سکوت سفید درباره مذاکرات هسته‌ای

درباره آنچه از سوی مذاکره کنندگان غربی دربارۀ وجود برخی سوالات و ابهامات درباره برنامه هسته ای ایران بیان می شود، اشاره به چند نکته ضروری است:

1.در پرونده هسته ای ایران فرم، محتوا و مسائل فنی به یک اندازه بر یکدیگر موثرند. مسایلی مانند محتوای چگونگی توافق بر سر رفع تحریم ها، محدودیت ها، یا چگونگی توافق بر سر نظارت، کنترل و بازرسی، یا دو مساله کیفیت و کمیت امکانات و همچنین توانمندی های فنی، قابل طبقه بندی نبوده و نمی توان گفت کدام یک بر دیگری برتری دارد. به همان میزان که فرم موثر بوده، محتوا نیز موثر است، یا برعکس. این مساله ناظر بر وضعیت فنی نیز هست. تفکیک فرم، محتوا و مسایل فنی در شرایط کنونی نمی تواند منجر به ارزش گذاری یا اولویت بندی شود.

2.تعیین خطوط قرمز و خطوط راهنما _ Guideline,  Redline _ از سوی مقام معظم رهبری است. این نقطه نظرات نه به عنوان یک شعار یا موضوعی تعارفی، بلکه از منظر دیپلماسی مذاکره بیان شد. ساختار طرف مقابل دارای سلسله مراتبی است که حلقه مرکزی آن ایالات متحده آمریکا و حتی رژیم صهیونیستی قرار دارد، زیرا مسئولان آمریکایی همواره از مد نظر قرار دادن منافع رژیم صهیونیستی صحبت کرده اند. گرچه ما آن را به رسمیت نمی شناسیم. گروه 1+5، دارای سه حلقه بوده که آمریکا حلقه وسط، سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلستان حلقه دوم و روسیه و چین حلقه سوم یا محاط را تشکیل داده اند که این حلقه ها در حالت تاثیر و تاثر _ interaction  _ قرار دارند. در چنین سلسله مراتب و موازنه ای فرم و محتوا به یک اندازه موثر است.

 

خرجی رویکرد جبهه مقابل نیز تقریبا با معدل تمایلات آمریکا و فرانسه تنظیم شده است. تصور آنها قبولاندن عموم شرایط به طرف ایرانی بود. مهمترین موضوع نیز اعمال فراساختار کنترل و بازرسی _ postStructural  یا ultraStructural _ است. آنها کاری به ساختار  _ Structure _ ندارند زیرا ساختار همچنان بر INFCIRC/174 مدل پروتکل یا پروتکل قرارداد پادمانی مدل مستقر است. باید توجه داشت زمانی که صحبت از INFCIRC540 می شود، منظور Additional protocol یا پروتکل الحاقی بوده و پروتکل الحاقی ساختار غالب در نظام بازرسی نیست. افرادی که چنین ادعایی دارند، اشتباه می کنند، زیرا این پروتکل هنوز مشروعیت کامل ندارد. گرچه فهرستی از امضا کنندگان و مصوبان _ ratify _ آورده می شود، اما تعداد کشورهای تصویب کننده به ده کشور مهم نمی رسد. مابقی کشورها، سیاهی لشگر بوده و فاقد بنیاد هسته ای هستند. از جمله کشورهای مهم فرانسه و آمریکا بوده که آنها نیز اجازه اعمال چنین مدل بازرسی هایی که برای سوئد، آلمان، کره جنوبی و ژاپن، اعمال می شود را نمی دهند. بنابراین جهت گیری خروجی  این گروه اعمال فراساختار بر نظام بازرسی و جزییات مربوط به آن است که خواهان شروع آن از ایران بودند.

