ساعتی برای نابینایان!

یک فرد نابینا بدون ساعت نمی تواند تشخیص دهد که چه وقتی از شبانه روز است. حتی ممکن است نیمه‌های شب بیدار شود و متوجه نشود که هنوز روز نشده است. ندانستن وقت می تواند احساس ناامنی را در این افراد تشدید کند.

صبح بخیر: یک فرد نابینا بدون ساعت نمی تواند تشخیص دهد که چه وقتی از شبانه روز است. حتی ممکن است نیمه‌های شب بیدار شود و متوجه نشود که هنوز روز نشده است. ندانستن وقت می تواند احساس ناامنی را در این افراد تشدید کند.

زمان‌شمارهای گوناگونی تاکنون برای نابینایان ساخته شده است. یکی از آنها «ساعت ارتعاشی متئور» نام دارد که با لرزش‌های متفاوت ساعت و دقیقه را اعلام می کند. نوع دیگر ساعت های قابل لمس و دارای خط برجسته (بریل) هستند که به شکل وسیعی توسط افراد نابینا و کسانی که دید محدودی دارند مورد استفاده قرار می گیرند. ظاهر آنها شبیه ساعت‌های مچی معمولی است اما شیشه آنها را می توان بالا زد و عقربه ها و شماره ها را با انگشت لمس کرد.

اما ساعت جدید، «زمان‌شمار بردلی» است که نام آن از بردلی اسنایدر شناگر نابینای آمریکا و برنده مدال طلا در پارالمپیک لندن عاریه گرفته شده که بینایی خود را حین ماموریت در افغانستان از دست داد.


این ساعت یکی از طراحی های موفق سال است که چندی پیش در نمایشگاه سالانه موزه طراحی لندن به نمایش گذاشته شد. نکته جالب این است که اکثر مشتاقان خرید این ساعت تا کنون افراد بینا هستند.


این ساعت یک صفحه صیقل نیافته و دایره‌ای شکل از جنس تیتانیوم دارد که روی آن نه عقربه ای هست و نه شماره ای. در مرکز این صفحه یک شیار دایره ای شکل وجود دارد که گردش یک گوی فلزی (بولبرینگ) در آن دقایق را نشان می دهد. و درجداره خارجی صفحه این ساعت نیز یک گوی فلزی دیگر با حرکت خود در یک شیار افقی ساعت را نشان می دهد. «زمان‌شمار بردلی» تازه ترین مورد از طراحی و ساخت ابزارهایی است که هدف آنها کمک به افراد نابینا برای تشخیص دقیق‌تر زمان است.

هییونگسو کیم طراح این زمان‌شمار در سال ۲۰۱۱ در دانشکده ام آی تی در ماساچوست تحصیل می کرد و روزی را به یاد می آورد که یکی از دانشجویانی که کنار او نشسته بود از او ساعت را پرسید. او می افزاید:«دانشجوی همکلاس من ضعف بینایی دارد و تقریبا ده سال این وضعیت را داشت».

این دانشجو ساعتی داشت که با فشار دادن یک دکمه با صدایی بلند زمان را اعلام می کرد. استفاده از یک چنین ساعتی در محیط ساکت کلاس‌های دانشگاهی می تواند سکوت و نظم را برهم بزند و به همین خاطر این دانشجو ناگزیر بود از دیگران وقت را بپرسد. هییونگسو کیم می گوید: «چون همیشه کنار هم می نشستیم من شده بودم ساعت مچی او».


از نگاه هییونگسو کیم طراح این زمان‌شمار جدید، ساعت های قبلی برای افراد نابینا صرفا نیاز عملی آنها را برطرف می کردند ولی از نظر طراحی و ظاهر هیچ ظرافت و زیبایی ندارند. در صورتیکه افراد بینا در انتخاب ساعت مچی خود غیر از کارکرد آن به ظاهر و زیبایی آن نیز توجه می کنند. شاید خیلی ها تصور می کنند که برای افراد نابینا فقط کارکرد وسایل مهم است ولی این تصور نادرست است.


در عین حال انتقادها و ایرادهایی هم در مورد ساعت های موجود برای نابینایان مطرح شده بود. به عنوان مثال درمورد ساعت های لمس کردنی و یا آنهایی که خط برجسته دارند افتادن هر شی کوچکی روی صفحه آنها می تواند حرکت عقربه ها را مختل کند.

هییونگسو کیم به فکر طراحی ساعتی بود که هم زیبا باشد و هم به نیاز دانشجوی دوست خود پاسخ دهد.

هییونگسو برای این زمان‌شمار نام بردلی را برگزید و ماه ژوئیه سال گذشته آن را در وب سایت "کیک استارتر" معرفی کرد. بیش از ۳۶۰۰ نفر از ۶۵ کشور مختلف از این پروژه حمایت کرده و در مجموع مبلغی حدود ۶۰۰ هزار دلار به آن کمک مالی کردند.

"زمان‌شمار بردلی" از ماه مه امسال ابتدا در آمریکا و به احتمال زیاد در ماه‌های آخر سال جاری در اروپا به بازار عرضه خواهد شد.

از آن زمان بیش از هزار نفر دیگر، آنلاین این ساعت را سفارش داده اند ولی طبق ارزیابی هییونگسو کیم فقط یک تا دو درصد آنها افراد نابینا هستند.

بردلی اسنایدر می گوید:"این ساعت پلی خواهد ساخت بین افراد معمولی و افراد معلول چون همه از آن استفاده خواهند کرد."

این زمانشمار از میان ۷۶ طرح جدیدی که امسال در موزه طراحی لندن بر سر بهترین طراحی سال رقابت خواهند کرد بیشترین شانس موفقیت را دارد.

برخی از شرکت های اروپایی از هم اکنون برای بستن قرارداد در زمینه تولید و فروش این وسیله اظهار علاقه کرده اند. این ساعت غیر از جذابیت ظاهری آن برای افراد بینا هم می تواند مزیت خاصی داشته باشد و آن کنترل زمان در محیط کار و یا جمع دوستان است بدون آنکه دیگران متوجه شوند و حساسیت شما نسبت به گذشت زمان ناپسندیده جلوه کند.

از هم اکنون می توان تصور کرد که این ساعت با صفحه فلزی و طراحی مینیمال و زیبایش روی مچ دست هر فرد نابینا و یا بینایی توجه زیادی به خود جلب خواهد کرد.

هییونگسو کیم می گوید:"تصورات رایج و کلیشه ای این است که افراد نابینا به زیبایی و مد توجهی ندارند. من هم قبلا همین تصور را داشتم ولی متوجه شدم که نادرست است."