افزایش سرعت بهبود زخم‌ها با پانسمان‌ ضدباکتری ساخت محققان دانشگاهی

ترمیم هر چه سریع‌تر زخم همواره یکی از دغدغه‌های جامعه پزشکی بوده است. آن چه برای پزشکان اهمیت بسزایی دارد این است که در طی زمان التیام، زخم دچار عفونت نشود. پانسمان‌های جدید می‌توانند علاوه بر افزایش سرعت بهبودی به کاهش یا حذف درد و همچنین کاهش دفعات تعویض پانسمان کمک کنند.

به گفته‌ آتنا فرهنگیان، مجری طرح، کمبودها و نقایص پانسمان‌های سنتی از یک طرف و همچنین هزینه‌ نسبتاً بالای استفاده از نمونه‌های خارجی ایجاب می‌کند که چنین محصولی در کشور تولید شود. در این صورت بیماران می‌توانند با صرف هزینه‌ مناسب از مزایای چنین پانسمان‌هایی بهره‌مند شوند.

وی در ادامه افزود: «در این پژوهش تلاش شده که بتوان پانسمانی تولید کرد که ضمن این که محیطی‌ مرطوب و مناسب برای ترمیم زخم ایجاد ‌کند، همزمان از رشد باکتری‌ها جلوگیری کرده و احتمال عفونت زخم را به صفر برساند.»

برای دستیابی به این اهداف، از پانسمانی با پایه‌ آلژینات استفاده شده و خواص مدنظر با استفاده از عواملی از جمله نانوذرات نقره و پلیمر کیتوسان ایجاد شده است. در واقع نانوذرات نقره در منافذ ورق‌های کلسیم آلژینات به دام انداخته شدند و بارگذاری ذرات بر روی فیلم انجام گرفت.

هدف اصلی این پژوهش، انتخاب یک غلظت بهینه از نانوذرات کریستالی نقره به عنوان یک عامل ضدباکتری در لایه‌ اولیه پانسمان بوده است. همچنین بررسی سمیت این نانوذرات نقره بر سلول‌های فیبرو بلاست در غلظت‌های متفاوت، تعیین مدت زمان رهایش عامل ضدباکتری و در نهایت ارزیابی روند ترمیم زخم در محیط بدن موجود زنده از دیگر اهداف این پژوهش بوده است.

به گفته وی، در فرایند ارزیابی این زخمپوش علاوه بر انجام آزمایش‌های آنتی باکتریال، سمیت سلولی حاصل از ذرات نانو نقره بر روی سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی و بر روی نمونه‌های کشت سلولی رده سلولی فیبرو بلاست صورت گرفته است.

فرهنگیان نتایج حاصل از بررسی‌های صورت گرفته را اینگونه شرح داد: «انتظار می‌رود با قرار گرفتن پانسمان بر روی زخم، یون‌های نقره در محیط زخم رهایش یابند و همچنان که حضور آلژینات و ژلی شدن آن، روند ترمیم را تسریع می‌کند، حضور نانوذرات نقره در بستر زخم، از عفونی شدن آن جلوگیری کنند.

 

از طرفی طبق نتایج، این پانسمان در محل زخم فاقد سمیت سلولی بوده و به دلیل عدم نیاز به استفاده از الکل و بتادین در محل زخم، ایجاد سوزش نیز نمی‌کند. این نمونه علاوه بر ویژگی‌های ذکر شده، نیاز به تعویض پانسمان با بازه‌های زمانی‌ کوتاه را نیز بر طرف می‌کند.»

وی در پایان به نحوه‌ عملکرد نانوذرات نقره در ممانعت از ایجاد عفونت اشاره کرد و افزود: «زمانی که فلز نقره در معرض اکسیژن قرار می‌گیرد، اکسید شده و یون نقره تولید می‌کند. این یون‌های آزاد شده از ذرات نقره، مسئول از بین بردن و تخریب میکروب‌ها هستند.

 

به نظر می‌رسد یون‌های نقره از دو راه سبب از بین رفتن باکتری می‌شوند. نخست دیواره‌ی سلولی باکتری را تخریب می‌کنند و سبب متلاشی شدن آن می‌گردند و دوم با نفوذ از دیواره‌ سلولی به داخل، سبب تداخل در همانندسازی DNA و آنزیم‌های سلولی گردیده و از تکثیر باکتری ممانعت می‌کنند.»

این طرح در قالب پایان نامه‌ ارشد آتنا فرهنگیان با همکاری دکتر بهمن ابراهیمی و دکتر سهیلا کردستانی و به سفارش یک شرکت فناور انجام شده است.