3.نکته دیگر در مذاکرات حفظ ساختار تحریم ها و مجازات هاست. تا پیش از سخنرانی مقام معظم رهبری، این موضوع از مهمترین نکات مذاکرات به حساب می آمد. طرف مقابل انتظار داشت که دو مساله اعمال فراساختار در نظام بازرسی و حفظ ساختار تحریم ها به ایران تحمیل شود. به نحوی که حتی در زمان بندی، تبادل ظرفیت های قابل معامله نیز مدنظر قرار داشت. بدین صورت که نقطه آغاز رفع تحریم ها بعداز نقطه آغاز اعمال فراساختار بازرسی ها باشد. به عبارتی اگر فراساختار بازرسی در نقطه A انجام گیرد، پس از گذشت ماه ها یا حتی سال ها، فرایند رفع تحریم با حفظ ساختار و فقط با امتیاز موقعیتی _ situational point _ شروع شود. موضوعی که مقام معظم رهبری در سخنرانی خود به آن اشاره کردند. آنچه اکنون از سوی تیم مذاکره کننده ایرانی مطرح می شود، مواضع نظام است. چیزی به غیر از بازرسی های معمول و متعارف صورت نخواهد گرفت. بازرسی متعارف نیز شامل سایت های هسته ای و توانمندی هسته ای به اضافه مواد، تجهیزات و امکانات است. رهبری اعلام کردند که طرف مقابل نباید بیش از این توقع نظارت و بازرسی داشته باشد. حد چانه زنی تنها بر روی مساله ماشین آلات، کیفیت، میزان مواد کیفیت آن و کنترل و بارزسی خواهد بود.

4.نکته مهم دیگر تاکید بر تحقیق و توسعه است. آخرین تصویری که از تعامل طرفین گرفته شده، بیانگر این است که اظهارات رهبری، نقشه مذاکرات را متحول و دگرگون کرده است. ایران در موضع قدرت قرار گرفته است. مواضع وزیر امور خارجه فرانسه و حتی آلمان در دو هفته گذشته موید این موضوع است. البته روندهایی غیر اعلامی نیز وجود داشته که موجب وجود یک سکوت مثبت یا سکوت سفید در حول و حوش مذاکرات شود. سفر یک روزه دکتر ظریف به تهران حاکی از آن است که آخرین بالانس های طرف مقابل به داخل منتقل شده است.

به اعتقاد نگارنده هنوز در سه حوزه محتوا یعنی کیفیت _ capability _ ساختار محتوای توافق که شامل چند بعد می شود و هنوز خروجی آن برای جمهوری اسلامی مبهم است، چانه زنی بر سر ظرفیت یعنی قابلیت توانمندی و همچنین ظرفیت فنی، چانه زنی ها در حال انجام است. مسایلی مانند میزان مواد، تعداد ماشین آلات، سایت های اختصاص یافته به مواد و ماشین آلات، چگونگی تغییر یا پایین آوردن درجه توانمندی و زمانبندی همچنان موضوعیت دارد. مساله اراک و کیفیت کاربری آن که جزو منابع ملی بوده، مساله PMD و تحقیق و توسعه، قابل مذاکره نیست.

 

مسایلی که بر سر آنها چانه زنی صورت می گیرد، فرایند لغو و حذف تحریم ها و آغاز فرایند محدودیت ناظر بر توانمندی است. به نظر می رسد طرفی که باید از خواسته های مازاد خود عدول کند، طرف مقابل است. درعین حال انتظار نمی رود، این موضوع در محدوده زمانی کوتاه انجام شود. زیرا روزها و حتی هفته های بیشتری به صورت منطقی نیاز است تا مطالبات طرفین در قالب متن ورود پیدا کند.

 

اخبار سیاست خارجی - دیپلماسی ایرانی

 

ویدیو مرتبط :
مذاکرات بسیار حساس پدر و پسر که باندازه مذاکرات هسته...

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

عراقچی وارد وین شد/آصفری : سکوت وزارت خارجه درباره درخواست حضور یک نماینده مجلس در مذاکرات هسته‌ای

عراقچی وارد وین شد/ دیدار با آمانو ۱۵:۳۰ به وقت تهران/ارائه رویکرد جدید ایران به آژانس

 سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان که صبح امروز (دوشنبه) به منظور دیدار و گفت‌وگو با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اتریش سفر کرده، لحظاتی پیش وارد وین شد.

