چت‌بات چیست و چرا این‌قدر مهم است؟

مجله دیجی کالا - محمد زرین صدف: آینده‌ی ما با چت‌بات‌ها (Chat Bot) گره خورده؛ چه برایش آماده باشیم یا نه. این عبارتی است که به‌طور مستقیم یا تلویحی، از زبان رهبران شرکت‌های بزرگ تکنولوژی می‌شنویم. آن‌ها در پی ساخت پلتفرم‌هایی هستند که قادرند جای اپلیکیشن‌های امروزی‌مان را بگیرند؛ بات‌های (‌Bot) کوچک هوشمندی را در نظر بگیرید که به کلمات‌تان گوش می‌دهند و به شما در انجام کارها کمک می‌کنند. ساتیا نادلا، مدیر عامل مایکروسافت اخیرا گفته «این تکنولوژی‌ای است که از آن راه گریزی نیست.» فیسبوک هم Bot Store خود را راه انداخته است. اما می‌خواهیم بک بار دیگر ببینیم بات‌ها چه هستند، به چه دردی می‌خورند و از همه مهم‌تر شرکت‌های بزرگ در توسعه‌ی آن‌ها در چه مرحله‌ای قرار دارند. با ما همراه باشید.

چت‌بات چیست؟

به زبان ساده، چت‌بات نرم‌افزاری است که به‌ شما در انجام کارها کمک می‌کند یا نقشی سرگرم‌کننده در زندگی‌تان بازی می‌کند. بات‌ها این پتانسیل را دارند که جای اپلیکیشن‌های امروزی‌مان را بگیرند. فرض کنید به  جای باز کردن اپلیکیشن هواشناسی، از یک بات در مورد وضعیت هوا بپرسید. در نهایت، کار به جایی می‌رسد که یک چت‌بات به دستیار شخصی‌تان تبدیل شده و همه‌ی کارهای شما را راست و ریست می‌کند. فرقی ندارد که بخواهید تاکسی بگیرید یا با کسی قرار ملاقات بگذارید؛ یک چت‌بات واحد باید از مدیریت همه‌ی این‌کارها بربیاید. همچنین پلتفرم‌های مرسوم مثل واتس‌اپ یا فیسبوک مسنجر، باید میزبانی چت‌بات‌های مختلف را برعهده بگیرند و به آن‌ها اجازه بدهند با کاربران ارتباط برقرار کنند. به‌طور مثال یک چت‌بات از یک شرکت هواپیمایی مطرح، در بستر پلتفرم واتس‌اپ به شما می‌گوید که پروازتان تاخیر داشته؛ چت‌باتی دیگر هم از شرکت پست به شما خبر می‌دهد که بسته‌تان ارسال شده. البته فکر نکنید همیشه پشت این بات‌های هوشمند، ربات‌ها هستند که با شما صحبت می‌کنند؛ خیلی وقت‌ها این بات‌ها فقط وظیفه‌ی انتقال اطلاعات به ما را انجام می‌دهد و در واقع پیام متخصص یا کارشناس را به ما منتقل می‌کنند.‌‌‌‌‌      ‌‌‌‌
آیا بات‌ها چیز جدیدی هستند؟



پاسخ کوتاه: خیر. پاسخ بلند: داستان بات‌ها به دهه‌ی ۶۰ میلادی برمی‌گردد. از دهه‌ها پیش ربات‌های سخنگویی برای سرگرم کردن مردم ساخته می‌شد. اما چیزی که مایکروسافت یا فیسبوک به دنبالش هستند، بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست.

بات‌ها چگونه آینده را تغییر می‌دهند؟

بات‌های هوشمند نحوه‌ی استفاده‌ی ما از تلفن‌های هوشمند و کامپیوترها را دگرگون می‌کنند. به قول ساتیا نادلا، مدیر عامل شرکت مایکروسافت، این شرکت در نظر دارد «گفت‌وگو» (Conversation) را به یک پلتفرم جدید در دنیای کامپیوترها تبدیل کند. ما در سال‌های اخیر عادت کرده‌ایم که با کلیک روی آیکون نرم‌افزارها، اجرای اپلیکیشن‌ها و استفاده از باکس‌های جست‌وجو، به اطلاعات موردنظرمان برسیم. اما چت‌بات‌ها می‌توانند کل این فرایند را تغییر بدهند. در آینده (شاید از همین‌الان) شما می‌توانید از گجت‌تان در مورد وضعیت هوا بپرسید و چت‌بات با توجه به موقعیت جغرافیایی‌تان به شما می‌گوید که باید چتر با خود ببرید یا خیر. به عبارت ساده‌تر نه به اپلیکیشن نیازی است و نه به باکس جست‌وجو.

