بازی مافیا، محصولی از شوروی سابق

ماهنامه دانشمند - علیرضا پوراسد: سیلیکون ولی؛ دفتر اوریلی بزرگترین انتشارات علوم جهان، مردانی که در اتاق کنفرانس دور میز نشسته اند عبارتند از: برایان فیتز پاتریک مدیر مهندسی گوگل در شیکاگو، ریچ گیبسون یکی از نویسندگان O’Reilly و عضو گیگاپن (GigaPan) پروژه دوربین 360 درجه ای و جیمی ویلز موسس ویکی پدیا.

یک روز عادی در سیلیکون ولی؛ هنوز چند ساعتی به شروع روز کاری باقی مانده است (ساعت 6 صبح و هنوز هیچ کس نخوابیده) فیتز پاتریک از سه ساعت پیش وارد اتاق شده ولی هنوز آنجا را ترک نکرده. اعصاب ها به هم ریخته به نظر می رسد و واژگان به سمت دشنام گویی میل پیدا می کنند. ویلز او را متهم می کند، فیتز پاتریک التماس می کند. گیبسون که به شدت تحت فشار است؛ عاقبت فریاد می زند.

همه در سلامت کامل عقل و هوش هستند و هر سه دقایقی است که از ماجرایی که بعدها فیتز پاتریک آن را «مغزآزار» نامید خارج شده اند.


یک سال بعد گیبسون در تایید او چنین گفت: «یکی از پایه های اصلی من درباره حقیقت فرو ریخت.» و اما ویلز در میان تمام طرفداران با قامتی راست و پرافتخار می گوید: «عالی بود! تکه ای از هنر بود! سراسر زیبایی بود!» و تمام اینها در خصوص بازی بسیار مشهوری صحبت می کنند: مافیا!

مافیا (گرگینه werewolf) بازی فریبکاری و دسیسه است که تقریبا تمام محافل مهم فناوری در سراسر دنیا از FooCamp که O’Reilly برگزار می کند تا فستیوال فیلم، موسیقی و هنرهای تعاملی جنوب از جنوب غربی (SXSW)، در آستین تگزاس را آلوده کرده است.

در وقت ناهار، کنفرانس بزرگ توسعه دهندگان بازی و در کافه های اطراف محل برگزاری ETech بعد از تعطیلی نمایشگاه، بازی مافیا به طور خودکار شروع می شود.

بازی چیست؟

بازی ها مدل کوچکی از جهان بزرگ ما هستند، کودکان چون می خواهند بیاموزند بازی می کنند چرا که سرگرمی از یافتن الگوها در میان تمام حالات ممکن شکل می گیرد. ذهن وقتی با مسئله ای روبرو می شود سعی در حل کردن آن از طریق یافتن الگویی بین اجزای مسئله می کند.


هنگامی که یافتن این الگوها تبدیل به انتخابی مشخص شد از حالت سرگرمی خارج شده و تبدیل به روتینی تردمیل وار می شود؛ بنابراین در بازی های گروهی، به دلیل اینکه انتخاب ها توسط موجود هوشمند دیگری صورت می گیرد، دیرتر به روتین تبدیل می شوند. چنانچه شطرنج با اینکه عنصر تصادفی ساز مثل تاس در بازی تخته نرد را ندارد، هنوز جذاب و جالب است.

در این میان مقوله بازی گرایی Gamification نه تنها در امور آموزشی بلکه در خصوص تبدیل کارهای روزمره به بازی یکی از مهمترین مباحث روز جهان است.

دور هم بنشینیم و بازی کنیم

بازی های رومیزی یا دورهمی (tabletop games) به دلیل تعاملات گسترده و در عین حال قابلیت اجرای بازی با قوانینی دلخواه – نه به صورت صددرصد از پیش تعیین شده، مشابه بازی های رایانه ای – توسط جوامع امروزی بسیار مورد توجه اند. چنانچه این دهه را عصر طلایی بازی های رومیزی دورهمی می نامند.



دانشجویان دانشگاه MIT و Harvard و بسیاری از دانشگاه های بزرگ دنیا گروه هایی برای اجرای این بازی ها دارند. اگر بخش هایی از مجموعه Big Bang Theory را دیده باشید، می دانید که این سریال درباره 5 جوان دانشمند و متفکر است که در بیشتر قسمت های آن زمانی را مشغول به انجام بازی های رومیزی – دورهمی هستند؛ بازی هایی از قبیل پیکشنری Pictionary (همان پانتومیم خودمان منتها با نقاشی) و دخمه ها و اژدهایان (D&D) را می توان نام برد.

Mafia also known as werewolf

مافیا یا گرگینه

مافیا یا گرگینه بازی دورهمی است که در اتحاد جماهیر شوروی به دست «دیمیتری دیویدف» در سال 1365/1986 جهت شبیه سازی برخورد بین اقلیت آگاه (مافیا) و اکثریت ناآگاه (شهروندان) ابداع شد. دیمیتری دیویدف این بازی را با هدف آمیختن مطالعات روانشناسی اش و وظیفه تدریسش در دبیرستان ابداع و اولین بار آن را در واحد روانشناسی دانشگاه ایالتی مسکو اجرا کرد و در کمتر زمانی، استقبال از مافیا به حدی رسید که در دهه 90 میلادی در اروپا و آمریکا به بازی معروفی تبدیل شد.

