اطلاعاتی درباره آتشفشان

دانستنیهای آتشفشانی
آتشفشان روزنه‌ای در سطح زمین است که سنگ‌های گداخته، خاکستر و گازهای درون زمین از آن به بیرون فوران می‌کنند. فعالیت آتشفشانی با برون‌افکنی صخره‌ها، با گذشت زمان باعث پیدایش کوه‌های آتشفشانی بر سطح زمین می‌شود. آتشفشان‌ها معمولاً در نقاطی یافت می‌شوند که ورقه‌های زمین‌ساخت، همگرایی یا واگرایی دارند.

آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهر سه مورد)از درون زمین به سطح آن راه می یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.

آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد. تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مۆثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست. آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.

آتشفشانها، مکانهایى هستند که به علل مختلف فیزیکى مواد مذاب درونى زمین را به شکل گدازه‌هاى آتشفشانى، مواد پیروکلاستیک و گازها از خود خارج و امکان راهیابى آنها را به سطح زمین مى‌دهند. یک انفجار آتشفشانى مى‌تواند همراه با خروج قطعات سنگى جامد، مواد مذاب و گازهاى آتشفشانى باشد. بطور معمول هر یک از ما با شنیدن نام آتشفشان، گدازه‌هاى آتشفشانى سیال و روان را به خاطرمى‌آوریم که با حرکت خود هر چیزى را در روى سطح زمین به کام خود مى‌کشد.

 

عواملى همچون غلظت ماده مذاب سیال، میزان گازها، شیب سطح زمین و سرعت سرد شدن بر روى میزان سرعت حرکت گدازه‌ها تأثیرگذار مى‌باشند. یک فوران آتشفشانى قادر است ستونى از مواد مختلف را تا ارتفاعى حدود 19 کیلومتر (در بالاى قله آتشفشان) به بیرون پرتاب نماید و منجر به تشکیل یک ابر آتشفشانى گردد.

 در 15 سال اخیر بیش از 80 فروند هواپیماى تجارى در اثر برخورد با ابرهاى آتشفشانى صدمه دیده‌اند. خاکسترهاى آتشفشانى حاصل از یک فوران قادرند تا منطقه وسیعى در اطراف خود را بپوشانند و این وسعت گاه تا 35000 کیلومترمربع را نیز دربرمى‌گیرد.همچنین پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشان ها ساخته شده است. زبانه های آتش و لکه های خورشیدی را جدا از ماهیتشان، می توان نوعی فوران آتش فشانی در خورشید تلقی نمود.

علم آتشفشان شناسی به مباحث نحوه تشکیل و تحول ماگما، چگونگی جابجایی و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نیز تحولات آنها در اتاقک های ماگمایی، چگونگی فعالیت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشانی در سطح زمین، چگونگی تحول مواد آتشفشانی و ... اشاره می کند. علم آتشفشان شناسی از برخی علوم زمین چون پترولوژی ، تکتونیک جهانی، ژئوشیمی، چینه شناسی ، رسوب شناسی ، ژئوفیزیک ، کیهان شناسی و برخی دیگر از علوم تجربی مانند شیمی، فیزیک ، آمار و ریاضی کمک می گیرند.

 

ویژگى هاى طبیعى آتشفشان
از مهمترین ویژگى هاى محیطى و سیماهاى زمین شناختى بیشتر آتشفشان ها،‌ وجود چشمه هاى آب گرم، آبفشان، دهانه و مخروط آتشفشانى است. چشمه هاى آب گرم از جمله ویژگى هاى هیدرولوژیکى و سیماهاى زمین گرمایى هستند که در بسیارى مناطق آتشفشانى نظیر دماوند و سبلان دیده مى شوند.

آب هاى سطحى و زیرزمینى در تماس با سنگ هاى داغ گرم مى شوند و سپس در اثر چرخه به سطح راه مى یابند و چشمه هاى آب گرم را تشکیل مى دهند. چشمه هاى آب گرم منطقة سرعین در استان اردبیل به علت وجود کوه آتشفشان سبلان است. بهره بردارى از ویژگى هاى طبیعى آتشفشانى در بسیارى از مناطق جهان متداول است و مهمترین آن استفاده از انرژى زمین گرمایى جهت گرمایش، تولید برق، آب درمانى، کشاورزى، پرورش آبزیان و توریسم مى باشد.

 

 

آثار ثانویه
فوران منفرد آتشفشانى، هرچندکوتاه مدت، قادر به تأثیر آب و هوا در سطح جهانى است. فوران‌هاى شدید همراه با انفجار مقدار زیادى خاکسترآتشفشانى به داخل اتمسفر وارد مى کنند. این گرد و غبار چندین سال طول مى کشد که فرونشست کند. در این حین گرد و غبار حاصله، به طور بخشى باعث عدم ورود اشعة خورشید به زمین شده و موجب سردشدن محسوس سطح زمین مى شود.

