمهور افزود: ما از اول تا کنون جابجایی‌هایی داشته‌ایم و این جابجایی‌ها برای بهتر شدن امور و پیشبرد آنها بوده است. برخی متاسفانه حرف می‌زنند و فکر خود را بیان می‌کنند. مگر قرار است استاندار یا فرماندار به جای مردم انتخاب کنند یا جابجایی یک وزیر چقدر روی رای مردم تاثیرگذار است؟ افرادی که این گونه حرف می‌زنند مردم و مکتب و روحیه ملت را نمی شناسند.

احمدی‌نژاد با بیان اینکه "دولت مثل یک تیم ورزشی است که برای پیشبرد خود و برنده شدن، برنامه و تاکتیک دارد"، گفت: هدف ما پیشرفت کشور و بهبود اقتصادی است و در این راستا ممکن است جابجایی‌هایی داشته باشیم و افرادی بیایند و بروند ولی مهم پیشرفت کشور و حل امور است.

به گزارش خبرنگار ایسنا، احمدی‌نژاد در بخش دیگری از صحبتهای خود با بیان اینکه "آدم‌ها باید در خدمت برنامه باشند"، تاکید کرد: دولت در قبال فشارهایی که دشمن ایجاد کرده است، برنامه دارد و من این موضوع را در آینده تشریح می‌کنم تا اینکه ببینید دولت چه کارهایی انجام داده است و اگر انجام نمی‌داد، چه اتفاقاتی می‌افتاد.

در ادامه، رییس‌جمهور در ادامه در برابر پرسشی درباره هیات اجرایی نظارت بر انتخابات پاسخ داد: به نظرم قانون اساسی برای نظارت مجلس بر انتخابات جایی نگذاشته است و نظارت با شورای نگهبان است.

احمدی‌نژاد خاطرنشان کرد:‌ نظارت مجلس بر امر انتخابات وجود ندارد و نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان و ریاست جمهوری بر عهده شورای نگهبان است.

رییس‌جمهور همچنین در پاسخ به این پرسش که "بودجه سال آینده چه زمانی به مجلس ارسال می‌شود؟" گفت: بودجه به وقت خود به مجلس ارسال می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که "آیا احتمال دارد با مخالفت مجلس، هدفمندی یارانه‌ها متوقف شود؟"، اظهار کرد: نظر ما مشخص است. این طرح مهمترین برنامه اقتصادی کشور است، نه دولت و هرچه زودتر مراحل آن تکمیل پیش برود به نفع کشور خواهد بود و همه باید کمک کنند که اجرا شود.

خبرنگار دیگری سوال کرد که "اگر قرار باشد اجرا نشود، پاسخ چیست؟" که رییس‌جمهور گفت: بالاخره خیلی‌ها مانع پیشرفت کشور هستند.

در ادامه، خبرنگار دیگری پرسش خود را اینگونه مطرح کرد که "مهمترین خبر خوش شما در بودجه سال آینده چیست؟" که احمدی‌نژاد پاسخ داد: ما در حال برنامه‌ریزی در مورد بودجه هستیم و امیدواریم بودجه بسیار خوبی ارائه شود.

وی درباره زمان ارسال لایحه بودجه به مجلس خاطرنشان کرد:‌ ما تاخیرنداریم؛ بالاخره بودجه باید آماده شود. اینکه بودجه چه زمانی ارائه شود، امری میان دو قوه است و اگر زمانی می‌خواهند تنظیم شود، باید با تفاهم دو قوه صورت گیرد. ما باید دوره، پایان سال و آینده را در بودجه پیش‌بینی کنیم.

به گزارش ایسنا‌، خبرنگاری دیگری خطاب به رییس‌جمهور گفت‌ که "در چند هفته اخیر وزرا نسبت به گذشته کمتر در جمع خبرنگاران حاضر می‌شوند و یک وزیر را بیش از یکسال است که در هیات دولت مشاهده نمی‌کنیم".

