طنز؛ مساله عجیب دانشگاه آزاد

پوریا عالمی در وبسایت چیزنا نوشت:

ایرانی‌ها خیلی علاقه‌مند هستند که بزرگترین چیزها را داشته باشند. مثلا شهرداری به بزرگترین تونلش افتخار می‌کند و بزرگترین برج میلاد جهان هم در ایران است. از آن‌طرف ما چندروز پیش داشتیم در بزرگترین اتوبان جهان – مثلا رسالت – می‌رفتیم که بزرگترین بیلبرد جهان را روی بلندترین میله جهان دیدیم. روی بیلبرد نوشته بود بزرگترین دانشگاه جهان یعنی واقعنی دانشگاه آزاد، بزرگترین تعداد دانشجو را  در جهان دارد و بزرگترین تعداد شعبه را در جهان دارد. که دست‌شان درد نکند.

واقعا هم همین‌طوری است. دانشگاه آزاد در دوران باشکوه «تولید انبوه» و «انبوه‌سازی» در ایران به‌وجود آمد. کلا یک‌دوره‌ای بود که همه‌چیز را انبوه تولید می‌کردند. خود ما مثلا چهارتا بچه هستیم که احتمالا متاثر از همین جریانیم. با همین فرمول هاشمی رفسنجانی بود که احمدی‌نژاد تصمیم گرفت تعداد دکتراهای مملکت را انبوه‌سازی کند. ما دیروز رفته بودیم بیمارستان در اتاق انتظار یک‌مشت دکتر نشسته بودند که همه مریض بودند و الان تشخیصش سخت شده که کدام دکتری مریض است و کدام مریض دکترا دارد.

خلاصه بعد از انبوه‌سازی دانشگاه با این شعار هر ساختمان یک دانشگاه آزاد و هر خانواده شش دانشجو، تعداد دانشگاه آزاد در کشور از تعداد واحدهای مسکونی بیشتر شد. یعنی خود ما یک‌بار چهارسال توی یک خانه ته یک دهات‌کوره نشسته بودیم، آخر چهارسال صاحبخانه آمد و مدرک کارشناسی داد دست‌مان. گفتیم ما اصلا واحد پاس نکردیم و اصلا مگر اینجا دانشگاه بود؟ گفت همین‌که چهارسال رفتی آمدی یعنی کارشناسی و من هم اینجا را  به دانشگاه آزاد اجاره داده بودم و خودم هم استاد تمام هستم.

یک‌بار هم ما توی خیابان ایستاده بودیم یکهو حس عجیبی بهمان دست داد. برگشتیم اعتراض کنیم که دیدیم چندتا از مسوولین می‌خواهند پشت ما کلنگ بزنند. گفتیم جریان چیست؟ گفتند جا کم آوردیم اگر موافق باشید یک شعبه دانشگاه آزاد اینجا تاسیس کنیم.

اما سوای این‌حرف‌ها از قدیم گفتند هر کسی کو دور ماند از اصل خویش به‌زودی یک شعبه مرتبط با خودش در آن محل افتتاح خواهد شد. چرا به این نتیجه رسیدیم؟ چون در خیابان ایرانشهر تهران که دست بر قضا آنجا هم دانشگاه آزاد شعبه دارد، دیدیدم یک‌نفر قیمت خوب پیشنهاد داده و دانشگاه که قبلا کبابی بوده را قرار است تبدیل به احسن کنند و دوباره کبابی‌اش کنند. یا هر چی. عکس زیر هم حاصل کار یکی از دانشجویان دانشگاه آزاد است که با مدرک دکترای هنر و عکاسی، گل‌چینی درست می‌کند  و در مترو می‌فروشد.

هفت صبح:  رئیس دانشگاه آزاد می گوید اگر افزایش شهریه های دانشگاه آزاد را نسبت به تورم بسنجیم، شهریه ها بین 15 تا 20 درصد کاهش یافته است!