قوانین و شخصیت های مافیا

در ادامه به بررسی بازی Mafia به گونه ای که هم برای افرادی که این بازی را می شناسند و هم دیگرانی که آن را نمی شناسند، مفید باشد، می پردازیم:

در بازی مافیا افراد به طور مخفیانه به دو گروه مافیا و شهروندان تقسیم می شوند. در مدل پیشنهادی دیمیتری جزء صحیح، یک سوم نفرات بازیکن مافیا هستند و هیچ نقش خاصی به بازیکنان داده نمی شود و در مدل اندرو پلاتکین (طراح بازی گرگینه بر اساس بازی مافیا) تعداد بازیکنان حتما فرد است و تعداد مافیا همیشه 2 نفر است.


در هر دو بازی یک نفر راوی تعیین می شود که به عنوان بازیکن شمرده نمی شود. حداقل تعداد بازیکنان 6 یا 5 نفر است. به برخی از بازیکنان ممکن است نقش هایی خاص داده شود:

کارآگاه: شهروندی که هر شب می تواند نقش یکی از بازیکنان را با اشاره از راوی سوال کند.

دکتر: شهروندی که هر شب می تواند یک بازیکن را با اشاره از مرگ نجات دهد.

کافه چی: مافیایی که هر شب می تواند با اشاره عمل نقش یک بازیکن را حذف کند.

مامور مخفی: شهروندی که می تواند هر شب یکی از بازیکنان را از بازی خارج کند.

پس از تعیین نقش بازیکنان از طریق کارت هایی که بین آنها به صورت مخفیانه تقسیم می شود، بازی شروع خواهد شد. در مدل دیمیتری بازی از شب شروع شده در حالی که در مدل پلاتکین بازی از روز شروع می شود.

شب: در هنگام شب بازیکنان چشمان خود را بسته و مافیا چشمان خود با باز می کند تا یک نفر را با اشاره به او از بازی خارج کند و سپس نقش های دیگر نیز به نوبت فراخوانده شده تا نقش خود را ایفا کنند و راوی را در خصوص تصمیمات خود مطلع سازند.

روز: بازیکنان بیدار شده، راوی نفر یا نفراتی که شب گذشته کشته شده اند را معرفی کرده و از این لحظه آنها اجازه دخالت در روند بازی را ندارند و سپس بازیکنان گفتگو و رأی گیری می کنند که چه کسی را از بازی خارج کنند. اگر تعداد رأی ها بیشتر از نصف آرا باشد بازیکن مورد نظر از بازی خارج شده و کارت نقش خود را نمایش می دهد و سپس دوباره شب آغاز می شود.


نقش های دلخواه

این نقش ها در نسخه های مختلف مافیا با اسامی متفاوتی شناخته می شود که برخی دارای ریشه های تاریخی هستند.

نقش های کارآگاهی

کارآگاه: شهروندی که نقش او برای دیگر بازیکنان مخفی است و می تواند هر شب نقش یک بازیکن را از راوی سوال کند. حاصل سوال کارآگاه در برخی از نسخ بلند اعلام می شود ولی در بیشتر موارد فقط با اشاره به کارآگاه اطلاع داده می شود.

فرمانده: شهروندی که نقش او برای دیگر بازیکنان مخفی است و علاوه بر توانایی کارآگاه، نقش محافظتی نیز دارد و می تواند از مرگ یک نفر جلوگیری کند.

نقش های عالم به همه چیز

شاهد: شهروندی که شب اول مافیاها به او معرفی می شوند در حالی که مافیا از هویت او بی خبر است.

دختربچه: هنگامی که مافیا قربانی خود را انتخاب می کند مخفیانه چشمان خود را باز می کند ولی به محض اینکه لو برود کشته خواهد شد.

نقش های حفاظتی

دکتر: شهروندی که از کشته شدن یک نفر هنگام شب جلوگیری می کند. این شخص، خودش نیز می تواند باشد.

فرشته نجات: شهروندی که فقط می تواند هنگام شب از کشته شدن یک نفر دیگر جلوگیری کند.

پرستار: شهروندی که در صورت کشته شدن دکتر، جای وی را می گیرد.


نقش های قاتل

مامور مخفی: شهروندی که هر دو شب می تواند یک بازیکن را هنگام شب بکشد.

بمب: شهروندی که در صورتی که به هر ترتیب مورد اشاره قرار گیرد (کارآگاهی، حفاظتی یا مافیا)  هم او و هم بازیکن اشاره گر کشته خواهند شد.

چوب بر: شهروندی که هنگام کشته شدن، یک نفر دیگر را به انتخاب خودش به کام مرگ می برد.

خائن: شهروندی است که در طول روز به برنده شدن مافیا کمک می کند و در صورتی که مافیا برنده شود، برنده خواهد شد.

پلیس مخفی: شهروندی است که مانند مافیا، شب چشمان خود را باز می کند و مانند مافیا عمل می کند ولی با شهروندان برنده می گردد.

نقش انتخاباتی

شهردار: فارغ از نقش آن، با رأی گیری، یک بازیکن به عنوان شهردار انتخاب شده و هنگام شمارش آرا او 2 رأی دارد.

نقش خودمحور

بیگانه: بیگانه هنگام شب کشته نمی شود، ولی هر موقع موقعیت را مناسب ببیند شب هنگام می تواند با اشاره به راوی اعلام کند و در صورتی که فردای آن شب مورد اتهام قرار گیرد و به دست دیگران کشته شود بازی را برنده خواهد شد. در غیر این صورت بازی را خواهد باخت.

نقش ایمن

شهروندی با جلیقه ضد گلوله که یک شب می تواند از شلیک فرار کند اما در صورتی که باز هم مورد حمله قرار گیرد، کشته خواهد شد.