آیا همه‌ی چت‌بات‌ها یک‌جور هستند؟

پاسخ این سوال هم منفی است. انواع و اقسام بات وجود دارد. از بات‌های کودن تا بات‌های باهوش. اگر یادتان باشد تا چند سال پیش وقتی از سرویس Google Now سوالی می‌پرسیدید، یکی درمیان پاسخ‌های اشتباه می‌داد. اما به‌تدریج به دوران بات‌های باهوش‌تر وارد می‌شویم. به‌طور مثال وقتی از یک بات هوشمند می‌پرسیم که هوا چطور است، باید با توجه به همه‌ی جوانب پاسخ‌مان را بدهد: مثلا باید بگوید «الان هوا آفتابی است» و همچنین بتواند با در نظر گرفتن جلسه‌ای که برای همان روز در یک شهر دیگر برای‌مان تنظیم کرده، اعلام کند که «اما برای عصر ]در فلان شهر[ هوا بارانی است؛ چتر را فراموش نکن».
  ‌
شرکت‌های مطرح در توسعه‌ی بات‌ها چه قدم‌هایی برداشته‌اند؟

مایکروسافت، اپل، فیسبوک و گوگل و چندین شرکت کوچک و بزرگ دیگر در حال توسعه‌ی پلتفرم‌هایی برای تولید چت‌بات‌ها هستند. آن‌ها همچنین با دستیارهای صوتی‌شان رقابتی سخت را آغاز کرده‌اند. در ادامه یک‌به‌یک تلاش‌های برخی از این شرکت‌ها را با هم مرور می‌کنیم.
‌‌‌      ‌
مایکروسافت و چت‌بات Tay

چند هفته پیش، مایکروسافت با چت‌بات Tay جنجال بزرگی به پا کرد. Tay در واقع چت‌باتی است که قرار بود به عنوان یک دختر ۱۴ ساله، ایفای نقش کند. شما وقتی این بات‌ را در مکالمات‌تان در توییتر یا اسنپ‌چت، تگ می‌کردید، او به گفته‌های شما واکنش نشان داده و پاسخ‌تان را می‌داد. اما این دختربچه‌ی معصوم در مدت‌زمانی‌ کوتاه به یک موجود نژادپرست و بددهن تبدیل شد!

ماجرا از این قرار بود که عده‌ای به کمک هم، از نقص در سیستم یادگیری این چت‌بات سوء استفاده کرده و چیزهای بدی به او یاد دادند! باید بدانید که مایکروسافت به‌سرعت چت‌بات Tay را تعطیل کرد و گفت که این چت‌بات به‌زودی با بروزرسانی‌های بهتری برمی‌گردد.

حضور مایکروسافت در چین با چت‌بات Xiaoice

برعکس پروژه‌ی ناموفق Tay، مایکروسافت یک چت‌بات متنی معروف دیگر هم دارد که در چین سر و صدای زیادی به پا کرده. این چت‌بات، Xiaoice نام دارد و بین نوجوانان چینی بسیار محبوب شده.

این بات، گفت‌وگوهای قبلی با شما را به خاطر می‌سپارد. بسیاری از جوانان چینی ساعت‌ها با Xiaoice صحبت می‌کنند و به باهوش‌تر شدن آن کمک می‌کنند.

خبرگزاری ایسنا: 36 سال از ثبت عکس معروف بیعت همافران با امام خمینی (ره) می‌گذرد. عکسی که حسین پرتوی - عکاس انقلاب - با هوشمندی و ایجاد یک اعتماد دوطرفه، در 19 بهمن‌ماه 1357 از این بیعت گرفت، نقش مهمی در روند پیروزی انقلاب داشت.

عکس بیعت همافران با امام خمینی (ره) در یک اقدام بی‌سابقه، دو روز پیاپی در صفحه‌ی اول روزنامه کیهان چاپ شد. پیام این عکس آن‌قدر مهم بود که برای اثبات حقیقت آن، خود امام خمینی (ره) پیامی صادر و آن را تأیید کردند. اتفاقاتی که پس از انتشار این عکس افتاد، در روند پیروزی انقلاب نقش مهمی داشت و همین موضوع باعث شد عکس پرتوی یکی از مهم‌ترین عکس‌های انقلاب 57 لقب بگیرد.

با این‌که دولت بختیار آن عکس را دست‌کاری‌شده و مونتاژ دانست، اما تأیید عکس و خبر توسط امام (ره)، حمله گارد شاهنشاهی به پادگان نیروی هوایی و حمایت مردم و تظاهرات آن‌ها را درپی داشت.

عکس منتشرشده، همافران نیروی هوایی ارتش را در لباس رسمی و از پشت سر نشان می‌داد که با حضور در مدرسه علوی که محل اقامت امام خمینی (ره) در آن روزها بود، به ایشان احترامی نظامی گذاشته و با او بیعت کرده‌اند. گویا آن روز همافران صبح زود با لباس‌های رسمی‌شان به مدرسه علوی تهران رفته بودند و پس از سخنرانی امام (ره) با قرائت قطعنامه‌ای، بیعت خود را رسمی کرده بودند. در این عکس، امام خمینی (ره) در مرکز تصویر قرار گرفته و چهره هیچ‌یک از همافران دیده نمی‌شود و احترام نظامی و بیعت آن‌ها که مهم‌ترین جنبه‌ی این دیدار بود، به زیبایی به تصویر کشیده شده است.