فرهاد دانشجو دیروز به بهانه نخستین «اجلاس جنبش های دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی» به دانشگاه علوم رضوی مشهد رفته بود و هنگامی که پشت تریبون رفت بخش هایی از مشکلاتش، از روزی که مسئولیت دانشگاه آزاد را به عهده گرفته است را مطرح کرد. او در بخشی از صحبت هایش به مسئله شهریه ها پرداخت و گفت هر چند شهریه ها مثلا برای دوره کارشناسی 20 درصد بالا رفته است اما اگر نسبت به تورم بسنجیم نسبت به سال پیش کاهش هم یافته است. او از رسانه هایی که تیترهای انتقادی نسبت به موضوع شهریه می زنند ایراد گرفت و از آنها دعوت کرد جدول شهریه سال های پیش را کنار هم بگذارند و مقایسه کنند. در پرونده امروزهفت صبح ما شهریه دانشگاه آزاد در سال های اخیر را با هم مقایسه می کنیم.

اصل خبر

«در مهر ماه سال جاری شهریه در دانشگاه های شبانه، غیرانتفاعی و پیام نور 15 درصد افزایش یافته و این امر در حالی است که در دانشگاه آزاد و بنا به وعده ای که دادیم برای بیش از 80 درصد دانشجویان شهریه افزایش نیافته بلکه با 15 تا 20 درصد کاهش روبرو بوده ایم.» اگر به لیست شهریه های ورودی های جدید دانشگاه آزاد نگاه کنیم می بینیم برخلاف آنچه گفته شده شهریه ها نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم پیدا کرده است؛ اما آقای فرهاد دانشجو این موضوع را اینطور توجیه می کند: «شهریه دانشجویان جدید در مقطع کاردانی شامل 20 درصد و کارشناسی ناپیوسته 20 درصد و بقیه دانشجویان نیز پنج درصد افزایش نسبت به سال گذشته داشته که این خود نیز با توجه به تورم، 15 تا 20 درصد کاهش را نشان می دهد.» رئیس دانشگاه آزاد در ادامه گفته: «این امر به معنای این است که ما به قول خود در شش ماه ابتدای سال عمل کردیم اما نمیدانم چرا عده ای اصرار دارند تیتر وعده های عمل نشده را بیان کنند در حالی که باید وعده های عمل شده را تیتر کنند. آیا رجوع به سایت دانشگاه و دیدن جدول شهریه و مقایسه آن با سال گذشته برای آنان دشوار است.

شهریه های چطور محاسبه می شود؟

شهریه دانشجویان دانشگاه آزاد به دو بخش شهریه ثابت و متغیر تقسیم می شود. شهریه ثابت برای دانشجویان ورودی هر سال تا پایان دوران تحصیل ثابت است. یعنی مثلا اگر شما یک دانشجوی فنی مهندسی ورودی سال 85 دانشگاه آزاد باشید شهریه ثابت 269 هزار تومانی شما در تمام ترم های تحصیلی ثابت است اما شهریه متغیر شما وابسته به تعداد واحد انتخابی است. شهریه واحدهای عملی و آزمایشگاهی گرانتر از واحدهای تئوری است و از این طریق شهریه هر ترم شما محاسبه می شود.

اگر شهریه کل یک دانشجوی ورودی 85 با احتساب 10 واحد چیزی کمتر از 500 هزار تومان می شد یک دانشجوی ورودی 91 باید 910 هزار تومان بپردازد، در صورتی که این رقم برای ورودی های 90 حدود 770 هزار تومان بود. با یک ضرب و تقسیم ساده می شود متوجه شد شهریه این دانشجویان حدود 19 درصد افزایش پیدا کرده است. شهریه رشته دامپزشکی (دکترای حرفه ای) سال پیش یک میلیون و 650 هزار تومان بود که این رقم با 12 درصد افزایش امسال به یک میلیون و 850 هزار تومان رسید که آن هم افزایش 12 درصدی نشان می دهد.