رییس‌جمهور نیز از این خبرنگار خواست که نام وزیر را ذکر کند و هنگامی که خبرنگار نام وزیر علوم را مطرح کرد، احمدی‌نژاد گفت: قول می‌دهم که همین هفته بیاید و با شما صحبت کند.

خبرنگار دیگری هم درباره نرخ دلار در بودجه سال آینده سوال کرد که رییس‌جمهور پاسخ داد: فکر می‌کنم که باید اقتصاد را به سمتی ببریم که قیمت ارز خارجی مستقل باشد. اکنون مباحث کارشناسی ادامه دارد و پس از اینکه آماده شد اطلاع‌رسانی می‌شود.

احمدی‌نژاد درباره سفرهای استانی نیز گفت: سفرهای استانی برنامه‌ریزی شده است و ان‌شاءالله به زودی انجام می‌شود. یک سفر به کشور عراق داریم و پس از آن انجام خواهد شد.

به گزارش ایسنا، رییس‌جمهور در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در پاسخ به پرسشی در ارتباط با موضوع هسته‌یی ایران و فشارهای غرب، با تاکید بر اینکه "مواضع ما روشن است"، گفت: ما معتقدیم همکاری حق همه است و اگر قرار است که زرادخانه‌های هسته‌یی در دنیا از بین برود و جلوی ایجاد سلاح‌های جدید کشتار جمعی گرفته شود، همه باید دست به دست هم بدهند. دنیا با تفاهم و همکاری بهتر جلو می‌رود.

وی با تاکید بر اینکه "من در سال 86 نیز گفتم موضوع هسته‌یی از نظر ما تمام شده است و ما به فناوری رسیده‌ایم و هسته‌یی شده‌ایم و سیاست ما همراهی و همکاری است"، گفت:‌ این موضوع یعنی همکاری و همراهی به نفع همه است. افرادی تلاش کرده‌اند که با فشارهای گوناگون جلوی این موضوع را بگیرند و اجازه ندهند که ما به این فناوری دست پیدا کنیم ولی همانطور که قبلا نیز گفته‌ام، این موضوع تمام شده است و ما به این فناوری رسیده‌ایم.

احمدی‌نژاد افزود: ادبیات ما، همکاری است. ما می‌گوییم مثلا بیایید در غنی‌سازی مشارکت کنید. ما از خودمان نگرانی نداریم و سیاست ما همکاری با آژانس است و ما تاکنون بیشترین همکاری را با آژانس داشته‌ایم و اینطور نیز خواهد بود. برخی فکر می‌کنند که می‌توانند با تندی و زورگویی دنیا را مدیریت و اداره کنند و ممکن است فشارهایی را بیاورند ولی اینها در برابر این مسائل ملت جواب نمی‌دهد و دولت‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهند و مردم دنیا فکر دیگری می‌کنند. البته در ایران نیز برخی نمی‌خواهند مساله حل شود و فکر می‌کنند که این‌گونه بهتر است. ما می‌گوییم که هسته‌یی شده‌ایم و باید با هم همکاری کنیم و دعوایی نیست.

وی خطاب به غرب گفت: ما به این فناوری دست پیدا کرده‌ایم و این فناوری قابل گرفتن از ما نیست و اگر می‌خواهید این فناوری را پس بگیرید، این امر نشدنی است.

رییس‌جمهور با بیان اینکه "همکاری به نفع همه و به نفع خود آنها نیز هست"، افزود: اگر آنها فشار بیاورند و حتی آسیب‌هایی را نیز وارد کنند، این بدین معنا نیست که ملت ایران تمام می‌شود بلکه ملت ایران جاری است و این‌گونه حوادث زیاد بوده است. ما از همکاری استقبال می‌کنیم و اگر کسانی به بداخلاقی‌های خود ادامه بدهند، باید بدانند که ملت ایران از آنها عبور می‌کند./ایسنا