آثار آب و هوایى آتشفشان ها به آثار غبار خلاصه نمى شود. آتشفشان الچیچون در سال 1982 گرد و غبار زیادى ایجاد نکرد، اما مقدار زیادى گاز سولفورى به داخل اتمسفر فرستاد. این گاز موجب ایجاد اسیدسولفوریک شد که در نقاط مختلف زمین به صورت باران فرود آمد. قطرات اسید حاصله نه تنها باعث سد شدن خورشید نظیر گرد و غبار شد،‌ بلکه این اسید به صورت باران اسیدى به زمین بارید.

بلایاى آتشفشانى
بیشتر مرگ و میر حاصله از آتشفشان، هنگامى است که نوع فوران انفجارى و همراه با مواد آذر آوارى باشد. از طرف دیگر، فوران هاى بیرون ریزنده مواد مذاب و خاکسترهاى در حال فرود (Tephra)، صدمات زیادى را به اراضى مى رسانند.
نظیر بسیارى از بلایاى طبیعى دیگر، تأثیر فوران هاى آتشفشانى بر روى انسان ها، به میزان بسیار زیادى به تراکم جمعیت و نوع ساختمان ها در این مناطق بستگى دارد. اغلب حواشى آتشفشان ها مناطقى هستند که محل هاى مناسبى براى زیست مى باشند.

موضوعى که در مورد آتشفشان ها باید خاطر نشان ساخت این است که آتشفشان ها منابع طبیعى مهمى نیز به شمار مى روند. به غیر از حاصلخیز بودن بعضى خاکسترها، آتشفشان ها منبع تولید انرژى، مصالح ساختمانى و نیز منبع درآمد از طریق جلب گردشگرد مى باشند.
منابع: راسخون  و ویکی پدیا

ویدیو مرتبط :
چند قدم تا آتشفشان - صحنه های بسیار ناب از آتشفشان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

از سرگیری آتشفشان در فصل اوج رونق

 

 

از سرگیری آتشفشان در فصل اوج رونق توریسم اروپا

 

 

 

 

هشدار دانشمندان به فوران دوباره آتشفشان‌های ایسلند فعالان توریسم اروپا را درست در فصل اوج رونق این صنعت نگران كرده است.

پژوهشگران فعال در ایسلند اعلام كردند كه انفجارهای آتشفشانی كه نزدیك به یك ماه سبب توقف برنامه پروازهای هوایی در مسیر هوایی اروپا شد همچنان در اعماق زمین به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

طبق همین بررسی‌ها دانشمندان هشدار داده‌اند كه نه تنها احتمال فوران دوباره آتشفشان‌ها بسیار زیاد است بلكه امكان دارد هر لحظه فوران آتشفشان‌های بزرگتر در همسایگی آتشفشان‌های قبلی نیز در مقیاسی بزرگ‌تر رخ دهد.

در چنین شرایطی از دست دادن توریست‌ها در زمان اوج سفرهای توریستی در اروپا مسئله‌ای است كه فعالان توریست این كشورها از آن بشدت اجتناب دارند.

«فرانسیس توك»، سخنگوی اتحادیه آژانس‌های مسافرتی بریتانیا می گوید: «روشن است كه ما قادر به كنترل فوران‌های آتشفشانی نیستیم اما آن چه كه می‌توانیم انجام دهیم آن است كه خود را تغییر دهیم و با واكنش مناسب با حوادث احتمالی سازگار كنیم به نحوی كه صنعت سفر در برتیانیا را كمك كند از ادامه سلامت پروازهای خود مطمئن و وقفه‌های احتمالی در برنامه‌های پروازی را به حداقل ممكن كاهش دهد.»

اما در شرایط اوج انفجارهای آتشفشانی كه ماه گذشته رخ داد بسیاری از خطوط هواپیمایی اروپا از بیم ازكار افتادن موتورهای جت براثر ورود توده‌های آتشفشانی و مخاطرات احتمالی زمین گیر شدند.

توك اظهار داشت كه تحقیقات پژوهشگران و ممنوعیت اولیه پرواز می‌تواند با مشخص كردن دقیق فضای خطرناك پرواز، به متخصصان برای كاهش به حداقل رساندن منطقه ممنوع پروازی كمك كند.

وی تاكید دارد كه حتی در صورت از سرگیری فعالیت‌های آتشفشانی این بار مسافران كمتری تحت تاثیر عوارض آن قرار می‌گیرند.

درعین حال برخی متخصصان اقتصادی نیز اعلام این خبر از سوی محققان و افزایش احتمال ازسرگیری فوران آتشفشانی را عامل مهمی در كندكردن روند بهبود اقتصادی اروپا دانستند كه هم اكنون نیز روند بسیار كندی دارد. زیرا در شرایط اوج فعالیت‌های مسافرتی درفصل تابستان و پاییز بروز چنین مخاطراتی می‌تواند سبب میلیاردها دلار یا یورو خسارت به اقتصاد كشورهای اروپایی بزند آن‌هم در شرایطی كه این كشورها بی شك نیاز مبرمی به كسب منابع درآمد بیشتری دارند.

برای بسیاری از مسافران و خطوط هوایی بریتانیا كه پرمسافرترین خطوط هوایی اروپاست، این مسئله بیش از سایر مسافران و شركت‌های هوایی این قاره عامل نگرانی است.... /  خبرگزاری میراث فرهنگی