این پایان‌نامه همچنین توسط ستاد ویژه‌ی توسعه فناوری نانو به عنوان پایان‌نامه‌ مورد نیاز صنعت پذیرفته شده است.

اخبار علمی - ایسنا

ویدیو مرتبط :
پانسمان و استومی زخم - پارت 2

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

افزایش سرعت و دقت اندازه‌گیری ویروس هپاتیت B با «ایمن‌حسگر» محققان کشور

 

اخبار علمی - افزایش سرعت و دقت اندازه‌گیری ویروس هپاتیت B با «ایمن‌حسگر» محققان کشور

دکتر هدایت‌الله قورچیان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران و محقق طرح اظهار کرد: در این طرح، برای افزایش حساسیت ایمن‌حسگر مورد نظر از نانوذرات طلا استفاده شده است. این حسگر قادر است دست کم 10 نانوگرم در میلی‌لیتر از آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B را آشکار کند. با استفاده از نتایج این پژوهش می‌توان ایمن‌حسگرهایی با کیفیت مناسب جهت ردیابی انواع ویروس‌ها ساخت که قابل استفاده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و بیمارستان‌ها باشند.

وی افزود: ایمن‌حسگرها، همان زیست‌حسگرهای مبتنی بر برهمکنش آنتی بادی-آنتی ژن هستند، که برای ساخت آن‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد؛ از جمله این روش‌ها می‌توان به روش‌های شیمی لومینسانس، آمپرومتری و ولتامتری اشاره کرد. در پژوهش حاضر برای افزایش سرعت اندازه‌گیری، افزایش دقت و سادگی فرایند، از روش «تغییر ظرفیت خازنی» استفاده شد. این روش نیازی به نشان فلورسانس یا الکتروشیمیایی ندارد و به همین دلیل مراحل انجام کار نسبتاً سریع، ارزان‌ و ساده‌ است. در ایمن‌حسگر خازنی ساخته شده، تغییر ظرفیت خازنی همواره متناسب با مقدار آنتی‌ژن (ویروس هپاتیت B) است.

محقق طرح تصریح کرد: ایمن‌حسگر ساخته شده، یک نمونه آزمایشگاهی است و در صورتی می‌تواند برای مصارف تجاری، تولید انبوه داشته باشد که جنبه‌های فنی و اقتصادی آن هم مورد مطالعه قرار گیرد.

قورچیان در تکمیل توضیحات خود به مراحل تولید اشاره کرد و افزود: تولید ایمن‌حسگر در 3 مرحله صورت گرفت. در ابتدا فرایند اتصال پادتن‌ نوع دوم به نانوذرات طلا اتفاق افتاد. سپس پوشش‌دهی نانوذرات طلا به کمک یک لایه عایق مولکولی (مرکاپتوآلکیل منتهی به گروه کربوکسیلیک اسید)، به روش خود سامانی انجام گرفت و به دنبال آن فعال‌سازی شیمیایی گروه‌های کربوکسیلیک اسید جهت اتصال پادتن‌ به نانوذرات صورت گرفت. همچنین پادتن‌ متصل به نانوذرات طلا و تثبیت شده بر پادتن‌ اولیه از طریق آنتی ژن، بر روی الکترود‌های طلا تشکیل کمپلکس داده و تغییر در ظرفیت خازنی را موجب می‌شوند.

وی در ادامه در مورد اثر نانوذرات طلا بر روی عملکرد ایمن‌حسگر گفت: در این طرح برای بالا بردن میزان حساسیت ایمن‌حسگر از نانوذرات طلا استفاده شد که روی سطح آن‌ها پادتن ثانویه تثبیت شده بود. به علت بزرگی نانوذرات، پادتن ثانویه متصل به نانوذرات طلا باعث تغییر نسبتاً زیادی در لایه دی‌الکتریک و در نهایت ظرفیت خازنی می‌شود. این امر علاوه‌ بر بالا بردن حساسیت، حد آشکارسازی را نیز پایین آورده و به حدود 10 نانوگرم در میلی لیتر می‌رساند.

نتایج این کار تحقیقاتی که حاصل همکاری دکتر هدایت الله قورچیان، دکتر مهدی بوترابی از شرکت «پیشتاز طب» و الیاس علیپور، دانشجوی دوره کارشناسی ارشد بیوفیزیک است، در مجله Analytical Methods منتشر شده است. 

اخبار علمی - ایسنا