قرار است عراقچی ساعت 13 به وقت محلی (15:30 به وقت تهران) به مدت یک ساعت در مقر آژانس با آمانو دیدار و گفت‌وگو کند.

حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بین‌المللی وزارت امور خارجه و رضا نجفی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در این دیدار حضور دارند.

عراقچی محور گفت‌وگوهایش با آمانو را ادامه همکاری‌ها با آژانس و ارائه رویکرد جدید ایران در مذاکره با آژانس و حل و فصل ابهامات و سؤالات فیمابین ایران و آژانس برشمرد و عنوان کرد: در این گفت‌وگوها درباره آخرین وضعیت مذاکرات با ١+٥ نیز بحث و تبادل نظر خواهد شد.

پس از این ملاقات، دوازدهمین دور مذاکرات فنی ایران و آژانس به مدت 2 روز به ریاست هرمان ناکارتس معاون مدیرکل آژانس در امور پادمان‌ها و رضا نجفی نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برگزار خواهد شد. این مذاکرات ساعت 15 به وقت محلی (17:30 به وقت تهران) در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار می‌شود.

یازدهمین دور مذاکرات ایران و آژانس پنجم مهر ماه در محل دفتر نمایندگی دائم ایران در آژانس برگزار شده بود.

مذاکرات امروز ایران و آژانس دومین مذاکره بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم است. 10 دور مذاکره قبلی در دولت دهم برگزار شده بود.

*مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 چهارشنبه و پنجشنبه در وین
مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 نیز روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (هشتم و نهم آبان) در وین برگزار و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان ریاست تیم کارشناسی ایران را برعهده دارد و همانگونه که عراقچی اعلام کرد: کارشناسانی از وزارتخانه‌های نفت، تجارت و صنایع، و راه و مسکن، بانک مرکزی و سازمان انرژی اتمی این هیئت را همراهی می‌کنند.

براساس توافقات حاصله در مذاکرات اخیر ایران و گروه 1+5 (آمریکا،‌ آلمان،‌ فرانسه، انگلستان،‌ روسیه و چین) در ژنو که طی روزهای 23 و 24 مهر ماه (15 و 16 اکتبر) در این شهر برگزار شد، قرار شد پیش از نشست بعدی که قرار است 16 و 17 آبان (7 و 8 نوامبر) در همین شهر برگزار شود، کارشناسان هسته‌ای، علمی و امور تحریم 6 کشور و جمهوری اسلامی ایران برای بررسی اختلاف نظرات و تهیه و تدوین قدم‌های عملی تشکیل جلسه دهند.

 

آصفری :سکوت وزارت خارجه درباره درخواست حضور یک نماینده مجلس در مذاکرات هسته‌ای

محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی  با اشاره به درخواست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از وزارت خارجه برای حضور یک نماینده مجلس در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با 1+5، اظهار داشت: وزارت امور خارجه هنوز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده است.

وی افزود: وزارت خارجه درباره درخواست مجلس سکوت کرده و مخالفت یا موافقت خود را هم درباره این موضوع اعلام نکرده است، البته ما در این زمینه به وزیر خارجه تذکر داده‌ایم اما متأسفانه آقای طریف هیچ پاسخی به تذکر ما هم ندادند.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه یاداور شد: بسیار متأسف هستیم که نمی‌دانیم وزارت امور خارجه به چه دلیلی از یکی از نمایندگان مجلس برای حضور در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دعوت نمی‌کند تا ببینیم در مذاکرات ایران با 1+5 چه می‌گذرد.

وی با تأکید بر اینکه نمایندگان مجلس، منتخبان ملت ایران هستند و باید به طور دقیق در جریان روند مذاکرات هسته‌ای قرار گیرند، تصریح کرد: حضور نمایندگان مجلس در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، هیچ منعی ندارد.

آصفری در پایان خاطرنشان کرد: باید رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی این موضوع را پیگیری می‌کرد که متأسفانه او هم پیگیری نکرده است البته تفاوتی هم ندارد، ما هم به عنوان نماینده مجلس، آن را پیگیری کردیم اما تاکنون پاسخی دریافت نکردیم./فارس