رویای کاهش شهریه ها

رئیس جمهوردر پاییز سال 1385 از یک تصمیم انقلابی در مورد دانشگاه آزاد خبر داد که همه ملت را خوشحال می کند. او که در تبلیغات انتخاباتی دور اول خود به مردم وعده داده بود میزان شهریه های دانشگاه آزاد را کاهش خواهد داد؛ پس از تشکیل دولت در سال 84 فورا تلاش خود را برای کاهش شهریه های دانشگاه آزاد آغاز کرد. به مرور اشخاصی همچون عباس سلیمی نمین و چند تن از نمایندگان مجلس هم در خارج از مجموعه دولت، با احمدی نژاد در این راه همراه شدند. نوک تیز پیکان حملات به سمت رئیس همیشگی و تغییرناپذیر دانشگاه آزاد بود، عبدالله جاسبی؛ مدیری که به قول خودش دانشگاه آزاد را در طول 25 سال از یک ساختمان فرسوده در خیابان اسکندری تهران به 357 واحد دانشگاهی در نقاط مختلف کشور رساند.

البته به زعم برخی این پیشرفت به مدد شهریه های کلانی که از دانشجویان می گرفت کار مهمی محسوب نمی شود. در همان ابتدای جدل های میان دولت و دانشگاه آزاد، احمدی نژاد و جاسبی با هم ملاقات کردند وبه مردم اعلام شد نتیجه این دیدار کاهش 10 تا 18 درصدی شهریه است که البته این قول عملی نشد. دانشگاه آزاد اعلام کرد به جای تخفیف، به دانشجویان وام بدونبهره می دهد. افزایش 14 درصدی شهریه دانشگاه آزاد در آغاز سال تحصیلی 1385 برای همه مشخص کرد که تلاش ها نتیجه نداده است. این اقدام دانشگاه آزاد، دولت را جدی تر وارد میدان کرد و فشارها از جانب دولت افزوده شد تا اینکه دانشگاه آزاد یک بار در تاریخ خود سنت شکنی کرد و برای ورودی های سال 86 شهریه ثابت دانشگاه را تغییر نداد. بعدها با کنار رفتن عبدالله جاسبی و سپردن صندلی او به فرهاد دانشجو باز هم وعده هایی از این جنس مطرح شد و گفتند شهریه ها بالا نخواهد رفت. اتفاقی که تاکنون رخ نداده وشهریه همه رشته ها به طرز قابل توجهی بالا رفته است.

نگاهی به شهریه های دوره کارشناسی

شهریه دانشگاه آزاد باید پس از تصویب هیات امنای دانشگاه آزاد و پس از تایید نهایی وزارت علوم افزایش یابد اما با این حال هر سال شهریه ثابت و متغیر تحصیل در دانشگاه آزاد افزایش یافته مگر در موارد خاصی مثل سال 86 که شهریه ثابت تحصیل در دوره های کارشناسی دانشگاه آزاد تکان نخورد. به طور مثال شهریه یک دانشجوی محصل در دانشگاه آزاد در سال 81، 125 هزار تومان بوده که این مقدار در سال 88، به 326 هزار تومان رسید. در دانشگده هایی مثل «زبان های خارجی» و «علوم پایه» دانشجویان به نسبت شهریه کمتری می پردازند. هزینه تحصیل برای یک دانشجوی رشته های «علوم انسانی» به طور مثال برای ورودی های 87، 220 هزار تومان است و شهریه متغیر هم به ازای هر واحد 11 هزار و 900 تومان است. با توجه به اینکه دانشجویان علوم انسانی در چارت دروس خود رشته های عملی ندارند، رشته های علوم انسانیاز رشته های ارزان قیمت دانشگاه آزاد هستند و هزینه تحصیل آنها معمولا زیر 500 هزار تومان در می آید.