کاووس صادقلو - رییس انجمن صنفی عکاسان مطبوعات - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره‌ی اهمیت این عکس، اظهار کرد: یادم هست یکی از بزرگان نظام، یک روز گفت که یک عکس می‌تواند یک نظام را در کشور تغییر بدهد. تأثیری که عکس حسین پرتوی از بیت همافران با امام (ره) در بهمن 1357 به‌لحاظ روانی روی ارتش آن روز ایران گذاشت، انکارناپذیر است.

او ادامه داد: اگر تاریخ را ورق بزنیم، می‌بینیم که عکاسی مطبوعاتی یک رسالت بزرگ دارد که این رسالت گاهی به نفع برخی جریان‌هاست و گاهی به ضرر آن‌ها، اما واقع‌بینانه این است که نمی‌توان از تاریخ چشم‌پوشی کرد. به نظرم این عکس یکی از پایه‌های اصلی پیروزی انقلاب اسلامی بود.

وی بیان کرد: خود حسین پرتوی درباره‌ی چگونگی ثبت این عکس گفته بود که آن روز همه عکاسان را از مدرسه بیرون کرده بودند. او به آبدارخانه وارد شد تا چای بنوشد و وقتی می‌خواست از بیت همافران با امام (ره) عکس بگیرد، تیم حفاظتی جلوی او را گرفت. پرتوی در آن روز به آن‌ها اطمینان داد که از زاویه‌ای این عکس را می‌گیرد که برای هیچ‌یک از آن‌ها هیچ مشکلی پیش نیاید و چهره‌های‌شان قابل شناسایی نباشد. آن روز، به حسین پرتوی اعتماد شد و او توانست یکی از تأثیرگذارترین عکس‌های انقلاب را به ثبت برساند.

صادقلو همچنین تصریح کرد: پس از گذشت چند دهه، ما جای خالی این اعتماد را در همه‌ی موارد، بخصوص در زمینه عکاسی مطبوعات به‌شدت احساس می‌کنیم. متأسفانه آموزش، مهم‌ترین مسأله‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد، اما اکنون فراموش شده است. اخلاق مطبوعاتی، اعتماد و ثبت یک عکس تأثیرگذار، از جمله آموزش‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

رییس انجمن صنفی عکاسان مطبوعات در ادامه با بیان یک مثال درباره‌ی آموزش درست در این زمینه، گفت: یکی از موارد خوبی که در ذهنم مانده، فیلمی بود که از یک شورش در ترکیه دیده بودم؛ در یکی از شورش‌های خیابانی، مردم به‌خاطر اعتراضی که به بانک‌ها داشتند، شیشه بانک‌ها را می‌شکستند و پلیس هم با گاز اشک‌آور و باتوم با آن‌ها مقابله می‌کرد. عکاس‌ها بدون این‌که کسی مزاحم‌شان باشد از این صحنه عکس می‌گرفتند، چون در آن موقعیت، پلیس به کاری که می‌کرد اعتقاد داشت و مطمئن بود که باید از شورش جلوگیری کند. بنابراین دلیلی نمی‌دید که جلوی عکاسان را بگیرد و هر کسی، کار خود را می‌کرد. این نشان می‌دهد که عکاسانی که در آنجا حضور داشتند و همچنین پلیس، آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده بودند.

او ادامه داد: این‌گونه آموزش‌ها باید کاملا به‌روز باشند. مثلا خبرگزاری‌ها هر چند وقت یک‌بار یک کلاس آموزشی برای عکاسان بگذارند و به آن‌ها بگویند که به‌عنوان مثال برای عکاسی خبری و مطبوعاتی در کشور عراق با چنین موقعیت سیاسی و امنیتی، چه تدابیری را باید اتخاذ کنند، چه خطرهایی آن‌ها را تهدید می‌کند و چه مواردی را باید رعایت کنند. متأسفانه ما این آموزش‌ها را نداریم.

صادقلو اضافه کرد: مردم نیز طرف دیگر این آموزش‌ها هستند. اگر آموزش به‌درستی انجام شود، دیگر این همه مزاحم تلفنی برای پلیس، آتش‌نشانی و اورژانس نخواهیم داشت، چون مردم می‌فهمند که برخی کارهای‌شان بازی با جان هم‌نوعان‌شان است. تلویزیون و رسانه‌ها ابزاری برای این آموزش هستند. وقتی به سمتی برویم که همه چیزمان براساس این آموزش درست پیش برود، دیگر هیچ‌کس، از یک آدم عادی گرفته تا پلیس، به خودش اجازه نمی‌دهد جلوی یک عکاس را در حال گرفتن عکس معمولی بگیرد.